Werkingsverslag juni 2005 december 2006

Werkingsverslag juni 2005 december 2006 Met in annex: Werkingsverslag Nieuwsbrief Jeugdrecht 01/01/2006 31/12/2006 Cellebroersstraat 16 1000 Brussel Tel: 02/513.15.10 fax: 02/513.98.28 e-mail: info@osbj.be www.osbj.be

Inhoudstafel ALGEMENE INLEIDING... 7 1. Profilering en positionering... 7 2. Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur... 8 3. Stuurgroep en werkoverleg... 8 4. Werking van het team... 9 5. Netwerken...10 6. Nota... 11 DEEL I: COMMUNICATIE... 13 Hoofdstuk 1: Beeldvorming Bijzondere Jeugdzorg...13 1. Vormingsaanbod... 13 1.1. Een 3-daagse vorming In Beeld. Organisaties Bijzondere Jeugdzorg communiceren met de buitenwereld... 13 2. Ondersteuningsfunctie... 14 2.1. Praktische gids In Beeld. Organisaties Bijzondere Jeugdzorg communiceren met de buitenwereld... 14 2.2. Bekendmaking Logo en slogan Bijzondere Jeugdzorg (BJZ)... 14 2.3. Doelgroepenanalyse... 15 2.4. Vormingspakket Bijzondere Jeugdzorg (BJZ)... 15 2.5. Folder BJZ... 16 2.6. Een Geknipte Dag... 16 2.7. Reportage Bijzondere Jeugdzorg... 18 2.8. Acties in de zijlijn... 18 Hoofdstuk 2: Communicatie OSBJ...18 1. Informatie- en ondersteuningsfunctie... 18 1.1. Website www.osbj.be... 18 1.2. e-nieuwsbrief... 19 1.3. Vernieuwde website www.osbj.be... 19 1.4. Databases... 20 1.5. Folder OSBJ... 20 1.6. Media en pers... 20 1.6.1 Krantenbestand... 20 1.6.2 Persbestand... 21 1.7. Acties in de zijlijn... 21 DEEL II: ONDERSTEUNING VAN INITIATIEVEN ALS ANTWOORD OP... 23 JEUGDDELINQUENTIE... 23 Hoofdstuk 1: Visie- en methodiekontwikkeling...23 1. Visie op reactie op jeugddelinquentie... 23 1.1. Onze visie als leidraad bij de beïnvloeding van de wijzigingen van de wet op de jeugdbescherming... 23 1.2. Evolutie van visie- en methodiekontwikkelaar naar een meer coördinerende rol... 23 1.3. De OSBJ blijft op een autonome wijze werken en vanuit een eigen visie... 24 2. Methodiekgroep Hergo... 24 3. Ouderstage... 25 Hoofdstuk 2: Informatiefunctie...25 1. Informeren van de diensten voor HCA en andere professionelen die betrokken zijn bij de reactie op delicten over de nieuwe wet op de jeugdbescherming.... 25 1.1. Website... 25 1.2. Toelichting op verschillende fora... 25

2. Hergo... 25 3. Vereffeningsfonds... 25 4. Herstelrecht in Vlaanderen: Europees... 26 Hoofdstuk 3: Vormingsaanbod...26 1. Organisatie OSBJ... 26 1.1. Vijfdaagse introductiecursus... 26 1.2. Ervaringsuitwisselingen... 26 2. Organisatie Suggnomè in samenwerking met OSBJ... 26 2.1. Achtdaagse cursus voor meer gevorderde bemiddelaars... 26 2.2. Themadagen... 26 2.3. Methodiektraining (nieuw!)... 26 Hoofdstuk 4: Adviesfunctie...27 1. Adviezen aan het Ministerie van Justitie... 27 2. Adviezen aan de Vlaamse gemeenschap... 27 Hoofdstuk 5: Ondersteuningsfunctie...28 1. Coördinatorenoverleg... 28 2. Provinciale vereffeningsfondsen... 28 3. Samenwerkingsverbanden voor HCA... 29 DEEL III: JURIDISCHE ONDERSTEUNING... 31 Hoofdstuk 1: Visie- en methodiekontwikkeling...31 1. Werkgroep Beroepsgeheim... 31 2. Schuldig verzuim... 31 3. Pleegzorg... 31 4. Hervorming Jeugdbeschermingswet... 31 5. Herstelbemiddeling... 31 6. Andere... 32 Hoofdstuk 2: Informatiefunctie...32 Hoofdstuk 3: Vormingsaanbod...32 1. Open verslaggeving... 32 2. Deontologie voogden NBMV... 32 3. Decreet Rechtspositie van de Minderjarige in de Integrale Jeugdhulp (DRPM)... 32 4. Beroepsgeheim... 33 5. Pleegzorg... 33 6. Bijdragen aan externe studiedagen... 33 Hoofdstuk 4: Adviesfunctie...34 Hoofdstuk 5: Ondersteuningsfunctie...34 1. Helpdesk... 34 2. Juridische FAQ... 35 DEEL IV : KINDERRECHTEN EN PARTICIPATIE... 37 Hoofdstuk 1: Vormingsaanbod...37 Hoofdstuk 2: Adviesfunctie...37 1. Participatie... 37 Hoofdstuk 3: Ondersteuningsfunctie...37 1. DJINN... 37 DEEL V: ONDERZOEK... 39 Hoofdstuk 1. Informatie- en ondersteuningsfunctie...39 1. Inventarisatie... 39 2. Netwerk... 40 3. Effectevaluatie... 40

DEEL VI: REGISTRATIE... 41 Hoofdstuk 1. Adviesfunctie...41 1. Nota dd 28 juni 2006... 41 Hoofdstuk 2. Informatie- en Ondersteuningsfunctie...42 1. Deelname werkgroepen registratie... 42 2. Gesprekken in de sector... 42 3. Gesprekken met relevante derden... 43 DEEL VII: VERNIEUWENDE INITIATIEVEN... 45 Inleiding...45 Hoofdstuk 1: Visie en methodiekontwikkeling...45 Hoofdstuk 2: Informatiefunctie...45 1. Database en nieuwsbrief... 45 2. Geknipte dag... 46 3. Organiseren van overleg... 46 3.1. Time-out overleg... 46 3.2. CANO-overleg... 46 3.3. BIJPASS... 46 3.4. Platform Steungezinnen... 47 3.5. Denktank moeilijk begeleidbare en/of bereikbare jongeren... 47 Hoofdstuk 3: Adviesfunctie...47 Hoofdstuk 4: Ondersteuningsfunctie...48 1. Ondersteunen van het pilootproject TAMA-MOANA (Tronkestik)... 48 DEEL VIII: PREVENTIE... 49 1. Visie en methodiekontwikkeling...49 1.1. Denktank Preventie... 49 1.2. Onderzoek Preventie in praktijk op een wenselijk spoor. Met een praktijkkader en methodische vertaling van het concept wenselijke preventie, naar een kwalitatieve preventiewerking Karel de Grote Hogeschool Bie Melis... 50 BESLUIT... 51 BIJLAGEN... 53 Bijlage 1: Activiteitenoverzicht juni 2005 december 2006...53 ANNEX:... I WERKINGSVERSLAG NIEUWSBRIEF JEUGDRECHT... I PERIODE 01/01/2006 TEM 31/12/2006... I Doelstelling 1: De informatieve functie van de Nieuwsbrief jeugdrecht...i Doelstelling 2: De helpdesk Jeugdrecht...iv Doelstelling 3: De website Jeugdrecht...iv Doelstelling 4: Intersectorale verankering...vi

ALGEMENE INLEIDING 1. Profilering en positionering In 2004 en in het voorjaar 2005 werd in de schoot van de OSBJ - zowel met de leden van de Raad van Bestuur als met alle medewerkers - uitgebreid aandacht besteed aan de rol en de positie van de OSBJ. Daardoor evolueerde de OSBJ verder naar een inhoudelijk steunpunt. De missie van de OSBJ is de volgende: De OSBJ biedt als autonoom en pluralistisch steunpunt aan alle private organisaties van de Bijzondere Jeugdbijstand een permanente en projectmatige inhoudelijke ondersteuning, die praktijkgericht en multidisciplinair/wetenschappelijk werkt. Hiermee willen we hun bijstand en hulpverlening aan de doelgroep optimaliseren in ruim overleg met de betrokken actoren. Door de missie duidelijk te verwoorden konden we verdere vragen beantwoorden die te maken hebben met legitimatie naar de sector, met de kerntaken, met de verhouding ten aanzien van de koepels en het ruimere middenveld en tenslotte ook met de verhouding ten aanzien van de Vlaamse overheid. Tijdens de interne gesprekken en discussies bleek van langsom meer de noodzaak om de sector te bevragen over welke ondersteuningsbehoeften er leven bij de doelgroep van de OSBJ, met name de private voorzieningen en diensten van de Bijzondere Jeugdbijstand. Wanneer we zo een duidelijker zicht kregen over de prioriteiten inzake ondersteuning die men van een steunstructuur verwacht, zou het makkelijker zijn verder een beleid uit te stippelen en een aanbod te ontwikkelen dat optimaal is afgestemd op de noden van de sector. Om niet tegelijkertijd partij en rechter te zijn, hebben we deze opdracht uitbesteed aan een derde, met name het Hoger Instituut voor de Arbeid uit Leuven. In het kader van dit jaarverslag beperken we ons tot een opsomming van de belangrijkste conclusies en aanbevelingen. Voor een meer uitgebreid verslag van het onderzoek verwijzen we naar het eindrapport Noden- en behoefteonderzoek op www.osbj.be onder de rubriek Over OSBJ historiek. - het werkveld ondersteunt de ambitie van de OSBJ om uit te groeien tot een volwaardig steunpunt; - de OSBJ moet een keuze maken uit de veelheid aan vragen uit de sector en hierover communiceren; - wanneer andere actoren goed werk leveren op bepaalde deelvlakken, moet de OSBJ gericht doorverwijzen; - de OSBJ moet synergieën creëren met andere partners zoals koepels, steunpunten, organisaties, platforms, ; - de OSBJ moet zich onafhankelijk opstellen ten opzichte van de overheid: men acht de signaalfunctie belangrijker dan het beleidsvoorbereidend werk; - de OSBJ moet zich eerst focussen op haar kerntaak, namelijk de inhoudelijk - methodische ondersteuning; - de OSBJ moet zowel polyvalent als specialistisch werken; - de OSBJ moet innovatief werken; - de OSBJ moet aan zelfevaluatie doen; - de OSBJ moet zijn aanbod van ondersteuning ruim bekend maken; - al deze opdrachten dienen transparant en op een aangepast ritme te worden uitgevoerd. Dit jaarverslag is een weergave van hoe wij sedert het voorjaar 2006 met een aantal aanbevelingen aan de slag gegaan zijn. Zowel de lezer van dit jaarverslag als de mensen die deelnamen aan één of meerdere activiteiten van de OSBJ kunnen zich een beeld vormen van de vorderingen die wij maakten bij de uitvoering van deze opdrachten. Vooraleer te beginnen aan de voorstelling van de verschillende werkdomeinen, willen we een beknopt verslag geven van enkele belangrijke organisatorische en structurele aspecten van de werking van de OSBJ het voorbije anderhalf jaar. OSBJ 7 ALGEMENE INLEIDING

2. Algemene Vergadering en de Raad van Bestuur De Algemene Vergadering kwam bijeen op 23 mei 2006. Op de vergadering werd eerst een beeld geschetst van de werking van het voorbije jaar en werden de plannen toegelicht voor het lopende jaar. Daarna werden de rekeningen van de vzw goedgekeurd voor 2005 en de begroting voor 2006. In de Raad van Bestuur zetelen Jan Bosmans, Els Willems,Vincent Vanhumbeeck, Bart D Hooghe, Lowie Vermeiren, Mon Vandekeybus (tot 13/12/2006), Yves Vandeghinste, Wim Van Esch, Magda De Maertelaere en Inge Debel (waarnemend lid vanaf 13/12/2006). Joz Vanden Eynden neemt als directeur deel aan de vergaderingen. Hilde Engelbeens, verantwoordelijke van de administratie, verzorgt de verslaggeving. Op de algemene teamvergadering wordt de agenda van de Raad van Bestuur met de stafmedewerkers voorbereid. Daarna volgt een uitgebreide verslaggeving. De data van samenkomst waren: 2005 2006 27 juli 2005 05 september 2005 05 oktober 2005 09 november 2005 05 december 2005 11 januari 2006 21 februari 2006 23 maart 2006 06 april 2006 23 mei 2006 29 juni 2006 30 augustus 2006 17 oktober 2006 14 november 2006 13 december 2006 Door het in dienst treden van de nieuwe directeur kon de Raad van Bestuur in de voorbije periode meer afstand nemen van de dagelijkse werking. Dit was terug de volle verantwoordelijkheid van het team onder leiding van de directeur. De belangrijkste agendapunten op de Raad van Bestuur waren : - verdere uitbouw en opvolging van de algemene organisatie - opvolging van het financieel beleid van de OSBJ - bespreking en opvolging van het Noden- en Behoefteonderzoek (HIVA) - uitwerken van een aantal concrete punten in verband met het werkgeverschap van de OSBJ en het personeelsbeleid - het Globaal Plan en de OSBJ - vorming rond Decreet Rechtspositie (DPRM), uitbouw van de Nieuwsbrief Jeugdrecht, BIJPASS en STENT, preventie, registratie, de Geknipte dagen - werken aan en onderhandelen over de nieuwe convenant voor de periode 2007-2009 - uitbreiding van de huur van lokalen voor de OSBJ, met name een bijkomende vergaderruimte. 3. Stuurgroep en werkoverleg De contacten met de Vlaamse Overheid worden geconcretiseerd in 2 soorten overleg. In de Stuurgroep staat de globale werking van de OSBJ centraal en dit zowel wat betreft de planning als wat betreft de opvolging. Deze vergadering is samengesteld - vanuit de administratie Bijzondere Jeugdzorg - uit het afdelingshoofd voorzieningenbeleid in de persoon van Lucien Rahoens en de teamverantwoordelijke voorzieningenbeleid in de persoon van David Debrouwere en - vanuit de OSBJ - de leden van de Raad van Bestuur en de directeur. ALGEMENE INLEIDING 8 OSBJ

De Stuurgroep vergaderde het voorbije anderhalf jaar op: - 05 oktober 2005-01 december 2005-21 februari 2006-28 april 2006-29 juni 2006-17 oktober 2006-22 december 2006 De voornaamste thema's op de stuurgroepvergadering waren: - structurele verankering en erkenning van de OSBJ en voorbereiding van de Convenant - vorming DRPM - Nieuwsbrief Jeugdrecht - registratie Naast de Stuurgroep is er ook een maandelijks Werkoverleg: elke laatste vrijdagnamiddag van de maand is er een overleg tussen - vanuit de administratie - David Debrouwere, teamverantwoordelijke voorzieningenbeleid en - vanuit de OSBJ - Joz Vanden Eynden, directeur, meestal samen met een stafmedewerker wiens werkdomein specifieke aandacht krijgt in het gesprek. De bedoeling van dit overleg is informatie-uitwisseling onder andere over elkaars initiatieven, opvolging van de werking van de OSBJ en concrete, verdere planning. 4. Werking van het team We geven eerst een overzicht van de evolutie van het personeelsbestand binnen de OSBJ. Daarna gaan we dieper in op de inhoudelijke werking van het team. Na het vertrek van de vorige directie in maart 2005 werd de aanwervingsprocedure gestart voor een nieuwe directeur. In die tussentijd werd de directiefunctie toevertrouwd aan Kurt De Backer. Op basis van een functieprofiel dat de Raad van Bestuur ontwikkelde, na overleg met de stafmedewerkers, werd de selectieopdracht toevertrouwd aan Ascento. Na vergelijkende selectie- en assesmentproeven schoven zij Joz Vanden Eynden als kandidaat naar voor. Er volgde nog een laatste sollicitatiegesprek met een afvaardiging van de Raad van Bestuur en op de vergadering van 7 september 2005 werd beslist dit advies te volgen. De directeur startte op 15 september 2005. Hilde Geudens had de voorbije jaren in de OSBJ heel wat inhoudelijk en beleidsvoorbereidend werk geleverd, voornamelijk op het vlak van jeugddelinquentie. Zij besliste haar loopbaan een andere wending te geven en naar het veldwerk over te stappen als gezinsbegeleidster op een Kinder- en Jeugdpsychiatriedienst. Zij vertrok einde januari 2006 en werd begin april 2006 opgevolgd door Stefaan Viaene, criminoloog, met als voornaamste opdrachten onderzoek en registratie. Ook Lies De Ruyver besliste de overstap te maken vanuit de non-profitsector naar een functie van consultant in een consultancy-bureau uit de profit-sector. Zij vertrok einde september 2006. Ze werd december 2006 vervangen door Veerle Verlinden, criminologe, die verder instaat voor de ondersteuning van de vernieuwende initiatieven. Ondertussen hebben we in april 2006 in de persoon van Sofie Vanrumst een bijkomende halftijdse juriste aangeworven om samen met Min Berghmans te werken aan de Nieuwsbrief Jeugdrecht, de juridische helpdesk, de ontwikkeling van een juridische FAQ en nog andere facetten van juridische ondersteuning aan de Bijzondere Jeugdzorg. Ook het tijdelijk contract van Chantale Staelens, die enerzijds Hilde Engelbeens helpt bij het administratieve werk en anderzijds zorgt voor de logistieke ondersteuning, werd omgezet in een contract van onbepaalde duur. OSBJ 9 ALGEMENE INLEIDING

Op 31 december 2006, kennen we de volgende personeelsbezetting: - Lieve Balcaen (jeugddelinquentie - 80%) - Min Berghmans (juriste - 80%) - Sofie Vanrumst (juriste - 50%) - Stefaan Viaene (onderzoek, registratie, jeugddelinquentie - 100%) - Veerle Verlinden (vernieuwende initiatieven - 100%) - Véronique Vancoppenolle (communicatie - imago - preventie - website - 100%) - Kurt De Backer (DJINN, participatie, Decreet Rechtspositie, intern procesbegeleider - 100%) - Hilde Engelbeens (administratie/documentatie - 100%) - Chantale Staelens (administratie/logistiek - 50%) - Joz Vanden Eynden (directeur - 100%) De werking van het team bestond voor een belangrijk deel uit de verdere uitbouw van de overgang van het thematisch werken naar een meer algemene ondersteuning van de private diensten en voorzieningen uit de Bijzondere Jeugdbijstand. Er ontwikkelde zich op niveau van het team een gezonde dynamiek bij de zoektocht naar een evenwicht tussen die algemene ondersteuning en de meer specifiek uitgebouwde deskundigheid onder andere op het vlak van jeugddelinquentie, juridische ondersteuning, kinderrechten en participatieve hulpverlening, vernieuwende initiatieven en communicatie. Deze beweging zal zich de volgende jaren verder zetten in dialoog met de sector. Op die manier is elk van de medewerkers mee verantwoordelijk én voor de uitbouw van de globale werking van de OSBJ én voor de uitbouw van enkele specifieke opdrachten, thema's of projecten. Op de wekelijkse teamvergaderingen en bij andere overlegmomenten proberen de teamleden naar elkaar enerzijds kritisch - reflecterend te zijn en anderzijds ondersteunend. Naast de globale teamwerking werken we soms ook met deelteams. Dit is onder andere het geval voor jeugddelinquentie, voor de uitbouw van de Nieuwsbrief Jeugdrecht en voor de implementatie van het Decreet Rechtspositie Minderjarigen in de Hulpverlening. Sommige deelteams hebben een permanent karakter, andere zijn van tijdelijke aard. 5. Netwerken De OSBJ heeft het voorbije halfjaar systematisch werk gemaakt van het deelnemen aan overlegvergaderingen allerhande met allerlei externe partners. Dit heeft de bedoeling om synergieën te creëren met een aantal andere actoren die rechtstreeks of onrechtstreeks betrokken zijn op de Bijzondere Jeugdzorg. Wederzijdse informatie-uitwisseling maakt altijd essentieel deel uit van een dergelijk overleg, maar ook zoeken naar complementariteit en naar mogelijke samenwerkingsverbanden, beroep doen op elkaars expertise en ervaring en samen organiseren of deelnemen aan studiedagen en vormingen. Een volledig beeld van deze contacten vind je in het activiteitenoverzicht en in de beschrijving van de verschillende werkdomeinen. Toch vermelden we hier enkele contacten: - overleg met de 3 koepels : Jongerenbegeleiding, PPJ en Vlaams Welzijnsverbond - overleg met het Beleidsondersteunend Team Integrale Jeugdhulp (BOT), voornamelijk in functie van de implementatie van het Decreet Rechtspositie - overleg met de 3 Vlaamse universiteiten, voornamelijk in functie van onderzoek en registratie en van de juridische aspecten van de jeugdhulpverlening - overleg met het Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, voornamelijk in functie van de uitbouw van de Nieuwsbrief Jeugdrecht - deelname aan redactieraden - overleg met de Kinderrechtencoalitie, het Kinderrechtencommissariaat en de Kinderrechtswinkels ALGEMENE INLEIDING 10 OSBJ

6. Nota In het kader van de algemene ondersteuningsopdracht neemt de OSBJ - zoals voorzien in de convenant - de volgende functies waar : 1. visie - en methodiekontwikkeling 2. informatiefunctie 3. vorming 4. advies 5. ondersteuning (meer info over de functies vind je op www.osbj.be onder de rubriek Over OSBJ convenant ) Bij de bespreking van de verschillende werkdomeinen, volgen we telkens dezelfde opbouw. Voor meerdere domeinen is de werking al zo ver geëvolueerd, dat we in onze ondersteuningsactiviteiten toekomen aan deze 5 functies. Voor andere werkdomeinen moeten bepaalde functies nog verder ontwikkeld worden in de komende werkjaren. OSBJ 11 ALGEMENE INLEIDING

12

DEEL I: COMMUNICATIE Hoofdstuk 1: Beeldvorming Bijzondere Jeugdzorg Het uiteindelijke doel van de informatie- en sensibilisatiecampagne is de beeldvorming van de sector Bijzondere Jeugdzorg te nuanceren. Dit zowel voor de medewerkers op het werkveld, de belendende sectoren als de samenleving. We willen tonen welke knowhow en vernieuwende initiatieven in de sector aanwezig zijn als antwoord op de (veranderende) tendensen in de maatschappij. De OSBJ valt voor deze opdracht terug op een werkgroep die samengesteld is uit mensen van de drie koepelorganisaties en van organisaties Bijzondere Jeugdzorg aangevuld met een vormgeefster. Ook zij is tewerkgesteld binnen de sector Bijzondere Jeugdzorg. De werkgroep volgt het inhoudelijke proces van de campagne mee op en verleent advies en informatie. De leden van de werkgroep ondersteunen de stafmedewerker door het mee vertalen van vragen en ideeën die voortvloeien uit het werkveld in concrete acties die de beeldvorming van de Bijzondere Jeugdzorg ten goede komen. De werkgroep kwam tussen juni 2005 en december 2006 vier keer samen. Daarnaast werd de stafmedewerker gecoacht door Koen Vanden Broeck van het communicatiebureau Ethicom (www.ethicom.be). Zij kwamen tussen juni 2005 en januari 2006 vijf keer samen. Tijdens deze bijeenkomsten werd het campagneplan opgesteld en bijgestuurd en werden de concrete actie besproken vanuit een communicatief oogpunt. We bespreken eerst de activiteiten die opgenomen waren in de convenant met de overheid. In een tweede deel beschrijven we de acties die naast de convenant uitgewerkt werden door de OSBJ. (Binnen de convenant) 1. Vormingsaanbod 1.1. Een 3-daagse vorming In Beeld. Organisaties Bijzondere Jeugdzorg communiceren met de buitenwereld Doel Het organiseren van deze vorming had volgende doelstellingen: 1. Organisaties Bijzondere Jeugdzorg bewust maken dat ook zij de beeldvorming van de sector mee bepalen en dus daar een belangrijke rol in te spelen hebben. 2. Organisaties Bijzondere Jeugdzorg er bewust van maken dat externe communicatie op een professionele en efficiënte manier moet verlopen, wil men de beeldvorming over de sector veranderen. 3. Praktische handvatten aanreiken om een extern communicatiebeleid binnen de organisatie te ontwikkelen. Actie Om na te gaan wat de tekorten en de vragen zijn die leefden binnen de voorzieningen Bijzondere Jeugdzorg nam Véronique Vancoppenolle een vragenlijst af bij een aantal voorzieningen. Deze vragenlijst werd ook op de site geplaatst en aangekondigd in de elektronische nieuwsbrief van september 2005. Op basis van de informatie die hieruit kwam, organiseerde de OSBJ vzw in samenwerking met Steunpunt Jeugd een 3-daagse vormingsreeks met als thema externe communicatie. Dit vanuit de vaststelling dat wanneer het gaat over externe communicatie dit veelal dezelfde moeilijkheden en mogelijkheden oplevert voor zowel de sector Jeugd als de sector BJZ. Vanuit beide sectoren konden 25 mensen deelnemen. Voor de Bijzondere Jeugdzorg waren er op 17/02/06 16 deelnemers, op 10/03/2006 18 en op 31/03/2006 22 deelnemers. OSBJ 13 WERKINGSVERSLAG Deel I

In de voormiddag kregen de deelnemers een inhoudelijke en theoretische bijdrage van Eric Gouben (Memori). In de namiddag waren er telkens twee workshops. Deze workshops waren verschillend voor deelnemers van de BJZ en Jeugdwerk. De deelnemers waren vooral directeurs en een aantal stafmedewerkers (administratie of onthaal) Er waren zowel mensen uit grote voorzieningen aanwezig als kleinere voorzieningen. Over het algemeen waren de deelnemers tevreden tot zeer tevreden. 2. Ondersteuningsfunctie 2.1. Praktische gids In Beeld. Organisaties Bijzondere Jeugdzorg communiceren met de buitenwereld Doel 1. Verzamelen en verspreiden van de informatie die naar voor kwam op de driedaagse vorming om zo een groter bereik te hebben dan enkel de deelnemers aan de vorming. Door te vertrekken vanuit de voorbeelden en de vragen van de vorming, een praktische handleiding uitschrijven voor organisaties Bijzondere Jeugdzorg. 2. Een antwoord bieden op vragen van medewerkers binnen de Bijzondere Jeugdzorg naar meer informatie omtrent communicatie en het omgaan met media. Actie De redactie die mee nadacht over de inhoud en de opbouw van de praktische gids kwam een laatste keer samen op 16 juni 2005. Tijdens dit overleg werd ook verdeeld wie welk hoofdstuk zou nalezen. Deze redactie was samengesteld uit mensen van de Bijzondere Jeugdzorg en deskundigen op het gebied van communicatie De hoofdstukken die aan bod komen, zijn dezelfde als de inhoudelijke bijdragen en de workshops op de vormingsreeks In Beeld. Zo kon de theorie gestaafd worden aan de praktijk en op die manier weergegeven worden. De hoofdstukken werden nagelezen door onder andere mensen van de redactie, de mensen die de workshop op de vorming gaven, door Eric Gouben en door een aantal mensen uit de Bijzondere Jeugdzorg (op vraag van Véronique Vancoppenolle). De praktijkreeks zal in het voorjaar van 2007gratis verspreid worden naar de organisaties van de Bijzondere Jeugdzorg. (Buiten de convenant) 2.2. Bekendmaking Logo en slogan Bijzondere Jeugdzorg (BJZ) Doel We wilden de campagne en de Bijzondere Jeugdzorg ondersteunen aan de hand van een logo en een slogan. Door het logo op een zo ruim mogelijke manier te verspreiden en bekend te maken, groeit de herkenbaarheid van de sector in de samenleving. Actie In de week van 20 juni werden de stickers met het logo en slogan van de BJZ naar alle organisaties binnen de BJZ verstuurd. Er werden zo n 32.000-tal stickers verdeeld over de voorzieningen. Sommige voorzieningen vroegen bijkomende stickers doorheen het werkjaar. In een begeleidende brief stond onder andere wat er van hen wordt verwacht, waarvoor en waarom vragen we hen om de stickers te gebruiken (profilering van de sector, eenheidsgevoel opwekken) en welke acties ze van ons mogen verwachten ter ondersteuning van hun werking. We merken op dat heel wat organisaties Bijzondere Jeugdzorg gebruik maken van dit logo op hun website of op documenten. Een aantal voorbeelden zijn terug te vinden op de website www.osbj.be. WERKINGSVERSLAG Deel I 14 OSBJ

2.3. Doelgroepenanalyse Doel Zicht krijgen op hoe bepaalde (deel)doelgroepen kijken naar de Bijzondere Jeugdzorg (BJZ). Deze resultaten bepalen voor welke doelgroep welke acties nodig zijn om hun beeldvorming te wijzigen. Actie Er werd een vraag gesteld via de wetenschapswinkel Brussel voor het uitvoeren van een doelgroepenanalyse als mogelijk onderwerp van een thesis. We stelden de vraag voor op de beurs van de wetenschapswinkel in Brussel. Tot nu toe koos geen enkele student om hier rond te werken. Véronique Vancoppenolle voerde zelf een beperkte doelgroepenanalyse uit om na te gaan hoe andere sectoren naar de BJZ kijken. Ze stelde een vragenlijst op waarin gepeild werd naar kennis, attitude en welke informatie ze willen krijgen en op welke manier. Deze werd uitvoerig bekeken op verschillende regioteams van Kind en Gezin (K&G) en op een overleg waarbij Véronique Vancoppenolle aanwezig was. Daarnaast werd de vragenlijst ook bekeken op een overleg van de Geestelijke Gezondheid (GGZ) in Oost-Vlaanderen waarop Véronique Vancoppenolle ook aanwezig was. Grote lijnen die uit de vragenlijsten en de overlegmomenten naar voor kwamen: - De werking van de BJZ is minder bekend bij K&G dan bij de GGZ. Bij K&G kennen ze vaak enkel de Comités en de jeugdrechtbank, maar weten de regioteamleden dikwijls niet welke voorzieningen werkzaam zijn binnen de BJZ. Binnen de GGZ is deze kennis wel aanwezig. - Beide sectoren vinden dat ze soms met cliënten op hun schoot blijven zitten omdat het Comité geen dossier opent. Dit hangt wel af van de consulent of het Comité op zich. - Kind en Gezin geeft aan dat ze nood hebben aan meer informatie over de werking van de BJZ en de voorzieningen. GGZ geeft aan informatie te willen die aansluit bij hun dagelijkse praktijk en zo interessant is voor hen. 2.4. Vormingspakket Bijzondere Jeugdzorg (BJZ) Doel Waarom een vormingspakket: - Op een uniforme wijze de werking van de BJZ toelichten - Veel onduidelijkheden, onwetendheden en vooroordelen over de sector BJZ uit de weg ruimen en een realistisch beeld scheppen van de BJZ - Veranderende maatschappij: ook de BJZ evolueert Actie Voor het uitwerken van een vormingspakket over de Bijzondere Jeugdzorg (BJZ) werd beroep gedaan op studenten van de Sociaal Hogeschool Gent (een thesisstudente Fran De Vis) en op de Universiteit Gent (projectgroep binnen de vakgroep sociale agogiek). Sociaal Hogeschool Gent - Eerst waren er voorbereidende gesprekken met een leerkracht (Katia Perquy) om de vraag duidelijk te maken en na te gaan welk aanbod men vanuit de school kon bieden. Katia Perquy werd vanuit de Sociaal Hogeschool een aantal uren vrijgesteld om Fran De Vis in haar opdracht te begeleiden. Vanuit de OSBJ volgde Véronique Vancoppenolle het proces op. - Concreet betekende dit dat Véronique Vancoppenolle tussen november 2005 en juni 2006 verschillende keren overlegde met Fran en/of Katia in functie van het uitwerken van het vormingspakket. - Resultaat: Fran ontwikkelde een internetspel voor leerlingen uit het middelbaar onderwijs. De uitwerking van dit internetspel staat nog in zijn kinderschoenen en is een eerste aanzet tot de uitwerking van een professioneel en efficiënt internetspel. In 2007 zal dit spel verder uitgewerkt worden. OSBJ 15 WERKINGSVERSLAG Deel I

Universiteit Gent Vakgroep Sociale Agogiek - Eerst waren er voorbereidende gesprekken met een docent (Gerda Moeneclay) om de vraag te verduidelijken en na te gaan welk aanbod men vanuit de school kon bieden. Er werd een projectvoorstel uitgeschreven door Véronique Vancoppenolle. - Dit projectvoorstel werd toegelicht op een projectenbeurs voor studenten van het derde, vierde en vijfde jaar Sociale Agogiek in november 2005. - 11 studenten kozen ervoor om dit project uit te werken. Concreet betekende dit dat Véronique tussen november 2005 en mei 2006 zowel via mail als via een tweemaandelijks overleg contact had met de studenten en het proces van nabij opvolgde. - Resultaat: De projectgroep ontwikkelde een doe-map voor medewerkers van Kind&Gezin. Ook hier is er nog werk aan de uitwerking van de doe-map en dit zal gebeuren in de loop van 2007. 2.5. Folder BJZ Doel Binnen de sector Bijzondere Jeugdzorg ontbreekt een algemene folder met de werking van en het aanbod binnen de Bijzondere Jeugdzorg en de doelgroep. Deze folder dient als ondersteuning voor de organisaties Bijzondere Jeugdzorg wanneer zij hun werking toelichten op diverse plaatsen (scholen, studiedagen, jeugdwerkingen, buurtwerkingen, ). Actie In 2006 gaven we een aanzet tot folder door het verzamelen van allerlei informatie over de Bijzondere Jeugdzorg en deze informatie te vertalen naar een toegankelijke tekst voor een folder. Deze aanzet tot folder werd uitgehangen op de Geknipte Dagen met de vraag om te reageren op de inhoud. Daarnaast konden mensen hun naam noteren indien ze verder willen meewerken aan de totstandkoming van een folder BJZ. In 2007 wordt deze folder verder uitgewerkt en verspreid. 2.6. Een Geknipte Dag Doel Een Geknipte Dag voor alle medewerkers waarin ontmoeting, uitwisseling, informatie en amusement de rode draad vormden. We wilden iedereen die werkt binnen een voorziening of project Bijzondere Jeugdzorg laten proeven van het diverse aanbod dat we elke dag organiseren als antwoord op een maatschappelijke nood. Daarnaast was het een moment om met elkaar ervaringen en tips uit te wisselen. Actie In het najaar 2006 organiseerden we op vijf verschillende momenten (op een weekdag en telkens één per provincie) een Geknipte Dag : Provincie West-Vlaanderen vrijdag 20/10/2006 in Torhout Provincie Oost-Vlaanderen donderdag 26/10/2006 in Gent Provincie Limburg donderdag 9/11/2006 in Genk Provincie Antwerpen donderdag 16/11/2006 in Lier Provincie Vlaams-Brabant/Brussels Hoofdstedelijk Gewest dinsdag 21/11/2006 in Bierbeek In de voormiddag lag het accent op kennismaking en ervaringsuitwisseling. We organiseerden een opendeurdag waarbij medewerkers van de ene voorziening op bezoek gingen naar een andere voorziening. Dit om kennis op te doen over de werking van andere voorzieningen en getuige te zijn van de diversiteit van het aanbod binnen de eigen sector. In de namiddag sneden we, op een centraal gelegen ontmoetingspunt in de provincie, verschillende thema s aan en begeleiden geknipte personen een aantal workshops. WERKINGSVERSLAG Deel I 16 OSBJ

Communicatie - In januari 2006 verspreidden we een brief met een kandidaatsformulier naar alle voorzieningen in een straal van 25 kilometer rond het centraal punt in de provincie. Enerzijds om ervoor te zorgen dat de afstand tussen de verschillende voorzieningen niet te groot was en anderzijds om de afstand van de voorziening die ze in de voormiddag bezochten naar het centraal punt waar het namiddaggedeelte doorging, te beperken. - Voorzieningen kregen de tijd tot 28 februari 2006 om zich kandidaat te stellen. We kregen per provincie een aantal kandidaten binnen, maar niet voldoende (we hadden minstens vijf voorzieningen nodig per provincie om zo groepen van 20 deelnemers toe te laten per bezoek). - We lanceerden een tweede oproep naar alle voorzieningen binnen een provincie op 15 maart 2006, waarbij men tot 7 april 2006 de kans kreeg zich kandidaat te stellen. Terug kwamen een aantal kandidaturen binnen. In de provincies waar er nog steeds te weinig kandidaten waren, werden gericht voorzieningen bevraagd om hun deuren te openen. - In juni 2006 werd naar alle voorzieningen, diensten en projecten een affiche van de Geknipte Dag verstuurd en werden extra pagina s aangemaakt op de www.osbj.be. Op deze pagina s werd het programma bekend gemaakt, kon elke voorziening die zijn deur opende zijn aanbod bekend maken via een fiche en konden mensen zich inschrijven. Na de Geknipte Dagen kon men foto s bekijken en enkele evaluaties van deelnemers lezen. - Juni 2006: Aan de koepels en de voorzitters van de regionale overlegplatforms Bijzondere Jeugdzorg werd via mail gevraagd om via hun communicatiekanalen de Geknipte Dag aan te kondigen. - In september 2007 stuurden we naar elke voorzieningen, diensten en projecten Bijzondere Jeugdzorg per medewerker een flyer waarop kort aangegeven werd wat het programma was en waar de link naar de website bekend werd gemaakt. - In september-oktober 2007 planden we per provincie een voorbereidende vergadering met de voorzieningen die hun deuren openden. In november-december 2006 planden we met dezelfde voorzieningen een evaluatievergadering. Met deze informatie zullen we in 2007 een draaiboek opstellen met de belangrijkste richtlijnen om je werking voor te stellen aan de hand van een opendeur. - Op de verschillende dagen werd de (vooral regionale) pers uitgenodigd. In de verschillende provincies konden we dan ook rekenen op heel wat persbelangstelling zowel van audio-visuele als van geschreven pers. Resultaat: Opkomst - Antwerpen: 201 (op ongeveer 1600 medewerkers 12,5%) - West-Vlaanderen: 216 (op ongeveer 1550 medewerkers 14%) - Oost-Vlaanderen: 132 (er konden niet meer inschrijvingen omdat het Vredeshuis niet meer mensen kon opvangen. We hebben een 20-tal mensen die zich wilden inschrijven moeten weigeren. Ook op de site stond al vlug dat de inschrijvingen voor Oost-Vlaanderen afgesloten waren) (op ongeveer 1350 medewerkers 10%) - Limburg: 203 (op ongeveer 900 medewerkers - 22,5%) - Vlaams-Brabant/Brussel: 147 (Brussel ongeveer 200 medewerkers en Vlaams-Brabant ongeveer 600 18%) Evaluatie deelnemende organisaties BJZ aan de opendeur in de voormiddag - Het is een positieve ervaring om je werking voor te stellen aan andere medewerkers uit de sector. Je krijgt veel vragen en positieve reacties op de werking. - Het is een positieve ervaring voor het team om de opendeur te organiseren (teambuilding). - Een goed initiatief en voor herhaling vatbaar. Het feit dat het provinciaal georganiseerd werd, werd goed bevonden omdat men zo collega s en voorzieningen van dichtbij leert kennen. Evaluatie deelnemers - Het is interessant om andere werkingen en mensen uit het werkveld te leren kennen. - Het kennismaken met initiatieven en projecten en het ontmoeten van andere hulpverleners werd positief bevonden. Vaak is er vraag naar meer van dergelijke initiatieven. - Het programma werd vaak te druk bevonden. Dikwijls de opmerking dat men ook in de namiddag meer ervaringsuitwisseling had gewild (in plaats van de lezingen en de vaak theoretische workshops). OSBJ 17 WERKINGSVERSLAG Deel I

2.7. Reportage Bijzondere Jeugdzorg Doel Een journaliste (Saskia Vannieuwenhove) wil een reportage maken over de Bijzondere Jeugdzorg en een genuanceerd beeld brengen (het dagdagelijkse leven in een voorziening BJZ). Ze wil aan de hand van een reportage aantonen wat de krachten en de dynamiek van de BJZ zijn. Actie Véronique Vancoppenolle en iemand van de werkgroep zaten op vraag van de journaliste samen om na te gaan hoe dit gerealiseerd kon worden. Zowel de mogelijke inhoud als de zoektocht naar financiële middelen kwam hierbij aan bod. De journaliste kwam daarna haar idee uiteenzetten op de werkgroep Imago van februari 2006. Er zijn gedurende 2006 heel wat contacten geweest, maar er is nog niets concreet uit de bus gekomen. In 2007 wordt dit idee verder bekeken. 2.8. Acties in de zijlijn - November 2005: Het schrijven van een artikel over de beeldvormingscampagne voor Agora. - Adviesraad In Petto om informatie over de Bijzondere Jeugdzorg op te nemen op de vernieuwde site www.jongereninformatie.be. Deze site is een informatiesite voor jongeren waarin ze informatie vinden over heel diverse thema s en vraagstellingen. In Petto was deze site aan het updaten en vroeg mensen uit verschillende sectoren om zaken na te lezen. Véronique Vancoppenolle nam deel aan de reflectiegroepen wonen en relatie in september/oktober 2005 om de inhoud met betrekking tot de BJZ na te lezen, te verbeteren en aan te vullen. - Véronique Vancoppenolle nam deel aan een overlegvergadering naar aanleiding van de samenstelling van drie informatiebundels (in opdracht van minister Anciaux) voor kinderen en jongeren door In Petto om het deel over de Bijzondere Jeugdzorg na te lezen en te becommentariëren. Hoofdstuk 2: Communicatie OSBJ (Binnen de convenant) 1. Informatie- en ondersteuningsfunctie 1.1. Website www.osbj.be Doel De website is vooral informatief en gericht op medewerkers van de Bijzondere Jeugdbijstand en andere geïnteresseerden (onder andere mensen in het onderwijs, studenten, verwijzers en belendende sectoren). Op de site is heel wat basisinformatie terug te vinden over de werking en de structuur van de Bijzondere Jeugdbijstand. Ook de werking van de OSBJ wordt uitvoerig toegelicht met daarbij een link naar de contactpersonen. Daarnaast geeft de website de stafmedewerkers van de OSBJ de mogelijkheid om artikels en teksten te publiceren. De site is deels ook interactief opgesteld: - mogelijkheid om gratis vacatures, activiteiten en vormingen bekend te maken op de kalender, de rubriek nieuws - een juridische helpdesk - af en toe wordt een bevraging gedaan (bijvoorbeeld over de nieuwsbrief vernieuwende initiatieven en over externe communicatie) WERKINGSVERSLAG Deel I 18 OSBJ

Actie Van juni 2005 tot en met december 2006 kregen we: - dagelijks gemiddeld 308 mensen op bezoek (gemiddeld 9400 per maand) - 209 vragen om vacatures op de site te plaatsen - 192 aanvragen om vormingen en activiteiten op te nemen in de kalender - 65 vragen om een nieuwtje op te nemen - 32 vragen om een publicatie op te nemen in onze lijst - 15 aanvragen om een link te plaatsen van onze site naar hun website De stafmedewerkers van de OSBJ verzorgen de inhoudelijke bijdragen. De website wordt wekelijks geüpdatet door Véronique Vancoppenolle. 1.2. e-nieuwsbrief Doel Interessante informatie voor medewerkers van de Bijzondere Jeugdzorg op een snelle en eenvoudige manier verspreiden. Actie Sinds september 2004 verspreiden we maandelijks een gratis elektronische nieuwsbrief. De opmaak van de nieuwsbrief wordt opgevolgd door drie stafmedewerkers van de OSBJ. De inhoud wordt samengesteld door de stafmedewerkers van de OSBJ en via andere informatiekanalen. Momenteel ontvangen 1450 mensen onze nieuwsbrief. De ontvangers van de nieuwsbrief zijn divers: onder andere medewerkers binnen de Bijzondere Jeugdbijstand, verwijzers, mensen in het onderwijs, studenten en medewerkers van belendende sectoren. Op de hoofdpagina van de site www.osbj.be kunnen mensen zich voor deze nieuwsbrief rechtstreeks inschrijven. Alle nieuwsbrieven zijn terug te vinden op de website. Op vraag van voorzieningen Bijzondere Jeugdzorg kan de elektronische nieuwsbrief ook verkregen worden in een word-document waarbij alle informatie intergaal is opgenomen. Zo is het mogelijk om de nieuwsbrief uit te printen en gemakkelijk ter beschikking te stellen aan de medewerkers. (Buiten de convenant) 1.3. Vernieuwde website www.osbj.be Doel Door de groei van de website stappen we over van een html-site naar een databasegestuurde site. Dit onder andere om: - de site nog toegankelijker en gebruiksvriendelijk te maken - de tijdsinvestering voor de stafmedewerkers te beperken - heel wat zaken te automatiseren - de juridische FAQ in een database te gieten zodat het een gebruiksvriendelijk instrument wordt. Actie Sinds mei 2006 werd heel wat energie gestoken in enerzijds het opvragen van offertes bij verschillende bureaus en anderzijds de herwerking en invulling van de nieuwe structuur van de site. We gingen met Curious in zee om de site om te zetten naar een database. Eind december kreeg het voltallig team van de OSBJ vorming over het gebruik van deze database. In februari 2007 wordt de nieuwe site www.osbj.be gelanceerd. OSBJ 19 WERKINGSVERSLAG Deel I

1.4. Databases Doel Enerzijds om de gegevens van vernieuwende initiatieven te inventariseren in een database waardoor de bezoekers gemakkelijk informatie kunnen terugvinden en vernieuwende initiatieven op een gebruiksvriendelijke manier hun gegevens kunnen inbrengen in een fiche. Anderzijds een database om het aanbod van de herstelrechtelijke en constructieve afhandelingen in Vlaanderen in onder te brengen waardoor bezoekers op een eenvoudige manier informatie kunnen opzoeken. Actie In samenwerking met Jeugdwerknet werden twee databases uitgewerkt. Deze databases zijn sinds december 2005 online op www.osbj.be. 1.5. Folder OSBJ Doel De werking en medewerkers van de OSBJ bekendmaken bij medewerkers van de Bijzondere Jeugdzorg. Actie We ontwierpen een nieuwe informatieve folder in september 2005 en stuurden er één naar elke organisatie Bijzondere Jeugdzorg. Deze folder bieden we onder andere ook aan bij informatiemomenten, overlegmomenten, vormingen en gesprekken met belendende sectoren en verwijzers. 1.6. Media en pers 1.6.1 Krantenbestand Doel Bijhouden van een up-to-date krantenbestand omtrent berichtgeving over de Bijzondere Jeugdbijstand. Actie Véronique Vancoppenolle nam de krantenartikels die in 2005 verschenen door met de bedoeling na te gaan hoe er in de geschreven pers over de Bijzondere Jeugdzorg geschreven wordt. Volgende conclusie konden we daaruit trekken: Wanneer er over de BJZ geschreven wordt, kunnen we dit bekijken vanuit drie verschillende niveaus: - Op het niveau van de doelgroep (jongeren, ouders en hun gezin): hierover wordt er vaak op een negatieve manier bericht gegeven. Dikwijls komen verhalen naar voor over jongeren die een delict pleegden. - Op het niveau van de voorzieningen: hier merken we een meer neutrale en genuanceerde berichtgeving op. Wat betreft de vernieuwende initiatieven wordt er vaak positief bericht. - Op het niveau van de sector: dit wordt eerder negatief omschreven. Men beschrijft de BJZ vooral vanuit de structuren en de overheid. Deze berichtgeving gaat vaak over wachtlijsten, te weinig geld of te weinig personeel. WERKINGSVERSLAG Deel I 20 OSBJ

1.6.2 Persbestand Doel Bijhouden van een up-to-date persbestand van journalisten die bericht geven over de Bijzondere Jeugdzorg. Dit persbestand wordt op vraag van organisaties Bijzondere Jeugdzorg ter beschikking gesteld. Actie Naar aanleiding van onder andere de Geknipte Dagen stelden we een perslijst samen van media en journalisten die geïnteresseerd zijn in de sector Bijzondere Jeugdzorg. 1.7. Acties in de zijlijn - In november 2005 kwamen nogal wat vragen binnen van journalisten naar aanleiding van het assisenproces in Antwerpen omtrent kindermishandeling. Zowel de OSBJ als de verschillende koepels kregen journalisten aan de lijn. De OSBJ vond het nodig om op deze vragen vanuit de verschillende koepels en werkingen toch eenzelfde boodschap weer te geven. Daarom riep de OSBJ mensen uit de drie koepels samen voor een spoedbijeenkomst op vrijdag 26/11/05 om de snaren op elkaar af te stemmen. - Vragen omtrent externe communicatie beantwoorden die veelal binnenkomen via de juridische helpdesk of via de website. - Regelmatig overleg met communicatiemedewerkers in andere sectoren. Dit met de bedoeling om informatie en kennis uit te wisselen. OSBJ 21 WERKINGSVERSLAG Deel I

22

DEEL II: ONDERSTEUNING VAN INITIATIEVEN ALS ANTWOORD OP JEUGDDELINQUENTIE Hoofdstuk 1: Visie- en methodiekontwikkeling 1. Visie op reactie op jeugddelinquentie 1.1. Onze visie als leidraad bij de beïnvloeding van de wijzigingen van de wet op de jeugdbescherming In de voorgaande jaren investeerden we veel in het ontwikkelen en bekend maken van onze visie over de vraag hoe men moet reageren op jongeren die als misdrijf omschreven feiten plegen. (zie jaarverslag 2003-2004). In 2005-2006 streefden we ernaar om deze visie ook te realiseren doorheen de wijzigingen van de wet op de jeugdbescherming. - We legden contacten met de federale minister van Justitie en haar kabinet. - We verleenden adviezen aan de Afdeling Bijzondere Jeugdzorg IVA Jongerenwelzijn en pleegden overleg met minister Vervotte en haar kabinet. - De OSBJ nam en neemt via de personen van Hilde Geudens en Min Berghmans ook deel aan de Vlaamse werkgroep jeugdsanctierecht. - Via publicaties probeerden we de sleutelfiguren te overtuigen van onze visie. Hilde Geudens publiceerde in het najaar 2005 een artikel in het Tijdschrift voor Herstelrecht (2005 4) over Nieuw Jeugdrecht in België. Onze visie sluit nauw aan bij de visie van de Vlaamse gemeenschap en werd uiteindelijk in belangrijke mate gerealiseerd in het nieuwe jeugdbeschermingsrecht. 1.2. Evolutie van visie- en methodiekontwikkelaar naar een meer coördinerende rol De rol van de OSBJ bij het procesmatig ondersteunen van diensten Herstelrechtelijke en Constructieve Afhandelingen (HCA-diensten) onderging een hele evolutie sinds de eerste opdracht om een aantal bemiddelingsprojecten te implementeren in Vlaanderen. In deze implementatiefase was de OSBJ ook de ontwikkelaar van visie en methodiek. De OSBJ was het enige referentiepunt voor de opstartende herstelbemiddelingsdiensten zodat de visie van OSBJ door bijna alle diensten werd gevolgd. In dit herstelrechtelijk elan ijverden we voor een meer herstelgerichte invulling van gemeenschapsdienst (GD) en leerprojecten (LP), mede onder impuls van de Vlaamse overheid. Dit streven naar een herstelgerichte invulling werd door sommige diensten op enthousiasme onthaald. Voor anderen kwam het eerder geforceerd over. Ze voelden zich niet volledig erkend in de eigen inzet en zingeving van hun project en ervaarden de noodzaak om (ook) herstelgericht te werken eerder als een subsidievoorwaarde. Van enthousiaste implementator van een zelf ontwikkelde visie en methodiek zijn we geëvolueerd naar een eerder coördinerende rol waarbij de OSBJ niet langer het voortouw neemt om een visie te promoten, maar eerder faciliterend werkt. Het is nu de taak van de OSBJ om ondanks een veelheid aan visies en methodieken tot een goede afstemming te komen tussen de verschillende diensten en te zoeken naar een nieuw evenwicht tussen de wederzijdse verwachtingen van de diensten en de OSBJ. Het lijkt ons op dit ogenblik opportuun om te vertrekken vanuit de concrete praktijk van de diensten, de gehanteerde methodieken verder in kaart te brengen en hierbij telkens na te gaan of meer eenvormigheid mogelijk en wenselijk is en tot op welke hoogte. Ook bij deze meer pragmatische benadering zullen verschillen in visie aan de oppervlakte komen, maar lopen we minder risico op al te abstracte discussies. In deze consolidatiefase waar gezocht wordt naar verdere normering en dus ook meer eenvormigheid is het ook onze opdracht om de visies van de verschillende diensten duidelijk maar genuanceerd te verwoorden en hierbij de raakvlakken en de verschilpunten weer te geven. OSBJ 23 WERKINGSVERSLAG Deel II

1.3. De OSBJ blijft op een autonome wijze werken en vanuit een eigen visie De OSBJ wil als onafhankelijke vzw, zowel tegenover de diensten als tegenover de overheid, blijven werken op een autonome wijze en vanuit een eigen visie. Wanneer ze adviezen geeft aan de overheid doet ze dit vanuit de overtuiging dat ze hierdoor een meerwaarde kan leveren bij de besluitvorming. Ze zal zich echter niet enkel laten leiden door de overheid louter in functie van de uitvoering van het Vlaamse beleid. Werken vanuit een eigen visie betekent ook dat de OSBJ tegenover de diensten niet de rol van zuiver neutrale coördinator opneemt. De eigen visie op de wenselijke reactie op jeugddelinquentie zal haar standpunten beïnvloeden. Dit betekent echter niet dat haar visie hierbij doorslaggevend zal zijn. 2. Methodiekgroep Hergo Het doel van dit overleg was, bij de opzet van dit experiment in 2002, de methodische ondersteuning en het verder ontwikkelen van een methodiek, aangepast aan de Belgische situatie. Deze methodiek werd inmiddels uitgeschreven. De methodiekgroep staat nu minder in voor het ontwikkelen van de methodiek dan wel voor het bewaken van de eenvormigheid. Dit gebeurde door het draaiboek zoals uitgeschreven door Inge van Fraechem nog eens te overlopen om na te gaan in welke mate de diensten hiervan afwijken. Terugkerende knelpunten zijn: - Het duidelijk onderscheiden houden van de vraag naar hulp bij POS en de herstelrechtelijke reactie op het delict. - De vraag naar begeleiding bij andere gezinsproblemen is vooral zeer sterk wanneer de sociale dienst van de jeugdrechtbank hier niets in opneemt. In het arrondissement Brussel is er steeds een consulent aanwezig op de Hergo die de verdere uitvoering hiervan mee opvolgt en ondersteuning biedt bij andere vragen van het gezin. In dit arrondissement wordt het samen gaan van POS en MOF niet als een probleem ervaren. In andere arrondissementen stelt de sociale dienst zich veel terughoudender op en komen de vragen naar hulpverlening bij de moderator terecht terwijl die hiervoor niet gemandateerd is. Een aantal vragen duiken hierbij op. Is het de taak van de sociale dienst om de naleving van de afspraken betreffende hulpverlening en ondersteuning van het gezin op te volgen? Wordt er daarbij een onderscheid gemaakt tussen POS en MOF? Hoe kan dat verwezenlijkt worden binnen één Hergo? - De juridische positie van de politie en de werklast binnen de politiekorpsen. - Deze positie is nog steeds niet uitgeklaard. Deelname aan de Hergo is, ook met de nieuwe wet op de Jeugdbescherming, geen wettelijke taak van de politie. De nieuwe wet heeft het probleem omzeild door de politie te plaatsen onder de zogenaamd 'dienstige personen' die volgens de wet kunnen deelnemen aan het Hergo-overleg. Het expliciet opnemen van de politie als een verplichte actor bij Hergo zou immers gevolgen hebben voor de wetgeving over het politieambt. Alles staat of valt bij de goodwill van de plaatselijke politiekorpsen. Deze goodwill is tot nog toe meestal aanwezig maar het blijft de vraag of dit zo zal blijven als het aantal Hergo's toeneemt en als de politie ook het opvolgen van huisarrest aan haar takenlijstje moet toevoegen. Methodiekgroepen voor Hergo behandelden volgende thema s: - 5 september 2005: intentieverklaring - 18 januari 2006: intervisie - 24 april 2006: POS in Hergo - 19 juni 2006: Draaiboek Hergo - 14 september 2006: verdere ontwikkeling registratiesysteem - Hergo en allochtonen - 27 november 2006: concept Hergo in functie van de verdere implementatie Met het oog op de verdere uitbreiding van Hergo naar andere arrondissementen zal deze methodiekgroep de opleiding organiseren voor de beginnende Hergomoderatoren. Nadien wordt ze omgevormd tot een intervisiegroep. WERKINGSVERSLAG Deel II 24 OSBJ