Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009
De Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden (LCvV) is bemiddelaar en scheidsrechter bij meningsverschillen tussen cliëntenraden en zorgaanbieders. De LCvV verricht haar werkzaamheden op grond van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen. Bestelinformatie Dit jaarverslag is gepubliceerd op www.vertrouwenslieden.nl. 2
Inhoudsopgave Voorwoord 4 1. Inleiding 5 2. Wmcz-kroniek 2009 6 3. De LCvV in 2009 9 4. Uitspraken 13 Bijlage 1. De samenstelling van de LCvV 17 3
Voorwoord Aan het begin van het verslagjaar was de aandacht van velen gericht op het ministerie van VWS, waar men druk bezig was met de voorbereiding van het wetsvoorstel Cliëntenrechten zorg. Het wetsvoorstel is echter in het verslagjaar niet verder dan de voorbereidingsfase gekomen. De val van het kabinet zorgde voor verder uitstel, wellicht tot afstel. Het nieuwe kabinet zal de knoop moeten doorhakken. De ontwikkelingen in de praktijk gaan ondertussen gewoon door. Zorgaanbieders en cliëntenraden weten elkaar in de regel te vinden. Soms is daarbij de hulp van de LCvV nodig. In het verslagjaar hebben twee bemiddelingsgesprekken plaatsgevonden. Tijdens zo n gesprek probeert een lid van de LCvV de cliëntenraad en de zorgaanbieder op weg te helpen bij het oplossen van hun meningsverschil. Beide gesprekken zijn bevredigend verlopen. In het ene geval is een centrale cliëntenraad teruggekomen op zijn voornemen om niet meer deel te nemen aan het platform centrale cliëntenraden dat binnen de organisatie was gevormd na een fusie. In het andere geval besloot de cliëntenraad in het vervolg sneller aan de bel te trekken als de samenwerking met het management niet naar wens verloopt. Ook tijdens een hoorzitting kan soms een oplossing gevonden worden waardoor het niet nodig is dat de LCvV een uitspraak doet. In een kwart van de hoorzittingen, die in 2009 werden gehouden, is dit gebeurd. Verslagen van hoorzittingen publiceert de LCvV niet, hierdoor blijven deze resultaten buiten beeld. Uit de jaarlijkse evaluatie van onze werkzaamheden blijkt echter dat cliëntenraden en zorgaanbieders juist over deze resultaten tevreden zijn. De LCvV zal zich daarom ook in de komende jaren inzetten om via bemiddeling meningsverschillen op te lossen. Ik nodig u graag uit uw reacties op dit jaarverslag aan mij kenbaar te maken, u kunt daarvoor het algemene e-mailadres van de LCvV gebruiken: info@vertrouwenslieden.nl. mr. J.L.P.G. van Thiel, voorzitter LCvV 4
1 Inleiding De Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden legt in dit jaarverslag verantwoording af van haar werkzaamheden in 2009. Hoofdstuk 2 van dit jaarverslag schetst de ontwikkelingen in het verslagjaar met betrekking tot de medezeggenschap van cliënten in de zorgsector. In hoofdstuk 3 komen de interne aangelegenheden van de LCvV aan de orde. Hoofdstuk 4 gaat over de uitspraken die de LCvV in de verslagperiode heeft gedaan. Deze uitspraken worden in dat hoofdstuk samengevat weergegeven. Bijlage 1 vermeldt de samenstelling van LCvV in de verslagperiode. De uitspraken van de LCvV zijn te vinden op de website www.vertrouwenslieden.nl. Handige zoekfuncties maken het mogelijk om bijvoorbeeld alle uitspraken te vinden die betrekking hebben op een bepaald artikel uit de Wmcz of te zoeken op een bepaald trefwoord. 5
2 Wmcz-kroniek 2009 Inleiding In 2009 is veel gepraat over medezeggenschap van cliënten, zowel in de Tweede Kamer als daarbuiten. Besluiten zijn echter niet genomen. De in het vooruitzicht gestelde Wet cliëntenrechten zorg is niet ingediend bij de Tweede Kamer. Of dit in de toekomst alsnog zal gebeuren is onzeker geworden door de val van het kabinet. Ook de toekomst van andere voornemens van de bewindslieden van VWS is daardoor onzeker. Financiering cliëntenraden De bespreking in de Tweede Kamer van de plannen van de bewindslieden van VWS met betrekking tot de nieuwe Wet cliëntenrechten zorg, leidde eind 2008 tot een motie van Kamerlid mevrouw Willemse Van der Ploeg (CDA). Deze luidde als volgt: De Kamer, gehoord de beraadslaging, overwegende, dat cliëntenraden in zorginstellingen beperkt zijn in hun bevoegdheden en geen onafhankelijk budget hebben; overwegende, dat cliëntenraden in zorginstellingen geen instemmingsrecht hebben bij beleidswijzigingen in het kader van overdracht of fusie, analoog aan de Wet medezeggenschap scholen, waarbij een verschil van inzicht uiteindelijk kan worden voorgelegd aan de geschillencommissie; van oordeel, dat een onafhankelijk budget van de cliëntenraad en instemmingsrecht bij overdracht of fusie de invloed van cliënten dusdanig versterkt dat deze rechten snel geregeld moeten worden en dus niet kunnen wachten tot 2011; roept de regering op om met grote voortvarendheid voor de instellingen voor langdurig verblijf in de voorgenomen Wet cliëntenrechten in de zorg de cliëntenraden recht te geven op: een instemmingsrecht, waar het gaat om overdracht of fusie van een instelling met een andere instelling dan wel vaststelling of wijziging van het beleid ter zake; een onafhankelijk budget; 6
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 roept de regering voorts op de zorgaanbieders dringend aan te sporen om, vooruitlopend op de voorgenomen Wet cliëntenrechten in de zorg, deze rechten aan cliëntenraden toe te kennen, en gaat over tot de orde van de dag. Deze motie is met ruime meerderheid aangenomen, alleen de fractie van de VVD stemde tegen. Voor de minister en de staatssecretaris van VWS was het aannemen van de motie aanleiding om half januari 2009 een brief te sturen aan de verschillende organisaties van zorgaanbieders en cliëntenraden, te weten: LOC, LSR, NVZ, NFU, VGN, ActiZ en GGZ Nederland. In deze brief riepen de bewindslieden de organisaties op om voortvarend aan de slag te gaan met het maken van afspraken over het budget van cliëntenraden. De organisaties gaven gehoor aan de oproep van de bewindslieden en vormden een werkgroep waarbij zich ook BTN, het platform VG en de Federatie Opvang aansloten. De voorzitter en secretaris van de LCvV werden gevraagd en bereid gevonden als voorzitter en secretaris van deze werkgroep op te treden. De taak van de werkgroep is op initiatief van de brancheorganisaties uitgebreid met standpuntbepaling over de structuur van de medezeggenschap van cliënten en over het instemmingsrecht van cliëntenraden in het algemeen en bij fusies en besluiten over bouw in het bijzonder. De werkgroep startte haar werkzaamheden in april en kon eind mei een uitkomst van overleg presenteren. Deze had de instemming verkregen van alle partijen met uitzondering van VGN en het Platform VG, die zich daarin om uiteenlopende redenen niet konden vinden. De uitkomst van overleg is op 18 juni 2009 aan de bewindslieden van VWS gestuurd. Door de stagnatie van de voorbereiding van de Wet cliëntenrechten zorg hebben de werkzaamheden van de werkgroep geen vervolg gekregen en is ook de in het vooruitzicht gesteld modelregeling voor de financiering van cliëntenraden niet tot stand gekomen. Enquêterecht De bewindslieden van VWS hebben in hun beleidsbrief Ruimte en rekenschap voor zorg en ondersteuning hun beleidsvoornemens op het gebied van governance geschetst. Daarbij kwam ook de positie van de cliëntenraden aan de orde. Opvallend daarbij was dat aangekondigd werd dat de nieuwe Wet cliëntenrechten zorg het enquêterecht toekent aan cliëntenraden. Het huidige Uit- 7
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 voeringsbesluit WTZi laat zorgaanbieders de ruimte om te kiezen voor de cliëntenraad maar biedt ook de ruimte om het enquêterecht toe te kennen aan een organisatie die de belangen van cliënten behartigt. Of dit voornemen inderdaad in wetgeving wordt omgezet is afhankelijk van besluitvorming door het nieuwe kabinet. Jurisprudentie Voor zover de LCvV bekend zijn in 2009 geen rechterlijke uitspraken gedaan over de toepassing van de Wmcz. 8
3 De LCvV in 2009 Wettelijk kader De Wmcz voorziet in een geschillenregeling die een rol toekent aan de kantonrechter en aan de commissie van vertrouwenslieden. Een beperkt aantal geschillen moet worden voorgelegd aan de kantonrechter. Het betreft bijvoorbeeld geschillen over de naleving van de verplichting om een cliëntenraad in te stellen en de verplichting om de cliëntenraad statutair het recht te geven een persoon bindend voor te dragen ter benoeming in de raad van toezicht. De overige in de wet genoemde geschillen moeten worden voorgelegd aan een commissie van vertrouwenslieden. Een commissie van vertrouwenslieden heeft tot taak te bemiddelen en zonodig een bindende uitspraak te doen. De Wmcz voorziet niet in de mogelijkheid om van een uitspraak van een commissie van vertrouwenslieden in beroep te gaan. De Wmcz voorziet evenmin in sancties voor het geval de zorgaanbieder een uitspraak van een commissie van vertrouwenslieden naast zich neerlegt. Wel blijkt uit de wetsgeschiedenis dat de zorgaanbieder in dat geval een onrechtmatige daad pleegt en dat de cliëntenraad zich op die grond tot de rechter kan wenden om de zorgaanbieder te dwingen alsnog de uitspraak van de commissie na te leven. De Wmcz biedt de mogelijkheid dat de zorgaanbieder en de cliëntenraad zelf een commissie van vertrouwenslieden instellen dan wel gebruik maken van een commissie die is ingesteld door één of meerdere organisaties van cliënten en één of meerdere organisatie van zorgaan-bieders. Zo n commissie is de LCvV. De LCvV geschetst De LCvV wordt in stand gehouden door vier brancheorganisaties - ActiZ, GGZ Nederland, de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland en de NVZ vereniging van ziekenhuizen - en drie organisaties van cliëntenraden: LOC, het LSR en KansPlus. De leden van de LCvV worden benoemd door een stuurgroep, waarin alle organisaties, die de LCvV in stand houden, vertegenwoordigd zijn. In 2008 besloot MEE Nederland toe te treden tot de LCvV. Zorgaanbieders die lid zijn van één van de genoemde brancheorganisaties en de cliëntenraden die door hen zijn ingesteld, kunnen een beroep doen op de LCvV. De kosten van de LCvV komen voor rekening van de organisaties die de LCvV in stand houden. Aan de organisatie van waaruit een beroep op de LCvV wordt gedaan, brengt de LCvV een bedrag in rekening ter hoogte van het griffierecht dat betaald zou moeten worden bij een procedure bij de kantonrechter. In 2009 was dat 297. De werkwijze van de LCvV is geregeld in een reglement. 9
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 Verzoeken De LCvV heeft in 2009 tien verzoeken ontvangen om een uitspraak te doen. Eén verzoek werd ingetrokken. Eén verzoek had betrekking op een meningsverschil over de voordracht door de centrale cliëntenraden van een kandidaat ter benoeming in de raad van toezicht. De raad van toezicht had bedenkingen tegen de kandidaat, waarna ook de beide centrale cliëntenraden verdeeld raakten over de voordracht. Eén van de centrale cliëntenraden vroeg de LCvV een uitspraak te doen. De LCvV is hiertoe echter niet bevoegd. De Wmcz regelt limitatief waarover de LCvV een bindende uitspraak kan doen, ten aanzien van een geschil als dit regelt de Wmcz niets. De LCvV heeft niettemin aangeboden een uitspraak te doen als alle betrokkenen daarmee zouden instemmen om zodoende een gang naar de rechter te kunnen voorkomen. De betrokkenen gaven echter aan een uitspraak van de LCvV niet wenselijk te vinden. Acht verzoeken heeft de LCvV in behandeling genomen. Ten aanzien van twee verzoeken heeft de LCvV geen uitspraak gedaan omdat partijen tijdens de hoorzitting alsnog mogelijkheden zagen om onderling tot overeenstemming te komen. Ten aanzien van zes verzoeken is een uitspraak gedaan. Tevens is uitspraak gedaan over een verzoek dat in 2008 aan de LCvV is voorgelegd. In hoofdstuk 4 van dit jaarverslag zijn de uitspraken samengevat. Bemiddeling De LCvV biedt de mogelijkheid dat één van haar leden bemiddelt bij problemen in de samenwerking tussen een cliëntenraad en een zorgaanbieder. In 2009 hebben twee bemiddelingsgesprekken plaatsgevonden. Tijdens het ene gesprek stond een verschil van inzicht over de wenselijkheid van een voorgenomen fusie centraal, het andere gesprek ging over problemen in de samenwerking tussen bestuurder en cliëntenraad. Een derde bemiddelingsgesprek is aangevraagd, maar kon uiteindelijk geen doorgang vinden omdat de betrokken bestuurder en cliëntenraad geen overeenstemming konden bereiken over de wenselijkheid van bemiddeling. Vergaderingen 2009 De uitspraken van de LCvV worden vastgesteld door de voorzitter en twee leden. De LCvV vergadert in de regel twee maal per jaar, tijdens die vergaderingen bespreekt de commissie de uitspraken die in de voorgaande periode zijn vastgesteld. Op deze manier zijn alle commissieleden betrokken bij de uitspraken en kunnen de commissieleden de kwaliteit en consistentie daarvan bewaken. In 2009 heeft de LCvV eenmaal vergaderd. 10
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 De LCvV streeft ernaar binnen acht weken na ontvangst van een verzoek een hoorzitting te houden. Dat is in 2009 gelukt in drie van de zes procedures die tot een uitspraak leidden. De LCvV stelt partijen doorgaans voor om vijf weken na ontvangst van een verzoekschrift de hoorzitting te houden. Op verzoek van cliëntenraad en / of de bestuurder wordt de hoorzitting op een later tijdstip gehouden. In 2009 werden de hoorzitting hierdoor gemiddeld negen weken na ontvangst van het verzoek gehouden. De LCvV streeft er naar om binnen drie à vier weken na de hoorzitting de uitspraak te verzenden. Dat is in 2009 niet gelukt door capaciteitsproblemen van de secretaris. Tussen de datum van de hoorzitting en de datum van verzending van de uitspraak lag gemiddeld zeven weken. De gemiddelde doorlooptijd van verzoeken die tot een uitspraak leidden bedroeg in 2009 15,5 weken. In 2007 en 2008 waren de gemiddelde doorlooptijden respectievelijk 14,5 weken en 13,2 weken. De LCvV betrekt het oordeel van de cliëntenraden en bestuurders bij de jaarlijkse evaluatie van haar werkzaamheden. Hiertoe stuurt de LCvV hen een enquêteformulier, waarop zij ondermeer suggesties kunnen doen voor verbetering van de werkwijze van de LCvV. Naar aanleiding van een suggestie die op deze manier is gedaan, heeft de LCvV besloten om na verloop van enige tijd na een bemiddelingsgesprek telefonisch bij partijen te informeren of zij behoefte hebben aan een vervolggesprek. De LCvV verwacht hierdoor de bestendigheid van de resultaten van een bemiddelingsgesprek te kunnen verbeteren. Publiciteit De LCvV publiceert haar uitspraken geanonimiseerd op www.vertrouwenslieden.nl. De uitspraken worden bovendien toegestuurd aan de organisaties die de LCvV in stand houden en aan een aantal vakbladen. De LCvV heeft in 2008 besloten haar jaarverslagen niet meer te laten drukken. Het jaarverslag 2007 was dan ook het eerste jaarverslag dat alleen digitaal is verschenen. De jaarverslagen van de LCvV zijn te vinden op www.vertrouwenslieden.nl (in de rubriek Archief). De LCvV publiceert sinds 2008 jaarberichten. Deze jaarberichten verschijnen wel in druk en worden verspreid via de organisaties die de LCvV in stand houden. In de jaarberichten informeert de LCvV bestuurders en cliëntenraden beknopt over haar werkzaamheden. Het jaarbericht 2008-2009 is in maart 2010 verschenen. 11
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 Samenstelling LCvV De samenstelling van de LCvV is in 2009 niet gewijzigd. Alle leden van de LCvV zijn benoemd met ingang van 1 januari 2007. Hun zittingstermijn is drie jaar. De leden waren derhalve op 1 januari 2010 allen aftredend. Het reglement van de LCvV biedt de mogelijkheid dat aftredende leden eenmaal herbenoemd worden. Alle leden van de LCvV hebben zich voor herbenoeming beschikbaar gesteld, waarna de stuurgroep LCvV besloten heeft hen opnieuw te benoemen. 12
4 Uitspraken De uitspraken die de LCvV in 2009 heeft gedaan zijn in dit hoofdstuk samengevat. Van iedere uitspraak van de LCvV wordt een versie gemaakt waarin de namen ontbreken van de zorgaanbieder en van de instelling waarvoor de cliëntenraad is ingesteld. Deze geanonimiseerde versies van uitspraken publiceert de LCvV op www.vertrouwenslieden.nl. LCvV 09-01 Reorganisatie / Informatieverstrekking De zorgaanbieder is tot stand gekomen na een fusie. Kort na de fusiedatum verliet één van de vier directeuren zorg de organisatie. De taken van deze directeur zijn verdeeld over de resterende drie directeuren zorg. In ieder geval vooralsnog wordt geen vierde directeur zorg benoemd. Voorts is een directeur vastgoed benoemd. De centrale cliëntenraad meent dat hij gelegenheid had moeten krijgen om advies uit te brengen over deze besluiten. De Wmcz geeft cliëntenraad adviesrecht bij besluiten inzake een belangrijke wijziging in de organisatie. De LCvV oordeelt dat in dit geval geen sprake was van een belangrijke wijziging in de organisatie. Tevens komt de wijze aan de orde waarop de zorgaanbieder de centrale cliëntenraad informeert over de besluitvorming in de raad van bestuur. De centrale cliëntenraad ontvangt de besluiten van de raad van bestuur en periodieke voortgangsrapportages, waarin de lopende zaken en de te verwachten ontwikkelingen aan de orde komen. De centrale cliëntenraad wil de notulen van de raad van bestuur ontvangen. De LCvV oordeelt dat de wijze waarop de raad van bestuur de centrale cliëntenraad van informatie voorziet voldoet aan de eisen die de Wmcz daaraan stelt. Tevens komt de wijze aan de orde waarop de zorgaanbieder de centrale cliëntenraad informeert over de besluitvorming in de raad van bestuur. De centrale cliëntenraad ontvangt de besluiten van de raad van bestuur en periodieke voortgangsrapportages, waarin de lopende zaken en de te verwachten ontwikkelingen aan de orde komen. De centrale cliëntenraad wil de notulen van de raad van bestuur ontvangen. De LCvV oordeelt dat de wijze waarop de raad van bestuur de centrale cliëntenraad van informatie voorziet voldoet aan de eisen die de Wmcz daaraan stelt. LCvV 09-02 Verzwaard adviesrecht bij benoeming op basis van sociaal plan De zorgaanbieder heeft in het kader van een reorganisatie een clustermanager 13
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 benoemd. De cliëntenraad en de zorgaanbieder zijn het erover eens dat de zorgaanbieder in principe de cliëntenraad gelegenheid hoort te geven verzwaard advies uit te brengen bij een benoeming van een clustermanager. In dit geval heeft de zorgaanbieder geen advies gevraagd omdat hij op grond van het sociaal plan geen andere mogelijkheid zag dan de desbetreffende medewerker te benoemen tot clustermanager. De cliëntenraad vindt dat hij desondanks gelegenheid had moeten krijgen om verzwaard advies uit te brengen en heeft daarom de nietigheid ingeroepen van het besluit om de clustermanager te benoemen. De LCvV oordeelt dat het sociaal plan de zorgaanbieder niet kan ontheffen van zijn wettelijke plicht om advies te vragen. Bepalingen uit een sociaal plan die uitsluiten dat de zorgaanbieder advies vraagt over een benoeming die op grond van de Wmcz adviesplichtig is of die eraan in de weg staan dat zo n advies van wezenlijke invloed kan zijn op het besluit over de benoeming, zijn in strijd met de wet en daarom nietig. LCvV 09-03 Prijsverhogingen De zorgaanbieder wil de prijzen verhogen van diensten die hij aanbiedt aan cliënten. De centrale cliëntenraad brengt een negatief verzwaard advies uit over de verhoging van de prijzen van maaltijden, wasverzorging en huishoudelijke hulp. De zorgaanbieder vraagt de LCvV te beoordelen of hij de prijzen kan verhogen ondanks dit negatieve advies. De LCvV constateert dat de zorgaanbieder en de centrale cliëntenraad hebben afgesproken dat de prijzen in principe verhoogd zullen worden op basis van een prijsindexcijfer. Deze afspraak is in dit geval niet goed nagekomen, daarom kan de zorgaanbieder niet in redelijkheid besluiten de prijzen te verhogen. In de uitspraak komt ook de vraag aan de orde of besluiten over de prijzen van diensten, die de zorgaanbieder in rekening brengt aan anderen dan cliënten, onder het verzwaard adviesrecht van de cliëntenraad vallen. De LCvV oordeelt dat dit niet het geval is. Besluiten over prijzen van diensten aan cliënten houden een wijziging in van een voor cliënten geldende regeling zoals bedoeld in de Wmcz en vallen om die reden onder het verzwaard adviesrecht. Besluiten over prijzen van diensten die de zorgaanbieder niet aan cliënten in rekening brengt, maar bijvoorbeeld aan dienstverleners die een ruimte huren in een zorgcentrum, houden per definitie geen voor cliënten geldende regeling in en vallen dus niet op grond van de Wmcz onder het verzwaard adviesrecht van de cliëntenraad. De LCvV oordeelt dat de centrale cliëntenraad ten aanzien van dit onderwerp evenmin een bovenwettelijke bevoegdheid heeft verkregen. 14
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 LCvV 09-04 Instelling centrale cliëntenraad De zorgaanbieder heeft zonder overleg met de lokale cliëntenraden een centrale cliëntenraad ingesteld. De leden van de centrale cliëntenraad zijn benoemd door de zorgaanbieder. Het overleg over locatieoverstijgende zaken voert de zorgaanbieder met de centrale cliëntenraad. Eén van de cliëntenraden stelt zich op het standpunt dat hij geen bevoegdheden heeft overgedragen aan de centrale cliëntenraad en dat deze raad dus niet namens hem kan overleggen met de zorgaanbieder. De zorgaanbieder meent dat de Wmcz hem verplicht een centrale cliëntenraad in te stellen. De LCvV verwijst in haar uitspraak naar de wetsgeschiedenis van de Wmcz. De wetgever heeft er expliciet voor gekozen zorgaanbieders niet de bevoegdheid te geven eenzijdig een centrale cliëntenraad in te stellen. Of een centrale cliëntenraad wordt ingesteld en welke bevoegdheden aan die raad worden overgedragen, is een vraag die de zorgaanbieder en de cliëntenraden gezamenlijk moeten beantwoorden. Nu in dit geval de zorgaanbieder eenzijdig een centrale cliëntenraad heeft ingesteld, heeft dit derhalve geen gevolgen voor de positie van de cliëntenraad. Deze behoudt alle bevoegdheden die de Wmcz hem geeft, ook ten aanzien van de onderwerpen die voor meerdere locaties van belang zijn en daarom in de centrale cliëntenraad worden besproken. In de uitspraak komt ook aan de orde dat de zorgaanbieder niet schriftelijk heeft geregeld over welke financiële middelen de cliëntenraad kan beschikken ten behoeve van zijn werkzaamheden. Dit is in strijd met de Wmcz. LCvV 09-05 Nietigheid te laat ingeroepen De zorgaanbieder heeft verschillende besluiten genomen zonder de cliëntenraad gelegenheid te geven daarover verzwaard advies uit te brengen. Tijdens de hoorzitting blijkt dat de besluiten nog niet zijn uitgevoerd en dat de bestuurder bereid is de cliëntenraad alsnog gelegenheid te geven een verzwaard advies uit te brengen en op basis daarvan overleg te voeren met de cliëntenraad. Ten aanzien van de waskostenregeling is dit niet het geval. De LCvV concludeert in haar uitspraak dat de zorgaanbieder ten onrechte geen verzwaard advies heeft gevraagd over deze regeling. De LCvV constateert echter ook dat de cliëntenraad niet binnen een maand nadat de zorgaanbieder de raad had laten weten dat hij hierover een besluit had genomen, de nietigheid daarvan heeft ingeroepen. De Wmcz stelt dit als voorwaarde voor een effectief beroep op nietigheid van een besluit. Nu daaraan niet is voldaan blijft het besluit derhalve in stand. 15
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 LCvV 09-06 Verhuiskostenregeling / Geen nietigheid ingeroepen De zorgaanbieder heeft een verhuiskostenregeling vastgesteld, die van toepassing is op bewoners van een appartementencomplex die willen verhuizen naar een nieuw woonzorgcentrum. Het betreft bewoners die voorheen in het verzorgingshuis woonden waarvoor het nieuwe woonzorgcentrum in de plaats is gekomen. Het sociaal plan is op hen niet van toepassing omdat hun verhuizing naar het appartementencomplex niet als tijdelijke voorziening was bedoeld. De cliëntenraad heeft geen gelegenheid gekregen om te adviseren over de verhuiskostenregeling en maakt daartegen bezwaar. De cliëntenraad heeft ook inhoudelijke bezwaren tegen de regeling. De LCvV oordeelt dat de verhuiskostenregeling een voor cliënten geldende regeling is, zoals bedoeld in de Wmcz. De zorgaanbieder had de cliëntenraad dus gelegenheid moeten geven om een verzwaard advies uit te brengen. De Wmcz bepaalt dat een besluit waarover de cliëntenraad ten onrechte geen gelegenheid heeft gekregen een verzwaard advies uit te brengen, nietig is, mits de cliëntenraad schriftelijk binnen een maand de nietigheid heeft ingeroepen. In dit geval is dat niet gebeurd, zodat het achterwege blijven van de adviesaanvraag geen gevolgen heeft voor de verhuiskostenregeling. LCvV 09-07 Informatieverstrekking over kandidaat-directeur De raad van toezicht wil een nieuwe algemeen directeur benoemen. De cliëntenraden hebben over deze benoeming een positief advies gegeven. Daarna ontvingen de cliëntenraden, uit anonieme bron, informatie over de stand van zaken bij de uitvoering van een reorganisatie van de organisatie waaraan de beoogde algemeen directeur leiding gaf. Naar aanleiding daarvan trekken de cliëntenraden hun positieve advies in. Zij vinden dat de raad van toezicht hen de bedoelde informatie had moeten verstrekken en hen gelegenheid had moeten geven opnieuw een advies uit te brengen over de voorgenomen benoeming. De raad van toezicht is het hier niet mee eens. De LCvV oordeelt dat een zorgaanbieder in principe de cliëntenraden gelegenheid moet geven om opnieuw advies uit te brengen als nieuwe feiten of omstandigheden zich voordoen in de periode tussen het uitbrengen van het advies en het nemen van het besluit. Voorwaarde hiervoor is dat redelijkerwijs kan worden aangenomen dat de cliëntenraden, op basis van de nieuwe feiten of omstandigheden, een ander advies zullen willen uitbrengen. Dat was in deze situatie, naar het oordeel van de LCvV, niet het geval. De raad van toezicht was dus niet verplicht de cliëntenraden de nieuwe informatie te verstrekken. 16
Bijlage 1 Samenstelling Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden (ultimo 2009) De heer mr. J.L.P.G. van Thiel (voorzitter) De heer Van Thiel was algemeen directeur van het College voor zorgverzekeringen. Hij vervult thans een toezichthoudende functie bij een algemeen ziekenhuis en is raadsheer-plaatsvervanger in de Centrale Raad van Beroep. De heer M.A. Aardema (lid) De heer Aardema was als manager werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg. Hij is voo van Zorgbelang Fryslân en is voo geweest van de cliëntenraad van een ziekenhuis. De heer dr. J.J. Belderok (lid) De heer Belderok was werkzaam als bestuurssecretaris bij een aanbieder van verpleging, verzorging en gehandicaptenzorg. Daarnaast is hij voo van de besturen van de stichting Kronos en de stichting Geron. Hij promoveerde op een studie over bewonersparticipatie in verzorgings- en verpleeghuizen. Mevrouw mr. dr. B.J.M. Frederiks (lid) Mevrouw Frederiks is gezondheidsjuriste. Zij promoveerde op een onderzoek naar de rechtspositie van mensen met een verstandelijke handicap. Zij is als universitair docent gezondheidsrecht verbonden aan het VU Medisch Centrum. De heer mr. J.A. Heeren (lid) De heer Heeren is advocaat met als specialisatie gezondheidsrecht. Hij is bovendien opgeleid tot mediator, vice-voorzitter van een klachtencommissie in de zorgsector en lid van de commissie van toezicht van de forensische observatie- en begeleidingsafdeling van een penitentiaire inrichting. De heer P.O. Manni (lid) De heer Manni was werkzaam als patiëntenvertrouwenspersoon in de geestelijke gezondheidszorg. Hij is lid van enkele klachtencommissies in de zorgsector. Daarnaast zet hij zich in voor de verbetering van patiëntenrechten in het buitenland. 17
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 De heer mr. M.H. Ridder (lid) De heer Ridder is werkzaam als zelfstandig juridisch adviseur in de zorgsector. Voordien was hij werkzaam als jurist bij de Vereniging van Nederlandse Ziekenfondsen. Hij is voorz van een aantal klachten- en geschillencommissies in de zorgsector. De heer mr. K.R. van Dijk (secretaris) De heer Van Dijk is werkzaam als zelfstandig juridisch adviseur in de zorgsector. Hij is geen lid van de LCvV, maar staat de leden van de LCvV met raad en daad terzijde. 18
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 De Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden wordt in stand gehouden door: ActiZ is de brancheorganisatie van aanbieders van verpleging, verzorging en thuiszorg. Voor meer informatie over ActiZ, zie www.actiz.nl of bel 030 273 93 93. GGZ Nederland is de organisatie van instellingen voor geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg. Voor meer informatie over GGZ Nederland, zie www.ggznederland.nl of bel 033 460 89 00. LOC zeggenschap in zorg is de organisatie van cliëntenraden in de geestelijke gezondheidszorg, maatschappelijke opvang, thuiszorg, verpleging & verzorging, verslavingszorg en welzijn. Voor meer informatie over LOC zie www.loc.nl of bel 030 284 32 00. Het LSR is het steunpunt voor cliëntenraden uit de gehandicaptenzorg en de curatieve sector. Voor meer informatie over het LSR, zie www.hetlsr.nl of bel 030 239 76 64 De NVZ is de vereniging van ziekenhuizen. Voor meer informatie over de NVZ, zie www.nvz-ziekenhuizen.nl of bel 030 273 98 83. De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) is de brancheorganisatie van aanbieders van zorg aan mensen met een handicap. Voor meer informatie over de VGN, zie www.vgn.org of bel 030 273 96 23. VraagRaak is het steunpunt voor cliëntenraden van organisaties voor mensen met een verstandelijke handicap. VraagRaak maakt onderdeel uit van KansPlus. Voor meer informatie over VraagRaak, zie www.vraagraak.nl of bel 030 236 37 26. 19
Jaarverslag Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden 2009 Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden Postbus 8258 3503 RG UTRECHT T 030 2739344 E info@vertrouwenslieden.nl W www.vertrouwenslieden.nl 20