gemeente Moerdijk Pastoor van Kessellaan 15 4761 BJ Zevenbergen Postbus 4 4760 AA Zevenbergen t. 14 0168 e. info@moerdijk.nl twi tter. co m/m oerd ij kse_stem www.moerdijk.nl Regio West-Brabant t.a.v. de heer M. Dircks Postbus 503 4870 AM ETTEN-LEUR Uwkenmerk: Uwbriefvan: Behandelend ambtenaar: Onskenmerk: Telefoonnr.: Verzonden datum: RWB/MD/2013-0254 5-4-2013 drs. M.E de Groot 14 0168 ~ 2 MEI 2013 Ondenverp: Reactie op rapport Veerkrachtig Bestuur in West-Brabant Geachte heer Dircks, In uw brief van 5 april jl. vraagt u aan de leden van het Algemeen Bestuur na te gaan of en zo ja op welke wijze de gemeente wenst te reageren op het rapport Veerkrachtig Bestuur in West-Brabant. Het rapport is samen met uw verzoek door ons college besproken. Wij maken graag van de mogelijkheid gebruik een reactie te geven op het rapport ten behoeve van de regionale reactie. In algemene zin beschouwen we het rapport als een goed handvat om de intergemeentelijke samenwerking verder uit te bouwen voor met name de taken in het sociale domein die we op korte termijn overgedragen krijgen vanuit het Rijk. Grensoverschhidende economische regio: De commissie geeft in haar advies aan dat de regio West-Brabant strategisch in het hart van de Vlaams- Nederlanse Delta ligt. Het industrie- en havencomplex Moerdijk is volgens de commissie van nationale betekenis en van groot strategisch belang voor de gehele regio. De commissie geeft daarbij aan dat de provincie West-Brabant nadrukkelijker moet beschouwen als onderdeel van een grensoverschrijdende economische regio. Dit sluit heel goed aan bij de ambities die de gemeente Moerdijk op dit gebied heeft. Wij dragen graag vanuit onze strategische ligging bij aan een betere positionering van West-Brabant in de Delta. Wij onderschrijven de aanbeveling om West-Brabant nadrukkelijker als onderdeel van een grensoverschrijdende economische regio te beschouwen van harte. Samenwerking in de regio West-Brabant: We herkennen ons in grote lijnen in de conclusies en aanbevelingen over de regio West-Brabant. Wij zijn het eens met de constatering dat de planvoering door de regio West-Brabant op orde is en dat het nu tijd is om deze plannen tot uitvoering te brengen. Ook in de constatering dat West-Brabant vooral het schaalniveau is voor de strategische samenwerking kunnen wij ons vinden. Wij onderschrijven de aanbeveling sterke clusters te creëren voor publieke dienstverlening. De voorgestelde clusterindeling met de gemeenten Roosendaal en Halderberge vinden wij echter niet de meest logische. De opmerking van de commissie dat West-Brabant 'een wirwar aan samenwerkingsverbanden kent', vinden wij bovendien wat ongenuanceerd. Hiermee wordt de schijn gewekt dat aan de bestaande samenwerkingsverbanden geen weloverwogen keuzes ten grondslag liggen. Wij zien wel degelijk een rode draad in de diverse samenwerkingsverbanden. Zo doen wij veel samen metde BERM-gemeenten, zoals het KlantContactCentrum en ICT. Daarnaast werken we, zoals onze individuele Bestuursscan ook aangeeft, veel samen met onze buurgemeente Etten-Leur. De opmerkingen die de commissie op het gebied van operationele samenwerking in het stuk maakt worden
naar onze mening vaak niet of onvoldoende onderbouwd. Het is bijvoorbeeld niet duidelijk waar de commissie zich op baseert als zij aangeeft dat de samenwerking van de BERM-gemeenten weinig blijkt op te leveren. Wij erkennen dat een bundeling van een aantal samenwerkingsverbanden op termijn onvermijdelijk is. Wij vinden echter dat samenwerking tot stand moet komen vanuit de inhoud, laten we dan vanuit de inhoud komen tot een optimaal cluster. Naar onze mening is het logisch dat dit vanuit de gemeenten zelf komt. Daarbij zijn wij van mening dat het goed zou zijn als het AB uitspreekt dat bestaande (clusteroverstijgende) samenwerkingsverbanden niet zomaar worden stopgezet naar aanleiding van het rapport Veerkrachtig Bestuur. Herindeling: Voorafgaand aan het onderzoek hebben wij het college van Gedeputeerde Staten laten weten dat wij de uitkomsten vooral als een bespiegeling op onze eigen toekomst zien. De insteek van de opdracht was immers zich met name op de randvoorwaarden van Krachtig Bestuur van gemeenten te richten, meer dan alleen op de bereikte effecten. Wij blijven bij dit standpunt en zijn van mening dat een herindelingvraagstuk, in welke vorm dan ook, op dit moment niet aan de orde is. Mocht het vraagstuk tot herindeling zich in de toekomst wel aandienen dan komt ons inziens, zoals de commissie zelf ook aangeeft, herindeling van onderop. Wij zien de uitgewerkte regionale reactie op het rapport met interesse tegemoet. Met vriendelijke groet, )uders van Moerdijk, de burgemeester.
Aan: Leden Algemeen Bestuur Van: Voorzitter AB Voor: AB-vergadering 15 mei a.s. Betreft: Regioreactie op rapport Veerkrachtig bestuur voor Dialoogconferentie Datum: 7 mei 2013 Kenmerk: AB/MDi/2013-0326 Aan de hand van eerdere discussie in DB en AB over Veerkrachtig Bestuur in West-Brabant wordt belang gehecht aan een regionale reactie op dit rapport van voorlopige bevindingen van de Adviescommissie Krachtig Bestuur. Onderstaand wordt daartoe een voorzet gedaan in twee delen: A. Een algemene inhoudelijke reactie die schriftelijk aan de Adviescommissie/Provincie kan worden gericht; B. Een aantal verdiepende vragen die schriftelijk kunnen worden gesteld en/of mondeling ingebracht op de Dialoogconferentie van 15 mei a.s. Ad. A. Algemene schriftelijke concept-reactie Met belangstelling hebben de 18 colleges in West-Brabant kennis genomen van het regiorapport van de Adviescommissie Krachtig Bestuur Veerkrachtig Bestuur in West-Brabant, dat zij woensdag 20 maart heeft gepresenteerd. Het Algemeen Bestuur van de Regio West-Brabant herkent zich in grote lijnen in de waarnemingen die de Commissie doet over de Regio West-Brabant en de samenwerking binnen de regio. Belang van de Delta Het gegeven dat de regio West-Brabant een economische factor van belang is in Brabant, maar ook in de Delta krijgt in het advies nadrukkelijk erkenning. Het doet ons deugt dat de commissie de ambities, die de regio heeft geformuleerd in de Strategische Agenda, onderschrijft en als vertrekpunt voor dit deel van Brabant prima vindt. Ook de uitspraak, dat de wijze waarop West- Brabant de verbinding met haar partners in het bedrijfsleven en de maatschappelijke instellingen heeft weten te leggen een adequate is, is goed om te lezen. De inmiddels actieve Strategic Board maakt deze verbinding sterker en maakt acceleratie mogelijk. Grensontkennend samenwerken Daarnaast is het grensontkennend samenwerken met de ons omringende regio s, met name Zeeland, Stadsregio Rotterdam en de Drechtsteden een vorm die de commissie aanspreekt. In West-Brabant was al de beweging op gang gebracht dat rond de grotere gemeenten de samenwerking met de omliggende gemeenten steeds nadrukkelijker gezocht wordt. Voor de (schaal van de ) Regio West-Brabant moet het accent liggen op de strategische positionering, de belangenbehartiging in Den Bosch, Den Haag en Brussel, aldus de Commissie. De centrale rol die Breda daarin voor de Regio West-Brabant vervult, is op de regiobijeenkomst Krachtig Bestuur van 5 februari jl. nogmaals onderkend, overigens met de kanttekening dat dit ook verwachtingen schept. Het voornemen is om met o.a. Midden-Brabant voor logistiek en maintenance de verbinding te zoeken. Overigens heeft bedrijfsleven en onderwijs die relaties al lang gelegd. Daar heeft men geen last van bestuurlijke grenzen. De samenwerking met Zuidvleugel Randstad en Zeeland is door ons, aldus de commissie, al goed ontwikkeld. 1
Slagkracht Strategische Agenda West-Brabant De Strategische Agenda is een prima richtsnoer, maar de uitvoering heeft meer voeten in aarde en daar moet scherper op ingezet worden o.a. via een gedragen investeringsprogramma en een helder governancemodel, aldus de commissie. De RWB is daarmee onder de noemer van redesign inmiddels bezig door haar werkwijze zodanig aan te passen dat slagvaardiger en effectiever opgetreden kan worden. Bestuurders in West-Brabant moeten het mandaat krijgen om de regio buiten de regio te mogen vertegenwoordigen, is het voorstel van de RWB. Dit komt al tegemoet aan wat de commissie vraagt: ontwikkel krachtige uitvoeringsprogramma s. Structuurelementen: clustervorming, bestuurskrachtonderzoek en herindeling De schaal van West-Brabant is voor publieke dienstverlening niet toereikend en rond een aantal stedelijke gemeenten moeten landelijke gemeenten de samenwerking op dit vlak zoeken, volgens de Commissie. Zij doet daarvoor een voorstel voor die clusterindeling. Binnen de RWB is al afgesproken dat voor nogal wat taken en de daaraan gekoppelde bedrijfsvoering, gezocht moet worden naar subregio s waarbinnen die taken een plaats krijgen. Of het voorstel van de Commissie daarvoor toereikend is, zullen de gemeenten in de komende periode zelf dus inderdaad van onderop - aan moeten aangeven. Bijna alle gemeenten in West-Brabant zetten hun vraagtekens of herindeling danwel bestuurskrachtonderzoek het juiste antwoord is op de vraagstukken waar we voor staan. In ieder geval moeten deze voorstellen zorgvuldiger door de commissie worden onderbouwd. Voor de West-Brabantse gemeenten is het elkaar vinden op inhoud steeds leidend geweest en zal dat de komende tijd ook zo blijven. In dat opzicht zien de West-Brabantse gemeenten het rapport dan ook bovenal als goede basis en een kritische spiegel om de discussie over de regionale samenwerking in West-Brabant met elkaar en met kracht en succes te vervolgen. Wij zien uit naar Dialoogconferentie en zijn benieuwd hoe u deze regionale reactie en die van de individuele West-Brabantse gemeenten in uw eindrapport herkenbaar maakt. Ad. B. Verdiepende schriftelijke en/of mondelinge concept-vragen Hierna wil het Algemeen Bestuur per aanbeveling een aantal vraagpunten formuleren waarover wij graag als regio met u het gesprek aan willen gaan, te beginnen 15 mei s avonds tijdens de Dialoogconferentie. Aanbeveling 1: Beschouw W-B nadrukkelijker als onderdeel van een grensoverschrijdende economische regio Bedrijfsleven en onderwijsinstellingen sluiten al veel langer allianties om economische kansen in onze Delta te benutten. Vanuit het topsectorenbeleid zijn voor West-Brabant met name Maintenance, Logistiek en Biobased Economy relevant. Brabant en Zeeland zijn bestuurlijk via de Strategic Board Zuidwest Nederland aangesloten, de verbindingen met de Stadsregio Rotterdam en de Drechtsteden worden versterkt. Gemeenten wordt gevraagd om voor hun grensoverschrijdende taken te komen tot robuuste clusters. Gelet op de economische opgaven geldt dit toch ook voor de provinicies? Vraag: op welke wijze denkt de adviescommissie/ PNB de vrijblijvendheid van interprovinciale samenwerking op dit punt te ondervangen, mede in het licht van de landsdeeldiscussie? Aanbeveling 2: Ontwikkel een krachtig uitvoeringsprogramma inclusief: a. een gedragen investeringsprogramma; b. versterking samenwerking Midden en Zuid-Oost-Brabant; c. ondersteuning van regio door Provincie; d. helder governancemodel dat Breda positioneert als centrum gemeente die de lead kan nemen 2
2a: Als 19 gemeenten binnen de RWB hebben we besloten om voor co-financiering het regiofonds te benutten. De discussie over de voeding van dit fonds moet voor de begroting 2015 tot conclusies hebben geleid. 2b: De kern voor de economische samenwerking op de drie speerpuntsectoren ligt in de Zuidwestelijke Delta (Zeeland, West-Brabant en Stadsregio Rotterdam/Drechtsteden). Allerlei rapporten van Pieken in de Delta tot economische onderzoeken van Erasmus Universiteit tot ING en RABO bevestigen dat. Dit laat onverlet dat economische lijnen geen bestuurlijke grenzen kennen en de logistieke, maintenance en biobased partijen al lang grenzeloos samenwerken via bijvoorbeeld de Biobased Delta, Dinalog en Dutch Intstitute World Class Maintenance. De bestuurlijke relaties met Midden-Brabant en Zuidoost Brabant kunnen wat ons betreft prima door onze centrumstad Breda in het kader van BrabantStad behartigd worden. 2c: De ondersteuning door PNB op zowel inhoudelijk als materieel vlak wordt uitgewerkt. In het Uitvoeringsprogramma moeten beiden partijen hun inzet nadrukkelijk benoemen. PNB zit bij een aantal projecten van de SAWB aan tafel. Vraag: Ziet de Adviescomissie / PNB op basis van het rapport kans en aanleiding om de ondersteuning aan West-Brabant te versnellen en/of te intensiveren? Zo ja, hoe? Zo nee, waarom niet? 2d: De werkgroep Redesign formuleert voorstellen voor de doorontwikkeling van de RWB. Ook het vraagstuk van doorzettingsmacht en vertegenwoordiging komt daarbij aan de orde. Kan er voor belangenbehartiging, strategische positionering en lobby gebruikt gemaakt worden van de ingangen die Breda als centrumstad al heeft en hoe kan en mag zij daar invulling aan geven, zijn een paar vragen die de West-Brabantse gemeenten in moeten vullen. Aanbeveling 3: Creëer sterke clusters voor publieke dienstverlening vooralsnog toewerken naar vijf krachtige clusters De commissie onderscheidt drie niveaus van samenwerken en acht de schaal van West-Brabant een goede voor strategische samenwerking. Het tweede niveau is dat van de publieke dienstverlening, wat volgens de commissie beter in subregionale clusters vorm kan krijgen. Discussie over de vorming van de clusters is primair een verantwoordelijkheid voor iedere gemeente zelf. De gesprekken daarover vonden en vinden tussen colleges plaats. De inhoud is daarbij steeds leidend, de structuur volgend. Ook in het licht van de wens van minister Plasterk om op 31 mei van alle gemeenten in Nederland te vernemen met welke gemeenten samengewerkt wordt in het kader van de drie decentralisaties. Voor West-Brabant hebben we dat in beeld (zie bijgaand) en zien we dat de samenwerkingsverbanden grotendeels congruent zijn/worden, maar dat er op onderdelen ook nog een aantal verschillen is. Elke nieuwe (cluster)grens creëert nieuwe snijvlakken zo ook in de thans voorliggende voorstellen, voor de regio met name aan de randen met Midden-Brabant zoals de posities van Alphen-Chaam, Baarle-Nassau maar ook de Dongemond-gemeenten i.r.t. Langstraat. Vraag: Hoe ziet de Adviescommissie / de PNB de nieuwe snijvlakken tussen de (clusters van) gemeenten in West-Brabant en Midden-Brabant? Voorts menen wij in het eerder verschenen rapport over Noord-Oost-Brabant een minder fijnmazige clustering te zien dan bijvoorbeeld in Midden en West-Brabant. De RWB vindt het belangrijk om, nadat ook het rapport in Zuid-Oost is verschenen, te bezien of de nieuwe samenwerkingskaart in dit opzicht consistent is qua opbouw en verhoudingen. Aanbeveling 4: Maak goede afspraken over governance van clusters De gemeenten binnen ieder cluster zelf zullen voor de adequate governance-opzet moeten zorg dragen. Doorzettingsmacht, mandaat en vertrouwen zijn daarbij kernwoorden. 3
Aanbeveling 5: Herindeling is geen taboe Herindeling is geen taboe, maar evenmin een doel, aldus de West-Brabantse gemeenten. Toch worden er door de commissie concrete herindelingssuggesties gedaan en gemeenten aangewezen voor een bestuurskrachtonderzoek (zie 6.). Vraag: Wat zijn voor de adviescommissie / PNB de nadere, inhoudelijke argumenten en motieven voor deze herindeling-suggesties? Vraag: Hoe ziet de Adviescommissie / PNB de opvolging van deze aanbeveling/suggesties? Wat zijn de scenario s en welke stappen gaan GS hierin zetten? Alleen maar van onderop of toont GS leiderschap en gaat zij beslissingen nemen? Hoe ziet de Adviescommissie / PNB de rol van de VBG in deze? Aanbeveling 6: Faciliteer als provincie bestuurskrachtonderzoek voor Zundert, Rucphen en Halderberge Noch uit het algemene advies, noch uit de gemeenterapportages valt dit op te maken en toch wordt dit zo pregnant als aanbeveling opgenomen. Vraag: Wat verstaat de Adviescommissie / PNB onder een bestuurskrachtonderzoek en welke uitspraken moet een dergelijk onderzoek opleveren? Wat zijn de mogelijke uitkomsten en scenario s? Vraag: Wat zijn voor de adviescommissie / PNB de inhoudelijke argumenten en motieven om juist deze gemeenten voor bestuurskrachtonderzoek aan te wijzen? Aanbeveling 7: Stimuleer dat grensgemeenten kunnen samenwerken met buitenlandse buurgemeenten De Adviescommissie doelt vooral op de buitenlandse, lees Nederlands-Vlaamse, samenwerking. Belemmeringen met buitenlandse grensgemeenten lijken voornamelijk door de nationale overheden opgelost te kunnen worden. Maar geldt dat omgekeerd ook voor provinciegrenzen of regiogrenzen? Bijvoorbeeld Bergen op Zoom, Steenbergen en Woensdrecht voor Tholen en Reimerswaal? Of voor Werkendam en Woudrichem met Gorinchem en Aalburg met Waalwijk en Dongen met Oosterhout? Zie ook aanbeveling 3 en nieuwe snijvlakken tussen regio s. Vraag: Welke positie neemt de Provincie in ten aanzien van grensontkennend samenwerken over regio- en provinciegrenzen heen. Aanbeveling 8: De stedelijke kernzones (WB5) in relatie met meer landelijk gebied moeten de ruimte krijgen. Stedelijke kernzones (Breda, Oosterhout, Etten-Leur, Roosendaal en BoZ; de B5 van WB ) moeten volgens de commissie extra aandacht krijgen als motoren van economische ontwikkeling, ook al betekent dat soms een voorkeursbehandeling. Het onderscheid tussen economische kernzones en de omliggende landelijke gebieden mag in het provinciale beleid best worden gemaakt, aldus de commissie. Vraag: Wat houdt deze aanbeveling concreet in? Gaan subsidiestromen anders lopen? Gaat het ruimtelijk of economisch beleid duaal vormkrijgen? Krijgt de provincie twee snelheden? Aanbeveling 9: Steunfonds voor wegvallende inkomsten grondexploitatie. Vraag: hoe wil de PNB met deze aanbeveling om gaan? Aanbeveling 10: Provinciale participatie kan helpen bij de realisatie van de Agenda van Brabant. Vraag: hoe wil de PNB met deze aanbeveling om gaan? 4
SAMENWERKING IN WEST-BRABANTOP DE 3 DECENTRALISATIES IN HET SOCIAAL DOMEIN 5