BIJLAGEN Betrekkelijke betrokkenheid Studies in sociale cohesie Sociaal en Cultureel Rapport 2008 Redactie: Paul Schnabel Rob Bijl Joep de Hart Sociaal en Cultureel Planbureau Den Haag, december 2008
Bijlage bij hoofdstuk 12 Vermindert etnische diversiteit de sociale cohesie? Tabel B12.1 Etnische diversiteit (HI7), totaal aandeel niet-westerse allochtonen, en aandelen per etnische groep per gemeente (in procenten) overig. diversiteitsindex (7) niet-west. Turken Marokkanen Surinamers Antillianen niet-west. west. Amsterdam 0,57 34 5 8 10 2 9 14 's-gravenhage 0,54 31 7 5 10 2 8 12 Rotterdam 0,54 35 7 6 9 3 9 10 Almere 0,47 23 1 3 10 2 7 10 Schiedam 0,45 23 9 2 3 2 6 8 Utrecht 0,45 20 4 9 3 1 4 10 Amstelveen 0,44 11 1 1 2 1 7 17 Arnhem 0,43 17 5 2 2 1 6 11 Heerlen 0,43 7 1 2 0 1 3 21 Leidschendam- Voorburg 0,41 12 1 1 3 1 6 14 Leiden 0,41 14 2 4 2 1 5 12 Enschede 0,41 14 6 1 1 1 5 12 Dordrecht 0,41 16 5 2 2 3 4 10 Delft 0,41 15 2 1 2 1 8 11 Lelystad 0,41 17 2 3 6 2 4 9 Venlo 0,40 10 4 3 1 0 3 15 Eindhoven 0,40 14 4 2 2 1 5 11 Zoetermeer 0,40 14 1 1 6 2 5 11 Nijmegen 0,39 12 3 2 1 1 5 12 Zaanstad 0,39 15 7 1 3 0 3 9 Almelo 0,37 13 8 1 0 0 4 10 Alkmaar 0,36 12 3 2 1 1 4 10 Haarlem 0,36 12 4 3 1 1 4 10 Maastricht 0,36 7 1 1 0 0 4 15 Amersfoort 0,36 13 4 3 1 1 4 9 Purmerend 0,36 13 1 1 4 1 5 9 Deventer 0,36 13 7 0 1 0 4 9 Vlaardingen 0,36 15 6 2 2 2 4 7 Helmond 0,35 11 3 4 1 1 3 10 Spijkenisse 0,35 12 1 0 4 2 4 9 Tilburg 0,35 13 3 2 2 2 4 8 Bergen op Zoom 0,35 12 5 4 1 0 2 9 Sittard-Geleen 0,35 5 0 2 0 0 2 16 Breda 0,34 10 2 3 1 1 3 10 Hilversum 0,34 9 3 2 1 1 3 11 Haarlemmermeer 0,34 10 1 1 3 1 4 10 Roosendaal 0,34 11 3 4 1 0 4 9 Hengelo (O.) 0,34 10 6 0 0 1 3 10 Gouda 0,33 13 1 8 1 1 2 7 's-hertogenbosch 0,32 10 2 3 1 1 3 9 Alphen aan den Rijn 0,32 10 1 2 2 1 4 9 Hoorn 0,32 11 2 2 3 1 4 8
Appingedam 0,31 9 1 1 2 2 4 9 Leeuwarden 0,28 9 0 1 1 1 5 7 Oss 0,28 9 5 0 1 0 2 7 Apeldoorn 0,26 7 2 0 1 1 3 8 Zwolle 0,26 8 2 1 1 1 3 7 Ede 0,25 7 2 2 1 0 2 7 Velsen 0,25 6 2 1 0 0 3 8 Emmen 0,20 4 1 0 0 0 2 7 Tabel B12.2 Etnische diversiteit op buurtniveau (HI3) per gemeente aantal buurten gemiddelde HI3 std. dev. minimum HI3 maximum HI3 Amsterdam 74 0,53 0,07 0,27 0,61 Rotterdam 61 0,48 0,11 0,18 0,63 's-gravenhage 75 0,47 0,11 0,18 0,61 Almere 28 0,47 0,06 0,34 0,57 Heerlen 11 0,47 0,07 0,33 0,60 Arnhem 31 0,46 0,11 0,22 0,59 Delft 22 0,46 0,09 0,30 0,58 Venlo 17 0,44 0,09 0,28 0,56 Schiedam 17 0,43 0,13 0,20 0,58 Dordrecht 34 0,43 0,12 0,13 0,58 Leidschendam-Voorburg 10 0,42 0,09 0,31 0,60 Eindhoven 57 0,42 0,10 0,22 0,56 Utrecht 53 0,41 0,11 0,22 0,59 Amstelveen 7 0,41 0,10 0,20 0,50 Zoetermeer 12 0,41 0,07 0,31 0,56 Alkmaar 15 0,41 0,11 0,17 0,56 Deventer 18 0,41 0,11 0,23 0,57 Enschede 41 0,41 0,12 0,17 0,59 Leiden 26 0,40 0,11 0,20 0,59 Lelystad 9 0,39 0,10 0,25 0,54 Bergen op Zoom 15 0,39 0,12 0,17 0,58 Nijmegen 26 0,39 0,10 0,20 0,56 Zaanstad 20 0,38 0,12 0,15 0,58 Almelo 31 0,37 0,16 0,02 0,62 Amersfoort 43 0,37 0,13 0,08 0,58 Purmerend 13 0,37 0,08 0,22 0,52 Haarlem 22 0,36 0,10 0,22 0,55 Spijkenisse 21 0,36 0,08 0,23 0,55 Sittard-Geleen 17 0,36 0,10 0,21 0,52 Haarlemmermeer 16 0,36 0,10 0,17 0,60 Hilversum 9 0,36 0,08 0,25 0,46 Breda 32 0,36 0,12 0,15 0,60 Helmond 24 0,35 0,13 0,10 0,58 Maastricht 19 0,35 0,09 0,17 0,45 Oss 18 0,35 0,10 0,18 0,50 Vlaardingen 19 0,34 0,12 0,17 0,57 Tilburg 31 0,34 0,14 0,10 0,58 's-hertogenbosch 26 0,34 0,13 0,13 0,57 Gouda 16 0,32 0,10 0,18 0,51
Roosendaal 24 0,32 0,14 0,11 0,57 Hoorn 16 0,31 0,10 0,17 0,56 Hengelo (O.) 16 0,31 0,10 0,20 0,56 Alphen aan den Rijn 16 0,30 0,14 0,08 0,55 Appingedam 30 0,30 0,10 0,10 0,46 Leeuwarden 23 0,28 0,13 0,11 0,58 Velsen 6 0,28 0,14 0,18 0,52 Zwolle 25 0,28 0,13 0,08 0,54 Ede 27 0,27 0,15 0,02 0,57 Apeldoorn 21 0,24 0,11 0,06 0,50 Emmen 10 0,17 0,08 0,06 0,31 Tabel B12.3 Etnische concentratie (aandeel niet-westerse allochtonen) op buurtniveau, per gemeente minimum % aantal buurten % niet-west. std. dev. niet-west. maximum % nietwest. Rotterdam 61 35,11 20,99 3 79 Amsterdam 74 30,93 18,35 6 79 's-gravenhage 75 30,72 23,15 4 90 Schiedam 17 28,24 19,61 3 59 Delft 22 24,55 16,77 8 69 Arnhem 31 23,58 16,20 2 61 Almere 28 23,54 9,19 10 52 Dordrecht 34 21,76 15,93 2 60 Utrecht 53 20,42 16,13 3 78 Amersfoort 43 18,12 15,46 0 58 Deventer 18 18,11 13,86 4 56 Almelo 31 17,87 17,12 0 65 Alkmaar 15 17,87 12,47 2 54 Zaanstad 20 17,45 13,92 3 54 Lelystad 9 16,33 10,12 4 34 Bergen op Zoom 15 16,27 10,73 2 34 Eindhoven 57 16,12 10,29 2 61 Leidschendam-Voorburg 10 15,40 12,19 5 45 Vlaardingen 19 15,00 11,76 2 45 Gouda 16 14,50 15,03 1 63 Zoetermeer 12 14,42 5,30 6 27 Enschede 41 14,24 9,55 1 34 Purmerend 13 13,92 6,26 5 27 Leiden 26 13,85 9,22 4 38 Tilburg 31 13,65 11,04 1 44 Haarlem 22 13,23 10,71 3 40 Venlo 17 12,76 5,95 3 24 Oss 18 12,61 7,72 2 27 Roosendaal 24 12,58 12,70 0 51 Nijmegen 26 12,50 7,87 3 30 Spijkenisse 21 12,33 6,87 4 29 Breda 32 12,28 9,50 1 37 Helmond 24 12,25 9,74 0 38 's-hertogenbosch 26 12,23 9,31 0 36 Haarlemmermeer 16 11,81 8,18 3 36 Hilversum 9 11,78 5,93 4 21
Hoorn 16 11,69 10,06 2 43 Amstelveen 7 11,29 4,15 3 15 Alphen aan den Rijn 16 10,63 11,64 1 37 Leeuwarden 23 10,61 10,14 2 42 Zwolle 25 10,36 8,58 0 33 Ede 27 9,33 11,36 0 46 Hengelo (O.) 16 9,31 7,47 2 31 Heerlen 11 9,18 4,77 3 20 Appingedam 30 8,83 5,87 2 20 Velsen 6 7,33 8,24 2 23 Maastricht 19 7,05 4,55 1 15 Apeldoorn 21 6,62 6,39 1 23 Sittard-Geleen 17 6,12 4,00 1 15 Emmen 10 2,60 2,37 0 7 Tabel B12.4 Multilevel regressieanalyse van de effecten van alle individuele, buurt- en gemeentekenmerken op indicatoren van sociale cohesie (ongestandaardiseerde coëfficiënten, standaardfouten tussen haakjes) vertrouwen buurtcontact vrijwilligerswerk informele hulp etnische diversiteit in de buurt 0,08 (0,40) gemiddeld inkomen in de buurt 0,04 (0,03) autochtonen (ref. groep) Turken -0,61* Marokkanen -0,37* Surinamers -0,75* Antillianen -0,61* vrouw (ref. groep) man 0,10 leeftijd 0,02* in Nederland geboren 0,13 max. bao (ref. groep) lbo/mavo 0,03 mbo/havo/vwo 0,22* hbo/wo 0,86* schoolgaand - alleenstaand/overig (ref. groep) met partner 0,13 met partner en kinderen 0,12 (0,12) alleenstaande ouder -0,57* inwonend kind 0,02-0,39* (0,19) 0,28* 0,31* -0,06 0,02 0,02* 0,06 0,08-0,08 0,17* 0,17* 0,46* 0,18* 0,45* -0,27 (0,52) - (0,03) -0,76* -0,99* -0,89* -0,83* -0,14 0,03* 0,27 0,48* 0,81* 1,37* (0,19) -0,25 (0,22) -0,23 0,03 (0,16) -0,03 (0,22) -0,09 0,14 (0,56) -0,47* -0,24-0,16-0,48* -0,54* 0,48* 0,06 (0,16) 0,39* -0,48* 0,18 0,06 (0,22) 0,32
niet-actief (ref. groep) werkloos -0,27* -0,02 0,11 0,08 laag beroepsniveau -0,26* (0,10) -0,04* -0,36* -0,33* middelbaar beroepsniveau -0,22 (0,12) -0,10-0,32-0,25 hoog beroepsniveau 0,26 (0,16) -0,11-0,44* -0,37 taalvaardigheid in het Nederlands -0,09 0,22 (0,12) (0,10) ervaren gezondheid 0,18* 0,09* (0,02) 0,16* kerk-/moskeebezoek 0,06* (0,03) 0,06* 0,30* 0,09* contact directe familie 0,17* aandeel 0-15-jarigen in de buurt - - - (0,02) aandeel 65-plussers in de buurt - - bevolkingsdichtheid in de buurt - - - verhuismobiliteit in de buurt - - - criminaliteit in de gemeente -0,13-0,27-0,29 (0,34) G4 (0,27) 0,07 (0,24) (0,46) constante -1,15 (0,75) 1,44 (0,33) -3,42 (0,95) -1,02 (1,11) * = p < a Met betrekking tot vertrouwen, vrijwilligerswerk en informele hulp zijn logistische multilevelanalyses uitgevoerd. Buurtcontacten zijn in lineaire multilevelmodellen getoetst (n = 4089). Bron: SCP (LAS 04/ 05)