De techniek van indicatiestelling, gespreksvoering en zorgbehoeftebepaling Liesbeth Hoogendijk 13 juni 2019
Centrale vraag: Hoe kun je mantelzorg meewegen bij het indiceren van betaalde zorg in de vier wetten langdurige zorg? 1. Wat zeggen de verschillende wetten over mantelzorg? 2. Wat is de behoefte van de mantelzorger? 3. Stof tot nadenken
Maar eerst kennismaken
Wettelijk kader mantelzorg Wat wordt er in de verschillende wetten over mantelzorg gezegd? Wmo: hulp ten behoeve van zelfredzaamheid, participatie, beschermd wonen, opvang, jeugdhulp, het opvoeden en opgroeien van jeugdigen en zorg en overige diensten als bedoeld in de Zorgverzekeringswet, die rechtstreeks voortvloeit uit een tussen personen bestaande sociale relatie en die niet wordt verleend in het kader van een hulpverlenend beroep.
Wettelijk kader mantelzorg Zvw: Het woord mantelzorg komt niet voor in de Zvw. Er wordt gesproken over verzekerden. Jeugdwet: Geen definitie mantelzorg(er) maar spreekt van: Ouder: gezaghebbende ouder, adoptiefouder, stiefouder of een ander die een jeugdige als behorend tot zijn gezin verzorgt en opvoedt, niet zijnde een pleegouder.
Wettelijk kader mantelzorg Wlz: Mantelzorger: natuurlijke persoon die rechtstreeks voortvloeiend uit een tussen personen bestaande sociale relatie zorg verleent zonder dat dit beroeps- of bedrijfsmatig geschiedt. Mantelzorg is zorg die niet in het kader van een hulpverlenend beroep wordt gegeven door één of meer leden uit de directe omgeving van de hulpbehoevende, waarbij de zorgverlening direct voortvloeit uit de sociale relatie. (Memorie van Toelichting Wlz p 44) Het begrip mantelzorgers wordt dus gebruikt in gevallen waarin een zorgverlenende persoon juist vanuit die persoon en de verzekerde bestaande sociale relatie zorg verleent, zonder tegenprestatie.
Mantelzorg bij indicatie Wmo: Uitvoering in handen van gemeente Beleid formuleren Bij onderzoek/maatwerkgesprek mantelzorg meenemen Specifieke aandacht voor mantelzorgers (respijtzorg, praktische, emotionele en ondersteunende hulp) Onafhankelijke cliëntondersteuning voor zowel cliënt als mantelzorger
Mantelzorg bij indicatie Zvw: Uitvoering in handen van wijkverpleegkundige Vanaf 1 januari 2015 wordt verpleging in de wijk vergoed vanuit basispakket Bij indicatiestelling: welke bijdrage kan van eigen netwerk worden verwacht In loop van 2019: kwaliteitsstandaard overbelaste mantelzorg (V&VN) > naar POH/Wmo In aanvullende verzekeringen vergoeding voor respijtzorg en cursussen
Mantelzorg bij indicatie Jeugdwet: Uitvoering in handen van gemeente Beleid preventie en jeugdhulp (kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering) Het inschakelen, herstellen en versterken van de eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van de jeugdige, zijn ouders en de personen die tot hun sociale omgeving behoren, waarbij voor zover mogelijk wordt uitgegaan van hun eigen inbreng; Integrale hulp aan de jeugdige en zijn ouders, indien sprake is van multi-problematiek
Mantelzorg bij indicatie Wlz: Uitvoering in handen van CIZ Zorgplicht bij Wlz-zorguitvoerder In kaart brengen (art. 3.1.1) hoe mantelzorger/vrijwilliger betrokken kan worden Mantelzorger uitnodigen indien cliënt dit wil Cliëntondersteuning voor cliënt Logeeropvang met inbegrip voorzieningen mits dit geschied ter ontlasting van mantelzorger
Leveringsvormen De vier wetten langdurige zorg kennen allemaal de volgende leveringsvormen: 1. In natura 2. In PGB Inclusief tussenvormen Voor de ondersteuning van mantelzorgers maakt leveringsvorm niet uit!
Wat is de behoefte van de mantelzorger? De mantelzorger heeft verschillende rollen: 1. Naaste (persoonlijk betrokken bij de hulpvrager en belangrijk voor de hulpvrager) 2. Expert (kent de hulpvrager heel goed = heeft grote ervaringsdeskundigheid) 3. Patiënt (heeft zelf behoefte aan hulp en ondersteuning)
Met de mantelzorger aan tafel Wat kun je als zorgprofessional voor de mantelzorger doen? 1. Oog hebben voor de mantelzorger Durf te vragen, aandacht en complimenten 2. Signaleren overbelasting Signalen herkennen en wegen risico s. 3. Wegwijzer zijn Ondersteuningsaanbod Verantwoordelijkheden en netwerk
Van een goed gesprek naar een gedegen plan - Binnen de Wmo kan de Wmo-ambtenaar opnemen welke ondersteuning specifiek gericht is op de mantelzorger (respijtzorg, praktische, emotionele en ondersteunende hulp). Hier geldt het redelijkerwijs-principe - Binnen de Zvw kan de wijkverpleegkundige (dreigende) overbelasting signaleren en hulp inschakelen, bijvoorbeeld een gesprek met de gemeente of met een POH er (dit wordt nadrukkelijk geregeld in de komende Kwaliteitsstandaard) - Binnen de Jeugdwet kan de indicatiesteller helpen een Familiegroepsplan op te stellen. Dit is hulpverleningsplan of plan van aanpak opgesteld door de ouders, samen met bloedverwanten, aanverwanten of anderen die tot de sociale omgeving van de jeugdige behoren - Binnen de Wlz wordt door de zorgaanbieder het Zorgleefplan opgesteld. Hierin moeten afspraken over de te bieden zorg opgenomen worden, waarbij de mantelzorger aan kan geven wat deze wel én niet kan doen.
Naar de toekomst: wat is nodig? 1. Mantelzorgers preventief ondersteunen, ongeacht wettelijk kader. Dit vraagt om: Herijking financieringsstructuur - ontschotting - betaaltitel mantelzorg Vertrouwen - pennywise, pound foolish 2. Rechtspositie mantelzorgers verankeren.
Wat kan de mantelzorger?
Meer weten? MantelzorgNL Kijk op onze website: www.mantelzorg.nl Bel de mantelzorglijn: 030 7606055 Raadpleeg een adviseur: advies@mantelzorg.nl Algemeen telefoonnummer: 030-6592222
Vragen? Bedankt!