Evalueren van fysieke & zelfervaren vermoeidheid bij ouderen Dra. Y Punie ynes.punie@vub.ac.be Vindplaats 1 Vermoeidheid op hogere leeftijd (60+) - WAT IS VERMOEIDHEID? - MEETINSTRUMENTEN Pag. 2
Vermoeidheid op hogere leeftijd (60+) Hoe moe voelt een persoon zich? In welke mate is er een verminderde weerstand bij een fysieke inspanning? (CHRONISCH VERMOEIDHEIDS SYNDROOM) Pag. 3 Vermoeidheid op hogere leeftijd (60+) SUBJECTIEVE GEWAARWORDING ERNST IMPACT Pag.4
Vermoeidheid op hogere leeftijd (60+) ERNST IMPACT WELBEVINDEN FUNCTIONEREN Pag.5 Vermoeidheid op hogere leeftijd (60+) LITERATUURSTUDIE - veel literatuur - geen gouden standaard - onderzoekspopulaties - meetinstrumenten BIJ OUDEREN N=14 Pag. 6
Meetinstrumenten ZELFERVAREN (n=13) - Brief Fatigue Inventory - Fatigue Assessment Scale - Multidimenional Fatigue Symptom Inventory-general - Profile Of Moods State-Fatigue - Short Form -36v2-Vitality - Mobility-Tiredness scale - Lower-Limb-Tiredness scale - Upper-Limb-Tiredness scale - Fatigue resistance test - Fatigue Assessment Questionnaire - Fatigue Questionnaire - Frail Elder Fatigue Assessment tool - Multidimensional Fatigue Inventory-20 - Manchester COPD Fatigue Scale FYSIEKE (n=1) - Fatigue Resistance test Pag. 7 Meetinstrumenten - PERIODE -SCORE - DIAGNOSE - EVALUATIE -BRUIKBAARHEID Pag. 8
Brief Fatigue Inventory (BFI) Pag. 9 Brief Fatigue Inventory (BFI) Pag. 10
Brief Fatigue Inventory (BFI) -9 items -NRS,0-10 -Range: 0-10 -Hogere score > vermoeidheid - 7= ernstige vermoeidheid -<7= geen ernstige vermoeidheid -Invloed op kwaliteit van leven -Tijd - <5 min, snel, eenvoudig -1/5 onvolledig -NEDERLANDS:? Pag. 11 Kramer,L., et al., Aids, 2005. 19 Suppl 3:p.S85-92 Fatigue Assessment Scale (FAS) Pag. 12
Fatigue Assessment Scale (FAS) -10 items -5-punt-Likert -Range:1-50 -Hogere score > vermoeidheid -Score 22= ernstige vermoeidheid -Score< 21= geen ernstige vermoeidheid -tijd -Kort, eenvoudig -NEDERLANDS:? Pag. 13 De Vries,J.,et al., Br J Health Psychol,2004.9 (Pt3):p.279-91 Frail Elder Fatigue Assessment Tool Pag. 14
Frail Elder Fatigue Assessment Tool -20 items -5-punt Likert schaal -Nooit (0) Altijd (4) -Sub-en somscores / / -> ontwerpfase - introductie per tabel -3-15 min. - fragiele oudere =?? -NEDERLANDS: -/ Pag. 15 Toye,C.,K. White, and K. Rooksby.,Int J Palliat Nurs, 2006.12(5):p. 202-8 Multidimensional Fatigue Inventory (MFI-20) Pag. 16
M. Fatigue Inventory (MFI-20) -20 items -5-punt-Likert -Range: somscore,20-100 -Hogere score > vermoeidheid -Drempelwaarde? -Discriminerent vermogen? -tijd - frequent in Europa - te lang,voor erstig vermoeiden - Totaalscore, geen subscore -NEDERLANDS:Ja Pag. 17 Manchester COPD Fatigue Scale (MCFS) Pag. 18
Manchester COPD Fatigue Scale (MCFS) -27 items -5-punt-Likert -Range:0-54 -Hogere score > vermoeidheid - Sensitief: -<350m 6MWD >vermoeidheid ->ziek >vermoeidheid -Tijd -groot aantal items, tijdsintensief -ontwikkelingsfase -ziekte specifiek,copd -NEDERLANDS:neen Pag. 19 Al-shair,K.O.,et al., Thorax,2009. 64(11):p.950-5 Multidimensional Fatigue Symptom Inventory-General (MFSI-G) Pag. 20
M. Fatigue Symptom Inventory-SF (MFSI-G) -11 van de 30 items -5-punt-Likert -Range: 0-44 -Hogere score >vermoeidheid -Sensitief: -kanker>gezond -Beperkt functioneren> moe -Tijd - niet ziekte specifiek -Geen veronderstelde vermoeidheid: «not at all» -NEDERLANDS:? Pag. 21 Stein K.D.,et al.,j Pain Symptom Manage,2004.27(1):p.14-23 Fatigue Questionnaire (FQ) Pag. 22
Fatigue Questionnaire (FQ) -Voorbije maand tov meestal -11 items -4-punt-Likert -Minder dan gewoonlijk (0) tot meer dan gewoonlijk (3) - Dichotoom verwerkt op basis van cut-off -Range: 0-33 (verwerking 0-11) -Hogere score > vermoeidheid -Score 4 = vermoeidheid -Tijd - CVS, gehospitaliseerde patiënten -60+ groep:10% onvolledig -NEDERLANDS:? Pag. 23 www.mrw.interscience.wiley.com/jpages/0004-3591:1/suppmat/index.html. The fatigue subscale of the Profile of Mood States (POMS-F) Vindplaats Pag. 24
Profile Of Mood States-Fatigue (POMS-F) -6 van de 32 items -5-punt-Likert -Range: 0-20, volledig benut / -tijd -Subschaal van kwaliteit van leven -gemoedstoestand - kort,eenvoudig -Veralgemeend gebruik -NEDERLANDS: Ja Pag. 25 Wald, F. D., Mellenbergh, G. J., Nederlands Tijdschrift voor de Psychologie en haar Grensgebieden, 1990. 45(2):p. 86-90. The Vitality subscale of the SF-36v2 (SF-36v2-V) Pag. 26
Short Form- 36v2-Vitality (SF-36v2-V) -4 items -5-punt-Likert -Range: 4-24 -Hogere score > vermoeidheid / -Subschaal van kwaliteit van leven -Snel, <1 min. -Vitaliteit -Veronderstelling: omgekeerde evenredigheid ->vitaliteit -<vermoeidheid -NEDERLANDS:Ja Pag. 27 www.sf-36.com Fatigue Assessment Questionnaire (FAQ) Pag. 28
Fatigue Assessment Questionnaire (FAQ) -20 items -4-punt-Likert -Range: 20-80 -Hogere score > vermoeidheid -Sensitief -Depressief>vermoeidheid -tevreden < vermoeidheid -Negatief affect> vermoeidheid -tijd -Ziektespecifiek, kanker -NEDERLANDS:/ Pag. 29 Glaus A., Berlin:Springer,1998 Tiredness subscales of the functional ability questionnaire * * Score 2 = 0 Pag. Avlund K., et al., Scand J Soc Med,1993.21(4)p.233-245
* Mob-T -6 items -Dichotome score -Range:0-6, volledig benut -Hogere score <vermoeidheid -score 6 = Geen vermoeidheid -score 0-5= Vermoeidheid -score 6 = Geen vermoeidheid -score 3-4=Matige vermoeidheid -Score 0-2=Ernstigere mate van vermoeidheid - Afhankelijkheid (OR1.9) -Motaliteit (OR2.0) -NEDERLANDS: eigen vertaling vakgroep Gerontologie * Score 2 = 0 Pag. 31 * Lower-limb-T -5 items -Dichotome score -Range: 0-5 -Hogere score < vermoeidheid -score 5= Geen vermoeidheid -score 0-4= Vermoeidheid / -Kort, eenvoudig: ja -nee -NEDERLANDS:/ * Score 2 = 0 Pag. 32
Upper limb-t -5 items -Dichotome score -Range: 0-5 -Hogere score < vermoeidheid -score 5= Geen vermoeidheid -score 0-4= Vermoeidheid / -Kort, eenvoudig: ja nee -NEDERLANDS:/ Pag. 33 Fatigue Resistance Test -Tijd (sec.) -50% maximale handknijpkracht -Grip work= 0,75 x (GSmax)x (FR) -Dominante hand -Correctie voor lichaamsgewicht -Grip Work -Betrouwbaar -Jong, gezond > geriatrisch, gehospitaliseerd -Gestandaardiseerde instructies -Gestandaardiseerde houding -Bedside evaluatie mogelijk bij fragile ouderen Pag. 34 Bautmans, I. and T. Mets., Aging Clin Exp Res, 2005. 17(3): p. 217-22.
Besluit METEN van VERMOEIDHEID INSTRUMENTEN UITKOMSTMATEN Pag. 35 Besluit KEUZE van het INSTUMENT INFORMATIE DOEL ZELFERVAREN & FYSIEKE Pag. 36
DANK U! VOOR UW ONVERMOEIBARE AANDACHT! Pag. 37