ontwerpstudio 1 master architectuur Universiteit Hasselt
voorwoord Bigness is no longer part of any urban tissue. (...) Its subtext is fuck context. Rem Koolhaas in Bigness, or the problem of Large uit 1995 Grenzend aan de historisch gegroeide stedelijke centra ontstond doorheen de tijd een lappendeken van stedelijke en landelijke gebieden waaruit een nieuw, stedelijk cultuurlandschap groeide. Dit is een continu wereldwijd fenomeen dat verschilt afhankelijk van de culturele context, maar is gebaseerd op gemeenschappelijke tendensen van individualisering en globalisering. Het 'Stedelijk Landschap' en de 'Landschappelijke Stad' zijn slechts twee vormen uit een gamma van verschijningsvormen die het resultaat zijn van het uiteenvallen van de traditionele stad en de toenemende verstedelijking van de traditionele cultuurlandschappen. Waar de traditionele beelden van stad en landschap zich vermengen tot nieuwe hybrides creëren ze nieuwe vormen van samenleven die belangrijke uitdagingen met zich meebrengen voor de stedelijke ontwikkeling. Metapolis, Netzstadt, Zwischenstadt, Stadslandschap, Landscape III, New Urbanism, SCAPE: Al deze termen zijn experimenten in verschillende discours om deze relatief nieuwe verschijnselen te beschrijven. Om deze uitdagingen (bv stedelijke verdunning en verdichting) in west-europa te begrijpen op architecturaal niveau hebben we ons gericht naar het meest tegengestelde alternatief. Gebieden zonder enige variatie. Monotone verkavelingsvelden gekenmerkt door een geometrische ontwikkelaarslogica. Gebieden, dus, schijnbaar zonder actieve ruimtelijke structurele verandering. In deze gebieden testen we het idee van de 'activerende autonome ruimte'. Architectuur die niet gekenmerkt wordt door klassieke groeiparameters, maar die een zelfgenererende ruimtelijke dynamiek geeft aan de omgeving. De context is ook nooit statisch, maar procedureel; historisch, morfologisch, sociaal, economisch, regionaal, nationaal, mondiaal, cultureel, geografisch, functioneel, stedelijk, landschappelijk, tijdelijk, In plaats van revolutie zijn we geïnteresseerd in de evolutie, de ontwikkeling, verandering, compensatie, dichtheid, activiteit en dynamiek. Net zoals het leven evolueert door aanpassing aan en veranderingen in de natuurlijke omgeving, evolueren architecturale ideeën ook door mutatie en kruising, resulterend in een nieuwe soort van architectuur. Per definitie steeds een hybride architectuur. We gebruiken hierbij een kruisbestuiving van ideeën als startpunt. Ten eerste Koolhaas' stelling dat vanaf een bepaalde grootte architectuur een interne logica bezit die sterker is dan haar reactie op de omgeving. Met andere woorden dat ze vanaf een bepaalde complexiteit autonoom wordt. Ten tweede het idee van Léon Krier die de stad ziet als optelsom van Res Publica (monumenten, hallen, memorials, en publieke gebouwen) versus Res Economica Privata (het weefsel van private, familiale ruimte). En ten derde Pier Vitorio Aureli's kritische houding tegenover de fictieve rol van het programma als leidinggevende vormgever. Een houding die volgens hem tot non-compositorische architectuur leidt als resultaat van heldere, ruimtelijke beslissingen en een interne logica die het oorspronkelijke programma alsook de handtekening van de auteurs overstijgt. Nick Ceulemans, mei 2014
projecten Liselore Nelis Bart Houben Alexander Massoels Robbert Kempeneers Katrien Schepers Robin Prickaerts Rien Cleuren Lien Raskin Birgit Festjens Innesse Favoreel Yentl Bielen Wouter Lenaerts Thomas Meers Carmine Onorato Kristof Neyskens Nathalie Kavse Robbe De Geyndt Vincent Verboven Tine Hulsmans Lotte Willems Silke Valy Maxime Lynen Vincent Emonds PSYCHIATRISCH CENTRUM + KINDERBOERDERIJ + BROUWERIJ +KRUIS INTERNAAT + DIERENASIEL + THEATER + DRIEHOEK REVALIDATIE CENTRUM + KARTING + SKATEPARK + VIERKANT JEUGDHOTEL + OVERDEKTE PARKING + MUZIEKSTUDIO + CIRKEL BEGELEID WONEN + RELIGIEUS CENTRUM + INDOOR SKIPISTE + DRIEHOEK PSYCHIATRISCH CENTRUM + FUNERARIUM + BIBLIOTHEEK + VIERKANT WOON-ZORGCENTRUM + JEUGDHUIS + KLIM&DUIK CENTRUM + KRUIS DETENTIE CENTRUM + ZWEMBAD + CASINO + CIRKEL BEGELEID WONEN + BROUWERIJ + BIBLIOTHEEK + VIERKANT REVALIDATIE CENTRUM + MUZIEKSTUDIO + FUNERARIUM + DRIEHOEK PSYCHIATRISCH CENTRUM + KLIM&DUIK CENTRUM + KARTING + CIRKEL DETENTIE CENTRUM + THEATER + SKATEPARK + KRUIS INTERNAAT + KINDERBOERDERIJ + SKIPISTE + KRUIS] WOON-ZORGCENTRUM + CASINO + ZWEMBAD + DRIEHOEK JEUGDHOTEL + OVERDEKTE PARKING + JEUGDHUIS + CIRKEL DETENTIECENTRUM + DIERENASIEL + RELIGIEUS CENTRUM + VIERKANT REVALIDATIE CENTRUM + THEATER + KLIM&DUIK CENTRUM + KRUIS WOON-ZORGCENTRUM + DIERENASIEL + CASINO + CIRKEL PSYCHIATRISCH CENTRUM + KINDERBOERDERIJ + SKATEPARK + VIERKANT INTERNAAT + FUNERARIUM + OVERDEKTE PARKING + DRIEHOEK BEGELEID WONEN + BROUWERIJ + KARTING + VIERKANT JEUGDHOTEL + JEUGDHUIS + BIBLIOTHEEK + KRUIS DETENTIECENTRUM + MUZIEKSTUDIO + ZWEMBAD + CIRKEL
Liselore Nelis Kinderboerderij + Psychiatrisch centrum + Brouwerij + Kruis Het ontwerp bestaat uit een kinderpsychiatrisch centrum, een brouwerij en een kinderboerderij. In het centrum van de kruisvorm bevindt zich een gemeenschappelijke cafetaria, die tevens fungeert als proefruimte voor het pas gebrouwen bier en als bezoekruimte voor het psychiatrisch centrum. Hier rond liggen 4 leefgroepen, waarin telkens 8 kinderen kunnen verblijven. Deze zijn steeds afgesloten van het publieke gedeelte door andere functies, zoals therapieruimtes of stallen. De zwaarste functie, de brouwerij, bevindt zich in de kelder van het gebouw. De kinderboerderij fungeert als verbinding tussen alle functies. Het staat namelijk niet enkel in verbinding met de gemeenschappelijke cafetaria, maar brengt ook licht in de ondergrondse brouwerij, waar het restproduct van het brouwproces wordt opgeslagen als veevoeder. Eveneens doet de boerderij dienst als buitenruimte voor de leefgroepen van het psychiatrisch centrum. Alle buitenruimtes staan via het dak met elkaar in verbinding. Dit stelt zowel de bezoekers, als de kinderen en dieren in staat om zich vrij door alle tuinen voort te bewegen. De schil rondom zorgt ervoor dat de kruisvorm zowel de binnen- als buitenruimte kan omvatten, zonder dat het gebouw zijn eenvormig uitzicht verliest. Dit monolitisch geheel is ingeplant in een suburbane wijk van Las Vegas, waar tot nog toe enkel gewoond werd. De inplanting van een vreemd object stimuleert nieuwe interacties, welke een meerwaarde creëren voor de ruimere omgeving. Ik heb gekozen voor alledaagse baksteenarchitectuur, waarin de meeste mensen zich snel op hun gemak voelen. Ik vind dit belangrijk omdat het psychiatrisch centrum vaak voor langere tijd onderdak biedt aan kinderen, die zich op deze manier gemakkelijker thuis kunnen voelen. Om hierover inspiratie op te doen, heb ik enkele projecten van Collectief Noord bestudeerd omdat ze ingetogen, maar zeer doordachte en goed geïntegreerde architectuur maken. Als inspiratie voor de schil ben ik gaan kijken naar Tham en Videgard architecten, die ook hebben gewerkt met een schil rond zowel binnen- als buitenruimtes, en deze buitenruimtes opvatten als kamer. Voor de brouwerij ben ik op zoek gegaan naar andere ondergrondse architectuur, om manieren te vinden om licht in een ondergrondse ruimte binnen te krijgen.
Bart Houben Theater + Internaat + Dierenasiel + Driehoek Een theater, een internaat en een dierenasiel zijn drie functies die niet meteen met elkaar gecombineerd zullen worden, alhoewel het kan uitgroeien tot een interessant geheel. De functies onderling kunnen op nieuwe manieren met elkaar communiceren, waarbij het theater de katalysator is in dit geheel. Het theater vormt één geheel met het dierenasiel en het internaat, in dit geval van een theaterschool. Door de lessen en het leven van de leerlingen dichtbij de voorstellingen en de bezoekers te betrekken, worden ze ondergedompeld in de wereld van het theater. Tevens kunnen de leerlingen kiezen om te helpen bij het verzorgen van de dieren in hun vrije tijd. Het asiel wordt bij het geheel betrokken door een link te leggen tussen de immer drukke foyer en de buitenruimte voor de dieren. Het gebouw is dus altijd in leven. Door gebruik te maken van de rust en eenheid van beton wordt de drukte die in elk van deze functies heerst terug in evenwicht gebracht. Bouwen in een driehoek is niet altijd simpel, maar na het bekijken van zowel het Forum van Herzog & de Meuron te Barcelona als Casa da Musica van OMA te Porto wordt duidelijk dat door niet vast te houden aan rechte hoeken zich een sterk geheel van vormen ontstaat binnen een driehoek of andere niet conventionele vormen. Het betrekken van het internaat bij het theater zonder dit te storen werd mogelijk gemaakt door zoals in het Operahouse te Oslo gebruik te maken van balkons, maar deze in te vullen als zitruimtes, les- en studielokalen, afgesloten met akoestische glazen panelen indien nodig. Architectuur is er niet enkel voor het beeld, om foto s van te maken. Architectuur moet er zijn om in geleefd te worden, moet functioneel zijn. zei Alfredo de Gregorio in De kunst van het gewone. Door alle functies door elkaar te mengen, creëer je een samenhang die voor onverwachte ontmoetingen zorgt. Als dit dan nog een functioneel geheel vormt, dan komt het gebouw tot leven in zijn omgeving en krijgt een eigen identiteit. Net zoals Koolhaas ooit zei dat elk gebouw toch een eigen leven gaat leiden, soms compleet anders dan wat de architect dacht.
Alexander Massoels Revalidatiecentrum + Paintball/karting+ Skaten + Vierkant Wanneer er in 2000 een nieuwe president wordt gekozen in Mexico stelt hij dat zijn voorzitterschap de geschiedenis zal ingaan als het tijdperk van de sociale huisvesting. Er worden doorheen Mexico dan ook meer dan twee miljoen sociale woningen gebouwd verspreid over zes jaar, bijna overnacht ontsproten er rasters met 20 tot 80.000 identieke woningen. Verstedelijking wordt gereduceerd tot de loutere bouw van woningen, zo zijn er nauwelijks openbare voorzieningen of commerciële structuren. Er is dus nood aan plaats waar deze twee gecombineerd kunnen worden op zo een manier dat de meerderheid van de bevolking er de voordelen van kan ondervinden. Met het aanbod in mijn gebouw probeer ik aan deze vraag te voldoen. Nagenoeg het gehele gebouw is publiek toegankelijk waardoor er een gemoedelijk sfeer ontstaat waarin de verschillende functies in het gebouw voor meerdere doelen kunnen gebruikt worden. Zo kan de buitenste schil van het gebouw gebruikt worden als de plaats waarin niet alleen de actieve functies plaatsvinden maar ook als circulatiezone voor patiënten en verblijvers van het revalidatie gedeelte. Fitness, zwembad, bank, kapsalon, enz. die ontwikkeld zijn voor de mensen die er verblijven en revalideren kunnen opengesteld worden voor de wijk. Het constructief principe is gebaseerd op werken van Toyo Ito waarin de hoofdstructuur bestaat uit een golvende betonnen wand die overloopt in een hellende baan waardoor er een licht ogende constructie gecreëerd wordt die toch de stabiliteit kan waarborgen. Door de dubbele schil en de patio is het project geschikt voor het warme klimaat van Centraal Mexico. Het project dat ontworpen is met het idee F*ck the context was een geheel andere aanpak dan diegene die ik normaal gezien zou volgen. Hoewel dit een leerrijke en vernieuwende manier was van ontwerpen vind ik dat naast een programma de omgeving en cultuur belangrijke punten tijdens het ontwerpen van een ruimte of gebouw, het moet een meerwaarde zijn voor de gehele omgeving, dit leunt aan bij Norberg-Schulz en het principe genius loci.
Robbert Kempeneers Muziekstudio + Parkeren + Hostel + Cirkel Bij deze opdracht heb ik als doel een muziekstudio te combineren met een hostel en een parkeergarage. Bij het bestuderen van deze functies ben ik tot 1 bindend element gekomen, namelijk jongeren. Jongeren zoeken altijd naar een eigen plek, waar ze zichzelf kunnen uiten en ontwikkelen. Wanneer de omgeving jongeren deze plek niet geeft, gaan ze op zoek naar eigen plekken om rond te hangen. Vaak in parkeergarages, steegjes en parken waar de verveling al snel kan toeslaan. In mijn ontwerp heb ik het stereotype hangjongeren in een parkeergarage positief trachten te benaderen. De meeste parkeergarages zijn betonnen, gesloten boxen die enkel dienen om auto s te stallen. Deze perceptie van een parkeergarage heb ik trachten te doorbreken door de hele structuur open te trekken en er functies in te integreren die je normaal niet in een parkeergarage verwacht. Hierbij wil ik de nadruk, die oorspronkelijk op het parkeren van de auto's ligt, verschuiven naar de jongeren en hun noden. Door de afwisseling van open en gesloten, hoge en lage ruimtes, is de functie van het parkeren luxueus opgevat, wat de mogelijkheid biedt om sommige parkeerstroken als een evenementen ruimte te benutten. Binnen de garage tracht ik ook jongeren de mogelijkheid te bieden om zowel muziek te kunnen beoefenen, op te nemen en live te spelen. Bovenop het gebouw is de hostel gevestigd. Deze ligt rond een centrale patio, op het 6de en 7de verdiep, wat maakt dat deze helemaal vrij ligt van de drukte beneden en aan de bezoekers een ongelooflijk uitzicht kan bieden. Om al deze functies te kunnen bundelen aan 1 centraal punt, heb ik beneden een jeugdhuis en info-punt voorzien. Hierdoor kunnen jongeren makkelijk en gecontroleerd gebruik maken van alle mogelijke functies die het gebouw te bieden heeft. Mijn grote inspiratiebron bij dit ontwerp was de parkeergarage 1111 Lincoln Road van Herzog & de Meuron. Het is boeiend om te zien dat wanneer je een anders zo gesloten gebouw, vanuit een ander perspectief weet te benaderen, het geheel een hele publieke en open functie meegeeft. Mensen komen en verblijven in een parkeergarage, waar ze anders zo snel mogelijk weg willen. - Herzog & de Meuron Voor mij is het heel belangrijk dat een gebouw meer is dan alleen een vervulling van zijn functies. Zo moet het ook het sociale gedrag van de gebruiker en bezoeker kunnen prikkelen en een eigenheid / eigenzinnigheid uitstralen. Op deze manier kan een gebouw groot of klein, een indruk bij mensen achterlaten en een soort meerwaarde worden voor de samenleving.
Katrien Schepers Indoor skipiste + Religieus centrum + Begeleid wonen + Driehoek De vele kleuren van de glasramen in de gevel, zijn het eerste wat opvalt. Dit representeert het religieus centrum, waarbij licht en kleur centraal staan. Glas in loodramen zijn zeer bekend in grote kathedralen en kerken. Marc Chagall gaf deze kunstvorm een modernere insteek. Het gebruik van gekleurde glaspartijen is een knipoog naar de religie. In de hedendaagse architectuur zijn enkele architecten zoals Sauerbruch Hutton en Bernard Bühler bezig met het gebruik van gekleurde glasramen. Met het glaspaleis van Wiel Arets in Heerlen ben ik bewust geworden van de detaillering van een dergelijk glasgordijn. Het religieus centrum is opgevat als bezinningsruimte: een ruimte waar mensen met, of zonder religie terecht kunnen om te bezinnen. De skipistes zijn op een manier geschakeld dat skiën van de ene piste naar de andere piste mogelijk is. Ten derde is het belangrijk dat de mensen die onder begeleiding wonen een bezigheid hebben doorheen de dag. Zij hebben te maken gehad met een alcohol- en drugverleden en hebben nood aan momenten om zich te bezinnen. Met de zomertuin op het dak van het skigebeuren is er een link gelegd met het Nemo in Amsterdam van Renzo Piano. Ik ben tot deze oplossing gekomen door uit te zoomen, zicht te krijgen op de zaak en een zo simpel mogelijk idee naar voren te brengen; nl. Skiën in één beweging. Ik wil een lichte architectuur maken. Architectuur waar licht centraal staat. Dit is belangrijk bij het indoor skiën waar licht niet zo vanzelfsprekend lijkt te zijn, maar ook voor het religieus centrum waarbij het gebruik van licht kan doen aanzetten tot bezinnen. Ik vind dat architectuur mensen emotioneel moet raken. Het moet op een zodanige manier de mens ontroeren en tot stilte brengen. De bibliotheek van Wiel Arets in Utrecht is zo een gebouw. Het moet eerlijk en comfortabel zijn, aangepast aan de mens die het gebruikt. Rekening houdend met het verleden kent de architectuur die ik goed vind een zeker geheugen. Het staat tussen het verleden en de toekomst in en verenigt ze met elkaar. Waarbij we met F*ck the context juist een statement maken en een driehoek plaatsen te midden in een zone van woningen vind ik dat architectuur mee geïntegreerd moet worden in de omgeving. En dit op een zodanige manier dat deze integratie als normaal wordt beschouwd en niet dat het opvalt. Maar vooral mag het geen afbreuk doen aan de omgeving, maar moet deze juist aanvullen. Een concept moet kunnen verrassen en tegelijkertijd vanzelfsprekend zijn.
Robin Prickaerts Psychiatrisch centrum + Funerarium + Bibliotheek + Vierkant Het mengen van drie programma s in één gebouw leidt altijd tot conflicten op vlak van privacy en lichtinval. Om dergelijke problemen in Architectuur op te lossen kunnen we volgens Leon Krier lessen leren uit het verleden. Verschillen in graden van privacy heb ik proberen op te lossen door een opbouw in schillen. Zoals een klassieke tempel is het ontwerp opgebouwd uit de centrale, meest belangrijke ruimtes met rondom meerdere lagen en een zuilengalerij. Het programma vraagt in sommige ruimtes om stilte. Om dit te bekomen heb ik gewerkt met de lichtinval. Volgens Louis Kahn moet een ruimte die bedoeld is donker te zijn, net genoeg licht krijgen van enkele mysterieuze openingen om ons te vertellen hoe donker ze werkelijk is. Dit principe is in de aula en het crematorium toegepast met lichtkokers die sterk gebundeld daglicht binnenhalen om de duisternis in de ruimte te benadrukken. Zoals Peter Zumthor deed bij zijn ontwerp voor het Serpentine Gallery paviljoen, was het de bedoeling om het gebouw een achtergrond te laten zijn, een platform waarmee naar iets belangrijkers gekeken kan worden. In Zumthors ontwerp de natuur, in dit ontwerp het afscheid nemen van overledenen, lezen en zorgen voor zieke mensen. Door een sober materiaalgebruik van beton en hout gaat alle aandacht naar de functies, eerder dan naar de esthetiek. Het ontwerp treedt naar de achtergrond en wordt ondergeschikt aan de inhoud. Misschien is de verklaring van Rem Koolhaas wel het meest logische: Bij een uitgebreid, complex programma worden de functies belangrijker dan de esthetiek en speelt context geen rol meer. Inspiratie heb ik gezocht bij het Museum voor Moderne Literatuur, ontworpen door David Chipperfield, waarbij de Architectuur met juiste verhoudingen en materialen de inhoud van het museum tot een hoger niveau van beleving tilt. In een wijk met oneindig veel vrijstaande woningen en verrommeling zorgt het ontwerp, in groot contrast met zijn omgeving, voor een punt van rust en orde. De zuilengalerij creëert een zekere afstand ten opzichte van de woningen maar schept ook orde en geeft een zachte grens naar de buitenwereld toe.
Rien Cleuren Woonzorgcentrum + Duik/Klim Centrum + Jeugdhuis (+Chiro) + Kruis Hedendaagse suburbane wijken worden vaak gekenmerkt door hun continue netwerk van identieke gebouwen zonder identiteit. Dit is niet alleen een vervuiling van het landschap, maar vormt evenwel een sociale en culturele barrière voor de omliggende omgeving. Door het integreren van een publieke motor kan dit omgevormd worden tot een functioneel geheel. Er is niet alleen nood aan een fysieke katalysator, maar ook aan een goede, kwalitatieve buitenruimte. Wanneer dit op een doordachte manier gecombineerd wordt, kan er een interessante 'landmark' tot stand komen. Dit hoeft geen hoog, uitgesproken massief gebouw te zijn, maar kan ook opgevat worden als een teruggedrongen, sociaal geïntegreerd punt dat een nieuwe identiteit geeft aan de omgeving. Een landmark vormt dan ook, in de historische betekenis van het woord, een oriëntatiepunt dat zorgt voor een correcte weergave van de 'mind map'. Dit heb ik trachten te verwezenlijken door de uitgegraven grond te hergebruiken om een eigen context te creëren. De context uit zich aan de ene kant als een heuvel die functioneert als park en uitkijkpost voor de omgeving. Maar door deze heuvel uit elkaar te scheuren vormt zich aan de andere kant, binnenin, een levendig publiek gebeuren met drie gebundelde functies. 'Landpark' combineert een woonzorgcentrum, een duik/klimcentrum en een jeugdhuis. Dit laatste vormt eerder een polyvalente omgeving voor zowel vergader- als Chiro activiteiten. De kruisvorm wordt in dit ontwerp op een andere manier geïnterpreteerd. Beginnend vanuit het aspect toegankelijkheid wordt deze vorm namelijk de aslijn van de drie verschillende functies. Het woord 'kruis' in dit ontwerp wordt dus vooral gedefinieerd als buitenruimte die dwars door het grondplan loopt, het grondplan als kruis. Het woonzorgcentrum bevindt zich volgens dit concept dan ook op het maaiveldniveau in functie van een goede toegankelijkheid voor senioren. Dit gedeelte is in zijn volledige omtrek ontsloten in functie van een goede werking van een meer specifieke zorgfunctie. Hierboven is hetzelfde programma voorzien. Onder het maaiveldniveau bevinden zich de polyvalente ruimten. Deze kunnen door de bewegende ramen als aparte ruimten maar ook als een open geheel gebruikt worden. In deze vloer zijn glazen openingen voorzien om de ruimtelijkheid onderin te verlengen naar boven (verticaliteit). Ook zorgt dit voor de nodige sfeer, gecreëerd door het reflecterende water dat in de onderste verdieping opgewekt wordt. Onderaan vindt men het duikcentrum met daarboven een volledig publiek, recreatief plan met vides die de ruimtelijkheid en relaties versterken. Mijn ontwerp reflecteert onmiddellijk naar mijn denkwijze over de natuur die volgens mij onvermijdelijk destructief werkt ten opzichte van architectuur in functie van tijd. Door goede integratie in de omgeving en hergebruik van aarde, heeft de natuur minder te recupereren. Zo gaat men ook op een duurzamere manier om met het landschap, dat in dit geval volledig beloopbaar wordt. Het ontwerp kan namelijk zowel er op, er in, als er tegen beleefd en herbeleefd worden.
Lien Raskin Zwembad + Detentiecentrum + Casino + Cirkel De drie functies hebben elk zeer uiteenlopende programma s. Het zijn drie functies met totaal andere sferen en verschillende individuen. Zo is een zwembad heel publiekelijk, open. Een detentiecentrum is meer gesloten is, maar staat toch nog in contact met de buitenwereld. Dit in tegenstelling tot een casino dat een wereld op zich is. Hieruit is het concept ontstaan om een gelaagde architectuur te maken waarbij deze functies boven elkaar gestapeld zijn in gradatie van open naar gesloten. In `Learning from Las Vegas van Robert Venturi en Denise Scott wordt architectuur als symbool in vraag gesteld. Ik ben van mening dat de architectuur voornamelijk moet uitstralen welke functies er in het gebouw schuilen. In mijn ontwerp heb ik mij hiervoor gebaseerd door naar bestaande architectuur te kijken die betrekking hebben op mijn functies. De functies bepalen de sfeer van het gebouw. Architectuur gaat over ruimtelijkheid. Niet of je een mooi icoon neer kunt zetten. Daar het gebouw nu wel een object op zich is omwille van de opdracht, heb ik kritiek op architectuur als onafhankelijk object. Zo ben ik tegen het citaat `fuck the context van Rem Koolhaas waar hij probeert terug te keren naar het gebouw als autonoom object. Ik ben voorstander van het contextualisme, ik ben het er mee eens dat een bouwwerk geen geïsoleerd en autonoom object is, maar deel uitmaakt van een bredere samenhang. Aansluiten bij de traditie hoeft geen stilstand te zijn, nieuwe scheppingen moeten juist verbonden zijn met hun context.
Birgit Festjens Brouwerij + Bibliotheek + Begeleid wonen + Vierkant De dag van vandaag zitten we in een wereld waar alles om technologie draait. We spenderen grotendeels van onze tijd op het internet terwijl we vroeger in de bibliotheek tussen de boeken gingen neuzen. Nu zijn we al eerder geneigd om de computer of tablet te raadplegen. De mens geraakt al maar meer gewend aan de automatisering van de kleinste dingen. Zo is het heel normaal om elektronisch bedient te worden bij het bestellen van een drankje of snoepje, waarom dus ook niet bij een boek? In dit ontwerp wordt op deze gedachte ingespeeld door een volledig geautomatiseerde, verticale, boekentoren te plaatsen centraal in het gebouw. Dit, gecombineerd met de omliggende leesruimten, moet de hedendaagse mens kunnen aansporen om terug een boek te lezen en nu dus ook, in een automaat, te bestellen. Vermits UV-licht slecht is voor boeken, moet er dus een verduistering voorzien worden. Dit wordt hier geïntegreerd in de gevel door middel van een rooster (tussen de glasplaten) die de directe zonnestralen zal tegenhouden. Hierdoor krijgt het gebouw een koperen schijn die rechtstreeks refereert naar de brouwketels. Ook dit brouwproces gebeurt vandaag de dag gedeeltelijk geautomatiseerd. Door deze ook in zijn verticaliteit te plaatsen, wordt het concept versterkt. De twee functionele kokers, de gesloten kern voor nutsvoorzieningen en een monumentale trap die doorheen dit beeldend verhaal kronkelt, doet een positieve beleving ontstaan. Dit vormt een promenade architectural die volgens mij in elk gebouw te vinden zou moeten zijn. Zowel een leeshoek, als een café, als een vergaderzaal zal men op deze route vinden. Overigens zijn deze polyvalente plateaus vrij in te delen in functie van de tijd waardoor er een duurzaam gebouw ontstaat. Waar de technologie toch tekort schiet, is de mens aanvullend in dit concept. Dit in de vorm van begeleid wonen waar iedere bewoner zijn eigen functie heeft binnen het gebouw. In dit ontwerp wordt de nadruk gelegt op het weergeven van een proces. Van gerst naar bier, van bier naar café. Op zijn beurt doet een café dan weer lezen, waardoor je uiteindelijk ook weer het boek moet inleveren. Kortom een vicieuze cirkel die een versterkende werking geeft aan zijn leefomgeving.
Innèsse Favoreel Revalidatiecentrum + Muziekstudio + Funerarium + Driehoek Revalideren is een zoektocht naar zichzelf, een manier om zichzelf opnieuw te ontdekken. Rouwen is een zoektocht naar aanvaarding, het verwerken van intens verdriet. Musiceren is een zoektocht naar inspiratie, het creëren van harmonieën. Hoe meer ik mij verdiepte in dit ontwerpproces, hoe meer de factor emotie naar voren kwam. Ik was intussen in een ver stadium van de ontwerpopdracht toen ik, na een bewustmakende begeleiding, besloot het toch over een andere boeg te gooien. Het ging binnen dit ontwerp om emotie, om het uitdrukken van gevoelens, om sfeer. Drie programma s, die te maken hebben met plekken waar men tot bezinning kan komen en zich ten gepaste tijde kan afzonderen, omgeven door een zentuin. Dit natuurlijk draagvlak van rust scheurt de driehoek open en laat zich voelen tot in zijn kleinste hoeken. De elementen occuperen als eilanden in de zenzone, hierdoor worden paviljoenen gecreëerd die mensen bewust in de richting van de meditatiezone sturen. De essentie van elk programma (revalideren, rouwen en musiceren) is in het hart van de driehoek gepositioneerd, daar waar de formele ruimtes dadelijk toegankelijk zijn voor de bezoeker dient men verder in elk gebied door te dringen om tot de intiemere ruimtes te komen. Het ommuren van het gebied, het afsluiten van de buitenwereld, de drukte, de chaos, maakt het voor de bezoeker mogelijk om tot rust te komen, inspiratie te krijgen, zichzelf te herontdekken. Het project biedt op deze wijze de mogelijkheid om een dichtgeslibd stedelijk weefsel leefbaarder te maken en een oase van rust te creëren. Een belangrijke inspiratie bron is Tadao Ando, hij staat bekend om zijn zorgvuldig uitgedachte driedimensionale ordening van eenvoudige, zich vaak herhalende bouwvolumes, met een avontuurlijk looppad doorheen het geheel. Oppervlakkige gemakken zeggen hem weinig, wat niet wil zeggen dat hij tegen comfort is, wel is het streven naar een balans tussen lichamelijk en spiritueel plezier van belang. Wat volgens hem verloren gegaan is, zeker in de westerse cultuur, is de gevoeligheid en liefde voor de natuur, men probeert deze steeds te controleren. Door een ingetogen dialoog met de natuur aan te gaan wil hij hier verandering in brengen. Voor mij persoonlijk is niet alleen het creatieve aspect binnen architectuur van belang, maar zeker ook de impact die architectuur zal hebben op de mens binnen het project. Naast de vormgeving van een ontwerp is de manier waarop een persoon de ruimte zal beleven minstens even belangrijk.
Yentl Bielen Kart/paintball + Klim/duik + Psychiatrisch centrum + Cirkel De factor die deze verschillende activiteiten gemeenschappelijk hebben is de actieve sfeer die hierbij gepaard gaat. In het gebouw kan men tot rust komen door het doen van verschillende activiteiten. De nadruk is gelegd op transparantie en visuele ontmoeting. Dit aspect geeft ook aan de andere functies een zekere meerwaarde. Er is gebruik gemaakt van een lichte, transparante structuur waardoor er steeds een visueel contact mogelijk is met andere activiteiten. Het gebouw legt de nadruk op de beweging van zijn gebruikers. Ik heb gekozen voor een experimenteel ontwerp. Het concept is opgevat als een dragende kern en een dragende schil waaraan de verschillende verdiepen zijn opgehangen. Deze vloeren zijn acentrisch opgehangen ten opzichte van de kern. Zo zorgen ze automatisch voor de grote en kleinere ruimten die er nodig zijn. De buitenruimten worden eveneens gecreëerd door deze asymmetrie. Onderaan is er een sokkel die dienst doet als een activiteitenlandschap. De schaal van de ruimten is gebaseerd op verschillende functies. Zo zijn de publieke ruimten hoger en meer open, terwijl het psychiatrisch centrum meer op maat van de bewoner is. De overdekte buitenruimte is een hele hoge ruimte om zo de openheid van deze ruimte te versterken en het buitengevoel te waarborgen. Ik heb me laten inspireren door de klassieke Japanse architectuur. Deze kent met haar zwevende vloeren, en het verhullen van de dragende elementen een heel andere relatie tot de ruimte dan de klassieke Europese architectuur. Ook de flexibiliteit heeft haar wortels in de Japanse cultuur. Door transparante schuifwanden kunnen ruimten voor meerdere functies worden gebruikt. Qua materialiteit is er gebruik gemaakt van sobere materialen waardoor het de mensen zelf zijn die kleur en activiteit brengen in het gebouw. Betonnen wanden in vloeren worden gecombineerd met grote glaspartijen. Aan de balustraden zijn stalen kabels voorzien die dienst doen als zonnewering. Een publiek gebouw moet naar mijn mening duidelijk te onderscheiden zijn van een residentieel gebouw. Het moet mensen uitnodigen om binnen te komen, het moet zijn gebruikers prikkelen. Het publieke gebouw is ook een flexibel gebouw, niet enkel in zijn gebruik nu, maar ook in de toekomst. Het moet eenvoudig aan te passen zijn aan de steeds veranderende noden van de tijd.
Wouter Lenaerts Detentiecentrum + Theater + Skatepark + Kruis Hoewel niet vanzelfsprekend, combineert dit project de drie programma s zowel architecturaal als functioneel. Architecturaal vormt het skatepark, dat het verlengde is van de publieke ruimte, het dak van het ondergrondse detentiecentrum. Via de golvingen in de skatebanen valt er op een speelse manier licht binnen in de cellen, gesitueerd in de ene richting van het kruis. Het podium met backstage en het cafetaria bedekken respectievelijk de kantoor/werkruimte en de keuken/leefruimte van het detentiecentrum in de andere richting van het kruis. De theatertribune wordt centraal vormgegeven door het trapsgewijs verspringen van de skatebanen. Functioneel zullen gedetineerden decorstukken vervaardigen en herstellen in de werkruimte. Er zullen ook maaltijden klaargemaakt worden in de keuken die verkocht worden in de cafetaria. Zoals eerder vermeld lopen theater- en skategebeuren centraal in elkaar over. Form follows function + Form follows function + Form follows function = Form follows functions Ieder programma bepaalt zijn vorm. Het zoeken naar vormgelijkenissen laat ons toe om de vormen te combineren tot één vorm die alle programma s herbergt.
Thomas Meers Skipiste + Kinderboerderij + Internaat + Kruis Wat zijn de bestaande kwaliteiten/gebreken van een skipiste, kinderboerderij en een internaat? Hoe kunnen deze leiden tot een synergie? De indoor skipiste staat in groot contrast met het eigenlijke skiën. Waar de relatie met de omgeving bij het skiën in de bergen zeer sterk aanwezig is, is deze in de meeste skihallen nihil. Bij een internaat is er enerzijds een beperking van de vrijheid van de internen maar anderzijds is het collectief gebeuren tussen de internen een grote meerwaarde. Bij een kinderboerderij is er een grote relatie met de natuur en kan er een belangrijke educatieve factor aanwezig zijn. Deze kwaliteiten komen terug in een al reeds bestaand en welbekend model DE VALLEI. Door het gebouw op te vatten als een vallei kunnen deze kwaliteiten lijden naar een nieuw geheel. Met andere woorden dus een gebouw waar zich de recreatieve functies, alsook de grootste relaties met de omgeving zich op de bergflank bevinden en waar in de vallei alles samenkomt. Het ontwerp is zodanig opgebouwd dat de skipistes onderaan gelegen zijn. Op deze manier kunnen deze volledig doorlopen. Boven de skipiste bevindt zich HET DORP meer bepaald de kleedruimte, de cafetaria, diensten en het internaat. Deze functies zijn als bouwlagen boven elkaar geplaatst. De lagen zijn allemaal rond een centrale patio georiënteerd. Verder zijn er bijkomende patio s en vides voor lichtinval. Deze vergroten ook de interne ruimtelijkheid en relaties. In de centrale patio komen alle functies gelijktijdig voor. De dierenboerderij is op het dak geplaatst en vormt een park, met op de uiteinden van de 4 benen uitkijkplateau s. De stallen voor de dieren alsook enkele kleine horeca functies bevinden zich in de helling van het dak. Naar mijn mening vind ik niet dat architectuur heruitgevonden moet worden. Ik heb het hier niet over het overnemen van een bepaalde vormentaal. Integendeel het gaat juist om de herinterpretatie van een bestaand idee of gegeven om zo tot een nieuw concept, gebouw te komen. Men moet de kwaliteit proberen te vatten in het alledaagse. Tenslotte moet het concept zowel ruimtelijk als sociaal-cultureel een meerwaarde bieden. Hierbij vind ik dat architectuur eerder een hulpmiddel is dan een doel op zich.
Carmine Onorato Zwembad + Casino + Woonzorgcentrum + Driehoek In dit project is getracht om drie totaal verschillende functies te combineren. Aangezien het niet evident is om deze functioneel te verenigen is er architecturaal geopteerd voor een duidelijke structuur. Deze constructieve structuur vormt de rode draad in het gebouw en is de lijm die de verschillende functies bij elkaar houdt. De functies worden over drie niveaus verspreid. Om een doelmatige samenhang te scheppen kunnen bepaalde ruimten door meerdere gemeenschappen benut worden. Zo kan bijvoorbeeld het podium in het casino overdag benuttigd worden door het woonzorgcentrum. Om een versnippering van deze functies te vermijden is er verkozen om de inkom zo centraal mogelijk te situeren. De gevel is gebaseerd op de structuur. Door één van de drie platen te laten verspringen t.o.v. de anderen wordt er een soort van continuïteit gecreëerd over de gevel. Aangezien de locatie gesitueerd is in het warme Mexico moest er gestreefd worden naar een grote thermische massa. Vandaar de keuze om met beton te werken. Om een fijn detail in het beton te verkrijgen wordt deze bekist met houten planken en ter plaatse gestort. Na het verwijderen van deze planken geeft het beton de tekening van het hout mooi weer, net zoals Le Corbusier in India ontdekte bij het verwezenlijken van de Palace of the Assembly. Bij dit ontwerp is er teruggegrepen naar het constructivisme. Deze stroming ontstond als gevolg van de Russische revolutie van 1917. De belangrijkste architecten van deze stroming waren Konstantin Melnikov en Ivan Leonidov. Net zoals toen is ook hier teruggegrepen naar geometrische vormen. Een belangrijk voorbeeld van het constructivisme is het Hotel Druzhba (1978) gelegen te Oekraïne. Als men deze bestudeert kan men al op het eerste zicht de gelijkenissen treffen met dit project.
Kristof Neyskens Parking + Jeugdhuis + Jeugdhotel + Cirkel ''Bellflower California', een Amerikaanse woonwijk, een wereld van grijs beton, uitgesmeerd in de vorm van wegen. Een plek waar de grote boom in het groene gras steeds vaker wordt vervangen door parkeergelegenheid. Een plek die beter bekend staat als de 'suburban sprawl'. Een wijk waar wandelen ondergeschikt wordt aan rijden, een wijk waar gezondheidsproblemen hoge toppen scheren. Een wijk waarvoor mijn ontwerp de redding kan zijn. Het gebouw, dat een combinatie is van PARKING, JEUSDHUIS EN JEUGDHOTEL, zal de parkeerplaatsen voor de deur vervangen en de mogelijkheid bieden om de boom in het groene gras terug te brengen. Het gebouw draait rond de samenwerking van de drie functies, geplaatst op twee helixen, die elk aan een zijde van de diagonaal beginnen. Dit is te vergelijken met de bekende wenteltrap in het kasteel van Chambord. Onder weg kruisen ze elkaar nooit, maar op het einde worden ze gekoppeld in de vorm van een sierlijke ontmoeting. Aangezien de helixen elkaar niet kruisen vormt de een het dak van de ander. De eerste helix bevat het jeugdhuis en jeugdhotel. De tweede helix vormt het dak van deze kamers waar bovenop de mogelijkheid is gecreëerd om te parkeren. Dit alles stijgt de lucht in als het waren een verticale stad, een stad in de wolken. De woonhelix is opgebouwd uit kamers die tot op de buitenrand van de cirkel geplaatst zijn. De binnenzijde bestaat uit een open circulatiezone. Om verschillende belevenissen te creëren worden de slaapvertrekken onderbroken door vides die over verschillende lagen van het gebouw heen lopen. Deze vormen als het waren de groene ruimtes in de stad. Een extra belevenis wordt gecreëerd door de kleinere helixen die zich in het centrum van het gebouw bevinden ze verspringen van kant en variëren in aantal. Zij doen dienst als daling van de parkeergarage, maar omdat het hier gaat om een kleine diameter moet er na enkele dalingen een halve spoed van de parkeergarage omhoog genomen worden om zo in de volgende helix naar beneden te geraken. De parkeer helix is zo gedimensioneerd dat er buiten parkeren ook andere activiteiten kunnen plaatsvinden. Activiteiten die gekoppeld kunnen worden aan het jeugdhuis. Op het einde van zo n dag kan er dan genoten worden van een warm bed van het jeugdhotel. Beide lagen steunen op een stijve kern opgebouwd uit kolommen om zo een maximaal zicht naar het midden van het bouwwerk te garanderen. Net als Big Architects de constructie van hun ontwerp van de Shanghai expo van 2010 inpakt in een architecturaal jasje, wordt er rond mijn gebouw een geperforeerde schil gedraaid, de perforaties zijn zo gekozen dat ze op een afstand waargenomen worden als de contouren van een stad. De ramen in deze openingen zijn onder een hoek geplaatst zodat ze de wolken weerkaatsen, een beeld die de stad in de wolken nog meer benadrukt.
Nathalie Kavse Detentiecentrum + Dierenasiel + Religieus centrum + Vierkant Het volume is omgeven door een schil in cortenstaal, dat zorgt voor de nodige schaduw en de overgang van open naar (in)gesloten. De schil geeft de dieren een intentie van vrijheid. Binnen het gebouw wordt een groene patio omarmd door de drie functies van het gebouw met een dikke betonmuur als scheiding. Tussen de schil en de betonnen muur ligt een wandelgang, een buffer van warmte en rechtstreekse zonnestralen. Ook bevat de gang twee doorsteken in de vorm van een helling naar een bovenliggend niveau. Verticale circulatie zoals trappen en liften bevinden zich afzonderlijk in de drie functies. Vanaf de kinderkamers kan men de dierenkooi zien om zo niet het gevoel te geven van opvang of detentie, maar eerder een huiselijk sfeer. De dieren werken zo mee aan de behandeling van de kinderen. De religieuze ruimtes kunnen eveneens dienst doen als therapielokalen. Het dak dient niet enkel om de onderliggende ruimtes te beschermen tegen weersinvloeden maar een zone voor sport en ontspanning wordt gecreëerd. Door het gebouw te plaatsen in Rio Rancho, New York, is het duidelijk dat de grootte van het gebouw een impact heeft op zijn omgeving. Zo lijkt het gebouw als een vierkante wolk te zweven tussen zijn omliggende gebouwen en zich hiervan te onderscheiden. OFFICE KGDVS haalt aan dat het maken van architectuur lijkt af te drijven in de retoriek van programmatische organisatie en ironische provocatie. Zo zijn vorm en ruimte een zeldzaam goed. OFFICE probeert dit te verwerken in zijn projecten met behulp van een ruimtelijke voorstelling en composities zonder retoriek. Deze letterlijke architectuur streeft naar een fenomenologische ervaring via haar programma. Deze ideeën van OFFICE sluiten zich nauw aan bij mijn ontwerp en de manier waarop dit gepresenteerd wordt.
Robbe De Geyndt Klim/duikcentrum + Theater + Revalidatiecentrum + Kruis Een continu groeiende wereldbevolking, en de daarbij aansluitende stijgende vraag naar huisvesting, heeft samen met de hoge grondprijzen en een reeks van crisissen ervoor gezorgd dat de relatief goedkope kant en klare 'copy-paste' wijken wereldwijd als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten. In dergelijke woonwijken worden publieke ruimtes en diversiteit tot een minimum beperkt omdat ze teveel plaats en werk vereisen en verhoudingsgewijs dus weinig opbrengen. In deze zee van repetitie ontwerp ik een publiek eiland, een houvast waar de rest van de wijk aan wal kan gaan. Dit eiland, dat binnen de denkwijze van Vittorio Aureli onder de noemer 'absolute architectuur' kan worden gerekend, is zo ontworpen dat de individualiteit van de architecturale vorm in contrast komt te staan met de monotone omgeving waarin het wordt gezet. Door dit contrast onderscheidt deze 'absolute architectuur' zich van het dwingende en dwangmatige grid van de wijken en overstijgt dit ook. Er is echter geen sprake van distantiëring. Het complexe publieke programma, bestaande uit een klim- en duikcentrum, een theatercomplex en een revalidatieoord, profileert zich als een sirene die met haar aantrekkingskracht de woonwijkdrenkelingen naar het eiland, naar het ontwerp leidt. Het gebouw is in een kruisvorm ontworpen en is zo bijna letterlijk het kruispunt van de mensenstromen in en rond de wijk. Terugkijkend naar en inspiratie puttend uit het architype van de kruisvormige architectuur, de orthodoxe kerk, is dit gebouw bedacht volgens dezelfde logische opbouw. Het schip met zijn banken vertaalt zich in de vorm van het kleine theater met zitplaatsen voor 120 personen. Daar waar zich binnen het orthodoxe denken de hoge transepten bevinden, krijgen we hier twee (hoogte)klimzalen. De plaats waar deze klimtransepten het schip haaks snijden, is de uitverkoren ruimte voor de alles verbindende crossing, de duiktoren. In de vierde arm van het kruis zou zich volgens de logische opbouw het koor bevinden. Dit koor heeft zijn vertaling gevonden in het groot theater (maximumcapaciteit van 400 personen) met zijn eigen ambulatorium. Het geheel wordt ommanteld door een revalidatieschil. Dit revalideren wordt opgesplitst in een harde en een zachte tak. De harde revalidatie, na ongelukken of spierblessures, maakt zowel gebruik van de fitness horende bij de klimzalen voor haar krachttraining als van de ondiepe initiatiebaden horende bij het duikcentrum voor haar hydrotherapie. De zachte tak, die zich toespitst op logopedie en fijne motoriek, gebruikt de verschillende podia, de spiegelzaal en de repetitieruimtes. Zo ontstaat er binnen het complexe kruis een wisselwerking tussen de verschillende onderdelen van het diverse programma. Om een antwoord te bieden op de hitte van de Mexicaanse woonvlakte is het gebouw opgetrokken uit betonnen elementen die van het geheel een thermische massa maken. Deze schil neemt de warmte op en houdt het binnenin aangenaam fris. door het gebruik van deze betonnen elementen in de vorm van rondbogen wordt het gebouw iconisch opgeladen en doet zo denken aan het meert representatieve gebouw uit de EUR in Rome, het Colosseo Quadrato.