De globale indeling van je woning

De globale indeling van je woning

De globale indeling van je woning Wie kan er nou beter jouw huis ontwerpen dan jijzelf? Wie is er het beste op de hoogte van jouw diepste wensen? Dat ben jij toch zelf? Maakt het dan wat uit dat je geen ontwerpopleiding hebt gehad en dat je te weinig van het ontwerpen van een huis af weet? Nee hoor, dat gedeelte leer je er gewoon bij of je laat je op die onderdelen helpen waar jij dat nodig vindt. DIY architecten laat vooral jou zelf het ontwerp bepalen: jij bent je eigen architect (DIY > Do It Yourself) en we ondersteunen je door je te voorzien van achtergrondinformatie en het geven van suggesties voor verschillende ontwerpopties, zodat jouw keuzevrijheid wordt vergroot. De keuzes maak je uiteindelijk zelf, ook al kunnen we je daar ook mee helpen als je dat wenst. Met dit document kom je tot een globale indeling van je woning aan de hand van een aantal principes. Waar begin je? Het verbeelden van jouw ideale woning start voor jouzelf met het verzamelen van beelden: hoe ziet jouw huis eruit? Welke sfeer wil jij creeren. Welke materialen f ontwerpoplossingen vindt jij mooi. Wat zijn jouw uitgangspunten wat betreft duurzaamheid en comfort bijvoorbeeld. We werken via een stappenplan, waarbij je eerst gaat bepalen wat je budget is en wat je globale wens aan ruimtes is en dus wat de grootte van je woning wordt. Daarna ga je op de locatie bekijken waar je je woning ongeveer op jouw grond plaatst. Vervolgens werken we van binnen naar buiten: eerst de globale indeling, dan wordt deze steeds preciezer en meer uitgewerkt. Daarbij wordt steeds de grootte van je woning (en dus je budget) en de positie op de locatie meegenomen. Uiteindelijk ga je het uiterlijk uitwerken aan de hand van de door jou verzamelde afbeeldingen: de keuze van de materialen, de sfeer en de uitstraling van je huis. Je ontwerp is dan klaar om in gesprek te JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF gaan met een aannemer, een bouwbedrijf, dat jouw woning gaat bouwen. 2

Waar begin je? Het verbeelden van jouw ideale woning start voor jouzelf met het verzamelen van beelden: hoe ziet jouw huis eruit? Welke sfeer wil jij creëren? Welke materialen of ontwerpoplossingen vindt jij mooi? Wat zijn jouw uitgangspunten wat betreft duurzaamheid en comfort bijvoorbeeld. We werken via een stappenplan, waarbij je eerst gaat bepalen wat je budget is. Je bepaalt je globale wens aan ruimtes en dus wat de grootte van je woning wordt. Daarna ga je op de locatie bekijken waar je je woning ongeveer op jouw grond plaatst. Vervolgens werken we van binnen naar buiten: eerst de globale indeling, die we dan steeds preciezer en verder uitwerken. Daarbij wordt steeds de grootte van je woning (en dus je budget) en de positie op de locatie meegenomen. Uiteindelijk ga je het uiterlijk uitwerken aan de hand van de door jou verzamelde afbeeldingen: de keuze van de materialen, de sfeer en de uitstraling van je huis. Je ontwerp is dan klaar om in gesprek te gaan met een aannemer, een bouwbedrijf, dat jouw woning gaat bouwen. Stappenplan je eigen huis ontwerpen 1. Begin met het verzamelen van goede voorbeelden van sfeer en inrichtingsoplossingen die je aanspreken. Deze vindt je bij vrienden, in tijdschriften of in reclamefolders. Hierdoor gaat je woning voor jezelf leven. 2. Stel je wensen pakket (globaal) samen: welke soort ruimtes en hoeveel en hoe groot zijn die ruimtes. Ruimtes kunnen efficiënt, ruim of royaal van oppervlakte zijn. Aan de hand daarvan heb je een idee van de totale benodigde oppervlakte in m2. 3. Maak de keuze van het afwerkniveau (keuze van materialen). Deze is onder te delen in budget, modaal of luxe en aan de hand daarvan kun je een m2 prijs aan je wensenpakket koppelen. Hiermee krijg je inzicht in de totale prijs en of dit op je budget aansluit. Is dit niet het geval, overdenk dan je keuzes in stap 2 en 3, of vind een manier om je budget te vergroten. 4. Bepaal de ruimtelijke indeling van je kavel: waar komt de tuin, waar de woning, hoe kom je je terrein op, JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 3

waar parkeer je en waar zou dan de entree moeten zijn? Is het woonoppervlak verdeeld over meerdere verdiepingen? Hoe ziet de vorm, het volume van het huis er in grote lijnen uit. 5. Ontwerp de globale indeling van je woning. Houd hierbij rekening met de zoninval, de intimiteitsgradiënt, de relatie met de buitenruimte (je tuin) en het uitzicht vanuit de ruimtes op de (directe) omgeving. Ook de doorloop van de ene naar de andere ruimte. 6. Ontwerp de specifieke ruimtes op hoofdvormen: welke activiteiten vinden er plaats, hoe is de relatie met de andere ruimtes, welke vorm krijgen de ruimtes en hoe groot worden ze. 7. Geef de relatie van binnen en buiten vorm: waar en hoeveel ramen en deuren komen er in de gevel? Hoe is de gevel aan de buitenzijde gevormd, hoe is de aansluiting met het terrein? Zijn er balkons en of dakterrassen? 8. Werk de ruimtes uit tot meer in detail: denk aan plafondhoogtes, zithoeken, nissen, maar ook (ingebouwde) kastruimte en dergelijke. Stappenplan doorlopen Via workshops of met persoonlijke begeleiding doorloopt DIY architecten met jou deze stappen en kun je hiermee je eigen huis ontwerpen. Ook kun je helemaal zelf aan de slag met deze stappen aan de hand van artikelen op het blog 'je eigen huis ontwerp je zelf'. Aan de hand van dit document kun je zelf aan de slag met stap 5: het indelen van de ruimtes in je woning met als resultaat een vlekkenplan van de indeling waaruit duidelijk wordt waar de ruimtes gesitueerd zijn, hoe groot ze ongeveer zijn en wat de onderlinge relatie is, kortom de globale indeling van je woning. 9. Kies de materialen en afwerkingen: zowel in het interieur als het exterieur. Met het bepalen van de vormen van de ruimtes en het gebouw bepaal je de basissfeer. De sfeer vul je verder in door het uitwerken van details en het toevoegen van interieur elementen. 10. Je ontwerp is ver genoeg om naar een bouwbedrijf te gaan en afspraken te maken over de bouwvergunning aanvraag en het bouwen zelf. JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 4

Vlekkenplan van de globale indeling Frank & Ingrid: Een voorbeeld Het gaat hierbij nadrukkelijk om de globale indeling. Alle ruimtes die in je lijst staan die je opgenomen wilt hebben in je huis, geef je met deze stappen een plek als een soort vlek. Een grote ruimte krijgt een grote vlek en een kleine ruimte een kleine vlek. De exacte vorm van de ruimtes en de wanden tussen de ruimtes in, komen aan de orde in een volgende stap. Het is van belang bij het ontwerpen van de ruimtes zelf, te weten hoe de rest van het huis er omheen staat. Daarom werken we eerst hieraan. Wanneer je al op je kavel kunt komen, dan kan het voor je helpen om op je eigen grond deze principes te doorlopen. Je kan dan ter plekke op de grond uittekenen hoe het gaat worden. Je kunt dan in je toekomstige keuken je lunch eens nuttigen en ervaren wat de zon met die plek doet. Je kunt zien wat je uitzicht straks gaat worden en misschien wil je daarom die ruimte wel net even anders plaatsen. Als je op papier werkt kan het handig zijn om van elke ruimte een ellips of wolk uit te knippen die ongeveer correspondeert met de oppervlakte die je in gedachte hebt voor die ruimte. Op die manier kun je lekker blijven schuiven tot je een indeling vindt die past voor jullie. Leg je verschillende varianten vast door er een tekening of een foto van te maken. Dan kun je gaandeweg vergelijken en ook voor jezelf helder krijgen waarom je bepaalde keuzes maakt. Frank en Ingrid kochten een oud schooltje van drie klaslokalen en wilden dit opnieuw indelen om in te gaan wonen. We hebben ter plaatse de indeling van de plattegrond op hoofdlijnen bekeken. Op de foto de plaats waar de keuken gepland stond. We hebben er onze lunch gegeten om te ervaren hoe het voelt om daar te zitten. We hebben de invloed van de zon ervaren en van het uitzicht genoten. Natuurlijk heb je iets meer verbeelding nodig om je de ruimte voor te stellen als er nog niets op je kavel staat. Ook dan kun je met stokken of linten aangeven, of tekenen op de grond, waar je de ruimtes zou willen plaatsen. Zoals we hier met krijt op de betonnen vloer hebben getekend. Ingrid: We hebben hiervoor wel 20 varianten in de plattegrond gehad. Met de principes van DIY architecten landden de ruimtes eindelijk in hun uiteindelijke plek. De indeling is ook zo gebleven zoals we die middag bedacht hebben. JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 5

Ontwerpen op de zon Er zijn 4 manieren waarbij de zon een positieve invloed heeft op de kwaliteiten van je woning. Wil je meer weten over de redenen waarom je dit zou kunnen integreren in de woning, lees dan het artikel 4 keer sterker ontwerp met de zon op het blog je eigen huis ontwerp je zelf. Op de indeling van je huis is van invloed de zoninval die je wilt in je ruimtes en het gebruik van passieve zonne-energie. Zo kun jij een eigen redenering hebben waarom bepaalde ruimtes op een bepaalde plek horen. Je hoeft hierbij nog geen rekening te houden met ruimtes die je direct naast elkaar wilt hebben liggen. Het gaat hier echt alleen om de beste positie ten opzichte van de zon, het is nog geen echte indeling. Maak hier een foto van of een tekening, zodat je weet wat betreft de zon de beste indeling zou zijn. Bij mij zouden de vlekken van ruimtes zo georganiseerd komen te liggen: Om te ontwerpen op de zon moet je al een locatie hebben en daarvan weten hoe de zon staat ten opzichte van je locatie: wanneer heb je zon en wanneer wordt dit door (toekomstige) buurgebouwen geblokkeerd? Ook heb je dan al gekozen hoe je jouw huis wilt neer zetten op je locatie en welk gedeelte je toewijst aan je tuin. Het beste kan er geen schaduwrand zijn tussen de leefruimtes van waaruit je naar buiten wilt gaan in relatie tot je terras. Wat doorgaans betekent dat je huis op de noordkant van je kavel staat en de woonruimtes die op je tuin gericht zijn ook direct de zon naar binnen krijgen. Hieronder een nadere uitleg. Bedenk voor alle ruimtes die je hebt op welk moment van de dag het t meest belangrijk is dat er zon naar binnen schijnt. En op onderstaande video hoe ik daartoe kom: Als voorbeeld een lijstje met mijn voorkeuren. Je kunt eenzelfde soort lijst gebruiken om je eigen voorkeur aan te geven. Ruimte Woonkamer Keuken Ouder-gedeelte Kinder gedeelte Werkruimte Badkamer Schuur Zon Ochtend-middag-avond Ochtend-middag Ochtend Ochtend-middag Middag-avond Ochtend Geen JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 6

Passieve zonenergie Gebruik maken van passieve zonenergie houdt in dat je de stralingswarmte van de zon gebruikt om je huis op te warmen. Om van passieve zonenergie gebruik te kunnen maken is het nodig dat je leefruimtes grote glasoppervlaktes richting de zon hebben. Zorg er dan wel voor dat deze oppervlaktes in de zomer beschaduwd kunnen worden, zodat het in de zomer niet te heet wordt binnen. Je zou bijvoorbeeld een serre aan de zuidkant kunnen toepassen, waar je in het voor- en najaar achter glas 'buiten' kunt zitten. In de zomer zet je de serre helemaal open en in de winter gebruik je de ruimte om je frisse luchtaanvoer voor te verwarmen. Een leuke bijkomstigheid is dat vorstgevoelige planten in de serre kunnen overwinteren. Uitwerking hiervan komt wanneer je de openingen, glasoppervlaktes en relatie binnen en buiten verder gaat uitdiepen. Dit komt in stap 7 volgens het stappenplan. Waar je nu alvast rekening mee kunt houden is het plaatsen van veel gebruikte leefruimtes aan de zon-kant en ruimtes die minder vaak gebruikt worden, of geen licht nodig hebben (zoals opslag en de garage) aan de noordkant. In sommige specifieke gevallen kan er voor de ruimte juist beter noorderlicht geruikt worden, zoals een atelier, waarbij zonlicht juist storend werkt. JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 7

Om dit goed vorm te geven, is de eerste stap alle ruimtes die je als vlekken had uitgeknipt, op volgorde te leggen van openbaar tot meest privé. Hierbij begin je bij de entree en ga dan verder. Een volgrode kan dan zijn: entree - keuken - woonkamer - kindergedeelte - werkkamer - oudergedeelte - badkamer. Zie de afbeelding hieronder. Intimiteitsgradient Met intimiteitsgradient bedoelen we hier het verloop van meer publieke ruimtes in je woning zoals de entree tot de meest intieme ruimtes. De entree is het gedeelte waar iedereen die aan je deur staat direct zicht op heeft. Daarom trekken we vaak de deur van de woonkamer achter ons dicht, om de bezorger of collectant geen blik te gunnen in ons privé binnenste. Het meest intieme gedeelte is voor de meeste mensen de badkamer en de slaapkamer. Hier vinden de meest intieme activiteiten plaats, waar we naast onze eigen gezinsleden (en die soms zelfs niet) geen andere mensen bij willen hebben. Maak ook hier weer een tekening of een foto van, zodat je dit principe mee kan nemen in het verder vormgeven van je indeling. De meest ideale situatie in een woning is wanneer het meer publieke gedeelte, waar je gasten en vrienden ontvangt, nabij de entree is gelegen en de meer private ruimtes wat dieper in de woning. Ook is het fijn wanneer de looproute van slaapkamer naar badkamer niet langs de voordeur hoeft. Welke ruimtes het meest publiek zijn, hangt af van hoe jijzelf en je huisgenoten in elkaar zitten. Voor sommige mensen geldt dat iedereen die binnen komt in de zitruimte wordt uitgenodigd, voor anderen geldt dat dit de keukentafel is. Voor meer voorbeelden zie de artikelen Hoe intiem is jouw huis? en Gemeenschappelijk versus privé op het blog je eigen huis ontwerp je zelf. JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 8

Echt je eigen ruimte Voor mensen met kinderen is het soms lastig om ook een eigen ruimte, een volwassen ruimte zonder kinderspeeltjes te creëren. Hierbij willen we het belang benadrukken om dit bewust te ontwerpen. Uiteindelijk heeft iedereen er behoefte aan om van tijd tot tijd zich terug te trekken in een eigen sfeer, waar even niemand je komt storen. Hiervoor kan heel goed een deel van de ruimte in de ouderslaapkamer ingericht worden. Denk aan een makkelijke stoel, of een nis met een zitje bij het raam. Ook kinderen hebben behoefte aan een eigen gedeelte, waar zij helemaal los kunnen gaan. Waar de hut die gebouwd is kan blijven staan en waar vriendjes uitgenodigd kunnen worden om geheimpjes mee te delen. Dit kan heel goed bij hun eigen slaapruimte ontworpen worden. De uitwerking hiervan komt in de volgende stap, maar houdt hier bij het plaatsen van de ruimtes rekening mee. Plaats de ouder- en kindergedeeltes nabij elkaar. Zorg dat je vanuit de ouderslaapkamer zonder langs andere ruimtes te hoeven gaan de badkamer in kan komen. Gemeenschappelijke ruimte als centrum Voor een woning klinkt het misschien wat overbodig, maar het is wel een belangrijk principe, dus daarom nemen we het hier toch mee. Wanneer meerdere mensen in een huis samen wonen, dan is het belangrijk dat de centrale ruimte waar zij hun gezamenlijke activiteiten laten plaatsvinden ook centraal in de woning geplaatst is. Dit is vooral van belang bij langgerekte woningen of grote woningen. Plaats de gemeenschappelijke leefruimte niet aan het einde van een doodlopende gang. Zorg dat je 'toevallig' langs kunt lopen om te zien wat er gaande is en om te bekijken of je daarbij wilt aansluiten of niet. JE EIGEN HUIS JE EIGEN ONTWERP HUIS ONTWERP JE ZELF JE ZELF 9

Integreren Amerikaans inspiratievoorbeeld Als inspiratie hoe Amerikanen gewend zijn om te bouwen: je valt bijna met de deur in huis (nu is dat niet het beste voorbeeld voor de intimiteitsgradiënt). Het gaat in dit voorbeeld om de verbinding tussen de ruimtes. Omdat de doorgangen naar de gang zo breed zijn, is de gang bijna onderdeel van de kamer. Niemand loopt snel de woonkamer voorbij, iedereen kan direct het gezinsleven in de woonkamer meebeleven. Vervolgens leggen we beide organisatieprincipes naast elkaar. Je gaat puzzelen en schuiven met ruimtes totdat beide principes er op een positieve manier in passen. Dit vraagt soms passen en meten en misschien wordt de doorloop daardoor wat minder logisch. Misschien zie je het ook niet in een keer en leg je het even weg om afstand te nemen. Of je vraagt vrienden om met je mee te kijken. Uiteindelijk zul je merken dat de ruimtes op hun plaats 'vallen'. Soms kun je door een deel van de woning wat verder vooruit te laten steken in een ruimte wat verder van de andere af toch de zon laten opvangen. Als je een redelijk beeld hebt, check dan je huis op de doorloopruimte. Kun je van ruimte naar ruimte gaan, of moet je elke keer door een gang. Gangen worden vaak doodse ruimtes. Stel je eens voor wanneer ruimtes in elkaar over kunnen gaan, hoe het je leefruimte kan vergroten en meer divers maken. We zijn nu vaak gewend aan een grote ruimte (de woonkamer) waar alles in moet gebeuren. Wanneer de activiteiten plaatsvinden in ruimtes die een ketting vormen, dan kan per ruimte een karakter, een sfeer uitgekozen worden en kunnen de gezinsleden verschillende dingen doen, zonder elkaar lastig te vallen. De gezinsleden kunnen toch redelijk dicht bij elkaar zijn, zonder elk opgesloten te zitten in een eigen kamer. JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 10

Resultaat Bij het samenvoegen van de twee principes, neem je ook andere aspecten die je al eerder uitgezocht had mee. Het gaat hier o.a. om: Op welk gedeelte van de kavel komt de bebouwing te liggen? Hoe kom je de kavel op, waar ligt de entree? Hoeveel verdiepingen heeft je huis? verdieping ligt aan de ene zijde het oudergedeelte en aan de andere zijde het kindergedeelte. Tussen beide in de badkamer. Zon: Doordat de woning de hoogte in gaat, kunnen alle ruimtes voldoende licht van twee kanten en zon verkrijgen. Omdat mijn voorbeeld niet gebonden was aan locatie, werk ik hier twee vlekkenplannen uit. Het ene voorbeeld bestaat uit een enkele bouwlaag. Het andere voorbeeld heeft twee verdiepingen. In beide gevallen wordt het huis van de noordzijde benaderd. Enkele bouwlaag: Intimiteitsgradiënt: Vanuit de entree kun je naar de keuken of de woonkamer, verder het huis in langs het kindergedeelte naar de werkkamer en oudergedeelte. Het woongedeelte ligt hier aan een drukke as nabij de entree, en krijgt hierdoor eenzelfde attentie als wanneer deze gecentreerd in de plattegrond van de woning zou liggen. Twee verdiepingen: Intimiteitsgradiënt: Vanuit de entree kun je naar de keuken of de woonkamer. Verder het huis in ligt de werkkamer. De trap naar boven kan het beste tussen de woonkamer en de schuur gesitueerd worden, iets verder van de entree af, zodat het pad vanaf boven langs de woonkamer leidt. Op de Zon: Door de woning langgerekt te maken en enigszins gebogen, ontstaat er een soort binnenplaats tussen de entree en de schuur. Hierdoor valt de middag-avond zon voor de schuur en in de werkkamer. Het kindergedeelte kan via een dubbel raam in de gangruimte ook licht vanaf de noordwest kant krijgen (gangruimte staat hier niet ingetekend). JE EIGEN HUIS ONTWERP JE ZELF 11

Volgende stap Wanneer je zo ver bent dat de ruimtes globaal op hun plek 'geland' zijn, dan kun je verder met de volgende stap. In stap 6 ga je per ruimte deze verder vormgeven en uitwerken. Begin bij de grote ruimtes en werk dan naar de kleinere ruimtes toe. Houdt daarbij ook rekening met hoe de ruimtes naast elkaar liggen en op elkaar aansluiten. Als je hier genoeg aan hebt gehad om verder te komen in het ontwerp van je eigen woning, dan zijn we daar erg blij mee. Regelmatig zullen wij je op de hoogte houden van het verschijnen van nieuwe artikelen op onze blog je eigen huis ontwerp je zelf. Wil je meer weten over deze stap en ook de voorafgaande en opvolgende stappen jezelf eigen maken en toepassen op jouw woningontwerp, neem dan contact met ons op via architect@diy-architecten.nl. DIY architecten organiseert workshops en we geven persoonlijke begeleiding. Hierbij bespreken we met jou welke mate van begeleiding aansluit op jouw behoefte. Klik hier voor workshops van DIY architecten, of neem contact op voor een verkennend gesprek via architect@diyarchitecten.nl