Jaarbericht Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden

Transcriptie

1 Jaarbericht Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden

2 De Landelijke Commissie van Vertrouwenslieden (LCvV) is bemiddelaar en scheidsrechter bij meningsverschillen tussen cliëntenraden en zorgaanbieders. De LCvV verricht haar werkzaamheden op basis van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz). In haar jaarverslagen schetst de LCvV een gedetailleerd beeld van haar werk. De jaarverslagen van de LCvV zijn te vinden op (in de rubriek Archief). Dit jaarbericht geeft een beknopt beeld van de werkzaamheden van de LCvV in 2008 en Bemiddelaar en scheidsrechter Een bestuurder verzucht: De cliëntenraad stelt zich op als raad van toezicht. Het gaat de cliëntenraad niet om de inhoud, maar om de formaliteiten, meent een andere bestuurder. Bestuurders zijn niet de enigen die soms bedenkingen hebben bij de manier waarop medezeggenschap in de praktijk vorm krijgt. Ook cliëntenraden hebben kritiek: De bestuurder neemt De bestuurder neemt ons niet serieus. Hij vraagt alleen advies omdat hij dat verplicht is. ons niet serieus. Hij vraagt alleen advies omdat hij dat verplicht is. De LCvV hoort dergelijke kritische geluiden regelmatig. De LCvV kan helpen om de samenwerking tussen cliëntenraad en bestuurder te verbeteren. Bemiddeling Problemen in de samenwerking ontstaan als de bestuurder en de cliëntenraad verschillende verwachtingen hebben van medezeggenschap. Een cliëntenraad die veel belang hecht aan zeer gedetailleerde adviesaanvragen en een bestuurder die gelooft in management by speech kunnen het moeilijk krijgen met elkaar. Als het niet lukt om op een effectieve manier samen te werken, ontstaat irritatie. En na verloop van tijd doet zich een incident voor dat de spreekwoordelijke druppel vormt die de emmer doet overlopen. De cliëntenraad doet dan een beroep op de LCvV. Het incident staat dan centraal, maar de slechte samenwerking is feitelijk het probleem. Een uitspraak van de LCvV over het incident lost dat probleem niet op. De LCvV biedt cliëntenraden en bestuurders de mogelijkheid om een gesprek met elkaar aan te gaan onder leiding van een lid van de LCvV. Zo n gesprek is bedoeld om boven water te krijgen hoe de samenwerking verloopt en wat de bestuurder en de cliëntenraad daarvan vinden. De gespreksleider kan op basis daarvan advies geven over verbetering van de samenwerking. Als dat nodig is, wordt een vervolggesprek gehouden. Op deze manier kan de LCvV een bijdrage leveren aan een betere uitvoering van de medezeggenschap in de praktijk. Zo ver zou het toch niet moeten komen, menen

3 cliëntenraden vaak. Ook bestuurders maken niet makkelijk gebruik van deze mogelijkheid. Vragen om te helpen bij de samenwerking houdt in dat je erkent dat de samenwerking niet gaat zoals je zou willen en dat je daar zelf geen oplossing voor hebt. Die erkenning is niet makkelijk. Een slechte samenwerking voortzetten is makkelijker, zeker op korte termijn. Maar het risico van verdere escalatie op langere termijn is dan groot. Scheidsrechter Een bemiddelingsgesprek helpt bij het oplossen van samenwerkingsproblemen. Soms verloopt de samenwerking tussen cliëntenraad en bestuurder prima, maar ontstaat een zakelijk verschil van mening. Bijvoorbeeld over de vraag of de cliëntenraad recht heeft op bepaalde informatie of gelegenheid moet krijgen om advies uit te brengen. In die gevallen bestaat behoefte aan iemand die de knoop doorhakt. Ook die rol vervult de LCvV. De LCvV houdt dan een hoorzitting en doet vervolgens een bindende uitspraak. De hoorzitting is bedoeld om de bestuurder en de cliëntenraad gelegenheid te geven om hun standpunten toe te lichten. Tijdens de hoorzitting wordt de LCvV vertegenwoordigd door de voorzitter en twee leden van de LCvV. In de regel wordt de hoorzitting gehouden in de locatie waarvoor de cliëntenraad is ingesteld. In 2008 heeft de LCvV vier uitspraken gedaan, in 2009 deed de LCvV zeven uitspraken. Deze uitspaken zijn elders in dit jaarbericht samengevat. Soms blijkt tijdens een hoorzitting dat het niet nodig is dat de LCvV een uitspaak doet. De cliëntenraad en de bestuurder blijken dan alsnog bereid om zelf hun meningsverschil op te lossen. De LCvV stimuleert dit vaak door tijdens de hoorzitting voorstellen te doen of een compromis te bedenken. In de periode werd driemaal een meningsverschil op deze manier opgelost. Nieuwe wetgeving? De toekomst van de Wmcz is onzeker. Minister Klink en de voormalige staatssecretaris Bussemaker wilden de Wmcz vervangen door een nieuwe Wet cliëntenrechten zorg (Wcz). De bewindslieden hebben een aantal belangrijke onderdelen van de wet bekend gemaakt. Zij wilden bijvoorbeeld het verzwaard adviesrecht van cliëntenraden vervangen door een instemmingsrecht. Het zou daardoor moeilijker worden voor bestuurders om besluiten te nemen waarmee de cliëntenraad het niet eens is. Een andere wijziging die de bewindslieden zich hebben voorgenomen is dat het recht van cliëntenraden, om iemand bindend voor te dragen ter benoeming in de raad van toezicht, vervalt. Tegen deze wijziging verzet de Tweede Kamer zich echter. In 2008 heeft de Tweede Kamer zich unaniem uitgesproken voor handhaving van het bindend voordrachtsrecht. Door de val van het kabinet Balkenende is het onzeker geworden of het voornemen om de Wmcz te vervangen uitgevoerd zal worden.

4 Samenvattingen van de uitspraken van de LCvV De LCvV heeft in 2008 en 2009 elf uitspraken gedaan. De uitspraken van de LCvV geven uitleg over de toepassing van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen. In dit jaarbericht vatten we iedere uitspraak samen in één zin. De volledige uitspraken zijn te vinden op (in de rubriek Uitspraken). Ook bij de benoeming tot afdelingshoofd van iemand die elders binnen de organisatie dezelfde functie bekleedt, behoort het verzwaard advies van de cliëntenraad gevraagd te worden (uitspraaknummer 08-01). Een zorgaanbieder die de cliëntenraad gelegenheid geeft advies te geven, zonder daartoe wettelijk verplicht te zijn, moet daarbij net zo zorgvuldig handelen als bij adviesaanvragen die op de Wmcz zijn gebaseerd (uitspraaknummer 08-02). Als een zorgaanbieder, nadat de cliëntenraad een beroep op nietigheid heeft gedaan, de cliëntenraad alsnog gelegenheid geeft om een verzwaard advies uit te brengen, mag van de zorgaanbieder worden verwacht dat hij de besluitvorming, over het onderwerp waarop de nietigverklaring betrekking had, daadwerkelijk heroverweegt zodat het advies van de cliëntenraad van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit (uitspraaknummer 08-03). Besluiten over kosten van diensten, die een zorgaanbieder levert aan cliënten zonder daartoe verplicht te zijn op grond van de AWBZ vallen onder het verzwaard adviesrecht van de cliëntenraad (uitspraaknummer 08-04). Een zorgaanbieder hoeft de notulen van de raad van bestuur niet aan te cliëntenraad te verstrekken als hij de cliëntenraad op een andere manier goed op de hoogte houdt van wat besproken wordt in de raad van bestuur (uitspraaknummer 09-01). Een sociaal plan kan de zorgaanbieder niet ontheffen van zijn wettelijke plicht om de cliëntenraad gelegenheid te geven een verzwaard advies uit te brengen over de benoeming van een afdelingshoofd (uitspraaknummer 09-02). De zorgaanbieder kan de prijzen van diensten die hij aanbiedt aan cliënten niet verhogen omdat de verhoging in strijd is met een afspraak die met de centrale cliëntenraad is gemaakt (uitspraaknummer 09-03). Omdat de zorgaanbieder zonder overleg met een lokale cliëntenraad een centrale cliëntenraad heeft ingesteld zijn geen bevoegdheden van die locale cliëntenraad overgegaan op de centrale cliëntenraad (uitspraaknummer 09-04).

5 Een besluit tot wijziging van de waskostenregeling, waarover de cliëntenraad ten onrechte geen verzwaard advies is gevraagd, blijft in stand omdat de cliëntenraad te laat de nietigheid van het besluit heeft ingeroepen (uitspraaknummer 09-05). Besluiten over een verhuiskostenregeling vallen onder het verzwaard adviesrecht van de cliëntenraad (uitspraaknummer 09-06). Als nieuwe informatie over een sollicitant beschikbaar komt nadat de cliëntenraad advies heeft uitgebracht over diens benoeming, maar voordat de kandidaat benoemd is, kan dat aanleiding zijn om de cliëntenraad gelegenheid te geven opnieuw advies uit te brengen (uitspraaknummer 09-07). Deze samenvattingen zijn een globale weergave van het belangrijkste onderdeel van de uitspraken. Voor een goed begrip van de uitspraken adviseren wij de integrale versie van de uitspraken te lezen (zie Wie kunnen een beroep doen op de LCvV Wie een beroep wil doen op de LCvV of meer wil weten over het werk van de LCvV, kan contact opnemen met Karel van Dijk, de secretaris van de LCvV. De LCvV is ingesteld en wordt in stand gehouden door: ActiZ, GGZ Nederland, LOC, het LSR, de NVZ, de VGN en VraagRaak. De leden van ActiZ, GGZ Nederland, MEE Nederland, de NVZ en VGN kunnen, evenals de cliëntenraden die zij hebben ingesteld, een beroep doen op de LCvV.

6 De leden van de LCvV Secretariaat LCvV Postbus RE UTRECHT T E info@vertrouwenslieden.nl Met ingang van 1 april 2010 krijgt de LCvV een nieuwe secretaris. Ook het secretariaatsadres verandert dan. De nieuwe gegevens zullen worden gepubliceerd op De LCvV is opgericht en wordt in stand gehouden door Ontwerp: Grafische vormgeving Frank Sneep V.l.n.r. Joop Belderok, Thijs Aardema, Jeroen van Thiel (voorzitter), Martin Ridder, Brenda Frederiks, Paul Manni, Hans Heeren en Karel van Dijk (ambtelijk secretaris).