Samenvatting Management & Organisatie H10 t/m 15 Samenvatting door een scholier 2004 woorden 5 februari 2012 7,3 6 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans H10. De vermogensmarkt is het geheel van vraag naar en aanbod van vermogen. Financieringskosten zijn alle kosten die verbonden zijn aan het lenen van geld zoals interest en afsluitprovisie. Vragers van vermogen zijn: - consumenten; bijvoorbeeld hypothecaire leningen - overheid; de staat geeft regelmatig obligatieleningen uit om het financieringstekort te dekken. een obligatielening is een grote lening die is opgesplitst in delen (obligaties) - ondernemingen; nv's geven aandelen uit om het eigen vermogen te vergroten; als een onderneming leent neemt het vreemd vermogen toe. Aanbieders van vermogen zijn: - institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en levensverzekeringsmaatschappijen. dit zijn instellingen die grote bedragen beleggen uit uitvloeisel van hun hoofdtaak. institutionele beleggers verstrekken vaak onderhandse leningen. dit zijn lang lopende leningen waarbij het geld door één geldgever verstrekt wordt. - spaarders. een spaarder belegt ondernemend als hij het risico accepteert van een wisselend inkopen. een spaarder die bijvoorbeeld belegt in aandelen krijgt als vergoeding dividend waarvan de hoogte afhankelijk is van de gemaakte winst van de nv. bij verkoop van aandelen kan de belegger koersverlies lijden. - beleggingsfondsen. deze beheren het vermogen van particulieren, ze hebben deskundigen in dienst om zo goed mogelijk te beleggen en het risico te spreiden. - ondernemingen. deze kunnen tijdelijk geld 'over' hebben wat zij kunnen beleggen in aandelen en obligaties van andere ondernemingen/instellingen. - overheid. denk hierbij aan de lagere overheden als gemeenten, waterschappen en sociale fondsen. De vermogensmarkt bestaat uit de geldmarkt en de kapitaalmarkt. voorbeelden van de geldmarkt zijn rekening-courantkrediet (rood staan), leverancierskrediet en afnemerskrediet. de kapitaalmarkt bestaat uit de openbare kapitaalmarkt die voor iedereen toegankelijk is (zoals een aandelenemissie en de uitgifte van obligaties) en de onderhandse kapitaalmarkt waar slechts 1 geldgever voor het benodigde vermogen zorgt (zoals bij een onderhandse lening en een hypothecaire lening) Pagina 1 van 6
-onderhandse lening: 1 geldgever, rechtstreek contact tussen geldgever en nemer; over de leningsvoorwaarden kan worden onderhandeld, betaling van rente en aflossing is eenvoudig; er is namelijk 1 geldgever, de geldgever kan zijn geld niet eerder terugkrijgen dan aan het einde van de looptijd. - obligatielening: er zijn talrijke geldgever, de obligaties worden geplaatst via de effectenbeurs; voorwaarden worden vooraf bekendgemaakt, bij betalen van rente en aflossing wordt de bank ingeschakeld, een obligatiehouder kan zijn uitgeleende geld terugkrijgen door zijn obligatie via de effectenbeurs te verkopen. op de effectenbeurs worden aan- en verkooporders van effecten (aandelen, obligaties, participatiebewijzen van beleggingsfondsen) uitgevoerd. bij een limietorder geldt een maximale koopprijs of minimale verkoopprijs. bij een bestendsorder (markt oder) is er geen limiet (de order wordt tegen de eerstvolgende prijs uitgevoerd). redenen voor een beursgang zijn: 1. verkrijgen van een groter eigen vermogen 2. verkrijgen van een grotere naamsbekendheid/status 3. verkrijgen van een grotere verhandelbaarheid vd aandelen vd nv. 4. om te cashen. koerswijzigingen van aandelen treden op door: 1. toekomstverwachtingen 2. mogelijke fusie/overname 3. nationale en internationale ontwikkelingen 4. verandering van de rentestand bekende indices zijn ; euronext 100, next 150 en AEX-index. H11 Eigen vermogen bestaat uit: 1. geplaatst aandelenvermogen 2. reserves 3. onverdeelde winst na belasting Aandelen zijn bewijzen van deelname in het aandelenvermogen van een nv/bv. bij het aandelenvermogen onderscheiden we de volgende begrippen: - maatschappelijk aandelen vermogen - aandelen in portefeuille - geplaatst aandelen vermogen. (MAV - in port = GAD) Emissie - a pari ; tegen de nominale waarde - boven pari; de koerswaarde is hoger dan de nominale waarde (agioreserve ontstaat nu) - beneden pari; de koerswaarde is lager dan de nominale waarde Een reserve is dat deel van het eigen vermogen dat niet uit geplaatst aandelenvermogen en winstsaldo bestaat. Redenen voor reservevorming; 1. vergroten van het weerstandsvermogen vd onderneming 2. vervangen van vreemd vermogen door eigen vermogen Pagina 2 van 6
3. er hoeft bij uitbreiding geen beroep te worden gedaan op de vermogensmarkt 4. dividendstabilisatie Soorten reserves: - winstreserves. 1 algemene reserve (om verliezen te dekken) 2. wettelijke reserve 3. statutaire reserve 4. bestemmingsreserve - herwaarderingsreserve, ontstaat bij de opwaardering van duurzame prod. middelen en vlottende activa. - agioreserve, ontstaat bij een verschil tussen nominale waarde vd geplaatste aandelen en de emissiekoers) intrinsieke waarde van een aandeel: GAD + ALLE RESERVES + WINSTSALDO (ONVERDEELD) / AANTAL GEPLAATSTE AANDELEN de beurskoers worden beïnvloed door: 1. vraag en aanbod 2. intrinsieke waarde per aandeel 3. winst- en toekomstverwachtingen 4. speculatie 5. Geruchten H12 Een onderhandse lening is een lening op lange termijn die verstrekt wordt door 1 geldgever aan 1 geldnemer. Voordelen zijn : - Er kan onderhandeld worden over de leningsvoorwaarden - Er zijn geen emissiekosten - Administratiekosten zijn laag Een obligatielening is een geldlening op lange termijn die in kleine gedeelten is opgesplitst. Een obligatie is een bewijs van deelneming in een geldlening. De nominale waarde van een obligatie is de waarde die op de obligatie vermeld staat. De koerswaarde van een obligatie is het bedrag dat voor de obligatie betaald moet worden. De emissiekoers is de prijs die voor een obligatie betaald moet worden bij uitgifte van de obligatie. Een obligatielening moet worden afgelost. Dit kan op de volgende manieren: - Aflossing ineens - Elk jaar een gedeelte (dmv uitloting) - Inkopen door de onderneming/instelling van eigen obligatie. Obligaties kunnen vervroegd worden afgelost: - Als de onderneming over overtollige geldmiddelen beschikt - Als de interestvoet is gedaald Een hypothecaire lening is een geldlening op onderpand van onroerende zaken (grond/gebouw) Bij de hypothecaire lening onderscheiden we : - Lineaire lening - Spaarhypotheek - Annuïteitenhypotheek Bij een lineaire lening wordt elk jaar een deel van de schuld afgelost. Daardoor neemt men het bedrag dat Pagina 3 van 6
elk jaar aan interest moet worden betaald, af. Het bedrag dat aan interest moet worden betaald, mag van het inkomen worden afgetrokken, zodat het belastbare bedrag kleiner wordt. Voordelen: - Interestkosten dalen snel - Schuld worden steeds kleiner Bij een spaarhypotheek wordt op het geleende geld niet afgelost. De schuld blijft dus gedurende de looptijd van de lening even groot. Elk jaar moet over het totale geleende bedrag interest worden betaald, waardoor de belastingaftrek maximaal is. Ook wordt elk jaar premie betaald. Deze premie, vermeerderd met de daarover te ontvangen interestvergoeding, moet zodanig groot zijn, dat daarmee de hypothecaire lening aan het einde vd looptijd worden afgelost. Voordelen: - Fiscaal voordeel - Belastingvrij sparen over betaalde premies - Maandlasten blijven even hoog Nadelen: - Elk jaar betaal je de maximale interest - Er is vaak een klein verschil tussen de interestvergoeding en het bedrag dat je aan interest betaald. Bij een annuïteitenhypotheek wordt gedurende de looptijd van de lening jaar in jaar uit hetzelfde bedrag betaald. Doordat er werd wordt afgelost, wordt de interestbedrag van jaar tot jaar kleiner. H13 Er is sprake van een leverancierskrediet als de leverancier krediet verleent aan de afnemer. Dit leverancierskrediet ontstaat doordat de leverancier goederen levert die later worden betaald. De leverancier kan dit krediet verlenen omdat: - Hij niet aan de het krediet hoeft te verdienen - Hij lagere kosten heeft dan de bank - Hij op deze wijze een klant aan zich bindt. Bij afnemerskrediet verstrekt de afnemer krediet aan de leverancier. Dit afnemerskrediet ontstaat doordat de afnemer goederen of diensten betaald die pas na betaling worden geleverd. Het komt voor bij : - Dienstverlenende bedrijven - Speciale orders - Opkopende handel Een rekening-courant is een rekening bij de bank die wordt gebruikt voor de dagelijkse ontvangsten en betalingen. Bij een rekening-courantkrediet kan van de bank een bedrag tot een bepaald maximum worden geleend. Het bedrag dat maximaal mag worden opgenomen, word het kredietplafond genoemd. De dispositieruimte is het bedrag dat nog kan worden opgenomen. Het is te berekenen door het bedrag van het kredietplafond te verminderen met het al opgenomen bedrag. Leasing is het huren van duurzame productiemiddelen in plaats van deze te kopen. Bij operational leasing kan de leaseovereenkomst tussentijds worden opgezegd. Het risico van economische veroudering is in dit geval voor de verhuurder. De verhuurder draagt bij operational leasing zorg voor het onderhoud en de verzekering van het geleaste productiemiddel. Pagina 4 van 6
Bij Financial leasing wordt een overeenkomst gesloten voor de geschatte economische levensduur van het te leasen object. Deze overeenkomst is tussentijds niet opzegbaar. Het risico van economische veroudering is nu voor rekening van de huurder. Ook de onderhoudskosten en de verzekeringskosten komen nu voor rekening van de huurder. Een belangrijk motief om duurzame productiemiddelen te leasen ipv kopen is dat de onderneming niet voor een grote uitgave ineens komt te staan. De onderneming die producten in lease heeft, probeert haar marktaandeel te vergroten en (financierings)winst te behalen. Bij een doorlopend krediet wordt een maximaal bedrag afgesproken dat de consument mag lenen. Afgeloste bedragen kunnen steeds weer worden opgenomen. Bij een persoonlijke lening wordt geld geleend zonder dat daaraan een goederentransactie ten grondslag ligt. Bij koop en verkoop op afbetaling spreken de koper en verkopen af dat de koopprijs van een roerende zaak in termijnen zal worden betaald, waarvan er ten minste 2 vervallen nadat de koper het genot van de zaak heeft verkregen. Bij huurkoop geld hetzelfde als bij koop en verkoop op afbetaling, alleen blijft de verkopen eigenaar van de verkochte artikelen totdat de laatste termijn is betaald. H14 Interest is de vergoeding voor het ter beschikking stellen van vermogen. Bij enkelvoudig interest wordt de interest steeds berekend over het oorspronkelijke bedrag. Het interestpercentage geldt voor een periode van een jaar, tenzij anders wordt vermeld. Interest wordt normaliter achteraf betaald. Interest moet steeds berekend worden over de schuldrest. Bij enkelvoudig interest is de formule: I= KPT /100C. C = 1 bij T in jaren, 12 bij T in maanden, 52 bij T in weken, 365 bij T in dagen. Over het vreemd vermogen moet interest worden betaald. Daarnaast moet het vreemd ver mogen terugbetaald worden. Uitsluitend door af te lossen neemt een schuld af. Ten aanzien vd aflossing zijn er verschilleden mogelijkheden: - Aflossing aan het eind vd looptijd: gedurende looptijd is in dit geval alleen interest verschuldigd. Aan het eind vd looptijd wordt de schuld in 1 keer afgelost. - Lineaire aflossing: per periode wordt een evenredig deel van de schuld afgelost. De interest die periodiek verschuldigd is, neem dan gelijkmatig af. H15 Bij een samengestelde interest wordt niet alleen rente berekend over het beginkapitaal maar ook over de al eerder bijgeschreven rente. Er is dan sprake van rente over rente. De eindwaarde van 1 bedrag is de waarde van een bedrag op een bepaald tijdstip in de toekomst op basis van samengestelde interest. Formule: E=K X (1+I)^n Om de gekweekte interest over een bedrag te berekenen, bepalen we de waarde van het bedrag aan het begin en aan het eind van de betreffende periode. Het verschil tussen beide waarde is de gekweekte interest. Pagina 5 van 6
De contante waarde van 1 bedrag is de waarde van een bedrag op een bepaald tijdstip in het verleden op basis van samengestelde interest. Formule: C= E X (1+i)^-n Door de tussentijdse rente over rente is bij samengestelde interest bijvoorbeeld 3% per halfjaar NIET gelijk aan 6% per jaar. De 6% heet het nominale interestpercentage. Het werkelijke gelijkwaardige interestpercentage noemen we het effectieve interestpercentage. We berekenen in dit geval dan 1,03^2 = 1.0609. het jaarpercentage dat overeenkomst met 3% per halfjaar is dan 6.09%. Omgekeerd kunnen we ook een jaarpercentage (5%) omzetten naar een percentage voor een andere periode, zoals een kwartaal: 1,05^1/4 = 1,05^0,25 = 1.0123 Het kwartaalpercentage dat gelijkwaardig is aan 5% per jaar bedraagt dan 1,23% Extra stof H11 (verplicht onderdeel sinds schooljaar 2011/2012) Sommige ondernemingen geven preferente aandelen uit. Dat zijn aandelen waarbij de houders van preferente aandelen op de een of andere wijze voorrechten genieten boven de houders van de gewone aandelen. De preferentie kan betrekking hebben op: - De winstuitkering - De uitkering bij liquidatie - De zeggenschap De winst van een nv of bv komt toe aan de aandeelhouders. De uitkering die zij ontvangen wordt dividend genoemd. We onderscheiden stockdividend (in aandelen) en cashdividend (in geld). Vergeet niet dat er een dividendbelasting bij zit bij 25%!!!! Dividendpercentage: dividendbedrag voor aftrek van dividendbelasting / geplaatst aandelenvermogen x 100% Pagina 6 van 6