Actieplan Aangepast Sporten Noordoostpolder 2015-2018
Inleiding Aanleiding Voor mensen met een beperking is voldoende beweging niet altijd vanzelfsprekend en zijn er meer knelpunten om in beweging te komen dan bij mensen zonder beperking. Hierdoor hebben zij een verhoogd risico op het krijgen van gezondheidsproblemen. De ontwikkeling van de mogelijkheden op sportgebied voor mensen met een beperking is een aandachtspunt van Sportservice Flevoland en van de combinatiefuncties in de gemeente Noordoostpolder in de periode 2015-2018. In september 2013 is voor het eerst een bijeenkomst Platform Aangepast Sporten georganiseerd. Deze bijeenkomst werd georganiseerd door Sportservice Flevoland dat in opdracht van de Provincie invulling geeft aan de ontwikkeling van het Aangepast Sporten in Flevoland. Het doel van het platform is. - Het uitwisselen van kennis en ervaring - Elkaar informeren over eigen activiteiten en lokale sportmogelijkheden - Vergroten lokale sportmogelijkheden (met ondersteuning van Sportservice Flevoland) - Organiseren van gezamenlijke activiteit(en) (met ondersteuning van Sportservice Flevoland) Vanuit het platform zijn er in de periode tot eind 2014 twee initiatieven geweest om de doelgroep(vraag) en het de sportaanbieders(aanbod) met elkaar in contact te brengen. Actieplan Aangepast Sporten NOP Als vervolg op de ontwikkelingen rond het platform Aangepast Sporten en om input te krijgen voor dit actieplan. Is er een inspiratiesessie over de toekomst van het Aangepast Sporten in de NOP met lokale partners uit de sport, zorg, onderwijs georganiseerd. Deze bijeenkomt vond plaats in de Nationale Sportweek op maandag 20 april 2015. De input van deze bijeenkomst heeft als basis gediend voor dit actieplan. Situatieschets De sportparticipatie van mensen met een beperking blijft achter in vergelijking met mensen zonder beperking 1. Uit onderzoek van het Mulier Instituut ((On)Beperkt Sportief 2013) blijkt dat sportdeelname en lidmaatschap bij een sportvereniging van mensen met een beperking achterblijft. Belangrijke redenen voor het achterblijven van het lidmaatschap van mensen met een beperking zijn vervoer, te hoge kosten en het ontbreken van een maatje om mee te sporten (Kennispraktijk, 2013). Naast minder lidmaatschappen van mensen met een beperking blijkt ook dat slechts 25,9% van de mensen met een beperking voldoet aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (t.o.v. 68% van mensen zonder beperking) (Kennispraktijk, 2013). In provincie Flevoland en gemeente Noordoostpolder zijn zich bewust van bovenstaand geschetste problematiek. Provincie Flevoland zet zich in voor organisatorische integratie, sportmogelijkheden en sportparticipatie voor mensen met een handicap. Tevens ondersteunt de provincie geïntegreerde evenementen en evenementen speciaal voor de gehandicaptensport. Doelstelling is het vergroten van het aantal sportende mensen met een handicap of chronische ziekte met 25%. Uitvoering van het beleid wordt gedaan door Sportservice Flevoland en richt zich op regionale samenwerking, sociale kaart en organisatorische integratie. Facetten die uitstekend aansluiten op Grenzeloos Actief (Sportbeleid dat rendeert 2013-2016) 1 (On)beperkt Sportief 2013 (Mulier Instituut, 2013) & Onbeperkt in beweging, Flevoland (Kennispraktijk, 2013).
In de Noordoostpolder is aandacht voor de stimulering van deelname aan sport van doelgroepen. 2 In het Uitvoeringsplan brede impuls combinatiefuncties 2015-2018 wordt hier nadere invulling aan gegeven. Het activeren van deelname aan de samenleving van (kwetsbare) groepen in wijk en dorp door middel van sport- en beweegactiviteiten, zodat zij mee kunnen blijven doen aan de samenleving en hun gezondheid en vitaliteit bevordert wordt. De focus komt meer te meer te liggen op het coachen van (nieuwe)trainers o.a. om om te kunnen gaan met bijzondere doelgroepen. Grenzeloos actief Het kabinet heeft zich in het Regeerakkoord als doel gesteld dat iedereen makkelijk dichtbij huis moet kunnen sporten. Dat geldt ook voor mensen met een beperking. Dit komt tot uiting in de uitwerking van het nieuwe sport- en beweegbeleid voor mensen met een beperking, genaamd Grenzeloos actief. Het programma bestaat uit vier sterk samenhangende pijlers 3 : Regionale samenwerkingsverbanden en het versterken van sport- en beweegaanbieders. Deze pijlers richten zich op de match tussen vraag en aanbod. Met maatwerk wordt het aanbod op basis van de vraag vanuit de doelgroep en de interesse van de sport- en beweegaanbieder aangepakt. Dit resulteert in duurzame meerjarenplannen en activiteiten van aanbieders, met aandacht voor de kwaliteit, het kader en de accommodatie. Kennis De pijler richt zich op het verschaffen van sturingsinformatie als kerncijfers, specifieke matchinginformatie en de ontsluiting van informatie via een kennisportal. Meer aandacht binnen het programma Sport en Bewegen in de Buurt Het actieplan Noordoostpolder sluit aan op Grenzeloos Actief. Het is zelfs grotendeels al de lokale uitvoering van het beleid. 2 Sportnota 2015-2018 3 Zie Kamerbrief Hoofdlijnenbrief Gehandicaptensport, 16 oktober 2014 & Kamerbrief Programma Grenzeloos Actief, 23 april 2015.
Doelstelling Hoofddoelstelling Het vergroten van de sportdeelname van mensen met een beperking en het ontwikkelen en inzetten van producten en diensten gericht op sportaanbieders, zorginstellingen en intermediairs om de sportmogelijkheden en -participatie van mensen met een beperking te verbeteren. Subdoelstellingen Om bovenstaande doelstelling te halen zijn een vijftal subdoelstellingen samengesteld. 1. Voorlichting en PR Duidelijke informatievoorziening over en bekendheid van het aanbod in de gemeente Noordoostpolder. 2. Optimaliseren sport- en beweegaanbod a. Afstemmen van het activiteitenaanbod en de ontwikkeling daarvan in de regio. b. Ondersteuning bieden aan (vrijwilligers van) organisaties die sport- en bewegingsactiviteiten (willen) aanbieden. c. Signaleren en indien mogelijk (mede) oplossen van knelpunten die sport- en beweegdeelname in de weg staan 3. Deskundigheidsbevordering van kader van sportaanbieders 4. Doorverwijzing Doelgroep In de Noordoostpolder hebben we het over onderstaande doelgroep Beperking Mentaal Lichamelijk Psychosociaal (gedrag) Verstandelijk (begrijpen) Zintuigelijk Motorisch Organisch/ Chronisch Visueel Auditief Aanpassing van Classificatie van handicaps. Dit is een zeer brede definitie omvat zeer veel mensen. In eerste instantie eerste aandacht voor mensen met een verstandelijke en lichamelijke beperking, de groep met een psychosociale beperking wordt na verloop van tijd betrokken.
De exacte grootte van de doelgroep is lastig te bepalen. Een centrale registratie van mensen met een beperking bestaat niet. Een betrouwbare telling van (een deel van) de doelgroep is een telling van inwoners met een geldige AWBZ indicatie (zie onderstaande tabel). Hiermee wordt echter maar een gedeelte van de doelgroep in kaart gebracht. Tabel 1: Cliëntgroepen met geldige AWBZ-indicatie per 1 juli 2012- Noordoostpolder 4 Cliëntgroep Aantal (%) Percentages landelijk Aantal intramuraal (%) Extramuraal Aantal zonder begeleiding (%) Aantal met begeleiding (%) VG 0-17 jaar 170 (5%) 5% 35 (5%) 25 (5%) 110 (15%) VG 18 jaar en ouder 405 (15%) 15% 260 (35%) x (0%) 145 (20%) ZG 15 (0%) 0% x (0%) x (0%) 10 (0%) LG 180 (10%) 5% 60 (5%) 25 (5%) 95 (10%) 4 Onbeperkt in beweging, Flevoland, Kennispraktijk, 2013.
Hoe gaan we dat doen? Platform Aangepast Sporten Opzet is om twee keer per jaar met alle stakeholder bij elkaar te komen om elkaar te informeren. Inzet combinatiefuncties/ buurtsportwerk Coordinatie Aangepast sporten De beweegcoach die verantwoordelijk is voor het Aangepast Sporten binnen de gemeente moet een vast aanspreekpunt worden voor vragen vanuit zorginstellingen, scholen en sportaanbieders met betrekking tot sport. Deze beweegcoach bezoekt ook zorgaanbieders, scholen en sportverenigingen om meer inzicht te krijgen in de doelgroep en om hun beweegbehoefte te achterhalen. Hierdoor ontstaan kortere lijnen met vrijwilligers, werknemers en cliënten. De coördinator ondersteunt ook nieuwe initiatieven vanuit de samenleving. Overzicht van het aanbod d.m.v. internetsite: www.sportinnop.nl Via een zoekfunctie op een internetsite voor de sport in de gemeente moet het aanbod in de Noordoostpolder toegankelijker en overzichtelijk worden voor verschillende doelgroepen. Deze moet in ieder geval eind 2015 actief zijn. Dit maakt het voor inwoners, professionals, ouders en vrijwilligers makkelijker om een sport te vinden die past bij iemands persoonlijke situatie. Aanvullend geeft de internetsite van Sportservice Flevoland een overzicht van alle sport mogelijkheden op het gebied van aangepast sporten in de provincie weer. Inwoners die geen interesse hebben in het lokale sportaanbod kunnen voor mogelijkheden buiten de gemeente grens hier naar worden doorverwezen. De website en alle sport mogelijkheden worden actief onder de aandacht gebracht bij inwoners, 1 e -lijn, welzijn, zorgorganisaties, wijkteams etc. Matchen van vraag en aanbod/ individuele ondersteuning Beweegcoach Leefstijl Naar aanleiding van de vraag wordt er gekeken welk aanbod er past bij de interesse en de mogelijkheden van de cliënt/ inwoner. Vervolgens wordt er gekeken wat er voor nodig is om daadwerkelijk in beweging te komen. Daarbij kan de beweegcoach leefstijl van Carrefour individuele begeleiding geven. Door middel van de beweegcoach leefstijl kunnen mensen met een beweeg- of sportbehoefte individueel ondersteunt worden bij de stap om in beweging te komen. Bij inwoners waarbij er specialistische kennis nodig is (bijvoorbeeld inwoners met een verstandelijke beperking, autisme of niet aangeboren hersenletsel) kan de hulp van MEE IJsseloevers worden ingeroepen. Kader ondersteuning Deskundigheidsbevordering Vrijwilligers krijgen via hun vereniging scholing/ training aangeboden in het omgaan met mensen met een beperking. Het aanbod wordt opgezet door het Vrijwilligerspunt. Het kader van verenigingen krijgt scholing gericht op het begeleiden
van sporters met een beperking aangeboden. Tijdens de scholing wordt Deze scholingsmomenten zijn gericht op de algemene begeleiding van groepen en de omgang met sporters met een beperking. Praktijkondersteuning van trainers Kader kan ondersteuning krijgen van een beweegcoach als ze tijdens het seizoen tegen een situatie aan lopen waar ze geen raad mee weten. Er wordt hierbij vraaggericht gewerkt. Bij inwoners waarbij er specialistische kennis nodig is (bijvoorbeeld inwoners met een verstandelijke beperking, autisme of niet aangeboren hersenletsel) kan de hulp van MEE IJsseloevers worden ingeroepen. Aanbod Maand van het Aangepast Sporten Jaarlijks wordt er in november extra aandacht besteed aan het Aangepast Sporten in de gemeente Noordoostpolder. In samenwerking en afstemming met lokale partners wordt er een programma opgezet. Kennismakingsactiviteiten Door activiteiten op te zetten kunnen inwoners kennismaken met al aanwezig sportaanbod of nieuwe sportactiviteiten. Het Platform biedt ruimte voor betrokkenen om met elkaar in contact te komen, zodat vraag en aanbod elkaar kunnen vinden. Sportaanbieders kunnen activiteiten op scholen of zorginstellingen verzorgen of scholen en zorginstellingen kunnen in groepsverband of met individuele sporters naar de sportverenigingen toekomen. Een voorbeeld hiervan is sportcarrousel van Triade. Project Scholierensport Het project Scholierensport wordt in de toekomst door de Beweegcoaches uitgebreid naar andere doelgroepen, waaronder het Aangepast Sporten.