Meer energie uit zon en wind Programma Programma Thema Thema Workshops Workshops Lokatie Lokatie Gelders Gelders netwerk netwerk voor voor duurzame duurzame energie energie Uitnodiging Netwerkbijeenkomst Duurzame Regionale Energie Gelderland Een van de uitdagingen waar Gelderse gemeenten, regio s en de provincie samen voor aan de lat staan is het opschalen van duurzame energie-initiatieven. Energie uit wind en zon biedt goede kansen. Dit blijkt uit de initiatieven die vandaag zullen worden toegelicht, zoals het Solarpark Bronckhorst en Frisse Wind. Tijdens deze netwerkbijeenkomst staan we samen stil bij de vraag hoe gemeenten, bedrijven en provincie kunnen samenwerken om de implementatie van projecten te versnellen en productie van duurzame energie op te schalen. Wat werkt goed bij het realiseren van wind en zon-projecten? En waar lopen initiatieven in de praktijk tegen aan? Wat hebben we van elkaar nodig en wat kunnen we leren van de projecten die (bijna) gerealiseerd zijn? 6 maart 2013 09.00-14.00 uur Fort Bronsbergen te Zutphen, Regio Stedendriekhoek
Programma 9.00 Inloop met koffie 9.30 Welkom, door Niels Joosten, burgemeester gemeente Brummen 9.40 De Bronsbergen: een energieneutraal vakantiepark, door Henk Jansen, voormalig eigenaar Vesting de Bronsbergen 9.45 Toelichting op het programma, door dagvoorzitter Dorien Brunt, Wing 9.50 Hoe staat het met de wind- en zonne-energie-discussies in de regio s? Gesprek met de zaal 10.00 Pauze 10.15 Hoe versnellen we de realisatie van zon- en windprojecten? Workshops aan de hand van ervaringen uit de praktijk: Wind en Zon 12.15 Meer energie uit wind en zon: tips voor versnellen en opschalen Plenair gesprek. 12.45 Gelderse zonatlas, door Anne-Marie Pronk, Klimaatverbond, en Peter van den Haspel, Tetraeder.solar 13.00 Afsluiting en netwerklunch Facultatief: 14.00 Excursie: Smart grid op het recreatiepark. Hoe werkt dat in de praktijk? Door Sjef Cobben, Alliander en hoogleraar TU Eindhoven en Henk Jansen, Jansen Duurzaam, voormalig eigenaar Vesting de Bronsbergen. Duur: tot ca. 15.00 uur.
Workshop Wind Hoe versnellen we de realisatie van windprojecten? Drie sprekers nemen u mee met hun ervaringen over de realisatie van windprojecten in Gelderland. U krijgt een korte pitch van de drie workshops; van strategisch niveau tot hoe projecten begeleid en uitgevoerd kunnen worden. Vervolgens kunt u in één van de drie workshops meer informatie krijgen en vragen stellen. In elke workshop wordt gezocht naar lessen en inzichten die de realisatie van windprojecten kunnen versnellen. Wind boven bos: Natuurlijk 2000! Door Jan van Muyden, wethouder gemeente Voorst Op het plaatsen van windmolens lijken allerlei beperkingen te liggen. Bosgebieden, de Ecologische Hoofdstructuur, Natura 2000, vogelvliegroutes, waardevolle open landschappen en laagvliegzones. Zet je deze gebieden op een kaart dan geldt in grote delen van Gelderland nee, tenzij-beleid voor het plaatsen van windmolens. Wat is echter feit en wat is fictie? Jan van Muyden neemt u mee naar de mogelijkheden en laat de impact zien van bijvoorbeeld windmolens diep in bosgebieden. Door anders te kijken naar de (soms ingebeelde) restricties wordt zichtbaar hoeveel kansen er zijn!
Workshop Wind Draagvlak en procesregie: realiseren van windmolens en een soepel proces voor realisatie. Door Geert Bosch, Bosch & Van Rijn Op basis van eigen ervaringen en expertise zet Geert Bosch uiteen wat de ingrediënten zijn voor windprojecten; een goede plek, lokale betrokkenheid en deskundigheid over windenergie. Dan ben je er echter nog niet. Doorzettingsvermogen, goed overleg, het delen van kennis én opbrengst en een goede communicatiestrategie zijn net zo belangrijk. Alles draait om draagvlak. Via de workshop verkent u samen met Geert welke rol een gemeente kan nemen om draagvlak te bevorderen en zo het plaatsingsproces zo soepel mogelijk te laten verlopen. Burgerinitiatief Frisse Wind: wie neemt de lead en hoe kun je aan windmolens verdienen? Door Tonnie Tekelenburg, gemeente Lochem In Lochem heeft een groep burgers het initiatief genomen om duurzaam energie op te wekken. Het benutten van windenergie is noodzakelijk naast zonne-energie en biomassa. Via een collectief wordt het draagvlak van onderop gecreëerd. Door participatie vanaf het begin ontstaat een grotere acceptatie. Dat kan natuurlijk alleen doordat windenergie duurzaam en rendabel is, er is dus een sluitende businesscase.
Workshop Zon Hoe versnellen we de realisatie van zonprojecten? Workshop aan de hand van ervaringen uit de praktijk In deze workshop maken we kennis met drie projecten over zonne-energie. Deze worden alle drie kort aan u gepresenteerd. Vervolgens kunt u zich verdiepen in één van de drie voorbeelden. We staan in drie groepen stil bij de vraag welke elementen die zorgen dat het project écht werkt? En wat is nodig om de projecten nog verder te versnellen of op te schalen? Wat zijn lessen voor uw eigen praktijk, regio of project? Solarpark Bronckhorst Door Jan Willem Zwang, Green Spread Een voor publiek toegankelijk zonne-energie park met recreatieve en educatieve doeleinden. Dit park wordt gerealiseerd op een vrijgevallen woningbouwterrein van de gemeente. Jan Willem Zwang van Green Spread zal de business case van Solarpark De Kwekerij in Bronckhorst toelichten. De expertise van Jan Willem ligt op het gebied van het ontwikkelen en rendabel exploiteren van duurzame energie projecten. Het Solar Park wordt een voor publiek toegankelijk park met recreatieve en educatieve doeleinden waar energie met zonnepanelen wordt gerealiseerd. Het wordt gemaakt op een vrijgevallen woningbouwterrein van de gemeente. Jan Willem werkt de business case uit: wie wordt eigenaar van de zonnepanelen? Wie gaat exploiteren? Hoe wordt invulling gegeven aan de recreatieve en educatie doeleinden? Het project is in de planfase. De gemeente Bronckhorst hoopt het dit jaar tot uitvoering te brengen.
Workshop Zon Grootschalige realisatie van zonne-energie bij bedrijven, instellingen en burgers Door Rogier Coenraads, Stichting Zonne-energie Wageningen Stichting Zonne-energie Wageningen is een samenwerking van Wageningse bedrijven, instellingen, burgers en overheden met als doel grootschalige realisatie van zonne-energie mogelijk te maken. Stichting Zonne-energie Wageningen is betrokken bij de initiatie, ontwikkeling en realisatie van een breed scala aan zonne-energieprojecten in Wageningen, variërend van projecten bij particuliere woningeigenaren tot grootschalige zonne-energieprojecten bij bedrijven en instellingen als het NIOO (Nederlands Instituut voor Ecologie) en Marin (Maritiem Research Instituut Nederland). In deze workshop zoemen we in op de realisatie van zonne-energie in de huursector. Een voorbeeld is een project met woningcorporatie De Woningstichting in Wageningen ( Woningcorporatie doet aanbod aan huurders Haverlanden ). De toepassing van zonnepanelen is hier onderdeel van grootschalig onderhoud van huurwoningen in de wijk Haverlanden. Daarnaast komen in deze workshop ook de mogelijkheden van zonne-energie in de particuliere huursector aan bod. Meer informatie: www.zonne-energie-wageningen.nl
Workshop Zon Bedrijfsleven en zonnepanelen: kansen voor opschaling Door Melvin Könings, Coördinator Solar Pact Rivierenland In Regio Rivierenland is vorig jaar op initiatief van het lokaal bedrijfsleven in samenwerking met overheden een ambitieus Solar Pact Rivierenland opgesteld. Dit pact gaat de komende jaren als een platform fungeren waar partijen vraag en aanbod, technologie, kennis, financiering en concrete ontwikkelingen kunnen delen, matchen en aanjagen. Doel van het Solar Pact Rivierenland is tweeledig: 1. Het creëren van een zichtbaar platform digitaal en via bijeenkomsten waar kennis gedeeld kan worden en betrokken partijen elkaar kunnen vinden. 2. Actief betrokken zijn bij de ontwikkeling van een grootschalig boegbeeldproject: een grootschalig zonnepanelenproject van Afvalverwijdering Rivierenland (AVRI), langs de A15 in Geldermalsen. De uitdaging is nu versneld te komen van theorie naar praktijk: hoe kunnen de partners in het pact zo snel mogelijk een grootschalig project van de grond krijgen? Kort samengevat: wat werkt? Meer info: www.solarpactrivierenland.nl
Gelderse zonatlas Het Klimaatverbond en Tetraeder.solar gaan in opdracht van de provincie Gelderland de Gelderse zonatlas ontwikkelen. De oplevering hiervan wordt rond mei verwacht. De verwachting is dat dit instrument de transitie naar een duurzame energievoorziening in Gelderland zal versnellen. De zonatlas is een interactief webinstrument dat zeer nauwkeurig berekent hoe geschikt een dak is voor zonnepanelen en wat de kosten en opbrengsten zijn. De Gelderse zonatlas zal vanaf 57 websites benaderbaar worden: één centrale website en een website voor elke afzonderlijke gemeente. De zonatlas wordt bewust per gemeente uitgewerkt, zodat elke Gelderse gemeente een koppeling kan maken met het eigen energiebeleid en -doelstellingen. Anne-Marie Pronk van het Klimaatverbond en Peter van den Haspel van Tetraeder.solar zullen vandaag een korte toelichting geven over de zonatlas en de manier om hier als gemeente mee aan de slag te gaan. Anne-Marie en Peter blijven tijdens de netwerklunch aanwezig voor vragen. Meer informatie: - Informatiefolder - http://www.klimaatverbond.nl/zonatlas - www.zonatlas.nl - Voorbeelden - Arnhem: http://www.zonatlas.nl/arnhem/ontdek-de-zonatlas/ - Tiel: http://www.zonatlas.nl/tiel/ontdek-de-zonatlas/
Locatie en excursie We zijn vandaag te gast in Regio Stedendriehoek. In het recreatiepark Vesting De Bronsbergen in Zutphen heeft het netwerkbedrijf Alliander in samenwerking met de exploitant een zogenaamd smart-grid ingericht. Alle recreatiewoningen vormen nu samen een energienetwerk dat onafhankelijk van het hoofdnet kan functioneren. Zonnepanelen, toegepast bij de bouw van de woningen, wekken de energie op. Eén woning is volledig ingericht als batterij voor opslag van elektriciteit wanneer de zonne-energie niet door de woningen gebruikt wordt. De woningen gebruiken de energie uit de opslag als de zonnepanelen niet produceren. Het doel is om ervaring op te doen met meet- en regeltechniek om zo het model smart-grid ook op groter schaalniveau toe te kunnen passen. Excursie Smart grid op het recreatiepark. Hoe werkt dat in de praktijk? door Sjef Cobben, Alliander en TU Eindhoven, en Henk Jansen, Jansen Duurzaam, voormalig eigenaar Vesting de Bronsbergen Toelichting op het hoe & waarom van het smart-grid energienetwerk op Vesting De Bronsbergen. Tevens korte excursie op het park. Prof. Sjef Cobben is ook betrokken bij vele duurzame projecten op de Technische Universiteit Eindhoven die samen met studenten worden uitgevoerd. Hij zal ook kort de projecten die o.a. in Bronkhorst en Enspijk zijn uitgevoerd toelichten. Duur: tot ca. 15.00 uur Route Fort Bronsbergen Bronsbergen 25 7207 AD Zutphen Routebeschrijving
Gelders netwerk voor duurzame regionale energie Het netwerk duurzame regionale energie in Gelderland biedt een platform waar gemeenten, regio s en ondernemers en onderwijsinstellingen kennis en ervaringen uit kunnen wisselen over het opwekken van energie op lokaal en regionaal niveau. Het doel hiervan is het versnellen van de energietransitie door met alle betrokken partijen kennis te delen, kansen te benutten en belemmeringen weg te nemen. Binnen het netwerk worden regelmatig informatieve bijeenkomsten en inspirerende excursies georganiseerd. Deze bijeenkomsten worden door de Gelderse regio s georganiseerd. De provincie Gelderland ondersteunt het netwerk vanuit het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling. Lees meer op de website van het netwerk duurzame energie Gelderland: > http://duurzameenergiegelderland.wing.nl Deelname aan de bijeenkomsten van het netwerk is gratis! Informatie aanvragen over het netwerk of aanmelden bij het Gelders netwerk voor duurzame regionale energie kan door te mailen naar: > ingrid.versteegen@wing.nl Het Gelders netwerk voor duurzame energie maakt onderdeel uit van: Programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling en Milieucommunicatie Provincie Gelderland - Afdeling P&C-MWLG Projectleider Duurzame Ontwikkeling: Rita ten Dam Projectleider Energie: Johan Willemsen T 026-3598672
Aanmelden voor de netwerkbijeenkomst Aanmelden voor de bijeenkomst of informatie aanvragen kan via: ingrid.versteegen@wing.nl De werkbijeenkomst richt zich vooral op beleidsmedewerkers Duurzaamheid en RO van Gelderse gemeenten. Geïnteresseerde portefeuillehouders/wethouders zijn ook van harte welkom. Deelname aan de bijeenkomsten van het netwerk is gratis!