DE AANLEG EN GESCHIEDENIS VAN DE TRANSSIBERIË EXPRESS De eerste plannen voor de Transsiberie Express kwamen van Luitenant-generaal Nicholas Muravjev. Maar zijn plan werd afgewezen vanwege de slechte verhouding met China. Nog dertig jaar lang werden de autoriteiten overstelpt met plannen voor een spoorlijn door Siberië, maar alle plannen verdwenen in de prullenmand. In 1869 legden de Amerikanen de Union Pacific aan, die dwars door het Amerikaanse continent liep en de ene kust met de andere verbond. De Russische regering realiseerde zich dat het onvermijdelijk was een Transsiberische spoorlijn aan te leggen. Bovendien was een goede verbinding met Vladivostok noodzakelijk, want in 1872 werd deze stad een belangrijke haven en marinebasis. In 1885 kwam de eerste spoorlijn op Siberische bodem gereed. De trein liep tussen Jekaterinenburg en Tjoemen. Om de aanleg van een spoorlijn te bespoedigen, zond tsaar Alexander op 17 maart 1891 een keizerlijk decreet aan zijn zoon Nicolaas, die op dat moment een rondreis maakte door het Verre Oosten van Rusland. Toen Nicolaas op 24 mei van dat jaar in Vladivostok het decreet ontving, las hij dat hij moest beginnen met de aanleg van het eerste gedeelte van de Siberische spoorlijn, de Oessoeri-lijn tussen Vladivostok en Chabarovsk; deze maakt tegenwoordig deel uit van de Transsiberische spoorlijn. In 1892 begon men tevens aan de West- Siberische spoorlijn bij Tsjeljabinsk, die in 1895 Omsk bereikte en in 1896 het dorp Novonikolajevsk (Novosibirsk), aan de rivier de Ob. In 1897 was de Oessoeri-lijn gereed, het daaropvolgend jaar het gedeelte van Novosibirsk naar Krasnojarsk. Het stuk van Krasnojarsk naar Irkoetsk aan het Baikal-meer kon in 1898 in gebruik worden genomen. Omdat er gebrek aan mankracht was, werd er hoofdzakelijk met gastarbeiders gewerkt; later werden gevangenen ingezet. In 1895 begon men met de aanleg van de spoorlijn van Baboesjkin aan het Baikalmeer naar Srtensk aan de rivier de Sjilka, waar men de boot nam naar Khabarovsk. Doordat de rivier grote delen van het jaar dichtgevroren was en de aanleg van een spoorlijn over Russisch grondgebied naar Khabarovsk op technische problemen stuitte, werd een verdrag met China gesloten. Pagina 1
Het resultaat was de aanleg van de Oost-Chineese spoorlijn tussen Tsjita en Vladivostok. Deze kwam in 1901 gereedhet Baikal-meer onderbrak de Transsiberische spoorlijn. In 1895 werd besloten dat het Baikalmeer zou worden overgestoken per schip. De order voor dit schip ging naar een Engelse firma. Het schip werd in Engeland gebouwd is toen naar St-Petersburg gevaren, daar is het schip uit elkaar geha ald en is in onderdelen per trein naar het Baikalmeer vervoerd (dit alles nam 12 maanden in beslag). Er werden Britse technici aangesteld om de lading met onderdelen te ordenen en met hulp van Russische collega s weer in elkaar te zetten. In 1900 was het schip compleet en kon er een veerboot verbinding onderhouden worden. Het schip de Baikal kon met een snelheid van 22 km per uur 28 goederenwagons vervoeren er was plaats voor 650 passagiers in de derde klasse en er waren coupes voor 150 personen in de eerste en tweede klasse. In 1898 kwam er een order voor een tweede, kleiner schip, bij de zelfde Britse firma die de Baikal bouwde. De Angara was kleiner, maar kon toch nog 150 passagiers en een paar 1000 kilogram vracht vervoeren. Hoewel de Angara speciaal gemaakt was om als ijsbreker te dienen, kon het dikke ijs in de winter en het voorjaar niet gebroken worden. Als de schepen dan in het ijs vastgevroren waren, werden de passagiers in schapenvellen gewikkeld en in grote korven gepakt die door paardensleden getrokken werden. Soms staken er ongeveer 2000 sleden het ijs over. De reis van 50 km, werd in minder dan 5 uur uitgevoerd. Passagiers die verder naar het oosten of het westen wilden reizen, moesten na de overtocht van Irkoetsk naar Baboesjkin, weer op de trein stappen. De overtocht zorgde voor heel wat oponthoud. Pagina 2
Geschiedenis van de Trans Siberië Express Rusland <> TRANSSIBERIË EXPRESS De eerste man die het idee had voor een stoomtrein traject door Siberië was de Amerikaan Perry Mc. Donough Collins. Hij diende een voorstel in bij de Russische regering maar het werd afgewezen. Daarna kwam de Engelse ingenieur Dull op het idee een tramtraject tussen Nizhni Novgorod (het huidige Gorki) en Perm aan te leggen. Hij wilde de trams door paarden laten trekken (totdat de financiële situatie het toe zou laten stoomlocomotieven in te zetten). Dit voorstel werd ook afgewezen, net als de variant van een andere Rus die paarden, over een lengte van 3.000 km, door houten tunnels wilde laten galopperen. De volgenden die zich aan dit project waagden waren drie Engelsen: Morison, Sleigh en Horn. Maar ook zij faalden. Het duurde ongeveer 30 jaar tot een ingenieur, een stadhouder, een schatbewaarder en een minister overeenkwamen een plan te maken, en nog eens drie jaar tot er een goed uitvoerbaar plan was. Op 24 februari 1891 werd, met toestemming van het ministerie, het plan ondertekend die de bouw van de Trans Siberië spoorlijn vastlegde. Tsaar Alexander III was zeer tevreden over dit plan. Hij besloot rond 1884 dat er een verbinding moest komen tussen het westen van Rusland en het uitgestorven maar grondstofrijke oosten van de Siberische laaglanden. Na lang discussiëren werd een route uitgestippeld die begon in Moskou en de reiziger vervolgens langs Perm, Yekaterinburg, Omsk, Novosibirsk, Krasnojarsk, Irkutsk en Chita bracht om uiteindelijk in Vladiwostok, aan de uiterste oostkust van het continent, te eindigen. In 1886 werd begonnen met de aanleg van het traject. Onder de arbeiders waren soldaten en veroordeelden. Het duurde 25 jaar om de volle 9.000 kilometer rails aan te leggen. Uiteindelijk hebben ruim 90.000 arbeiders hun steentje bijgedragen; velen lieten het leven tijdens de werkzaamheden. Pagina 3
Het West Siberische traject De verbinding tussen Perin en Sverdlovsk die reeds in 1878 was aangelegd werd zeven jaar later verlengd naar Tyumen. De verbinding tussen het oorspronkelijke vertrekpunt van de Trans Siberië Express, Chelyabinsk en het huidige vertrekpunt Sverdlovsk kwam tot stand in 1896. Het traject was in twee gedeeltes op te delen, van Chelyabinsk tot Omsk en van Omsk tot de rivier de Ob. In de zomer werd er per dag meer dan 3 km traject aangelegd. Het eerste gedeelte kwam in 1894 klaar, het tweede gedeelte in 1895. Omdat op het traject veel ongelukken gebeurden en men de bruggen op dit traject wilde zegenen ging dit traject pas een jaar later open. Het Ussuri traject Hoewel tsaar Alexander al in 1891 de eerste spade in de grond stak, duurde het 6 jaar om het 767 km lange traject naar Khabarov sk te bouwen. Ook hier was er een tekort aan arbeidskrachten. Om de situatie te verbeteren werden er arbeiders uit Sakhalin geworven. De aanlevering van bouwmateriaal duurde vaak maanden. Talloze muggenzwermen verspreidden ziektes, rivieren stegen tot enorme hoogten en daardoor overstroomde het gebied waarin het traject lag en Mansjoerische tijgers vielen steeds weer de arbeiderskampen aan. In 1897 reed de eerste officiële trein over dit traject naar Wladiwostok met 16 km per uur. Het Midden Siberië traject De aanleg van het deeltraject van Novonikolayevsk (het huidige Novosibirsk) naar Irkutsk begon in 1893. Dit traject werd aangelegd in twee delen. Het eerste gedeelte, dat liep van de rivier de Ob naar Krasnoyarsk, langs de westoever van de rivier de Yenisei, was klaar in 1898. Het tweede gedeelte, dat liep van Krasnoyarsk naar Irkutsk, was klaar in 1899. In Engeland werden er een keer 6.000 spoorstaven besteld die via het Karameer over de Poolcirkel naar de Yenisei rivier getransporteerd moesten worden. Tegelijkertijd werd het traject tussen Irkutsk en de havenplaats Baikal aan het meer van Baikal met enorme kosten aangelegd. Het traject moest hieren daar op de rotsen gemaakt worden waarvoor er rotsen opgeblazen moesten worden. Daardoor ontstonden over de lengte van 65 km, 50 bruggen. De aankomst van de eerste trein in Irkutsk op 16 augustus 1898 werd uitbundig gevierd. Pagina 4
De Baikalmeer overtocht Tussen 1898 en 1905 reikte de spoorlijn slechts tot de haven van Baikal. Het spoorlijn comité werd gedwongen om het plan voor een zuidelijke omweg om het meer op te geven, vanwege de steile bergen die oprezen vanuit het meer. In 1895 werd besloten dat het Baikalmeer zou worden overgestoken per schip. De order voor dit schip ging naar een Engelse firma. Het schip werd in Engeland gebouwd is toen naar St. Petersburg gevaren, daar is het schip uit elkaar gehaald en is in onderdelen per trein naar het Baikalmeer vervoerd (dit alles nam 12 maanden in beslag). Er werden Britse technici aangesteld om de lading met onderdelen te ordenen en met hulp van de Russische collega's weer in elkaar te zetten. Kenmerken Het Baikalmeer: het diepste (1637 meter) en het oudste (ruim 25 miljoen jaar) meer ter wereld. Andere meren zijn hooguit een paar miljoen jaar. Het meer bevat 20% van de totale zoetwatermassa ter wereld, namelijk 23.700 km 3, het pool- en gletsjerijs niet meegerekend. Met een lengte van 636 km lang en gemiddelde breedte van 40 km is het de op vijf na de grootste wateroppervlakte. Bijna alle 544 beken en rivieren brengen kraakhelder en koel water het meer in. De rivier de Selenga voert daarentegen zand en slib aan dat op de meerbodem terechtkomt. Toch raakt het meer nooit vol. Dat komt omdat het Baikalmeer geologisch gezien in een aardscheur ligt, waarlangs Azië uiteen splijt. Dat splijten gaat snel genoeg om te voorkomen dat het meer dichtslibt. Het sediment zakt dus steeds dieper weg in de scheur. Daardoor heeft zich een laag van niet minder dan 7000 meter sediment opgehoopt. Verbazingwekkend hebben de belangrijkste onderdelen de lange reis onbeschadigd overleefd. In april 1900 was het schip compleet en kon er een reguliere veerboot verbinding onderhouden worden. Het schip de "Baikal" kon met een snelheid van 22 km per uur 28 goederenwagons of een gehele exprestrein transporteren. Op het hoofddek waren er daarom rails aangebracht. Aan boord bevond zich onder andere een kapel (hier trouwen was een waar genoegen voor de bevolking), een luxe lounge, een buffet en er was plaats Pagina 5
voor 650 passagiers in de derde klasse en er waren coupes voor 150 personen in de eerste en tweede klasse. In 1898 kwam er een order voor een tweede, kleiner schip, bij dezelfde Britse firma die de "Baikal" bouwde. De "Angara" was kleiner dan de "Baikal", maar kon toch nog 150 passagiers en enige tonnen vracht vervoeren. Hoewel de "Angara" speciaal gemaakt was om als ijsbreker te dienen, kon het schip het dikke ijs in de winter en het voorjaar niet breken. Als de schepen dan in het ijs vastgevroren waren, werden de passagiers in schapenvellen gewikkeld en in grote korven gepakt die door paardensleden getrokken werden. Soms staken er ongeveer 2.000 sleden het ijs over. De reis van 50 km, werd in minder dan 5 uur uitgevoerd. De Baikalmeer-omleiding Het traject liep van de haven van Baikal naar Mysovsk, langs de oever van het Baikalmeer, het bergrijkste gebied van de hele reis. De boot was vaak de enige mogelijkheid om materiaal en gereedschap op de steile bergwanden te bevestigen en om tunnels te boren. Uiteindelijk kwamen er 33 tunnels en 200 bruggen. In dit gedeelte bevindt zich het hoogste punt van de Trans Siberië spoorlijn (1025m). Het Trans-Baikal traject Dit gedeelte begon aan de Oostoever van het Baikalmeer in Mysovsk (het huidige Babushkin, ter nagedachtenis aan de Irkutskerse revolutionair) en liep langs Verkheudinsk (het huidige Ulan Ude) en Chita naar Sretensk. Totdat het Amur traject in 1916 klaar was, gebruikten de reizigers vanaf Sretensk de boot en voeren de Shilka en Amur rivieren af tot Khabarovsk en van daaruit ging men verder over het, reeds in 1897 gereed gekomen, Ussuri traject. De allergrootste catastrofe bij het aanleggen van het Trans Siberië Express traject deed zich voor bij het Yablonovy gebergte. Een vier meter hoge vloedgolf verwoeste binnen 24 uur alle bouwwerken, overspoelde honderden dorpjes en duizenden runderen langs de Ingoda, Onon, Schilka en de Amur rivier. Dit ongeluk vertraagde de bouw van het Trans Siberië Express traject meerdere jaren. Pagina 6
De Oost Chinese spoorlijn Het spoorlijn comité was tegen een spoorlijn langs de Amur rivier in verband met het overstromingsgevaar en stelde daarom voor met de Chinezen te gaan onderhandelen over de bouw van een kort trajec t door Mantsjoerije. De hoofdreden voor de Russen was natuurlijk de doorgang naar zee, naar een ijsvrije haven en heersschap over Korea en Mantsjoerije. De bouw van twee deeltrajecten welke de Oost Chinese spoorlijn in het oosten met het Ussuri traject en in het westen met het Trans Baikal traject verbind, begon in 1897. Het oostelijke deeltraject werd in 1899 geopend en liep van Ussuriysk tot de Mants- Joerische grens. Het westelijke deeltraject werd in 1901 geopend en begon in de buurt van Kaidolovo (het huidige Tarskaya), ca. 10 km ten zuiden van Chita en liep verder tot het Mantsjoerische treinstation (het huidige Manzhouli). Het Amur traject Toen de Japanners in 1904 op een overwinning aandrongen, was de Mantsjoerische route een perfect doel om aan te vallen. Daarom besloot het spoorlijn comité om een spoorlijn langs de Amurrivier aan te leggen. Met de bouw werd in 1908 in Kuenga begonnen en het liep verder, met uitzondering van de rivierlinie, in een wijde boog via Skovorodino naar Khabarovsk. De arbeidskrachten versloegen de Taiga en vochten tegen de aanhoudende koude en de talloze insecten. Met de opening van het Amur traject was de Trans Siberië spoorlijn klaar. Dat was in 1916. Pagina 7
Dienstregeling De Nr. 4 is de trein van Moskou naar Peking. De tijden zijn tot en met Naushki in Moskouse tijd. Daarna betreft het lokale tijd (5 uur later dan in Moskou.). De totale reistijd bedraagt 5 dagen, 11 uren en 59 minuten. Station Aankomst Vertrek Km. Moskva - 21:32 0 Moskva Iaroslavskaia - 21:32 0 Vladimir Pass 00:35 00:58 210 Gorkii 04:03 04:18 461 Kirov Pass 10:05 10:25 917 Balezino 13:41 14:04 1.154 Perm 2 17:23 17:46 1.397 Sverdlovsk 23:20 23:43 1.778 Tiumen 03:59 04:19 2.104 Ishim 07:38 07:50 2.393 Omsk 11:22 11:45 2.676 Barabinsk 15:25 15:40 3.000 Novosibirsk 19:15 19:30 3303 Novosibirsk Gl 19:15 19:30 3.303 Taiga 22:49 22:52 3.532 Mariinsk 00:42 01:02 3.680 Bogotol 02:55 02:58 3.813 Achinsk 03:56 03:58 3.881 Krasnoyarsk 06:53 07:13 4.065 Krasnoiarsk Pass 06:53 07:13 4.065 Ilanskaia 11:21 11:44 4.344 Taishet 13:58 14:00 4.483 Nijneudins 16:34 16:57 4.647 Zima 20:16 20:36 4.902 Angarsk 23:37 23:39 5.113 Irkutsk Sort 00:15 00:27 5.145 Irkutsk 00:41 01:04 5153 Irkutsk Pas 00:41 01:04 5.153 Sliudianka 1 03:12 03:22 5.279 Ulan-Ude 08:03 08:33 5.609 Ulan-Ude Pass 08:03 08:33 5.609 Zagustai 10:52 10:53 5.737 Gusin Ozer 11:27 11:28 5.768 Djida 12:17 12:18 5.821 Naushki 13:08 16:40 5.864 Suche Bator 22:35 00:20 5.887 Darhan 01:53 02:20 5.985 Dzun-Hara 04:15 04:45 6.094 Ulan-Bator 07:35 08:05 6.266 Choyr 12:15 12:30 6.513 Sain-Shanda 15:43 16:03 6.740 Dzamyn Ude 19:26 20:35 6.770 Erlian 21:00 00:42 6.780 Pagina 8
Czininnan 05:15 05:28 6.940 Datun 07:14 07:22 7.240 Chjancziakounan 09:49 09:58 7.472 Peking 14:31-7.622 Rusland <> TRANSSIBERIË EXPRESS Pagina 9