Opvang op school Scholen en kinderopvangorganisaties krijgen steeds meer met elkaar te maken. De overheid heeft scholen vanaf augustus 2007 verplicht voor- en na schooltijd opvang beschikbaar te stellen, indien ouders daar behoefte aan hebben. Maar hoe zorg je daarvoor?
Buitenschoolse opvang kan op verschillende manieren vorm krijgen. De samenwerking tussen school en een organisatie voor kinderopvang is een beproefd model, dat op verschillende manieren ingevuld kan worden. Vrijetijdsorganisaties zoals sportclubs en buurthuizen zijn ook belangrijke partners. In een aantal gevallen regelt de school de opvang helemaal zelf in de vorm van een kantoortijdenschool. Het Nederlands Jeugdinstituut / NJi heeft kennis over buitenschoolse opvang, de brede school, verlengde schooldag, dagarrangementen en tieneropvang. In deze folder vindt u een overzicht van wat het NJi te bieden heeft. Diensten van het NJi U kunt bij het NJi via websites, publicaties en vraagbaak terecht voor allerlei gratis informatie over buitenschoolse opvang, brede school en dagarrangementen. Ook kunt u bij het NJi betaalde op maat ondersteuning en advies krijgen en kunnen wij onderzoek, ontwikkeling en opleiding voor u verzorgen. Voor meer informatie telefoon (030) 230 66 47. Website www.nji.nl/bredeschool Op deze website vindt u informatie over de brede school en dagarrangementen in het basis- en voortgezet onderwijs. Met voorbeelden van verschillende praktijken waarin school en buitenschoolse opvang (en andere organisaties) samenwerken, stappenplannen, beleidsinformatie en een praktische vraagbaak.
Cursussen Het NJi heeft de Bijscholingscursus buitenschoolse opvang ontwikkeld, waarin de groepsleiding onder andere wordt getraind in basisvaardigheden op het gebied van communicatie en programmaontwikkeling. De cursussen Spelen met ruimte en Spelen met buitenruimte ondersteunen de groepsleiding bij het inrichten van de (buiten)ruimten voor buitenschoolse opvang. In ontwikkeling is de cursus Knap Lastig! over kinderen met ontwikkelingsproblemen in de buitenschoolse opvang. Het NJi traint het management van organisaties voor buitenschoolse opvang of brede scholen om deze cursussen te geven aan eigen personeel. Op www.nji.nl kunt u zich hiervoor inschrijven. Ook kunt u via deze website navragen of de groepsleiding in uw buurt deze cursussen kan volgen bij door het NJi getrainde docenten. Het NJi verzorgt ook trainingen voor bredeschoolcoördinatoren. Voor meer informatie telefoon (030) 230 66 61. Buitenschoolse opvang (BSO) biedt opvang aan schoolkinderen voor schooltijd, na schooltijd en in de schoolvakanties. De BSO wordt meestal door een organisatie voor kinderopvang georganiseerd, soms door welzijnsinstellingen en in een enkel geval door de school zelf of door een sportvereniging.
Publicaties Een greep uit de publicaties van het NJi: Dagarrangementen in de brede school In dit boek zijn de dagarrangementen van locaties in Amsterdam, Oss, Heerenveen, Sluis en Groningen beschreven. De ervaringen van deze voortrekkers leiden tot tal van aanbevelingen voor nieuwe dagarrangementen. U vindt in dit boek gegevens over de tussenschoolse opvang, over een naschools aanbod en over de ontwikkeling van een gezamenlijk pedagogisch klimaat. Het boek eindigt met een lijst criteria waaraan een goed dagarrangement moet voldoen. Bestelinformatie: Dagarrangementen in de brede school. Een samenhangend aanbod van onderwijs, opvang en vrije tijd, Liesbeth Schreuder, Marja Valkestijn, Froukje Hajer (2005), 128 pagina s, ISBN 90-8560-014-6, 16,90. U kunt deze publicatie bestellen via www.swpbook. com of telefoon (020) 330 72 00. Tussenschoolse opvang is de opvang en begeleiding van kinderen tijdens de lunchpauze tussen de lessen. De tussenschoolse opvang vindt meestal op de basisschool plaats, georganiseerd door de oudercommissie en onder begeleiding van overblijfkrachten, die hiervoor een vrijwilligersvergoeding krijgen. Meestal eten de kinderen in groepen van 10 à 15 kinderen per volwassene.
Verlengde schooldag staat voor een cursorisch aanbod na schooltijd met een ontwikkelingsgerichte opbouw waar kinderen iets van leren. De school is verantwoordelijk voor het aanbod en de activiteiten vinden meestal op school plaats. De begeleiding is in handen van leerkrachten, kinderwerkers, en/of vakkrachten uit de wereld van de kunst, sport, techniek of natuur en milieu. Mag ik naar de BSO? (DVD of video) In deze documentaire neemt u een kijkje bij zes verschillende centra voor buitenschoolse opvang uit Nederland en Zweden, met ieder hun eigen visie, werkwijze en organisatievorm. Van de video gaat een stimulerende werking uit om nieuwe ideeën uit te proberen en in te voeren. Bij de video hoort een informatieboekje met gegevens over de gefilmde centra. Bestelinformatie: Mag ik naar de BSO?, productie Hiemstra en Rutten (2002), DVD of video, 35 minuten, ISBN 90-5050-728-X, 23,75. U kunt deze publicatie bestellen via bestelling@extern.nl. De tafelronde In deze handleiding wordt het inrichten van ruimten voor buitenschoolse opvang behandeld. Hoe maak je de ruimte huiselijk en ook geschikt voor tal van activiteiten? De auteurs geven praktische aanwijzingen over de indeling van de ruimte, de activiteitenhoeken, het kleurgebruik, de materialen en het meubilair. Geïllustreerd met vele getekende voorbeelden en foto s. Bestelinformatie: De tafelronde, ruimten inrichten voor buitenschoolse opvang, Ine van Liempd en Ed Hoekstra (2000), 146 pagina s, ISBN 90-5050-778-6, 25,75. U kunt deze publicatie bestellen via www.swpbook.com.
Een dagarrangement is een samenhangend en doorlopend aanbod van onderwijs, opvang en vrijetijdsvoorzieningen waarvan schoolkinderen en ouders op basis van behoefte en eigen keuze gebruik kunnen maken Jeugdactiviteiten in de brede school Dit werkboek biedt scholen en instellingen handvatten om de doelen en kwaliteiten van hun jeugdactiviteiten inzichtelijk te maken en te evalueren. Pedagogisch uitgangspunt is een gezamenlijk streven naar meer levensecht leren, uitgewerkt in enkele globale doelen. Daarbij hoort een evaluatieinstrument waarmee u zo globaal of precies kunt evalueren als u maar wilt, plus handreikingen om uw activiteiten en methodiek inzichtelijk en doelgericht te beschrijven. Bestelinformatie: Jeugdactiviteiten in de brede school. Werkboek voor kwaliteitsontwikkeling: doelen, methodiek, evaluatie, Saskia van Oenen, Pieter Paul Bakker, Marja Valkestijn (2005), 96 pagina s, ISBN 90-8560-017-0, 19. U kunt deze publicatie bestellen via www.swpbook.com of telefoon (020) 330 72 00.
Tienercentra in beweging Dit boek is een praktische wegwijzer voor instellingen en overheden die met tieneropvang (10- tot 14-jarigen) willen starten. In het boek is een aantal recente projecten op het gebied van tieneropvang beschreven. Verder bevat het informatie over de achtergronden van tieneropvang, het mogelijke aanbod, communicatie en samenwerking en personeel en financiën. Daarnaast is er een cd-rom ingesloten met achtergrondinformatie, artikelen, verwijzingen en werkmateriaal dat voor de eigen organisatie gebruikt en aangepast kan worden. Bestelinformatie: Tienercentra in beweging, M. Hensen, J. Hoex en N. ten Thije (2003), 168 pagina s, ISBN 90-5050-970-3, 19,50. U kunt deze publicatie bestellen via www.swpbook.com of telefoon (020) 330 72 00. Opvang op school Het NJi heeft een nieuwe publicatie in voorbereiding over de pedagogischdidactische samenwerking tussen buitenschoolse opvang en de basisschool. In dit boek worden voorbeelden beschreven van dagarrangementen waarin de pedagogische benadering van school en die van buitenschoolse opvang op elkaar zijn afgestemd. De publicatie verschijnt naar verwachting in juni 2008 en is dan te bestellen via www.swpbook.com of telefoon (020) 330 72 00. Een brede school is een samenhangend netwerk van toegankelijke en goede voorzieningen voor kinderen, jongeren en gezin, met de school als middelpunt. Inhoudelijke samenwerking tussen scholen en andere instellingen is hét kenmerk van brede scholen.
Inlichtingen Marja Valkestijn Senior medewerker, gespecialiseerd in ontwikkelingen op het terrein van de brede school Telefoon (030) 230 63 60 e-mail m.valkestijn@nji.nl Liesbeth Schreuder Senior medewerker, gespecialiseerd op het terrein van kinderopvang en dagarrangementen telefoon (030) 230 66 37 e-mail l.schreuder@nji.nl NJi 2007 Foto s: Bettina Neumann, Patrick Sheándell O Carrol (PhotoAlto) Nederlands Jeugdinstituut / NJi Catharijnesingel 47 3511 GC Utrecht Postbus 19221 3501 DE Utrecht (030) 230 66 47 www.nji.nl