Inleiding Ontslagbegeleiding van geriatrische patiënten met medicatie in zelfbeheer Een ergotherapeutische benadering An-Sofie Vandenberghe & Els Vermeylen - Wintermeeting 2019 Waarom stilstaan bij correct medicatiegebruik? 50-75% van de volwassen neemt medicatie NIET correct = 125.000 doden per jaar (World Health Organization 2003, Wertheimer&Santella 2003) Inleiding Waarom ook belangrijk bij onze ouderen? Hoge leeftijd wordt geassocieerd met therapieontrouw Verminderde cognitieve functies, verminderd zicht en polyfarmacie (Lee 2013, HO 2009) Inleiding Waarom tijdens opname hier zeker tijd aan besteden? Interventies die therapietrouw bevorderen, leiden tot vermindering in spoedopnames / heropnames in het ziekenhuis (Schnipper 2006) Medicatiewijzigingen worden niet altijd (op de voor de oudere en/of zijn omgeving begrijpelijke manier) gecommuniceerd 1
WORDT ER IN JULLIE WERKVELD STILGESTAAN BIJ HET ONDERWERP MEDICATIE? ONZE WERKWIJZE Anamnese Patiënt Medicatie klaarleggen Zelfstandig of hulp? Dagelijks of wekelijks? Medicatiedoos? Per dag of per week? Overzichtsblad of uit het hoofd? Familie Gesprek Vragenlijst Vragenlijst Inname medicatie Zelfstandig of mits aanreiken? 2
Proces In- en exclusiecriteria Overleg Therapie Observer en Besluit In- en exclusiecriteria Ziekenhuisapotheker voor en na Lege verpakkingen op basis van medicatieschema Executieve functies Handfunctie Gewoontes Leervermogen Advies en communicatie naar team, familie en patiënt Inclusie Informatie anamnese Zelfstandig Dagelijks of wekelijks Op vraag van teamleden Ouderen met cognitieve problemen Observatiegegevens Assessmentgegevens (bijvoorbeeld cognitieve screening) Exclusie Informatie anamnese Hulp van derde(n) Huidige medicatieschema WAT IS HET IDEALE MEDICATIESCHEMA? 3
Ideale medicatieschema MEDICATIE PANTOPRAZOLE EG TABL 40 MG ASAFLOW TABL 80 MG DAFLON TABL 500 MG STEOVIT D3 TABL KAUW 1000MG-800E LORMETAZEPAM EG TABL 1 MG OCHTEND 8u MIDDAG 12u AVOND 18u SLAPEN 22u OPMERKINGEN In het ziekenhuis was dit PANTOMED Dit is ter versteviging van de botten Deze dosis werd afgebouwd MOVICOL ZAKJE NEUTRAAL 13.79G 1 zakje / dag oplossen in water Gebruiken om stoelgang malser te maken. Stoppen bij lossen stoelgang PANTOPRAZOLE EG TABL 40 MG In het ziekenhuis was dit PANTOMED OCHTEND -PANTOPRAZOLE EG TABL 40 MG In het ziekenhuis was dit PANTOMED OCHTEND ASAFLOW TABL 80 MG ASAFLOW TABL 80 MG MIDDAG AVOND SLAPEN ZO NODIG DAFLON TABL 500 MG STEOVIT D3 TABL KAUW 1000MG-800E LORMETAZEPAM EG TABL 1 MG MOVICOL ZAKJE NEUTRAAL 13.79G 1 zakje / dag oplossen in water Dit is ter versteviging van de botten Deze dosis werd afgebouwd Gebruiken om stoelgang malser te maken. Stoppen bij lossen stoelgang MIDDAG AVOND SLAPEN ZO NODIG DAFLON TABL 500 MG STEOVIT D3 TABL KAUW 1000MG-800E LORMETAZEPAM EG TABL 1 MG MOVICOL ZAKJE NEUTRAAL 13.79G Dit is ter versteviging van de botten Deze dosis werd afgebouwd Gebruiken om stoelgang malser te maken. Stoppen bij lossen stoelgang 4
Een voorbeeld Wat na inoefening? Zijn er hulpmiddelen nodig? Zijn er compensatie strategieën? Zijn er bijkomende adviezen nodig? Advies Zelfstandig met medicatieschema Zelfstandig mits hulpmiddel/tips Klaarzetten samen met mantelzorger Klaarzetten door Mantelzorger Eerstelijnszorgverlener Tips Koppelen aan activiteit (bijvoorbeeld ontbijt) Geheugensteuntje (bijvoorbeeld alarm, memo, kalender) Apps: bijvoorbeeld MedApp, Medisafe Visuele cue (bijvoorbeeld zichtbare, opvallende plaats à bij het koffiezetapparaat) Hulp inschakelen (bijvoorbeeld familie, thuisverpleegkundige) 5
Hulpmiddelen Medicatie klaarleggen Week-medicatiedozen Dag-medicatiedozen Alarm-medicatiedozen Overzichtsblad met uur, dosis en naam medicatie Inname medicatie Pillensplijter Pillenverbrijzelaar Pillenvergruizer Blisteropener Blisterpen Medicatiedozen Voorwaarden tot gebruik Therapietrouw Georiënteerd in tijd Kunnen werken met overzichtsblad Soorten Dag- en weekdozen Bijvoorbeeld ANA-box Klaargezet door apotheek voor hele week Individueel te bekijken Alarm-medicatiedoos Regelmatige behandeling Bijvoorbeeld Parkinson-medicatie, bloedsuikerspiegel Auditieve cue Gehoor Welk geluid Soorten Algemene aandachtspunten Openen en hanteren van dozen Tijdsaanduiding Welke medicatie Overleg apotheek Visuele aspect Taal Behoefte-vakje Dag- en weekdozen Kan de oudere het zelf instellen? 6
Andere hulpmiddelen Pillensplijter Pillensplijter Pillenverbrijzelaar Pillenvergruizer Blisteropener Blisterpen Pillenverbijzelaar Pillenvergruizer 7
Blisteropener Bedenkingen Medicatie niet (steeds) in blisters Scansysteem Goede samenwerking met alle teamleden is vereist Inhalatietherapie Doel Observeren en evalueren van techniek Aanleren correct inhalatorgebruik www.inhalatorgebruik.nl VRAGEN OF BEDENKINGEN? 8
Wat geven wij mee naar huis? Aandacht voor het onderwerp Kritisch oog Bewustwording bij teamleden èn mantelzorger Taak van de ergo (i-adl) Referenties World Health Organization 2003: Adherence to long-term therapies. Evidence for action: geraadpleegd via http://www.who.int/chp/knowledge/publications/adherence_full_report.pdf op 31/08/2015. Lee V.W. et al. (2013) Medication adherence: is it a hidden drug related problem in hidden elderly? Geriatr gerontol int. 13, 978-985 Ho P.M. et al. (2009). Medication adherence its importance in cardiovascular outcomes. Circulation 119: 3028-3035 Schnipper J. L. 2006. Role of Pharmacist Counseling in Preventing Adverse Drug Events After Hospitalization Arch Intern Med.;166:565-571 an-sofie.vandenberghe@uzleuven.be els.vermeylen@uzleuven.be 9