Sluitende jeugdketen Regio Maasland K2, juli 2007
Sluitende jeugdketen in de regio Maasland Samenstelling: Jos Janssen Met dank aan de ambtelijke werkgroep regio Maasland: Heinz Faber en Daniëlle Snoep Gijs schamper en Inge Hogenbijl Jan Bellemakers Miriam Kettani gemeente Bernheze gemeente Lith gemeente Maasdonk gemeente Oss In opdracht van: Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Noord-Brabant. Uitgave, K2 Brabants kenniscentrum jeugd Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 2
Inhoudsopgave Voorwoord...5 1 Gemeentelijk jeugdbeleid en aansluiting op de jeugdzorg...7 2 Model lokale zorgstructuur, Operatie Jong...11 3 Invulling van de jeugdketen...13 4 Organisatie van de uitvoering...25 5 Implementatie...29 6 Eindnoot...31 Bijlage 1 Beknopt overzicht overlegmomenten op het terrein van casuïstiek binnen nieuw model sluitende keten...33 Bijlage 2 Gezinscoaching...35 Bijlage 3 Kwaliteitseisen en prestatie-indicatoren per functie...37 Bijlage 4 Gemeentelijke regie en sturingsinformatie...41 Bijlage 5 Aanbevelingen Sturingsadvies Operatie Jong Koersen op het Kind, april 2006...43 Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 3
Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 4
Voorwoord De wethouders van de gemeenten in de regio Maasland hebben de ambitie uitgesproken intensief samen te werken bij de versterking van de aansluiting van het lokale jeugdbeleid en de jeugdzorg. De aandacht van de bestuurders gaat uit naar het opzetten van een eenduidige jeugdketen in de regio Maasland. Hierbij dient sprake te zijn van samenhang en afstemming van het hulpaanbod van voorzieningen en van verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen betrokken voorzieningen en gemeente. Voor de invulling van de 5 gemeentelijke functies binnen de keten wordt uitgegaan van professioneel werkende organisaties en kwalitatief goed op hun taak toegeruste medewerkers. Van peuterspeelzaal tot onderwijsvoorziening, van thuiszorg tot algemeen maatschappelijk werk, wordt verwacht dat deze de hen toebedeelde taak professioneel uitvoeren. Waar deze deskundigheid onvoldoende is, dient ze vergroot te worden. De gemeente Oss heeft op ondermeer terreinen van opvoedingsondersteuning en veiligheid een regionale functie. Het werkgebied van een groot aantal basisvoorzieningen bestrijkt de gehele regio Maasland. Deze voorzieningen participeren in de afstemmingsstructuur van de gemeente Oss. De gemeenten Bernheze, Lith en Maasdonk opteren nadrukkelijk voor aansluiting op de bestaande afstemmingsstructuur, zoals in de gemeente Oss wordt vormgegeven. Concreet betekent dit dat op uitvoerend, tactisch en strategische niveau afspraken worden vastgelegd over de wijze waarop de samenwerking naar een regionaal niveau kan worden getild. Uitgangspunten voor de zorg en afstemmingsstructuur zijn: Kind, jongeren en ouders centraal, daaromheen de sociaal pedagogische infrastructuur. Regie bij gemeente. Aanbrengen van samenhang tussen de 5 gemeentelijke functies op het terrein van opvoed- en opgroeiproblematiek. Komen tot een sluitend systeem, waardoor niemand tussen wal en schip verzeild raakt. Heldere aansluiting tussen het lokale veld en het terrein van jeugdzorg en justitie (veiligheidshuis). Duidelijke definiëring van taken en verantwoordelijkheden van de verschillende lokale voorzieningen op de verschillende functies per leeftijdscategorie. Effectief en efficiënt ingerichte overlegstructuur door structurele samenwerkingsrelaties tussen vindplaatsen en lokale hulpvoorzieningen (directe koppeling van hulpvoorziening aan vindplaats) op het terrein van casuïstiek. Effectief en efficiënt ingerichte structuur voor coördinatie van zorg. Effectief en efficiënt ingerichte overlegmomenten voor het bijeen brengen van beleidsinformatie over de aansluiting van de 5 functies en ten behoeve van preventieactiviteiten door het in beeld brengen van trends en ontwikkelingen binnen de vraag. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 5
Met deze notitie ondersteunt K2 de gemeenten in de regio Maasland bij het invoeren van het model lokale zorgstructuur 1 en van de invoering van de functie coördinatie van zorg. Voor de gemeenten Bernheze, Lith en Maasdonk zijn in een aparte bijlage de financiële consequenties voor invoering hiervan opgenomen. 1 Model lokale zorgstructuur, Operatie Jong 2005 Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 6
1 Gemeentelijk jeugdbeleid en aansluiting op de jeugdzorg De coördinatie van dit beleid is een nadrukkelijke rol van de gemeente. Zij moet zicht hebben op lokale problemen, hulpvragen en mogelijkheden en bereid zijn te investeren in de jeugdigen van nu, omdat dat de generatie is die de toekomst vorm moet geven 2. Visie De gemeente Oss omschrijft in haar beleidsnotitie twee hoofddoelen: 1. Het in stand houden van opgebouwde basisvoorzieningen voor jeugdigen, waardoor jeugdigen gestimuleerd en ondersteund worden bij het ontwikkelen van competenties en vaardigheden. 2. Kiezen voor de aanpak van risicogezinnen en risicojeugd, waarbij ingezet wordt met een preventieve aanpak om achter de voordeur te komen bij gezinnen waar de risico s zich opstapelen met vroegtijdige interventies en ondersteuning. Hiermee geeft de gemeente Oss aan dat het voor de harde kern van jeugdproblematiek noodzakelijk is de aandacht te richten op vroegtijdige signalering. Om te voorkomen dat probleemgezinnen en risicojeugd afglijden en problemen ernstiger worden, is het noodzakelijk om vanaf een vroeg stadium achterstanden effectiever te bestrijden. Uit preventief oogpunt is het vooral belangrijk te investeren in het aanbod van jonge kinderen en hun opvoeders. De gesignaleerde problemen en tekortkomingen kunnen niet alleen worden opgelost door een beroep te doen op de eigen mogelijkheden van kinderen, jongeren en hun ouders. Het is minstens even belangrijk om de sociaal pedagogische infrastructuur rond kinderen en jongeren kwantitatief en kwalitatief te versterken. Dat vereist een sluitende en intersectorale benadering van jeugd- en onderwijsbeleid en aansluiting op de jeugdzorg. Ouders zijn zelf primair verantwoordelijk voor de opvoeding. Alle ouders hebben wel eens vragen over de opvoeding van hun kinderen. Meestal biedt een gesprek met andere ouders, vrienden of familie voldoende antwoord. Sociale steun is dan ook een belangrijke, informele vorm van opvoedingsondersteuning 3. Omdat ouders soms behoefte hebben aan steun, kinderen soms begeleiding nodig hebben en het grootbrengen van kinderen een maatschappelijke taak is, dient er naast de informele steun ook formele opvoedingsondersteuning beschikbaar te zijn: professionele vormen, zoals pedagogische informatie en advies, oudercursussen en hulp. Sommige ouders ervaren opvoeden als een moeilijke taak. Er is sprake van een toenemende opvoedingsonzekerheid en opvoedingsonmacht Hierbij krijgen zij steun van algemene voorzieningen, zoals het consultatiebureau, onderwijs en het algemeen maatschappelijk werk, om hun kinderen zonder problemen of achterstanden te laten 2 Uit nota Op groeien met beleid, jeugd en onderwijsbeleid 2006-2010 gemeente Oss, augustus 2006 3 VWS definieerde opvoedingsondersteuning tijdens de startbijeenkomst Impuls opvoed- en gezinsondersteuning op 24 januari 2005 als volgt: met ouders; gericht op verbetering van de opvoedingssituatie; ouders helpen bij het vervullen van hun opvoedingstaken; ouders ondersteunen in hun rol als opvoeder; van lichte (bv. het groeiboekje) tot meer intensieve vormen (bv. de gezinscoach). Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 7
opgroeien. Wanneer er toch ernstige opgroei- en opvoedproblemen ontstaan, kan het Bureau Jeugdzorg (BJZ) ingeschakeld worden. Bureau Jeugdzorg beoordeelt de hulpvraag en beslist of er jeugdzorg nodig is. Wet Maatschappelijke Ondersteuning Gemeenten worden met de invoering van de WMO verantwoordelijk voor maatschappelijke ondersteuning. Maatschappelijke ondersteuning omvat activiteiten, die het burgers mogelijk maken om mee te doen in de samenleving. Oftewel: gemeenten moeten het mogelijk maken dat alle inwoners, jong en oud, maatschappelijk kunnen meedoen. Voor kwetsbare groepen is extra aandacht. De WMO omschrijft maatschappelijke ondersteuning in negen prestatievelden. Voor de jeugd is met name het prestatieveld 2 belangrijk: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden. Rol van de gemeente De gemeente is verantwoordelijk voor het preventieve lokale jeugdbeleid en treedt hierbij in de rol van regisseur. Zij moet met hulp van de algemene voorziening voorkomen dat ernstige opgroei- en opvoedproblemen ontstaan. Met de invoering van de nieuwe Wet op de Jeugdzorg op 1 januari 2005 is de gemeente verantwoordelijk voor het preventieve aanbod in geval van lichte opgroei- en opvoedproblemen. De wettelijke verankering vindt plaats in de WMO. Deze verantwoordelijkheid wordt uitgedrukt in 5 functies: informatie verstrekken aan ouders, kinderen en jeugdigen over opvoeden en opgroeien; signaleren van problemen door instellingen als jeugdgezondheidszorg, jeugd- en jongerenwerk en het onderwijs; toegang tot het (gemeentelijk) hulpaanbod, beoordelen en toeleiden naar voorzieningen aan de hand van een 'sociale kaart' voor ouders, kinderen, jeugdigen en verwijzers; lichte pedagogische hulpverlening, zoals schoolmaatschappelijk werk en coachen van jongeren; coördineren van zorg in het gezin op lokaal niveau. Jeugdzorg Jeugdzorg bestaat uit alle zorg aan ouders/opvoeders en kinderen met ernstige opgroei- en opvoedproblemen. Verantwoordelijk voor de jeugdzorg is de provincie. De zorg kan in het gezin of elders, bijvoorbeeld bij een zorgaanbieder (jeugdzorginstelling) geboden worden. Dit brede scala van gespecialiseerde hulp wordt vanuit verschillende wettelijke kaders betaald, dus niet alleen uit de Wet op de Jeugdzorg. Jeugdzorg omvat immers provinciaal gefinancierde jeugdzorg; jeugd geestelijke gezondheidszorg (AWBZ), zorg voor licht gehandicapte jeugdigen (AWBZ) en civiele plaatsingen in justitiële inrichtingen (Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen). De nieuwe Wet op de Jeugdzorg bepaalt dat Bureaus Jeugdzorg (BJZ) vanaf 2005 geen licht pedagogische hulp of opvoedingsondersteuning meer mogen bieden. Hun taak is nu het indiceren van ernstige opgroei- en opvoedproblemen. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 8
Ze zijn de toegangspoort voor de vrijwillige jeugdzorg, jeugd geestelijke gezondheidszorg, zorg voor kinderen met een licht verstandelijke beperking en de opgelegde jeugdzorg, de justitiële jeugdinrichtingen. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 9
Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 10
2 Model lokale zorgstructuur, Operatie Jong 4 Het model lokale zorgstructuur is één van de pilots, die voortkomen uit Operatie Jong. Met het implementeren van dit model worden de vijf gemeentelijke functies inhoudelijk met elkaar verbonden. Verschillende activiteiten binnen gemeenten versterken de jeugdketen, waarbij de coördinatie en regie - op zowel bestuurlijk als uitvoerend niveau - zo effectief mogelijk kan worden vorm gegeven. De wijze waarop de gemeente Oss uitvoering geeft aan haar jeugdbeleid 5 en de jeugdketen vorm en inhoud geeft komt in grote mate overeen met de hoofdlijnen van dit model. Regievragen Bij het implementeren van het model dienen de volgende regievragen beantwoord te worden: a. Wie is op uitvoerend niveau eindverantwoordelijk binnen de verschillende levensfasen van jeugdigen op het gebied van vroegsignalering? b. Bij wie moeten deze eindverantwoordelijken (vindplaatsen) terecht kunnen met hun signaal en op welke wijze wordt er vervolgens actie ondernomen? c. Hoe zorg je ervoor dat deze signalen uit de verschillende netwerken op één gemeenschappelijke plek terecht komen? d. Waar kan een verzamelpunt voor signalen het beste gepositioneerd worden? e. Hoe en welke signalen worden geregistreerd? Hoe worden deze geïnterpreteerd en welke acties worden vervolgens ondernomen? Hoe vindt terugkoppeling naar de melders plaats en hoe wordt een jeugdige gevolgd? f. Wie is verantwoordelijk en welke middelen zijn er beschikbaar als ouders door de voorliggende voorzieningen aangeboden hulp weigeren, terwijl er verschillende signalen zijn? g. Hoe dient gehandeld te worden als een jeugdige tussen wal en schip dreigt te vallen door een niet sluitende zorgketen? h. Wat zijn de mogelijkheden van een registratiesysteem en een verwijsindex? i. Is de gemeente voldoende bevoegd en toegerust, ook financieel, om tot samenwerkingsafspraken te komen tussen en met uitvoerende instanties? 4 Model waarop de keten kan worden georganiseerd, effectief en met zo min mogelijk overleg, eindrapportage Operatie Jong Cuijk, 2005 5 Nota Op groeien met beleid, jeugd en onderwijsbeleid 2006-2010 gemeente Oss, augustus 2006 Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 11
Model Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 12
3 Invulling van de jeugdketen 3.1 Functie informatie en advies Informatie en advies op het terrein van opvoed- en opgroeivragen wordt op verschillende wijzen aangeboden binnen de gemeenten in de regio Maasland. In de gemeente Oss heeft de opvoedwinkel een regionale functie. De gemeente Oss heeft in haar beleidsplan Op groeien in beleid vastgelegd de opvoedwinkel uit te breiden en om te bouwen tot een ouder- en kindcentrum cq centrum voor jeugd en gezin. Dit centrum wordt een platform, waarin alle opvoedingsondersteunende activiteiten en zorg centraal georganiseerd worden. Conclusie: Het samenbrengen van de informatie-, advies- en zorgfunctie van alle betrokken organisaties in één loket vergroot de toegankelijkheid en daarmee het bereik. Het is dan immers niet direct noodzakelijk dat jeugdigen en ouders precies aan kunnen geven op welk terrein de vraag ligt en tevens weten bij welke organisatie ze moeten zijn. Uitwerking Dit loket kan worden bezet door de verschillende organisaties met een aanbod op het terrein van opvoedingsondersteuningsactiviteiten en zorg. In feite brengen de betrokken organisaties (een deel van) hun publiekstaak bij elkaar op één locatie. Hierbij valt in ieder geval te denken aan organisaties met een directe taak op het terrein van opvoed- en opgroeiproblematiek zoals: Thuiszorg/jgz, GGD/jgz, MEE, AMW. Uitbreiding bv. met organisaties voor kinderopvang en peuterspeelzalen (informatie / inschrijving), WSNS etc. kan de drempel nog verder verlagen. Men hoeft dan immers niet persé een probleem te hebben om binnen te stappen. Hierdoor zal nog meer duidelijkheid voor de burgers gecreëerd worden: één loket voor alle zaken op het terrein van jeugdigen en vragen hieromtrent. Het creëren van één loket, een centraal punt waar burgers met al hun opvoed- en opgroeivragen terecht kunnen (front-office), kan per gemeente in de regio Maasland ingevuld worden op een wijze die aansluit op de bestaande ontwikkelingen en lokale infrastructuur. Gemeenten in de regio Maasland kunnen in overweging nemen om met betrokken organisaties in overleg te gaan over het uitwerken van een regionaal loket voor opvoedingsondersteuning (in aansluiting op de WMO). Dit loket zal dan aan moeten sluiten op de lokale infrastructuur van ieder gemeente in de regio Maasland. Acties: Ontwikkeling van één loket opvoedingsondersteuning op schaal van de regio Maasland. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 13
3.2 Functie signalering Menig ouder en jongere is goed in staat zelf te signaleren dat er iets niet goed gaat met de jeugdige zelf of in de relatie tussen ouder en jeugdige. Zoals bij hoofdstuk 1 aangegeven zijn ouders zelf primair verantwoordelijk en zal het merendeel ook zelf initiatieven nemen of actie ondernemen. In een aantal gevallen echter onderkennen jeugdigen en ouders, om uiteenlopende redenen, de problemen niet of vinden zij het moeilijk de stap naar ondersteuning te zetten. In deze gevallen is het van belang dat organisaties, die direct bezig zijn met jeugdigen, professioneel toegerust zijn op het signaleren van problemen in het kader van opvoed- en opgroeiproblematiek. Deze organisaties noemen we vindplaatsen. Vindplaatsen hebben een beperkte rol op het terrein van hulpverlening en dit behoort ook niet tot hun kerntaak. Een uitzondering hierop wordt gevormd door het consultatiebureau. Zij bekleedt een soort dubbelrol. Wel hebben de vindplaatsen op basis van hun kerntaak een directe link met (de ontwikkeling van) jeugdigen. Hierdoor zijn zij belangrijk als signaleerder van opvoed- en opgroeiproblematiek. Zij zijn echter niet verantwoordelijk voor het oplossen van of ondersteunen bij sociaal-emotionele problemen. Tot de vindplaatsen behoren: Leeftijd Vindplaats 0-4 jaar consultatiebureau, peuterspeelzaal, kinderopvang 4-12 jaar basisonderwijs, buitenschoolse opvang, kinderwerk, leerplicht, politie 12-18/24 jaar voortgezet onderwijs, ROC, Vivaan jongerenwerk, leerplicht, politie Conclusie: In het kader van de sluitende keten hebben de vindplaatsen een belangrijke taak op het terrein van signalering van opvoed- en opgroeiproblematiek. Zij krijgen de verantwoordelijkheid om: opvoed- en opgroeiproblematiek bij jeugdigen en ouders te signaleren; de functie signalering binnen de eigen organisatie in te bedden (interne zorgstructuur); het gesignaleerde bespreekbaar te maken met ouders en/of betrokken jeugdige; indien nodig de signalen door te geleiden naar voorzieningen voor licht pedagogische hulp. Acties: Afspraken maken over de kwaliteit van het signaleringsaanbod door de gemeente met de afzonderlijke vindplaatsen en deze vastleggen. 3.3 Functie toeleiding naar gemeentelijk hulpaanbod Op basis van het signaal vanuit de vindplaats dient er hulp geboden te worden. De hulp kan velerlei vormen aannemen, van een licht adviesgesprek tot cursussen voor ouders, van sociale vaardigheidstraining voor de jeugdige tot gezinsbegeleiding. Indien nodig moet tevens snel geschakeld worden naar zwaardere vormen van zorg. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 14
Belangrijk is dat op basis van de signalen vanuit de vindplaats actie wordt ondernomen en maatwerk wordt geleverd. Dit betekent dat iemand met een hulpvraag zo snel mogelijk op de juiste plek (lees bij de juiste voorziening) terecht komt en de noodzakelijke ondersteuning geboden krijgt. Uitgangspunt hierbij is het zogenaamde zo-zo-zo-zo-principe: hulp dient zo vroeg mogelijk, zo snel mogelijk, zo dichtbij mogelijk en zo licht mogelijk (zo zwaar als nodig) ingezet te worden. Welke ondersteuning of hulp dit moet zijn en welke organisatie deze kan bieden is lang niet altijd in te schatten door de vindplaatsen zelf. Naast kennis over de mogelijkheden binnen de zorg betekent dit ook dat vindplaatsen de deskundigheid moeten hebben om problemen goed te beoordelen. De professionele voorzieningen voor licht pedagogische hulp beschikken wel over de noodzakelijke kennis en deskundigheid. Zij krijgen dan ook een belangrijke taak hierin. Conclusie: Op iedere vindplaats wordt een zorgadviesoverleg (ZAT) opgezet, waaraan wordt deelgenomen door de vindplaats zelf en een hier direct aan gekoppelde professionele organisatie voor licht pedagogische hulp. Dit overleg heeft als functie om vanuit een signaal te komen tot een op de vraag afgestemd hulpaanbod. Binnen het overleg wordt gewerkt op basis van onderstaande taakverdeling: Vindplaats: inbrengen signalen in het overleg vanuit de eigen interne zorgstructuur. Organisatie voor licht pedagogische hulp: consultatie bieden aan de vindplaats (hoe een signaal te plaatsen, waar op te letten, hoe een gesprek hierover met betrokkenen te voeren etc.). eventueel nader onderzoek doen (gesprek met ouders / jeugdige) of navraag doen bij andere hulpvoorzieningen om aard en zwaarte van de problematiek duidelijk te krijgen (vraagfiltering), indien de informatie vanuit de vindplaats te weinig aanknopingspunten biedt om direct over te gaan tot goede verwijzing. overnemen van de zorg voor de jeugdige, indien de ernst van de problematiek de verantwoordelijkheid en deskundigheid van de vindplaats te boven gaat. Dit betekent in de praktijk tevens het overnemen van de verantwoordelijkheid voor het bieden van hulp aan de hulpvrager. terugkoppeling verzorgen over de voortgang. deskundigheidsbevordering van de vindplaats op het terrein van signalering. De wijze waarop het zorgadviesoverleg (ZAT) wordt ingevuld wordt vastgelegd in afspraken met de gemeente, waarbij belangrijke voorwaarden zijn: De hulpvoorzieningen zorgen voor een vaste contactpersoon. In eerste instantie wordt uitgegaan van structureel contact. Afhankelijk van de soort vindplaats vindt het zorgadviesoverleg wekelijks, tweewekelijks of maandelijks plaats. Dit biedt tevens goede mogelijkheden om elkaar te leren kennen, van elkaar te leren en de functie signalering voor Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 15
vindplaatsen een constant aandachtspunt te laten zijn (deskundigheidsbevordering). Op termijn zal bezien worden of deze intensieve vorm van aansluiting kan worden bijgesteld. Uiteraard kunnen de betrokkenen elkaar ook tussentijds raadplegen (bv. telefonisch overleg). De zorgadviesoverleggen worden per vindplaats op de volgende wijze ingevuld: Leeftijd Vindplaats Organisatie licht ped. hulp 0-4-jarigen Consultatiebureau Thuiszorg / JGZ Peuterspeelzaal Thuiszorg / JGZ Kinderopvang Thuiszorg / JGZ 4-12-jarigen Primair onderwijs ZAT zorgadviesteam AMW / SMW, GGD* Buitenschoolse opvang AMW / Schoolmaatschappelijk werk Leerplicht AMW / Schoolmaatschappelijk werk 12-18/24-jarigen Voortgezet onderwijs ZAT zorgadviesteam AMW / Schoolmaatschappelijke werk, GGD* ROC AMW / Schoolmaatschappelijke werk Leerplicht/RMC functie AMW / Schoolmaatschappelijke werk Vivaan/professioneel AMW / Jeugdpreventie werk jongerenwerk Politie AMW / Jeugdpreventie werk Aanspreekpunt voor Basisonderwijs en Voortgezet Onderwijs is de schoolmaatschappelijk werker (SMW-er). De GGD-medewerker participeert in het zorgteam op basis van zijn/haar preventieve activiteiten binnen het onderwijs. Buitenschoolse opvang wordt op verschillende wijzen aangeboden. Indien dit vanuit een onderwijsvoorziening gebeurt, is het logisch dat aangesloten wordt vanuit het schoolmaatschappelijk werk.. Vindt buitenschoolse opvang plaats vanuit peuterspeelzalen dan is aansluiting met Thuiszorg/JGZ voor de hand liggend. Gezien de beperkte omvang van het professioneel kinderwerk, zal aansluiting hier niet vorm gegeven worden middels een structureel zorgadviesoverleg, maar op afroep. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 16
Financiële vertaling: De uitgangspunten voor de berekening van de directe aansluiting tussen vindplaatsen en de organisaties voor licht pedagogische hulp en de raming van kosten per gemeente worden in een aparte bijlage in een rapportage per gemeente gepresenteerd. Acties: Afspraken maken en vastleggen over de aansluiting van voorzieningen met hulpaanbod op de vindplaatsen in een zorgadviesoverleg. 3.4 Functie licht pedagogische hulp 6 De lokale organisaties voor licht pedagogische hulp voeren tal van activiteiten uit op het terrein van lichte opvoed- en opgroeiproblematiek. Zij vormen binnen de sluitende jeugdketen, meer nog als voorheen, de schakels tussen de lokale vindplaatsen, het lokale hulpaanbod en Bureau Jeugdzorg. Naast het uitvoeren van hulp in het kader van lichte opgroei- en opvoedproblematiek zijn zij verantwoordelijk voor het snel oppikken van signalen uit de vindplaatsen, filteren van de vraag en toeleiden van jeugdigen en ouders naar een passend hulpaanbod. De lokale voorzieningen dienen hiervoor waar nodig extra toegerust te worden. In dit verband kan ook Bureau Jeugdzorg ondersteuning bieden. Conclusie: De taken van de voorzieningen voor licht pedagogische hulp i.c. Thuiszorg/jgz, MEE, GGD/jgz, AMW (werksoorten: algemeen maatschappelijk werk, schoolmaatschappelijk werk en jeugd preventie werk) worden: bieden van een aanspreekpunt voor vindplaatsen (zie zorgadviesoverleg) bieden van hulp aan jeugdigen en ouders door: - zelf oplossen - indien nodig zorg dragen voor overdracht naar andere hulpvoorziening (lokaal of Bureau Jeugdzorg) ten aanzien van andere hulpvoorzieningen - bieden van consultatie / collegiale ondersteuning - onderling afstemmen indien nodig aanmelden voor coördinatie van zorg Verwijzing en casusverantwoordelijkheid: In veel gevallen zal de geboden hulp toereikend zijn, we hebben immers te maken met gekwalificeerde werkers op het terrein van hulpverlening en is het probleem na de interventie door de hulpvoorzieningen opgelost c.q. is de jeugdige of zijn de ouders weer voldoende toegerust om zelfstandig verder te gaan. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 17
In sommige gevallen zal het voorkomen dat de hulpvrager bij een lokale hulpvoorziening aanklopt, terwijl deze niet het passende aanbod kan leveren. Dit kan betekenen dat elders binnen het lokale aanbod de cliënt meer op zijn plaats is of dat de zwaarte van de problematiek verwijzing naar Bureau Jeugdzorg vereist. De hulpvoorziening blijft in deze gevallen verantwoordelijk voor de cliënt. De verantwoordelijkheid stopt wanneer de definitieve overdracht heeft plaats gevonden. De lokale voorzieningen voor licht pedagogische hulp en Bureau Jeugdzorg hebben afspraken gemaakt over de wijze waarop zij elkaar inschakelen. Deze afspraken zijn vastgelegd in het convenant de optimale keten in opvoedingsondersteuning, gesloten tussen Thuiszorg, GGD, AMW, MEE, Bureau Jeugdzorg en GGZ. Deze afspraken worden momenteel geïmplementeerd binnen de organisaties. Hierbij worden de volgende thema s geregeld: Wat moet een organisatie eerst zelf doen? Hoe wordt Bureau Jeugdzorg ter consultatie ingeschakeld? Hoe vindt overdracht van cliënt en gegevens plaats? Wie is (tot) wanneer verantwoordelijk? Op welke wijze vindt terugkoppeling plaats? De afspraken binnen dit convenant passen binnen de wijze waarop de gemeente haar ambitie om te komen tot een sluitende keten vorm wil geven en zullen bij de afspraken tussen gemeente en voorzieningen worden meegenomen. Acties: Vastleggen van taken en verantwoordelijkheden van organisaties bij de aansluiting op de vindplaatsen in de zorgadviesoverleggen. 6 Opgemerkt dient te worden dat de term licht hier niet altijd de lading dekt. Licht pedagogische hulp kan ook bestaan uit langdurige en intensieve hulpverleningstrajecten die vrij toegankelijk zijn. Omdat de term landelijk wel zo is vastgesteld blijven we deze in dit kader gebruiken Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 18
3.5 Functie coördinatie van zorg Prognose van het aantal jeugdigen in de regio Maasland waarbij coördinatie van zorg danwel het inzetten van een gezinscoach noodzakelijk is. Regio Maasland Aantal jeugdigen in de leeftijd van 1% i.a.v. coördinatie van 75 % i.a.v. coordinatie van 25 % i.a.v. gezinscoach 0 t/m 23 jaar zorg en gezinscoach zorg Oss 11.046 110 82 28 Bernheze 5.066 50 38 12 Maasdonk 2.024 20 15 5 Lith 1.208 12 9 3 Totaal Maasland 20.830 192 144 48 Op het terrein van zorg komen we binnen elke gemeente cliënten tegen, waarbij sprake is van problemen op meerdere terreinen of waarbij binnen een cliëntsysteem meerdere personen op hulp en ondersteuning aangewezen zijn (zgn. multiproblemgezinnen). Landelijk wordt al jaren uitgegaan van het gegeven dat 15% van de gezinnen en jeugdigen enige vorm van ondersteuning nodig heeft om niet in de problemen te raken. Ongeveer 5% van de gezinnen doet een beroep op zwaardere vormen van hulpverlening; ongeveer 1% van de gezinnen zijn risicogezinnen en risico-jeugdigen 7. Bij coördinatie van zorg gaat het om hulp aan gezinnen met meervoudige problematiek, die geen greep hebben op de eigen situatie. Deze gezinnen hebben te maken met diverse instanties en hulpverleners, bijvoorbeeld in verband met schuldsanering, huisvesting, verslaving, opvoedproblematiek / problemen op school. (Ministerie van VWS) Vaak hebben betrokken gezinnen weerstanden tegen professionele hulpverlening. Het is aan de gemeente ervoor te zorgen dat lokale instellingen afspraken maken over het bij elkaar brengen van afzonderlijke probleemsignalen van/over het gezin en het onderling afstemmen van de hulpverlening. Ook de afgelopen jaren is helaas met enige regelmaat duidelijk geworden dat, ondanks de inspanningen van betrokken hulpverleners, situaties toch dramatisch uit de hand kunnen lopen. Onderzoeken hiernaar vanuit de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie Gezondheidszorg leveren doorgaans het volgende beeld op. Analyse: Het ontbreekt aan schriftelijk vastgelegde afspraken. Het ontbreekt aan heldere verdeling van verantwoordelijkheden. Het ontbreekt aan uitwisseling van informatie. 7 Op meerdere leefgebieden (verslaving, schulden, relatieproblemen en opvoeding) zijn problemen. Er is sprake van opvoedingsonmacht en vaak zijn er contacten met leerplicht, politie of justitie. Uit: op groeien met beleid, Oss augustus 2006. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 19
Te nemen maatregelen: Zorgen voor duidelijke regievoering; wie doet wat, wanneer en is waarvoor verantwoordelijk. Benoemen van een coördinator die voldoende geëquipeerd is. Zorgen voor (schriftelijke) informatieoverdracht. 3.5.1 Signaleringsinstrument Zorg voor Jeugd Alle gemeenten in de regio Noordoost-Brabant hebben met het indienen van de subsidieaanvraag coördinatie van zorg op 26 februari 2007 de intentie uitgesproken tot het invoeren van het signaleringsinstrument Zorg voor Jeugd. In het Regionaal Bestuurlijk Overleg Jeugd (RBO) is op 13 juni 2007 ingestemd met de uitkomsten van de (1 e fase) omgevingsanalyse. De bestuurders in dit RBO hebben ingestemd met de noodzakelijke voorbereidingen tot (2 e fase) invoering van het instrument. De analyse geeft de gemeenten inzicht in de éénmalige en de structurele kosten voor invoering van het systeem. Inmiddels is de procedure van gemeentelijke besluitvorming voor invoering van het systeem gestart. Dit signaleringssysteem omvat vier centrale elementen, waarvan er drie direct op casuïstiek gericht zijn. Ketenregistratie Signaaluitwisseling Afspraken over zorgcoördinatie Genereren van beleidsinformatie SYSTEEMFUNCTIES Registratie van jongeren Registratie van signalen Toekennen van urgentiecodes aan signalen Automatische berichtenuitwisseling (mail) Vastleggen zorgcoördinatie (o.g.v. convenant) Vastleggen van afspraken Voortgangsbewaking van afspraken Rapportages Wat doet het systeem: Alle instellingen en hulpverleners hebben continu inzicht in welke instellingen/werkers contact hebben met een bepaalde jongere. Alle jongeren waarmee contact is, worden in het systeem geregistreerd (veelal door een automatische koppeling van de instellingsregistratie aan het systeem Zorg voor jeugd). Instellingen, betrokken bij dezelfde jongere, worden automatisch via een mailbericht geïnformeerd, als dezelfde jongere door een nieuwe, nog niet eerder betrokken instelling wordt geregistreerd. Het betreft hier de zgn. DAT-informatie. In het systeem vind geen registratie op inhoud (WAT-informatie) plaats. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 20
Bevorderen van de samenwerking tussen hulpverleners en vergroten actiegerichtheid. Als een hulpverlener een probleemsituatie constateert, voert hij of zij een signaal in. Hieraan wordt een (urgentie)code meegegeven. Het signaal wordt direct via de mail doorgegeven aan alle betrokken hulpverleners in dezelfde casus. Regelen van de zorgcoördinatie. Wanneer meerdere instellingen betrokken zijn bij een jeugdige start de zorgcoördinatie. In een convenant met alle voorzieningen worden hierover afspraken gemaakt. Op grond van het zorgconvenant wijst het systeem automatisch aan wie de verantwoordelijke zorgcoördinator is. De zorgcoördinator beschikt over horizontale doorzettingsmacht. Afspraken met betrekking tot de zorgcoördinatie worden door de zorgcoördinator vastgelegd in het systeem. Alle betrokken hulpverleners kunnen deze afspraken via het systeem raadplegen. 3.5.2 Breed spectrum Uiteenlopende organisaties op het terrein van hulpverlening en welzijn kunnen betrokken zijn bij de zorg aan jeugdigen en hun gezinnen. Coördinatie van zorg speelt zich in de praktijk af op het snijvlak van het lokaal preventief jeugdbeleid en de geïndiceerde jeugdzorg, maar ook op het snijvlak van jeugdvoorzieningen en algemene voorzieningen. Binnen het systeem Zorg voor jeugd worden meerdere domeinen betrokken. In dit kader noemen we jeugdzorg / jeugdhulpverlening, onderwijs, werk en inkomen, veiligheid. Werkterrein /gebruikers Jeugdzorg (vrij toegankelijk en geïndiceerd) Werk en Inkomen Veiligheid Onderwijs 3.5.3 Gezinscoaching 8 In de inleiding bij het thema coördinatie van zorg is al aangegeven dat het hierbij ook kan gaan om gezinnen met meervoudige problematiek, die geen greep hebben op de eigen situatie. In deze situaties lopen jeugdigen mogelijk extra risico. 8 Zie bijlage 2 Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 21
Vaak hebben betrokken gezinnen weerstanden tegen professionele hulpverlening. Het is aan de gemeente ervoor te zorgen dat lokale instellingen afspraken maken over het bij elkaar brengen van afzonderlijke probleemsignalen van/over het gezin en het onderling afstemmen van de hulpverlening. Deze gezinnen hebben te maken met diverse instanties en hulpverleners, bijvoorbeeld in verband met schuldsanering, huisvesting, verslaving, opvoedproblematiek / problemen op school. In de provincie Limburg is geëxperimenteerd met gezinscoaching. Op tal van plekken heeft dit navolging gekregen. In 2005 is in de regio Noordoost-Brabant, subregio Maasland, gezocht naar een invulling voor deze specifieke aanpak in de vorm van een pilot 9. De gemeente Oss heeft het inzetten van een gezinscoach in haar nota jeugd en onderwijsbeleid opgenomen. De gemeenten in de regio Maasland hebben de intentie uitgesproken deze functie voor de regio Maasland in te zetten. 3.5.4 Crisisberaad. 10 In sommige gevallen is interventie dermate dringend gewenst, dat noodoplossingen moeten worden ingezet. Om ingrijpen mogelijk te maken in dergelijke crisissituaties wordt een zogenaamd Crisisberaad in het leven geroepen. Dit overleg wordt onder gemeentelijke regie per casus bijeengeroepen. De gemeente / wethouder heeft hierbij mandaat vanuit de Provincie om zorg in te zetten (verticale doorzettingsmacht). Bij de invoering van het signaleringsinstrument Zorg voor Jeugd worden hierover afspraken vastgelegd in een convenant. Onderzocht moet worden of de bestaande regiegroep jeugd- en onderwijsbeleid deze functie kan gaan vervullen. Verticale Doorzettingsmacht Wethouder Directieplatform Zorgcoördinator en hulpverleners 9 Sterke Schakels 2005, gezinscoaching Bernheze / Maasland, K2 10 In de gemeente Tilburg is in het kader van Operatie Jong geëxperimenteerd met het opzetten van een zgn. crisisberaad onder regie van de gemeente. Deelnemers zijn o.a. Bureau Jeugdzorg en de aanbieders van geïndiceerde zorg.in overleg met de regiogemeenten, de voorzieningen en de provincie zal onderzocht worden op welke wijze een dergelijk crisisberaad kan worden opgezet in de regio Maasland. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 22
Acties: 1. Invoering van signaleringssysteem Zorg voor jeugd. 2. Afspraken vastleggen in een convenant. 3. Invoering van gezinscoach bij multi-problem gezinnen. 4. Invoering van regionaal crisisberaad. 5. Invoering van doorzettingsmacht. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 23
Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 24
4 Organisatie van de uitvoering Omdat jeugd- en onderwijsbeleid vele beleidsterreinen raakt, heeft in iedere gemeente in de regio Maasland interne afstemming en coördinatie plaats. Vastgelegd is op welke wijze de afstemming plaats heeft en wie in iedere gemeente de verantwoordelijkheid draagt voor de coördinatie hiervan. Gemeenteraad Bernheze Gemeenteraad Lith Gemeenteraad Maasdonk Gemeenteraad Oss Centrum voor jeugd en gezin w.o. loketten opvoedingsondersteuning Crisisberaad Regiegroep Jeugd- en onderwijs Projectteam jeugd Adviesgroepen 12- Bernheze, Oss en Maasdonk/Lith Adviesgroep 12+ regio Maasland Basisvoorzieningen regio Maasland Centrum voor jeugd en gezin w.o. aansluiting veiligheidshuis regio Maasland 4.1 Regionale adviesgroepen 12- en 12+ Gemeenten in Maasland houden ieder een eigen adviesgroep 12- in stand. De gemeenten Lith en Maasdonk besluiten om hierin samen op te trekken. Deze adviesgroepen sluiten ieder aan op de regionale regiegroep jeugd- en onderwijsbeleid. De bestuurders van de gemeenten Maasdonk/Lith en Bernheze nemen deel aan deze regionale regiegroep jeugd en onderwijs. In de adviesgroepen nemen vindplaatsen en de uitvoerders van voorzieningen met lichtpedagogisch hulpaanbod deel. Binnen dit overleg heeft informatie-uitwisseling plaats, trends en ontwikkelingen van jeugd worden ingebracht, beleid wordt voorbereid en heeft afstemming en aansluiting tussen voorzieningen in de keten plaats. Regionaal heeft afstemming plaats over de doelstelling van de adviesgroepen. Iedere adviesgroep maakt zelfstandig afspraken over de uitvoering hiervan. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 25
Deelnemers: De leden van de adviesgroepen worden op basis van hun directe betrokkenheid en inhoudelijke deskundigheid uitgenodigd. Het ambtelijk aanspreekpunt van de adviesgroep is de beleidsmedewerker jeugd. Aan de overleggen wordt deelgenomen door alle bij de leeftijdscategorie betrokken organisaties. Frequentie: In overleg tot een maximum van 6 keer per jaar. Schaalgrootte: De adviesgroepen 12- en 12+ kennen ieder een ander geografisch bereik. o 12- netwerken hebben plaats in de gemeenten Oss, Bernheze en in Lith/Maasdonk. o 12+ netwerken gaan samen in de regionale adviesgroep 12+. Overleg dient plaats te vinden over de wijze waarop de aansluiting met Maasdonk/Lith plaats zal hebben. De gemeente Bernheze neemt deel aan dit overleg. Aansturing: De adviesgroepen worden aangestuurd door een beleidsmedewerker jeugd 12- of 12+. De beleidsmedewerker heeft als taak: uitschrijven bijeenkomsten / agenda optreden als voorzitter werken aan doelstellingen van het netwerk ADVIESGROEP 12- voorbeeld gemeente Oss Alle (gemeentelijke) activiteiten op het gebied van opvoed- en gezinsondersteuning zoveel als mogelijk vanuit 1 loket organiseren, namelijk vanuit het ouder- en kindcentrum. Coördinatie van risicogezinnen / coördinatie zorg (5 e functie) organisatorisch inpassen. Inhoudelijke bijdragen leveren aan het sluitend maken van de zorgketen voor jeugd van 0 12 jaar. Verbetering van de aansluiting tussen verschillende instellingen en activiteiten. Signaleren van witte vlekken en overlap en oplossingen zoeken voor knelpunten. Directe lijn realiseren voor (jeugd) hulpverlening) / oplossing wachtlijsten BJZ. Stimuleren samenwerking alle jeugdzorgaanbieders. Bestaande netwerken zoveel mogelijk integreren. Advisering en beleidsvoorbereiding regiegroep en projectgroep. Afstemming met algemeen jeugd- en onderwijsbeleid. Signaleren trends en ontwikkelingen op het gebied van jeugd 12-. Directe koppeling met schoolmaatschappelijk werk. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 26
ADVIESGROEP 12+ voorbeeld gemeente Oss Coördinatie van zorg (5 e functie) organisatorisch inpassen. Inhoudelijke bijdragen leveren aan het sluitend maken van de zorgketen voor jeugd van 13 t/m 23 jaar. Verbetering van de aansluiting tussen verschillende instellingen en activiteiten. Signaleren van witte vlekken en overlap en oplossingen zoeken voor knelpunten. Stimuleren samenwerking alle jeugdzorgaanbieders en politie. Bestaande netwerken zoveel mogelijk integreren. Advisering en beleidsvoorbereiding regiegroep en projectgroep. Uitvoeren opdrachten/aanbevelingen regiegroep en projectgroep. Afstemming met algemeen jeugd- en onderwijsbeleid. 4.2 Regionaal projectteam jeugd Ambtelijke beleidsmedewerkers vanuit de adviesgroepen en vanuit interne organisaties vormen het regionale projectteam jeugd. De informatie van beide adviesgroepen wordt in het projectteam met elkaar afgestemd en in samenhang gebracht. Het projectteam is verantwoordelijk voor de afstemming bij uitvoering van beleid en legt adviezen voor aan de regiegroep jeugd. 4.3 Regionale regiegroep jeugd en onderwijs Dit is een strategisch overleg met wethouders van gemeenten in Maasland en bestuurders van ketenvoorzieningen en bedrijfsleven. Binnen dit overleg heeft informatie-uitwisseling tussen de verschillende voorzieningen plaats en worden trends en ontwikkelingen gevolgd op het terrein van jeugdhulpverlening en jeugdzorg in kaart gebracht. Tevens worden afspraken gemaakt over procedure en te nemen stappen met betrekking tot coördinatie van zorg en doorzettingsmacht. Het overleg zorgt voor afstemming met justitie (regionaal veiligheidshuis) en met de samenwerkingsverbanden binnen het onderwijs (WSNS, SVO). In dit overleg wordt beleid vastgesteld, getoetst en kunnen adviezen worden besproken voor de colleges van de verschillende gemeenten. Deelnemers: Directies van organisaties voor licht pedagogische hulp, zoals Thuiszorg, GGD, AMW, MEE. Het beleidsoverleg kan aangevuld worden met jeugdzorgaanbieders, vertegenwoordigers vanuit voortgezet onderwijs/wsns, het regionaal veiligheidshuis en bedrijfsleven. Wethouders jeugd van de gemeenten Bernheze, Lith en Maasdonk, Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 27
Aansturing: Voorzitter: gemeente Oss (kartrekker in de regio Maasland): - uitschrijven bijeenkomsten / agenda - optreden als voorzitter - vastleggen van afspraken - volgen verloop van afspraken - inbrengen gegevens m.b.t. voortgang van coördinatie van zorg Frequentie: Tweemaandelijks / 5 maal per jaar. Schaalgrootte: Gezien het werkgebied van de deelnemende voorzieningen wordt er voor gekozen het beleidsoverleg op de schaal van de regio Maasland op te zetten. REGIONALE REGIEGROEP JEUGD EN ONDERWIJS 5. 6. informatie-uitwisseling over algemeen aanbod van instellingen in beeld brengen van trends en ontwikkelingen binnen hulpverlening / jeugdzorg 7. genereren van beleidsinformatie 8. bespreking voortgang coördinatie van zorg (algemeen) schakelpunt bieden tussen lokale zorg en andere terreinen zoals: 9. - jeugdzorg 10. - justitieketen - WSNS / SVO (gezamenlijke inzet op zware problematiek tussen onderwijsveld, o.a. rebound en zorgvoorzieningen) lokale ondersteuning wachtlijstaanpak. Acties: 1. Invoering van gemeentelijke adviesgroepen 12-2. Invoering van regionale adviesgroep 12+ 3. Invoering van regionale regiegroep jeugd- en onderwijsbeleid 4. afspraken vastleggen aansluiting adviesgroepen op regiegroep jeugd- en onderwijsbeleid. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 28
5 Implementatie Met de invoering van de voorgestelde acties werkt de gemeente Bernheze aan een sluitende jeugdketen in de regio Maasland. Tevens wordt hiermee de basis gelegd voor een Centrum voor Jeugd en Gezin. Het heeft voorkeur om deze nota in samenhang te brengen met de invoering van het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd. Voor implemtatie is het van belang dat er breed politiek draagvlak is. Omdat er extra kosten zijn gemoeid stellen we voor om de implementatie stapsgewijs in te voeren en hiervoor een periode tot 2009 voor uit te trekken. In 2007 kunnen de volgende acties worden gerealiseerd: Besluitvorming rond de implementatie sluitende jeugdketen Maasland en reservering van de benodigde middelen hiervoor door: o Instemming met de hoofdlijnen van de notitie: Ontwikkeling van één loket opvoedingsondersteuning op schaal van de regio Maasland en fysiek aanwezig in de gemeenten Bernheze, Lith en Maasdonk. Afspraken maken over de kwaliteit van het signaleringsaanbod door de gemeente met de afzonderlijke vindplaatsen en deze vastleggen. Afspraken maken en vastleggen over de taken en verantwoordelijkheden voor aansluiting van voorzieningen met hulpaanbod op de vindplaatsen in een zorgadviesoverleg. Bestuurlijke deelname aan de regiegroep jeugd en onderwijsbeleid Maasland. Invoering van crisisberaad en de doorzettingsmacht. Ambtelijke deelname aan de adviesgroep 12+ Maasland. Instellen van een adviesgroepen 12- in de gemeenten Bernheze, Lith en Maasdonk. Invoering van schoolmaatschappelijk werk basisonderwijs conform de notitie. Invoering van de functie van jeugdpreventiewerker bij jongeren met (beginnend) crimineel gedrag. Invoering van de functie van gezinscoach bij multi-problem gezinnen. Invoering van regionaal crisisberaad. o Instemmen met de inzet en/of reservering van benodigde middelen voor 2007 en 2008 Reservering van middelen inzet aansluiting 0 4 jaar door JGZ. Reservering van middelen inzet aansluiting 4 12 jaar door schoolmaatschappelijk werk. Reservering van middelen inzet aansluiting 12 24 jaar door inzet jeugdpreventiewerk in 2009. Reservering van middelen inzet gezinscoach 0 18 jaar door inzet maatschappelijk werk of JGZ in 2009. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 29
De gemeenten in de regio Maasland hebben in overleg met de Provincie Noord-Brabant voorgesteld om bij de implementatie gebruik te maken van de regeling voor extra ondersteuning door K2 Brabants kenniscentrum jeugd. Deze aanvraag is door de provincie goedgekeurd. Medio augustus zal K2 haar aanbod in een offerte voorleggen aan de gemeenten. De gemeenten in Maasland kunnen maximaal 70 dagen ondersteuning krijgen van K2. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 30
6 Eindnoot De structuur waarvoor wordt gekozen in de regio Maasland levert de contouren voor een Centrum voor Jeugd en Gezin. We willen dit ter afsluiting van dit rapport kort toelichten. Lokale organisaties op het terrein van hulp en zorg werken samen in het aanbieden van informatie en advies aan jeugdigen en ouders binnen één gezamenlijke front-office (een ouder- en kindcentrum voor de regio Maasland met opvoedingsloketten voor alle opvoedingsvragen per gemeente). Vanuit de bij het front-office betrokken voorzieningen heeft directe aansluiting en ondersteuning plaats van de vindplaatsen. Hierdoor zijn de voorzieningen in staat vroegtijdig te interveniëren en de noodzakelijke ondersteuning te bieden aan ouders en jeugdigen. In de gemeente Oss wordt de Opvoedingswinkel omgebouwd tot een ouder- en kindcentrum cq centrum voor jeugd en gezin. De back-office wordt gevormd door dezelfde voorzieningen voor licht pedagogische hulp, aangevuld met organisaties op het terrein van jeugdzorg (Bureau Jeugdzorg). Binnen de back-office vindt op basis van samenwerkingsafspraken tussen betrokken voorzieningen onderlinge verwijzing plaats, inclusief toeleiding naar zwaardere hulpvormen via indicatiestelling door Bureau Jeugdzorg. Bureau Jeugdzorg is voor de lokale voorzieningen direct beschikbaar als consultatiepunt en heeft hierover samenwerkingsafspraken gemaakt. Door het invoeren van het signaleringssysteem Zorg Voor Jeugd wordt samenwerking en afstemming op uitvoeringsniveau gestimuleerd en zijn werkers op de hoogte van de activiteiten van collega s van andere organisaties. De gemeente voert in het proces om te komen tot een sluitende keten nadrukkelijk de regie. De samenwerking tussen de gemeenten in de regio Maasland en de gezamenlijke keuze voor invoering van model sluitende jeugdketen biedt grote mogelijkheden om met betrokken voorzieningen de keten vorm te geven. Binnen deze jeugdketen worden de bouwstenen geplaatst om te komen tot een Centrum voor Jeugd en Gezin op schaal regio Maasland. Implementatie van het model is echter aan voorwaarden gebonden. Hierbij spelen uiteraard ook de financiële mogelijkheden een belangrijke rol. Nader uitgewerkt in dit plan zijn onder andere: Doorberekening van financiële consequenties voor de inzet van lokale voorzieningen voor licht pedagogische hulp in de aansluiting op de vindplaatsen. Middelen nodig voor het inzetten van een gezinscoach in het kader van coördinatie van zorg De financiële consequenties voor de invoering van een signaleringssysteem zijn al uitgewerkt in een rapportage omgevingsanalyse Zorg voor Jeugd. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 31
Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 32
Bijlage 1 keten Beknopt overzicht overlegmomenten op het terrein van casuïstiek binnen nieuw model sluitende Zorgadviesoverleg (ZAT) Zorgnetwerk virtueel via signaleringsinstrument Zorg voor Jeugd Crisisberaad Doel Betrokkenen Organisator Frequentie Schaal Bespreken signaal en Vindplaats Lokaal komen tot toeleiding per naar zorg vindplaats Coördinatie van zorg / afstemmen zorg en hulp aan multiproblem gezinnen met inbegrip van inzetten gezinscoach Oplossen crisissituaties Vindplaatsen en contactpersonen voorziening voor licht pedagogische hulp Voorzieningen voor licht pedagogische hulp Bureau Jeugdzorg Zorgaanbieders Novadic/ Kentron Afd. Werk, inkomen en zorg van gemeente Woningcorporatie Onderwijsvoorzieningen Etc. Gemeente / wethouder Voorzieningen voor licht pedagogische hulp Bureau Jeugdzorg Zorgaanbieders Op basis van convenant signaleringssysteem Zorg voor jeugd of Via coördinator zorgnetwerk indien signaleringssysteem niet wordt ingezet. Coördinator jeugdzorg regio Maasland Structureel op basis van vastgelegde afspraken (wekelijks/ maandelijks) afhankelijk van aard van de vindplaats Per casus Per casus Regio Maasland Regio Maasland Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 33
Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 34
Bijlage 2 Gezinscoaching 11 Doel: Bieden van extra ondersteuning aan multi-problem gezinnen, die grip op situatie kwijt zijn en waarbij hulp vastloopt (onderdeel van coördinatie van zorg) Doelgroep / criteria: Meerdere problemen op verschillende leefgebieden De problemen zijn veelal complex en langdurig van aard Meerdere hulpverleners / instanties betrokken Minimaal 1 kind betrokken dat in zijn / haar ontwikkeling wordt bedreigd Hulp stagneert doordat ouders geen grip meer hebben op de situatie en door de bomen het bos niet meer zien Werkwijze: Inzetten van gezinscoach vindt plaats op basis van afspraken met gezin en (hulp)voorzieningen gemaakt in overleg met de coördinator van het meldpunt Inzet wordt aangegaan voor bepaalde duur Taak: Optreden als vertrouwenspersoon naar gezin Optreden als intermediair tussen gezin en hulpvoorzieningen Uitvoering door: Algemeen Maatschappelijk Werk Schaalgrootte: Regio Maasland 11 Bekeken zal worden op welke wijze het inzetten van gezinscoaching als methodiek noodzakelijk wordt geacht en tevens binnen de afspraken van het zorgconvenant Zorg voor Jeugd kan worden meegenomen. Sluitende jeugdketen in de regio Maasland 35