Investment Highlights week 22 Datum: 4 juni 2018 Italië in een achtbaan De eurocrisis was weer terug van weggeweest afgelopen week. Nadat de Italiaanse president Sergio Mattarella de benoeming van Paolo Savona tot nieuwe minister van Financiën blokkeerde, explodeerde de rente op Italiaans schuldpapier. De Italiaanse 2-jaarsrente steeg op dinsdag met meer dan 180 bps. en piekte intradag op 2,8. Begin mei was deze rente nog negatief (-0,3%). Ook andere Italiaanse beleggingen stonden onder druk. Later in de week kwamen de risico-opslagen weer in. De Duitse kapitaalmarktrente daalde en fungeerde als vluchthaven. De paniek beperkte zich wel voornamelijk tot Italië. De staatsobligaties van andere perifere eurolanden sloten de week in het groen af. Ook de wereldwijde aandelenmarkt kende per saldo een vlak verloop. Door de politieke perikelen in Italië verdween het macro-economische nieuws naar de achtergrond. De inflatiecijfers in de eurozone kwamen boven verwachting uit. Dit brengt de ECB in een lastig parket. Een eventuele afbouw van het opkoopprogramma is nu een stuk complexer gezien de situatie in Italië. De macro-economische data in de Verenigde Staten blijven zeer sterk. De arbeidsmarktcijfers zijn robuust en de groeiverwachting voor de industriële sector zijn rooskleurig. Belangrijkste Economische data week 22 Inflatie eurozone loopt op (zie grafiek 1) Sterke cijfers arbeidsmarkt Verenigde Staten < Lees verder op pagina 2> Overig Nieuws week 22 Politieke chaos in Italië Spaanse premier afgezet Handelsoorlog laait weer op < Lees verder op pagina 3> Ontwikkelingen financiële markten week 22 Aandelenmarkten per saldo vlak Italiaanse rentes exploderen (zie grafiek 2) Onrust blijft beperkt tot Italië < Lees verder op pagina 4> Vooruitblik op week 23 Verenigde Staten: vertrouwenscijfers Eurozone: groei economie Q1 en vertrouwenscijfers Grafiek 1 Eurozone-inflatie loopt op 3% 1% -1% jan-10 jan-12 jan-14 jan-16 jan-18 Grafiek 2 Italiaanse rentes exploderen 5% 3% 1% Eurozone inflatie (CPI) Eurozone kerninflatie (CPI) 2-jaarsrente -1% dec-12 dec-13 dec-14 dec-15 dec-16 dec-17 Tabel 1 Selectie economische cijfers week 22 Act. Exp. Prev. VS: PCE deflator (j-o-j) 2, 2, 2, VS: Non farm payrolls 223k 190k 159k VS: Werkloosheids% 3,8% 3,9% 3,9% VS: ISM Manufacturing 58,7 58,2 57,3 VS: Consumentenvertr. 128,0 128,0 125,6 EZ: Economisch vertr. 112,5 112,0 112,7 EZ: Werkloosheids% 8,5% 8, 8,6% EZ: CPI (j-o-j) 1,9% 1,6% 1, CH: PMI manufacturing 51,9 51,4 51,4 CH: PMI non-manufact. 54,9 54,8 54,8 Act. = Actual = meest recente cijfer, Exp. = Expectation = 10-jaarsrente marktverwachting, Prev. = Previous = cijfer vorige periode Achmea Investment Highlights
duizend Inflatie eurozone loopt op This is a bad day for world trade. President van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker nadat de Verenigde Staten doorgaan met het instellen van invoerheffingen en de EU tegenmaatregelen neemt Sterke macrodata in de Verenigde Staten Uit het Beige Book van de Fed, een snapshot van de huidige stand van de Amerikaanse economie, kwamen nauwelijks wijzigingen ten opzichte van de vorige keer naar voren. De economische groei in de diverse Feddistricten is overwegend gunstig. De groei van de Amerikaanse economie over het eerste kwartaal werd herzien naar 2, kwartaal-op-kwartaal (annualised). Dit was licht lager dan de eerdere schatting van 2,3%. De PCE inflatie in april kwam volgens verwachting uit. Jaar-op-jaar was sprake van een stijging van. De kerninflatie bedroeg 1,8%. Deze cijfers passen mooi bij de doelstelling van de Fed. De case Shiller huizenprijsindex steeg in maart met 6,8% jaar-op-jaar. De stijging was licht hoger dan een maand eerder. De stijging van de huizenprijzen blijft sterk door de grote vraag en het relatief beperkte aanbod van bestaande woningen. Het Amerikaanse consumentenvertrouwen blijft hoog en steeg zelfs verder in mei. De index liep op van 125,6 naar 128. Vooral over de huidige situatie zijn de Amerikanen positief. De sterke arbeidsmarkt is een belangrijke reden voor dit hoge vertrouwen. En de cijfers van afgelopen week tonen aan dat de arbeidsmarkt er nog steeds sterk bijligt. Het aantal nieuwe banen kwam boven verwachting uit en nam toe met 223 duizend. Het werkloosheidspercentage daalde naar 3,8% (zie grafiek 3). Dit is het laagste niveau sinds eind jaren zestig. De uurlonen stegen met 2,7% jaar-op-jaar. Deze stijging was groter dan verwacht, maar vond plaats in een beperkt aantal sectoren (o.a. de financiële sector). De ISM manufacturing index steeg in mei van 57,3 naar 58,7. Deze stijging was sterker dan verwacht en geeft aan dat de verwachtingen voor de industriële sector goed blijven. Inflatie eurozone loopt op De eurozone-inflatie in mei is hoger dan verwacht op basis van een eerste schatting. De inflatie bedroeg 1,9% jaar-op-jaar (zie figuur 1). Dit is het hoogste niveau sinds april vorig jaar. De stijging wordt vooral veroorzaakt door de stijging van de olieprijs. De kerninflatie ligt lager en bedroeg 1,1%. Maar ook dit is een stijging ten opzichte van vorige maand (0,7%). De toegenomen inflatie was ook terug te zien in de cijfers van de afzonderlijke landen. De Duitse inflatie liep in mei op met 2, jaar-op-jaar. Dit was hoger dan verwacht. Dit kwam vooral door de gestegen energieprijzen, maar ook de dienstensector laat een gestage prijsstijging zien. In april bedroeg de inflatie nog 1, jaar-op-jaar. Ook in Spanje en België stegen de prijzen harder dan verwacht. Gezien de nog steeds gematigde kerninflatie is van een sterke inflatiedruk nog geen sprake. Toch is deze stijging positief nieuws voor de ECB. Al heeft de centrale bank er met Italië nu een ander probleem bij (zie pagina 4). De ECB zit dus in een lastig parket. Het opkoopprogramma loopt minimaal nog tot en met september, maar de verwachting was dat de centrale bank dit langzaamaan zou gaan afbouwen. Zeker nu de inflatie voorzichtig oploopt. Maar de ECB is de enige partij in de EU die over de geloofwaardigheid en de slagkracht beschikt om een eurocrisis te beteugelen. In de huidige fragiele situatie het opkoopprogramma stoppen, leidt waarschijnlijk tot verder oplopende rentes in Italië waardoor de financiële situatie verslechtert. Chinese vertrouwensindicatoren duiden op stabiele groei De Chinese inkoopmanagersindex voor de industrie steeg van 51,4 naar 51,9. Dit was hoger dan verwacht. De index voor de dienstensector steeg 0,1-punt naar 54,9 (zie grafiek 4). Deze cijfers duiden op een stabiel groeimomentum. De handelsperikelen met de Verenigde Staten lijken nog geen invloed te hebben. Grafiek 3 Sterke arbeidsmarkt VS dec-99 dec-03 dec-07 dec-11 dec-15 Grafiek 4 Vertrouwenscijfers China positief Achmea Investment Highlights 2/5 1 1 8% 6% 70 60 50 40 Nieuwe banen VS (nonfarm payrolls, RA) Werkloosheidspercentage VS China PMI industrie 30 jan-07 jan-10 jan-13 jan-16 600 400 200 0-200 -400-600 -800-1000 China PMI dienstensector
Politieke chaos Italië Savona era il male assoluto per cui Mattarella ha messo veto e tirato in mezzo Cottarelli. Tria scriveva concordo in piena con analisi di Savona su euro. Chiedetevi: cosa cambia? Chi ha vinto tra Quirinale e partiti? Da uno, i Savona sono diventati due. Tweet van politiek commentator Lorenzo Castellani. Hij ziet geen grote verschillen tussen Savona en Tria en stelt dat er nu eigenlijk twee Savona s in de ministerploeg zitten. Het geeft de Italiaanse politieke chaos van vorige week weer. Crisis in Italië: Italeave terug op de agenda Na lange tijd stak de eurocrisis weer de kop op. De Italiaanse president Sergio Mattarella blokkeerde de benoeming van Paolo Savona, de beoogde minister van financiën. Volgens de president zou de euro-sceptische Savona een bedreiging vormen voor de financiële stabiliteit in Italië omdat hij als academicus plannen publiceerde voor een exit van Italië uit de euro. Waarschijnlijk dacht president Mattarella door het blokkeren van de euro-sceptische kandidaat het tanende vertrouwen in Italië op de financiële markten te herstellen. Dit bleek een misrekening. Zijn stap leidde tot een politieke crisis in Italië en daaropvolgend tot een vertrouwensbreuk onder beleggers. Rentes explodeerden. De Italiaanse 10-jaarsrente piekte op 3, intradag. De 2-jaarsrente steeg nog sterker. Deze ging met 181 basispunten omhoog naar 2,6, terwijl begin mei deze rente nog negatief was. Het was de grootste beweging op 1 dag sinds 1992. Er was sprake van een vlucht naar veiligheid want de rentes op Duitse staatsobligaties daalden fors. Het verschil tussen Italiaanse en Duitse rentes steeg fors. Later in de week daalden de Italiaanse risico-opslagen weer. Een veiling van Italiaans papier op woensdag verliep goed. Het lukte Italië om voor 5,6 miljard aan nieuwe staatsobligaties te verkopen. Dit gebeurde wel tegen veel hogere rentes dan de vorige keer. In de tussentijd werd oud IMF-functionaris Cottarelli aangewezen om een interim-regering te vormen en leek Italië af te stevenen op nieuwe verkiezingen. Uiteindelijk werd een nieuwe minister van financiën voorgesteld waardoor de Vijfsterrenbeweging en Lega toch een coalitie gaan vormen. De eurosceptische Savona blijft toch deel van de ministersploeg en krijgt de portefeuille Europese Zaken. De econoom Giovanni Tria wordt minister van financiën. Hij is minder omstreden van Savona, maar ook hij heeft zich in het verleden regelmatig kritisch uitgelaten over de euro. De onbekende en onervaren Giuseppe Conte wordt de premier van de coalitie. Financiële markten reageerden uiteindelijk gelaten op de toch nog onverwachte coalitievorming. Deze Italiaanse regering is euro-sceptisch en hebben vergaande begrotingsimpulsen aangekondigd. Dit zal leiden tot een confrontatie met Brussel. Toch is het niet te verwachten dat Italië spoedig uit de eurozone zal stappen. Zowel Lega als de Vijfsterrenbeweging hebben aangegeven dat ze (voorlopig) onderdeel willen blijven uitmaken van de eurozone. Wel blijven ze erg kritisch op de euro en willen ze een zogenaamd plan B hebben. Kortom, de politieke onzekerheid houdt voorlopig nog wel aan. Ook politieke strubbelingen in Spanje De socialistische partij PSOE heeft een motie van wantrouwen tegen de Spaanse premier Mariano Rajoy ingediend vanwege een corruptiezaak rond zijn partij. Een meerderheid van het parlement steunde deze motie waardoor Rajoy ontheven is uit zijn functie. Hij was premier sinds 2011. Pedro Sànchez van de PSOE wordt nu de nieuwe premier van Spanje. De PSOE heeft 84 van de 350 zetels in het parlement. Vanwege de politieke fragmentatie is de kans op nieuwe verkiezingen groot. Handelsoorlog ook terug in beeld De Europese Unie en de Verenigde Staten hebben geen akkoord bereikt om de voorgenomen Amerikaanse invoerheffingen van tafel te krijgen. Op vrijdag liep de tijdelijke uitzondering voor Europa op deze heffingen af. Dit betekent dat de Verenigde Staten invoertarieven van 25% op staal en 1 op aluminium instellen voor de Europese Unie. Dit geldt ook voor Canada en Mexico. De Europese Unie heeft aangegeven met tegenmaatregelen te komen en een klacht in te dienen bij de Wereldhandelsorganisatie. Dus ondanks dat eerder deze maand de dreiging van een handelsoorlog leek af te zwakken na onderhandelingen met China, laait deze nu weer op. Deze extra onzekerheid komt voor Europa op een ongunstig moment nu vertrouwenscijfers afzwakken en de eurocrisis de kop weer opsteekt. Outlook OECD In de halfjaarlijkse outlook gaf de OECD aan dat de economische vooruitzichten voor de ontwikkelde landen nog steeds gunstig zijn. Voor de ontwikkelde landen wordt een economische groei van 2,6% voor dit jaar verwacht en 2,5% voor 2019. Wel zijn er veel risico s, waaronder de situatie in Italië. De OECD gaf aan dat er niet overhaast gereageerd moet worden op de gebeurtenissen in Italië. Een ander belangrijk risico is de toegenomen kans op ernstige handelsconflicten. Ook de sterke stijging van de olieprijs en snel stijgende rentes in combinatie met de hoge schuldenlast worden aangestipt als risico s. De OECD gaf ook aan dat de ruimte om de economie te stimuleren via het monetaire beleid uitgeput raakt. In veel landen wordt nu wel een stimulerender begrotingsbeleid gevoerd. De lage werkloosheid in de meeste landen moet zorgen voor een groei-impuls. Gemiddelde genomen verwacht de OECD dat het werkloosheidspercentage uitkomt op 5,1%, het laagste niveau sinds 1980. De toekomstige economische groei moet vooral komen van productiviteitswinst, maar vooralsnog blijven de investeringen achter ten opzichte van het verleden. Achmea Investment Highlights 3/5
Italiaanse rentes exploderen De Italiaanse politieke perikelen domineerden de financiële markten afgelopen week. In het begin van de week explodeerden de Italiaanse rentes. Beleggers verkochten Italiaans papier ten gunste van Duitsland. Later in de week daalden de Italiaanse rentes weer. De andere perifere eurolanden hadden per saldo maar zeer beperkt last van de onrust op de financiële markten. Vooral Italiaanse beleggingen stonden onder druk. Dit geeft aan dat van een brede eurocrisis momenteel nog geen sprake is. Wereldwijde aandelenmarkten sloten de week nagenoeg vlak af. De sterke macrocijfers trokken de Amerikaanse markt op vrijdag omhoog. Aandelenmarkten per saldo vlak De wereldwijde aandelenmarkt sloten een turbulente week nagenoeg vlak af. Dit kwam vooral door het positieve rendement voor de Amerikaanse aandelenmarkt ondersteund door de goede macroeconomische cijfers. De Europese aandelenmarkt daalde met circa 1%. Uiteindelijk viel het verlies voor de Italiaanse aandelenmarkt mee (-1,3%) gemeten over de hele week. De Italiaanse beurs ging op maandag (-2,) en dinsdag (-3,) nog onderuit. Aandelen uit opkomende landen noteerden een min van -0,5%. Lokaal waren er wel flinke uitschieters. De Braziliaanse beurs daalde met 4,6% door de sociale onrust (o.a. stakingen). Italiaanse rentes in een achtbaan De Italiaanse rente schoot in het begin van de week omhoog. De 10-jaarsrente steeg tot boven de 3% en sloot de week af op 2,69%. De Duitse kapitaalmarktrente daalde daarentegen als gevolg van de vlucht naar veiligheid. De risico-opslag ten opzichte van Duitsland nam dan ook sterk toe (zie grafiek 5). Ook de Italiaanse 2- jaarsrente liet een sterke stijging zien. Per saldo resulteerde een verlies van 1,7% voor Italiaanse staatsobligaties. Het verlies bleef beperkt tot Italië. Andere (perifere) eurolanden lieten kleine plussen noteren. Het totaalrendement op Spaanse staatsobligaties bedroeg per saldo 0,. De afzetting van de Spaanse premier Rajoy had geen invloed op de markt. De Amerikaanse 10-jaarsrente daalde per saldo met 3 basispunten naar 2,9%. Kleine verliezen voor kredietobligaties Het totaalrendement op investment grade euro-obligaties bedroeg -0,1%. De risicovollere obligatiecategorieën noteerden kleine verliezen. Het totaalrendement op Global high yield bedroeg -0, en op EMD HC -0,9%. Voor obligaties van de opkomende landen in lokale valuta resulteerde een min van 0,. De Turkse lira won wat terrein terug ten opzichte van de euro, na de forse daling in de afgelopen periode. Olieprijs doet stapje terug De brede GSCI index sloot de week af met een min van 1%. De olieprijs liep wat terug. De prijs voor een vat Brent olie bedraagt nu circa $77. De basismetalen stegen wel in waarde. Aluminium steeg meer dan in waarde. Dit komt mede door invoertarieven die de Verenigde Staten voor aluminium aan andere landen heeft opgelegd. Eurodollarwisselkoers per saldo stabiel De eurodollarwisselkoers sloot de week uiteindelijk op hetzelfde niveau af als waarop de week was begonnen. In eerste instantie daalde de euro nog in waarde door de Italiaanse perikelen. Later in de week trad herstel op. De eurodollarwisselkoers bedraagt nu bijna 1,17 (zie grafiek 6). Grafiek 5 Italiaanse risico-opslag stijgt sterk 3,5% 3, 2,5% 2, 1,5% 1, 0,5% 0, 1, mei-17 aug-17 nov-17 feb-18 mei-18 Grafiek 6 Euro onder druk de afgelopen weken 1,25 1,2 1,15 1,1 1,05 10-jaarsrente Duitsland 10-jaarsrente Italië 10-jaars ITA minus 10-jaars DLD (rechteras) EUR/USD 3, 2,5% 2, 1,5% 1 sep-16 mrt-17 sep-17 mrt-18 Achmea Investment Highlights 4/5
Achmea IM - Investment Strategy Postadres Postbus 866 3700 AW Zeist Bezoekadres Handelsweg 2 3707 NH Zeist www.achmeainvestmentmanagement.nl Chief Strategist - Wim Barentsen willem.barentsen@achmea.nl Auteurs: Alex van den Berg - Senior Strategist alex.van.den.berg@achmea.nl Maurice Geraets - Senior Strategist maurice.geraets@achmea.nl Coen van de Laar - Senior Strategist coen.van.de.laar@achmea.nl De auteurs van de Achmea Investment Highlights rouleren wekelijks over de afdeling Investment Strategy. De auteur van deze week: Maurice Geraets Disclaimer Achmea Investment Management B.V. ( Achmea IM ) heeft de in dit document opgenomen informatie met zorg samengesteld. Deze informatie wordt aan u ter beschikking gesteld in uw hoedanigheid van gekwalificeerde belegger en/of professionele belegger zoals bedoeld in de Wet op het financieel toezicht ( Wft ). Dit document is of bevat (i) geen aanbod of uitnodiging om financiële instrumenten te kopen, te verkopen of te verhandelen (in de zin van 1:1 Wft), (ii) geen beleggingsaanbeveling of beleggingsadvies (in de zin van 1:1 Wft), en (iii) geen juridisch of fiscaal advies. Raadpleeg in voorkomende gevallen een juridisch of fiscaal adviseur. Achmea IM raadt u af een (beleggings)beslissing uitsluitend te baseren op de in dit document opgenomen informatie. Achmea IM is niet aansprakelijk voor schade die het gevolg is van een dergelijke (beleggings)beslissing. De informatie in dit document is (mede) gebaseerd op informatie die Achmea IM van betrouwbaar geachte informatiebronnen heeft verkregen. Achmea IM garandeert niet de betrouwbaarheid van die bronnen en de juistheid en volledigheid van de van die bronnen verkregen informatie. De informatie in dit document is puur informatief en u kunt daaraan geen rechten ontlenen. Alle informatie is een momentopname, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven. Het verstrekken van dit document na de oorspronkelijke publicatiedatum is geen garantie dat de hierin opgenomen informatie op die latere datum nog juist en volledig is. Achmea IM heeft het recht om deze informatie zonder aankondiging te wijzigen. Het noemen van rendementen op beleggingen in dit document dient uitsluitend als uitleg en toelichting. Achmea IM spreekt daarmee geen verwachting uit over het rendement of koersverloop van die beleggingen. De waarde van uw belegging kan fluctueren en in het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. De informatie in dit document is gebaseerd op door Achmea IM gemaakte aannames. Het is mogelijk dat andere aannames worden gemaakt dan de door Achmea IM gemaakte aannames. De door Achmea IM getrokken conclusies zijn daarom niet noodzakelijkerwijs juist en/of volledig. U mag de informatie in dit document alleen voor eigen persoonlijk gebruik kopiëren. U mag de informatie niet overnemen, vermenigvuldigen, distribueren of openbaren zonder schriftelijke toestemming van Achmea IM. Alle informatie (teksten, foto s, illustraties, grafisch materiaal, handelsnamen, logo s, woord- en beeldmerken) blijft eigendom van of in licentie bij Achmea IM en wordt beschermd door auteursrecht, merkenrecht en/of intellectueel eigendomsrecht. Er worden geen rechten of licenties overgedragen bij gebruik van of toegang tot deze informatie. Uitgegeven door: Achmea Investment Management B.V., statutair gevestigd te Zeist en kantoorhoudende te Zeist (Handelsregister nr. 18059537). Achmea IM is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten ("AFM") in Amsterdam als een beheerder van beleggingsinstellingen als bedoeld in artikel 2:65a Wft en is onder deze vergunning bevoegd tot het verlenen van de beleggingsdiensten als opgenomen in het door de AFM gehouden register. Achmea Investment Highlights 5/5