Bergvennen & Brecklenkampse Veld (B&B) is aangewezen als Natura 2000-gebied vanwege de bijzondere natuurwaarden. Om deze kwetsbare natuur te beschermen, worden maatregelen genomen. Het uitgangspunt is dat de Natura 2000-doelen worden behaald met zo min mogelijk negatief effect op de omgeving. In deze nieuwsbrief geven we de stand van zaken, gaan we in op het vervolgproces en geven we een nadere toelichting op de maatregelen. Op 19 september 2018 is het benodigde maatregelenpakket als eindconcept vastgesteld. Ook zijn in januari 2019 de bemestingsmaatregelen per perceel doorberekend. Alle resultaten zijn per perceel vastgelegd in een dossier. Dat geldt voor alle percelen waar maatregelen moeten worden uitgevoerd en/of effecten van deze maatregelen te verwachten zijn. In februari en maart 2019 hebben keukentafelgesprekken plaatsgevonden met de grondeigenaren en langjarige pachters van deze percelen. De grondeigenaren met percelen nabij Bergvennen & Brecklenkampse Veld, waar geen effecten van de maatregelen worden verwacht, zijn geïnformeerd via een brief. Alle belangstellenden en belanghebbenden kunnen op 29 mei 2019 de informatiebijeenkomst bezoeken voor de laatste stand van zaken. Aan het woord: Benno Brand, wethouder gemeente Dinkelland Gemeente Dinkelland is bestuurlijk trekker van de planuitwerking van Achter de Voort, Agelerbroek en Voltherbroek (AVAV), Bergvennen & Brecklenkampse Veld en Lemselermaten. De planuitwerking bereikt voor elk van de drie Natura 2000-gebieden een eindfase. Wethouder Benno Brand is als portefeuillehouder van de gemeente Dinkelland verantwoordelijk voor de afronding van deze fase. Als gemeente hebben we in 2015 besloten om als bestuurlijk trekker de planuitwerking op ons te nemen om in deze belangrijke fase goed op te kunnen komen voor de belangen van onze bewoners. Deze fase hebben wij doorlopen met dezelfde uitgangspunten, als die in de verkenning, namelijk: Hoe realiseren we de Natura 2000-doelen, met zo min mogelijk effect op de omliggende gronden en het gebruik ervan. Een intensief proces volgde, waar bewoners en ondernemers in de directe omgeving nauw bij zijn betrokken. Het was niet altijd makkelijk om alle betrokkenen op één lijn te krijgen. De terreinbeheerder, waterschap, LTO Noord, de particuliere grondeigenaren en bewoners, iedereen heeft een eigen belang. Belangen die niet altijd even goed matchen met de maatregelen die we moeten nemen. Met het unaniem vaststellen van het maatregelenpakket eind 2018, hebben we een belangrijke mijlpaal behaald. Ik wil alle partners dan ook bedanken voor hun constructieve bijdrage in het proces. De afgelopen maanden is hard gewerkt om deze maatregelen te vertalen naar maatregelen en effecten op perceelsniveau. Misschien wel de spannendste fase in het gehele proces, want nu horen de grondeigenaren wat er echt gaat gebeuren op hun grond. Des te belangrijker om hierin zorgvuldig met onze bewoners in gesprek te gaan en te blijven. De eerste ronde van keukentafelgesprekken heeft nu plaatsgevonden. Waar nodig volgt een tweede ronde om verder in gesprek te gaan over de juiste maatwerkoplossingen. Gelukkig hoeven we voor Bergvennen & Brecklenkampse Veld geen bedrijven te verplaatsen. Ondertussen starten de projectteams met de voorbereiding op de uitvoering van de maatregelen en loopt nog een onderzoek naar enkele maatregelen uit het vastgestelde maatregelenpakket. Dat betekent een verdere detaillering van de benodigde maatregelen. Zo krijgen we steeds meer duidelijkheid over wat de maatregelen betekenen voor het gebied en de grondeigenaren. We willen het goed doen voor de natuur, maar ook voor de bewoners. Bergvennen & Brecklenkampse Veld is het eerste gebied waar we de maatregelen toelichten tijdens een inloopbijeenkomst en starten met de doorvertaling naar een bestemmingsplan. De andere gebieden volgen later dit jaar.
Natura 2000 De Staatssecretaris van Economische Zaken heeft 162 Natura 2000-gebieden aangewezen in Nederland, vanwege het voorkomen van bijzondere natuurwaarden. Daarmee is Nederland verplicht om de huidige natuurwaarden te behouden of te ontwikkelen. Na de aanwijzing stelt het bevoegd gezag (provincie of ministerie) een beheerplan vast. Hierin staan onder andere de maatregelen beschreven die nodig zijn om de beoogde doelen te halen. Het Natura 2000-gebied Bergvennen & Brecklenkampse Veld (B&B) is één van die gebieden. De gemeente Dinkelland is trekker van de planuitwerking voor de uitvoering van de maatregelen die in dit gebied moeten worden uitgevoerd. B&B Het Natura 2000-gebied Bergvennen & Brecklenkampse Veld (BB) grenst aan Duitsland en heeft een totale oppervlakte van 146 hectare. Tussen de twee deelgebieden ligt een landbouwenclave, die ook binnen de begrenzing van dit Natura 2000-gebied valt. Bergvennen is een heidegebied op dekzand met daarin een aantal (zeer) zwakgebufferde vennen. Het Brecklenkampse Veld is een dekzandlandschap met heischraalgrasland, blauwgrasland en laagten met oeverkruidbegroeiingen. Ook komen hier vochtige eikenberkenbossen voor. De opgave in het Natura-gebied B&B bestaat uit het herstel en versterking van deze bijzondere soorten. Stikstof Al jaren is er in natuurgebieden een overschot aan stikstof (ammoniak en stikstofoxiden). Dit heeft een negatief effect op kwetsbare natuur. Het Programma Aanpak Stikstof (PAS) moet er voor zorgen dat de hoeveelheid stikstof omlaag wordt gebracht en de effecten ervan worden verminderd. Hierdoor ontstaat ook ruimte voor economische ontwikkelingen voor onder andere de landbouw en de industrie. Keukentafelgesprekken De maatregelen uit het vastgestelde maatregelenpakket en de perceelsdocumenten zijn in februari en maart besproken met de betreffende grondeigenaren en langjarige pachters. Na afloop van het keukentafelgesprek hadden de grondeigenaren en pachters een goed beeld van de maatregelen en de effecten van de maatregelen op hun gronden. Zij hebben inmiddels een gespreksverslag ontvangen en kunnen zich daarmee voorbereiden op een gesprek met de rentmeester van de provincie over compensatie van de mogelijke schade. Als er geen effecten van de maatregelen op uw gronden worden verwacht, heeft er ook geen keukentafelgesprek met u plaatsgevonden. In het maatregelenpakket zijn ook maatregelen in Duitsland opgenomen. Wij zoeken naar mogelijkheden om deze maatregelen te realiseren. De betreffende grondeigenaren in Duitsland zijn geïnformeerd over de laatste ontwikkelingen. Vervolgproces Om de doelstellingen voor de natuur te behalen, moeten er zowel binnen als buiten het Natura 2000-gebied maatregelen worden uitgevoerd. De maatregelen worden concreet uitgewerkt in een zogeheten inrichtingsplan. Landschap Overijssel heeft de taak het inrichtingsplan op te stellen voor de maatregelen binnen de bestaande natuur, de interne maatregelen. De gemeente Dinkelland doet dit voor de maatregelen die buiten het natuurgebied moeten worden uitgevoerd, de externe maatregelen. Omdat deze maatregelen voor een groot deel met elkaar verbonden zijn, stellen de gemeente Dinkelland en Landschap Overijssel een gezamenlijk inrichtingsplan op zowel de interne als externe maatregelen. Het inrichtingsplan is rond de zomerperiode in concept klaar. De afronding van het inrichtingsplan kan worden gezien als de eerste voorbereiding op de daadwerkelijke uitvoering van de maatregelen. Als de maatregelen effect hebben op de bestemming en/of het gebruik van gronden, wordt de wijziging geborgd in een Provinciaal Inpassingsplan (PIP). De provincie Overijssel zorgt samen met de gemeente Dinkelland voor de realisatie van dit bestemmingplan en de terinzagelegging hiervan. Het ontwerp PIP wordt te zijner tijd vastgesteld door Gedeputeerde Staten. De betrokken grondeigenaren, de gemeenteraad en andere geïnteresseerden worden hierover geïnformeerd. De vaststelling van het ontwerp PIP Bergvennen & Brecklenkampse Veld vindt naar verwachting begin 2020 plaats. Toelichting maatregelen Na een intensief en zorgvuldig proces met deskundigen en gebiedspartners zijn de benodigde maatregelen uitgewerkt. De externe maatregelen betreffen voornamelijk het verondiepen en/of verleggen van sloten en waar nodig het beperken van bemesting. De maatregelen die Landschap Overijssel binnen de begrenzing van Natura 2000 uitvoert, worden afgestemd op de externe maatregelen. Op hoofdlijnen treffen we de maatregelen voor: Herstel (zeer) zwakgebufferde vennen Herstel blauwgraslanden en natte en droge heide Beperken van bemesting De toelichting op de maatregelen en de maatregelenkaarten zijn te vinden op de volgende pagina s. De PAS-gebiedsanalyse en het beheerplan beschrijven het gebied, de natuurdoelen en gebiedsgerichte (herstel) maatregelen die in en naast het natuurgebied moeten worden uitgevoerd om ruimte te geven aan natuur én economie.
Herstellen (zeer) zwakgebufferde vennen In en nabij het natuurgebied verondiepen en dempen we diverse watergangen. Langs de Bergvennenweg verondiepen we de sloot. Circa 100 meter ten westen van deze huidige sloot, graven we een nieuwe watergang. Zo kunnen we het water afkomstig van de landbouw scheiden en de grondwaterdruk naar de Bergvennen borgen. Voor herstel van de zuidelijke zeer zwak gebufferde vennen onderzoeken we het voorstel om ten zuiden van de Bergvennen sloten te dempen en een oude slenk richting het ven bij de Frensdorferweg te herstellen. De slenk is een laagte in het landschap van 15 tot 20 meter breed waar in de winter grondwater wordt verzameld. Het kralensnoer van vennen in dit deel van het gebied is nog terug te vinden op de historische topografische kaarten. Het landschap ten zuiden van Bergvennen zal dan veranderen in een natte laagte omgeven met kruidenrijke (heischrale) graslanden. De maatregelen hebben naar verwachting ook effect op de camping. De exacte omvang van die effecten op de camping hangt samen met de wijze waarop de afwatering van de zuidelijke vennen moet worden gerealiseerd. De verbinding tussen de zuidelijke en noordelijke vennen wordt hersteld en we creëren een overloop vanuit het eilandven naar de landbouwenclave. Dit is, samen met enkele andere aanvullende maatregelen, van belang voor een goede voeding, zodat deze verzuurde vennen kunnen herstellen tot zeer zwakgebufferde vennen. In het water op de oevers van de Bergvennen groeien nu al waterlobelia s. Deze zeldzame oeverplant is uniek en indicator voor de kwaliteit van het natuurgebied. Door een betere doorstroming tussen de vennen en doordat water afgevoerd kan worden bij te hoge waterstanden in de zomer, kunnen de oevers droogvallen. Dat is goed voor de leefomgeving van de waterlobelia s, waardoor de planten kunnen uitbreiden. Herstellen blauwgraslanden en natte en droge heide De Bergvennen is nu nog herkenbaar als een landschap met vennen, heide en bos. De dennenbomen rondom de vennen nemen nu teveel grondwater op. Deze naaldbossen zullen we omvormen naar heide en loofbos, zodat we meer water in het gebied behouden. In het heidelandschap zijn straks wel enkele berken, eiken en jeneverbesstruweel te vinden. Binnen en nabij het Brecklenkampse Veld worden naaldbossen omgevormd naar heischrale graslanden, omdat deze dennen teveel grondwater onttrekken. Daarnaast wordt de watergang door het Brecklenkampse Veld sterk verondiept. De heischrale grasland en het blauwgrasland kunnen hierdoor herstellen. Ook hier zullen enkele bomen en jeneverstruweel het landschap kenmerken. Dit landschap wordt afgewisseld met blauwgraslanden met veel orchideeën. In het landschap willen we restanten van de oude markengrenzen weer zichtbaar maken in het landschap. Beperken bemesting Aan de hand van een bemestingsmaatregelenwijzer is in kaart gebracht wat de invloed is van bemesting en welke aanpassingen in de bemesting nodig zijn om de Natura 2000-doelen te kunnen realiseren. Per perceel is inzichtelijk of stoppen of beperken van bemesting nodig is. De beperking van bemesting is vooral van toepassing op de locaties binnen de landbouwenclave, het gebied ten noorden van het Brecklenkampse Veld en het Lattropsche Veen (het gebied ten zuiden van de Frensdorferweg). Op deze locaties is ook al sprake van effect van de hydrologische maatregelen, zoals het dempen van greppels en sloten. Samen met de grondeigenaren proberen we tot een passende oplossing te komen. We onderzoeken momenteel in hoeverre we de uitbreidingsdoelen uit de PAS-gebiedsanalyse kunnen realiseren in de landbouwenclave. Mogelijk dat een deel nog landbouwkundig gebruikt kan worden, maar dan wel met beperkingen. De verwachting is dat dit landschap straks grotendeels is omgevormd tot heischraalgrasland. Bemesting is hier straks niet meer mogelijk of slechts beperkt mogelijk. Op de volgende pagina treft u de maatregelenkaart aan. Omvorming bos In Bergvennen & Brecklenkampse Veld is het nodig om bomen te kappen, om de heide die is dichtgegroeid te herstellen en om het watersysteem in het gebied op orde te krijgen. De oude, inheemse loofbomen, zoals eiken en berken, behouden we. Het eenvormige jonge naaldbos zorgt voor veel verdroging van het gebied én draagt weinig bij aan de biodiversiteit. Deze bomen worden gekapt.
Maatwerk voor grondeigenaren In overleg met de grondeigenaren zal de eventuele schade als gevolg van de genomen maatregelen worden vergoed en/of anderszins gecompenseerd. Samen zoeken we naar een passende oplossing. De rentmeesters van de provincie gaan daarom in gesprek met de betreffende grondeigenaren. Grondeigenaren kunnen zelf ook contact opnemen als zij gronden willen verkopen of ruilen. Ruilen kan uiteraard alleen indien er vervangende grond beschikbaar is. Heeft u als grondeigenaar plannen in het Uitwerkingsgebied of ideeën met betrekking tot uw grond? Neem contact op met grondregisseur Roeland te Nuijl, 038 499 83 65, rw.t.nuijl@overijssel.nl. ====================== Deze nieuwsbrief is verstuurd aan alle grondeigenaren in de uitwerkingszone Natura 2000 B&B. Ook wordt deze nieuwsbrief op de gemeentelijke website gepubliceerd. Privacyverklaring We willen u in de toekomst graag op dezelfde manier informeren over Natura 2000, zodat u niets hoeft te missen! Ontvangt u de nieuwsbrief liever niet? Dan kunt u zich afmelden voor de nieuwsbrief die u gewend bent van ons te ontvangen door een mailtje te sturen naar natura2000@dinkelland.nl. Wij verwijzen u naar de privacyverklaring op onze website www.dinkelland.nl/ privacyverklaring voor meer informatie of neem contact op met de gemeente door te bellen naar 0541-854100 of een e-mail te sturen naar privacy@noaberkracht.nl. Uitnodiging inloopbijeenkomst Nu de direct betrokken grondeigenaren op de hoogte zijn, vinden wij het van belang om alle bewoners van het gebied en overige geïnteresseerden te informeren. Dat doen wij tijdens een bijeenkomst waar u binnen kunt lopen als het u uitkomt. Bij diverse stands staan we u graag te woord. Datum: 29 mei 2019 Tijd: 19.30 21.30 uur Locatie: Erfgoed Bossem, Dorpsstraat 7, 7635 NA LATTROP-BREKLENKAMP Tijdens de inloopbijeenkomst informeren wij u graag over de maatregelen, maar ook over de stand van zaken ten aanzien van het inrichtingsplan en overige vervolgstappen. Planning 29 mei 2019: inloopbijeenkomst mei/juni: Concept inrichtingsplan voorleggen aan projectgroep september: Terugkoppeling concept inrichtingsplan aan bestuurders en grondeigenaren oktober/november: oplevering opleverdossier aan provincie Overijssel december: vaststellen ontwerp PIP Begin 2020: terinzagelegging ontwerp PIP Drone-opnames Op 19 april 2019 heeft de gemeente Dinkelland opnames gemaakt met een drone van het Natura 2000-gebied Bergvennen & Brecklenkampse Veld. Daarbij zijn ook opnames gemaakt nabij het Natura 2000-gebied. De beelden worden gebruikt voor een film die u een goed beeld geven van de huidige situatie en de toekomstige situatie. Het is de bedoeling om ieder jaar of eens in de twee jaar opnames te maken en de ontwikkelingen te volgen. De film wordt tijdens de inloopbijeenkomst getoond en is daarna ook te zien op www.dinkelland.nl/ natura2000. Meer informatie? Meer informatie over Natura 2000 vindt u op www.dinkelland.nl/natura2000. Voor specifieke vragen kunt u ook contact opnemen met: - Projectleider Natura 2000 B&B: Wim Valk, w.valk@noaberkracht.nl, 06 10 90 20 18. - Vertrouwenspersoon B&B: Gerrit Slagman, 06 13 48 84 47 - Uitwerking maatregelen binnen B&B: Jan Henk Schutte, Landschap Overijssel, janhenk.schutte@landschapoverijssel.nl, 06 52 40 17 01 Vragen? Bel of kom langs! We proberen u goed op de hoogte te houden, maar we begrijpen ook als u nog vragen of zorgen heeft. Schroom niet om contact op te nemen met vertrouwenspersoon Gerrit Slagman of projectleider Natura 2000 B&B Wim Valk. Op woensdag, met uitzondering van schoolvakanties, werkt het coördinatieteam (de projectleiders en ondersteuning) op locatie in Rossum. U bent op deze dag tussen 13.00 en 15.00 uur welkom om met uw vraag, zorg of idee langs te komen. Het adres is: Kulturhus de CoCeR, Thijplein 1, Rossum. We zitten hier op de eerste verdieping. In dit gebiedsproces werken de volgende partners samen: