Manifest van de mantelzorger
Manifest van de Mantelzorger Mantelzorgers zijn mensen die onbetaald en vanuit een persoonlijke band zorgen voor een hulpbehoevende oudere, chronische zieke of gehandicapte naaste. We spreken over mantelzorg als het gaat om zorg die de gewone zorg van mensen voor elkaar qua duur, intensiteit of zwaarte overstijgt. Met elkaar leveren mantelzorgers, meestal onzichtbaar, zo n 80% van de zorg thuis. Zo vormen ze het fundament van de zorg. Het geeft mantelzorgers vaak veel voldoening om voor hun naaste te zorgen, maar mantelzorg kent ook schaduwkanten. Als mantelzorgers intensief voor hun naaste zorgen, ligt overbelasting op de loer. Daarnaast maken mantelzorgers bijvoorbeeld veel extra kosten en kunnen ze de zorg moeilijk combineren met een betaalde baan.
Waarom dit manifest? Mezzo is van mening dat mantelzorgers op een goede manier moeten kunnen zorgen en dat hun maatschappelijke participatie niet in het geding komt. In dit Manifest van de Mantelzorg staat wat er moet gebeuren om dit te realiseren. De belangen, positie en behoeften van de mantelzorger hebben de afgelopen decennia toenemende erkenning gekregen, maar veel problemen zijn nog niet opgelost. Het beroep op de mantelzorg neemt nog altijd toe als gevolg van de vergrijzing. De toenemende vraag en de krapte van het aanbod aan professionele zorg zet mantelzorgers des te meer onder druk.
De mantelzorger... 1. heeft recht op erkenning Mantelzorgers spelen een centrale rol in de zorg voor hun naasten die hulp nodig hebben. Maar mantelzorg is niet vanzelfsprekend. Daarom verdienen zij erkenning en die erkenning moet een afspiegeling vinden in al het beleid dat van invloed is op mantelzorgers. 2. bepaalt zelf in welke mate hij of zij mantelzorg wil verlenen Mantelzorgers ervaren het vaak als vanzelfsprekend om mantelzorger te zijn. Maar mantelzorg is niet vanzelfsprekend en mag niet worden afgedwongen. Het al dan niet verlenen van mantelzorg mag geen effect hebben op het recht van zorgvragers op professionele zorg en/of op ondesteuning. De mantelzorger voelt een plicht, maar is niet verplicht!
3. moet de zorg tijdelijk kunnen overdragen aan derden Tussen 150.000 en 200.000 mantelzorgers voelen zich zwaar belast of zelfs overbelast. Dit zijn de mantelzorgers die haast 24 uur per dag zorg verlenen. Zij zorgen bijvoorbeeld voor hun dementerende man, voor hun vrouw die MS heeft, of voor een gehandicapt kind. Om overbelasting te voorkomen moet respijtzorg beschikbaar zijn. Dit is de tijdelijke overname van alle taken van de mantelzorger, zodat hij of zij even vrijaf heeft. Het gaat bijvoorbeeld om de overname van de zorg door middel van dagopvang, of door overname van de zorg thuis. Bij ziekte van de mantelzorger moet 24-uurs noodopvang door een professional of vrijwilliger beschikbaar zijn. 4. heeft recht op financiële zekerheid De overheid erkent het belang van mantelzorg en erkent ook dat het geven van mantelzorg financiële gevolgen heeft. Maar er bestaan nog geen regelingen voor inkomensvervangende uitkeringen, ziektekostenverzekering en ouderdomspensioen voor mantelzorgers. Op grond van het compensatiebeginsel moeten er regelingen komen die mantelzorgers, ook financieel, gelijke kansen geven deel te nemen aan de samenleving. Het mantelzorgcompliment is slechts een eerste stap in de richting van sociale zekerheidsregelingen voor mantelzorgers. 5. moet betaald werk en mantelzorg goed kunnen combineren Eén op de acht werknemers combineert een betaalde baan met de langdurige en intensieve zorg voor een naaste. Zij zijn baanbrekers. En dit aantal werkende mantelzorgers groeit gestaag door de vergrijzing en de toenemende verantwoordelijkheid van burgers voor hun naasten. Verlofregelingen en randvoorwaarden vanuit de overheid zijn een voorwaarde voor een goede balans tussen werk en mantelzorg. Daarnaast zijn culturele aspecten als een mensgerichte stijl van leidinggeven, collegialiteit en invloed
De mantelzorger... op het eigen werk van belang. Een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid is van belang voor onze toekomst. 6. heeft recht op goede ondersteuning Op grond van het compensatiebeginsel van de Wmo moeten mensen met een beperking gelijkwaardig en volwaardig kunnen meedraaien in de maatschappij. Dat geldt ook voor mantelzorgers en vrijwilligers. Zij hebben recht op een goede ondersteuningsstructuur in de vorm van individuele ondersteuning, praktische hulp, (groeps)gesprekken, cursussen, hulpmiddelen, vervanging, het overnemen van regeltaken, vrijstelling van sollicitatieplicht en een onkostenvergoeding. Gemeenten bieden mantelzorgers goede ondersteuning. Daarnaast bieden zij financiële en facilitaire ondersteuning aan Steunpunten Mantelzorg, organisaties voor Vrijwillige Thuishulp, Vriendendiensten en Buddyzorg.
7. heeft recht op goede en toegankelijke informatie Mantelzorgers moeten makkelijk toegang hebben tot de informatie, begeleiding, belangenbehartiging, adviezen en training die zij nodig hebben. 8. is een partij in de gezondheidszorg en dient zeggenschap te hebben De mantelzorger dient een stem te hebben bij indicatiegesprekken en moet als gelijkwaardige partij op basis van vrijwilligheid bij de planning en uitvoering van de zorg betrokken worden. Mantelzorgers moeten voldoende mogelijkheden hebben voor beroep en de vraag en de stem van mantelzorgers moet centraal staan in de mantelzorg. De landelijke, provinciale en lokale overheden hebben tot taak (financiële) voorwaarden te creëren voor de belangenbehartiging van mantelzorgers.
Mezzo Postbus 179 3980 CD Bunnik T 030 659 22 22 F 030 659 22 20 info@mezzo.nl www.mezzo.nl Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en Vrijwilligerszorg zet zich in voor mensen die langdurig en onbetaald voor een ander zorgen. Als familielid, buur, vriend of gewoon uit solidariteit; als mantelzorger of als vrijwilliger. Mezzo behartigt de belangen van de mantelzorg en de vrijwilligerszorg. Samen met haar 250 lidorganisaties geeft Mezzo informatie, voorlichting en advies. Bij Mezzo zijn de volgende organisaties op het gebied van mantelzorg aangesloten: Steunpunten Mantelzorg Dit zijn organisaties waar mantelzorgers terecht kunnen voor persoonlijk advies, informatie, praktische en emotionele steun, cursussen en lotgenotencontact. Er zijn zo n 100 Steunpunten Mantelzorg, verspreid over het land. De meeste organisaties werken regionaal en hebben vaak ook per (deel) gemeente een loket. Regionale Platforms Belangenbehartiging Mantelzorgers Deze organisaties komen op voor de belangen van mantelzorgers op provinciaal, regionaal en lokaal niveau. De platforms bestaan uit (ex-) mantelzorgers die meestal ondersteund worden door een beroepskracht. Tevens zijn 3 typen organisaties voor intensieve vrijwilligerszorg bij Mezzo aangesloten: Vrijwillige Thuishulp Dit is hulp van een vaste vrijwilliger aan iemand met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking of chronische ziekte; jong of oud. De vrijwilligers bieden praktische hulp. Ook kunnen ze ingezet worden om mantelzorgers te ondersteunen. Vriendendienst Deze organisaties zetten vrijwilligers in bij iemand met psychische of psychiatrische problemen. Een maatje is er gewoon of gaat samen met de ander op stap. De vrijwilligers helpen om contacten te leggen om zo sociaal isolement te voorkomen of te doorbreken. Buddyzorg Een buddy ondersteunt iemand met een ernstige, chronische of levensbedreigende ziekte. Ze helpen de ander om hier beter mee om te gaan en zijn of haar zelfstandigheid te vergroten. Ze zijn vooral gesprekspartners en bieden een luisterend oor of helpen bij het opbouwen van een sociaal netwerk. Mezzo is lid van Eurocarers, de Europese belangenorganisatie voor mantelzorgers. De punten in dit Manifest sluiten aan op de de beginselen van Eurocarers.