Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1, Nomaden worden stedelingen Samenvatting door een scholier 1514 woorden 10 augustus 2010 5,3 24 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Par. 1.1 *Archeologen ontdekten een skelet van 3 mil. Jaar geleden> Lucy, 20 toen ze overleed. Eerste mensachtige wezens> 6 miljoen jaar geleden. Mensensoort die het meest op ons lijkt> Neanderthaler> 230.000-35.000 v.c. in Afrika, Azië, Europa. Stierf uit rond 35.000 v.c.>onbekende redenen. Neanderthaler gebruikte vuur> warm houden, licht, beesten op afstand, vlees. Jagen in groepsverband>communiceren. *Homo sapiens>137.000 jaar geleden, 40.000 v. C. naar Europa.> Leefde duizenden jaren samen met Neanderthaler. Homo sapiens technischer, gebruikte meer stoffen. Grotschilderingen> oudste 30.000 jaar, meeste 15.000-10.000 v.c.>voor verf natuurlijke materialen. Schilderingen> Betekenis onbekend. Misschien ritueel, misschien goden of magie. Prehistorie naar historie> zodra er over een volk of cultuur geschreven wordt. Eerste moderne mensen> Jagers en verzamelaars. Leefden van jacht en verzameld voedsel. Voedsel schaars>naar een andere plek. In groep geen elite>mannen jacht, vrouwen kinderen,huiden,vruchten/knollen,kleine dieren. *Klimaatverandering>Einde laatste IJstijd. Meer regen>grond vruchtbaarder, er kwamen bomen&granen en er kwamen meer dieren. Er was zoveel voedsel>mensen bleven op eenzelfde plek. Rond 9000 v.c.>mensen gingen zelf verbouwen. Hoe>weet men niet. Overgang op akkerbouw&veeteelt>neolithische revolutie.>eerste economische revolutie. Akkerbouw&veeteelt> voornaamste bestaansmiddelen.>graan verbouwen>permanent vestigen.> Eerste boerendorpen.. Men ontdekten fabricage aardewerk>6200 v.c. scherven. Rond 5000 v.c.>koper i.p.v. steen voor wapens en werktuigen. Ook landbouwnederzettingen in drogere gebieden> rond 5500 v.c. in zuiden Mesopotamië. Par. 1.2 * Mesopotamië> eerste beschaving door overvloedige landbouwproductie, Egypte> tweede beschaving. Mesopotamië ligt aan de Tigris en de Eufraat. Deze rivieren laten een vruchtbaar laafje slib achter. Toch Pagina 1 van 5
was dit gebied niet aantrekkelijk door de overstromingen in het voorjaar en de hete en droge zomers waardoor de grond hard werd. Door deze natuurlijke omstandigheden>kunstmatige irrigatie>overvloedige oogsten graan, dadels en sesam>bevolkingsgroei>dorpen en steden. De eerste steden ontstonden in het zuiden van Mesopotamië. Overvloed voedsel> boeren ander beroep; handwerkslieden, kooplieden en priesters. Er ontstonden verschillende sociale lagen, er kwam verschil in macht en aanzien. Koning>vervanger van god op aarde. Soemeriërs>geloof in meerdere goden(polytheïsme)> Tempelcomplexen&tempeltorens gebouwd voor goden. Grootste uitvinding Soemeriërs> schrift> eerst tekentjes, later spijkerschrift> einde Prehistorie in Mesopotamië. Soemerië> stadstaatjes>ieder z n eigen koning. 2000 v.c.soemerië>amorieten>vanuit Babylon Oud- Babylonische rijk. Koning Hammoerabi> eerste grote wetgever in Mesopotamië. De Babyloniërs waren goed in wiskunde en astronomie. Ze bedachten de jaar-maand-week-dag-uurminuut indeling. Vorst meer macht>gouverneurs in verafgelegen gebieden moesten de wil van de koning uitvoeren. Babyloniërs>Hittieten>Assyriërs. Allemaal zelfde bestuur. 600-539 v.c.> Nieuw-Babylonische Rijk> Nebukadnezar koning> hangende tuinen(1 v/d 7 wereldwonderen). Toren van Babel> voor oppergod Marduk. 539 v.c.> Babylon veroverd door Perzen> Einde politieke onafhankelijkheid Mesopotamië. * Egypte> tweede beschaving. Iedereen woont langs de Nijl> rest is woestijn. Nijl stroomde eens per jaar over> mineraalrijke modder> grond zeer vruchtbaar. Sahara groen en vochtig> 7000 v.c. Neolithische Revolutie> klimaatverandering: droger en heet> landbouwers richting Nijlvallei> landbouw in Nijlvallei. In Noordelijk en Zuidelijk deel van Nijlgebied groeide het aantal nederzetting. In 3000 v.c.> Egypte 1 koninkrijk>memphis als hoofdstad. Oppermachtige koning=farao>voor Egyptenaren echte god, hij zorgde voor stijgen en dalen van de Nijl. Koning was: legeraanvoerder, leider religieuze ceremoniën, hoogste rechter. Daaronder stonden de vizier en hoge ambtenaren. Daaronder stonden de kooplieden, ambachtslieden en soldaten en de onderste laag(ook de grootste) bestond uit boeren, mijnwerklieden en slaven. 1. Koning 2. Vizier&hoge ambtenaren 3. Koop-&ambachtslieden, soldaten 4. Boeren, mijnwerkers en slaven Hele bevolking afhankelijk landbouw>irrigatie>aangelegd door mensen>hierbij zijn waarschijnlijk de eerste dorpsbesturen ontstaan. Nadat Egypte één koninkrijk werd, werden de farao en zijn ambtenaren verantwoordelijk voor de irrigatiesystemen. Koning bezat alle grond>eiste groot percentage v/d oogst om zijn ambtenaren en priesters te betalen en als reservevoorraad. Ambtenaren basis organisatie rijk> verzamelden en registreerde voedselvoorraden, bewaakte magazijn, controleerden de producten, zorgden voor distributie en bouw van tempels en piramides. Voor administratie>veel verschillende schriften>bekendste hiërogliefen, dagelijks gebruik hiëratisch, later demotisch. Pagina 2 van 5
Par 1.3 *Godsdienst belangrijke rol Egyptenaren>Zonnegod Ra en Hemelgod Horus. Horus was afgebeeld als valk, zijn ouders Osiris, Dodenrijkgod en Isis, Liefdesgodin. Egyptenaren vereerden dieren als jakhals, kat en krokodil. Deze godsdienst heet natuurgodsdienst. Farao Amenophis IV Echnaton(1364-1347 v.c.)> Monotheïsme, geloof in één enkele god.> Alleen nog Zonnegod Aton. Zijn schoonzoon Toetanchamon aan de macht> polytheïsme, geloof in meerdere goden, terug. Egyptenaren geloofden in leven na de dood>lichaam moest intact blijven>mummificeren. Als je goed had geleefd, werd je toegelaten in het dodenrijk van Osiris. Zo niet, dan werd je opgegeten door een monster met een nijlpaardenlijf en een krokodillenkop. Farao s en rijke ambtenaren werden begraven met een dodenboek> papyrusrol met instructies voor het leven in het hiernamaals en toverformules om honger, dorst en andere gevaren te bestrijden. Deze dodenboeken konden kant-en-klaar gekocht worden. Piramides>rustplaatsen voor overleden koningen. Eerste piramide>piramide van Sakkara>trapsgewijs gebouwd. Grootste en beroemdste piramide> koning Cheops(2587-2564 v.c.)> staat in Gizeh. Piramides niet gebouwd door slaven> door boeren in de maanden dar hun akkers onder water lagen(de Nijlvloed). In het Nieuwe Rijk>farao s begraven in de buurt van Thebe. Graftombes uit rotswand gehakt> Vallei der Koningen. 1922> archeologische vondst> graf van Toetanchamon.> 12e farao, stierf op z n 22e. Graftombes beschilderd met taferelen uit dagelijkse leven> werkende boeren, ambtenaren of handswerklieden. Ook feestelijke diners met dansers en muzikanten. Door droge klimaat>schilderingen goed bewaard gebleven. Veel brieven farao s bewaard>belangrijkste gebeurtenissen uit hun leven. Hiërogliefen>raadsel>1799, Frans officier> Rosetta> Granietblok Grieks, Hiërogliefen en demotisch> bleek dat alle 3 zelfde waren> ontcijferen m.b.v. Grieks. Egyptenaren> deden aan astronomie en wiskunde>waren ze niet heel goed in. Wel> uitblinkers in geneeskunde. Koningen en prinsen uit omliggende gebieden deden geregeld beroep op deze Egyptische artsen. Veel van onze kennis over geneeskunde kom van de Egyptenaren. Uitving papyrus> heel erg van belang> goedkoper dan huid, praktischer dan zware kleitabletten. Samengebundelde papyrus> allerlei doeleinden> hutten, boten, manden en sandalen. *Nieuwe Rijk> Egypte grote voorspoed en internationale macht Krijgslustige farao s> veroverden Soedan, Israël en grote delen van Jordanië, Libanon en Syrië> leverde rijkdom en slaven op. Ramses II> excentrieke en energieke heerser> liet prachtige tempels achter Ramses II trok er in 1285 v.c. op uit met een enorm leger om te voorkomen dat Syrië en Palestina in handen zouden vallen van de Hittieten. Na Ramses II> periode van politieke chaos en economische achteruitgang>afwisselende heerschappij door lokale dynastieën en buitenlandse overheersers. In 332 v.c.>einde Egyptische Rijk>Alexander de Grote>veroverde gehele Midden-Oosten tot Indië.>Monding van de Nijl>Nieuwe stad> Alexandrië. Alexander de Grote overleed>zijn generaal Ptolemaeus I Soter liet zich kronen tot farao> zijn heerschappij heet de Tijd van de Ptolemaeën(305-30 v.c.). Pagina 3 van 5
Alexandrië>internationaal handelscentrum>groot aantal kunstenaars en architecten>mooiste stad van het Middellandse Zeegebied. Ook Ptolemaeën profiteerden van overdadige oogsten> welvarendste koninklijke familie in de hellenistische wereld. Ptolemaeën gebruikte hun rijkdom om grote tempels te bouwen. In 30 v.c.> Romeinen aan de macht> Egypte rijkste provincie Romeinse Rijk en belangrijke graanleverancier voor Rome. Begrippen Agrarische samenleving Samenleving waarin de meeste mensen leven van akkerbouw en veeteelt. Hangende tuinen Aangelegd door Nebukadnezar op de terrassen en daken van het koninklijk paleis in Babylon. Hiërogliefenschrift Egyptisch beeldschrift dat vanaf 3100 v.c. gebruikt werd. Homo sapiens De wetende mens, ook wel de moderne mens genoemd. Irrigatie Kunstmatige bevloeiing van akkers door middel van een systeem van kanalen en dijken. Jagers en verzamelaars Mensen die leven van de jacht, visserij en het verzamelen van voedsel. Monotheïsme Godsdienst met één god. Natuurgodsdienst Elementen uit de natuur, zoals dieren, planten, de zon, de maan, regen of een rivier, worden als goden vereerd. Neanderthaler Uitgestorven mensensoort, die leek op de homo sapiens. Neolithische Revolutie Overgang van jagers en verzamelaars naar een agrarisch bestaan tijdens de Nieuwe Steentijd of het Neolithicum. Nieuw-Babylonische Rijk Het laatste grote rijk van de Mesopotamische beschaving(600-539 v.c.), met Babel als hoofdstad. Oud-Babylonische Rijk Een van de eerste rijken uit de Mesopotamische beschaving(1900-1600 v.c.), met Babel als hoofdstad. Polytheïsme Godsdienst waarbij in meer goden wordt geloofd. Prehistorie Periode waarin een volk geen schrift kende en er ook niet door andere over hen werd geschreven. Soemeriërs Volk dat rond 3500 v.c. via de Perzische Golf het zuiden van Mesopotamië binnentrok. Spijkerschrift Schrift van met riet in kleitabletten gekerfde, spijkerachtige tekens. Toren van Babel Tempeltoren voor Marduk, stadsgod van Babel. God zou volgens de Bijbel verschillende talen hebben gecreëerd om miscommunicatie onder de torenbouwers te zaaien, zodat de toren niet tot in de hemel zou reiken. Tijdbalk 6 miljoen jaar v.c. De eerste mensachtige wezens. 230.000-35.000 v.c. Neanderthaler in Europa, Azië en Afrika. 137.000 v.c. Eerste homo sapiens in Afrika. 40.000 v.c. Homo sapiens trekt naar Europa. Rond 9.000 v.c. Begin Neolithische Revolutie in Midden-Oosten; eerste akkerbouw. 6.200 v.c. Eerste gebruik van aardewerk. Rond 6.000 v.c. De landbouw bereikt Europa. 5.000 v.c. Introductie van koper in het Midden-Oosten. Pagina 4 van 5
3.300 v.c. Ontstaan van Soemerische steden, eerste schrift. 3.000 v.c. Egypte wordt verenigd met als hoofdstad Memphis. 2.587-2.564 v.c. Cheops bouwt piramide in Gizeh. 1.900-1.600 v.c. Oud-Babylonische Rijk. 1.364-1.347 v.c. Echnaton probeert vergeefs monotheïsme in Egypte in te voeren. 600-539 v.c. Nieuw-Babylonische Rijk. Eindigt door Perzische verovering. 332 v.c. Alexander de Grote verovert Egypte. 30 v.c. Romeinen nemen de macht van de laatste farao, Cleopatra, over in Egypte. Pagina 5 van 5