Projectplan Effecten zeespiegelstijging en zandhonger Oosterschelde Datum 31-8-2018 Status Definitief
Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Gebieds- en probleembeschrijving... 3 1.2 Scenario s van Zeespiegelstijging... 5 1.3 Resultaten voorgaand onderzoek integrale veiligheid Oosterschelde... 5 1.4 Te verwachten effecten... 6 1.5 Doel onderzoek EZZO... 6 1.6 Vraagstelling... 6 1.7 Eindresultaat... 7 2. Scope en uitgangspunten... 8 2.1 Uitgangspunten... 8 2.2 Afbakening... 8 2.3 Scope... 8 2.4 Onderzoekstappen... 9 2.5 Aanzet effectbepaling ruimtegebruik... 9 2.6 Samenhang met andere projecten en programma s... 10 2.7 Afstemming... 11 3. Organisatie... 12 3.1 Overleg... 12 3.2 Bemensing... 12 3.3 Planning/budget... 13 3.4 Kwaliteitsborging... 13 3.5 Marktbenadering... 13 3.6 Projectrisico s... 13
1. Inleiding Het Deltaprogramma 2015 voorziet dat klimaatverandering en zeespiegelstijging de Oosterschelde voor uitdagingen plaatsen. Ook spelen er de nadelige effecten van de Deltawerken, zoals de zandhonger, en staat het ruimtegebruik onder druk. Het deltaprogramma stelt daarom een voorkeursstrategie voor de Oosterschelde voor die is gericht op een toekomstbestendige aanpak van de waterveiligheidsopgave die bijdraagt aan de aanpak van de erosie van het intergetijdengebied (zandhonger) en het economisch gebruik van de Oosterschelde, volgens de principes van het Deltaprogramma Zuidwestelijke Delta: voldoende beschermd, economisch vitaal en ecologisch veerkrachtig. Het MIRT-onderzoek Integrale veiligheid Oosterschelde (IVO) heeft in 2016 uitgezocht voor welke uitdagingen de hoogwaterveiligheid van de Oosterschelde wordt geplaatst door de zeespiegelstijging, en wanneer die effect zullen hebben. IVO concludeert dat tot een zeespiegelstijging van 35cm de effecten op de hoogwaterveiligheid beperkt zijn, maar dat bij grotere ZSS wel effecten zijn te verwachten. IVO concludeert dat bij toenemende ZSS de kering vaker zal sluiten. Dat kan forse effecten hebben op ecologie, visserij en scheldierkweek. Welke effecten dat zullen zijn en bij welke sluitfrequentie die zullen voordoen is nog onbekend. Daarom wordt vervolgonderzoek gestart naar de effecten van de klimaatverandering, zeespiegelstijging en zandhonger op het ruimtegebruik, recreatie en de natuur van de Oosterschelde. Dit is het projectplan van dat vervolgonderzoek dat de naam Effecten Zandhonger en ZSS op de Oosterschelde (EZZO) heeft gekregen. Rijkswaterstaat heeft in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het ministerie van Economische zaken een MIRT-verkenning uitgevoerd naar de meest effectieve maatregelen voor de aanpak van de zandhonger in de Oosterschelde. De uitkomst staat beschreven in de Rijksstructuurvisie 1 zandhonger is dat de effecten van de zandhonger bestreden kunnen worden met het suppleren van zand op intergetijdengebieden. Voor de korte termijn is de aanpak van de Roggenplaat het meest urgent, omdat door de zandhonger de oppervlakte en hoogte van deze plaat snel afnemen. De aanpak van andere locaties is pas vanaf 2025 aan de orde. EZZO onderzoekt op welk ander intergetijdengebied een vervolgingreep noodzakelijk wordt. In de Delta-aanpak waterkwaliteit grote wateren wordt een actie geformuleerd (GW1) om proefprojecten zoals zandsuppleties in de Oosterschelde te realiseren 2. Binnen EZZO is dit proefproject dezelfde als de vervolgingreep van de MIRT verkenning zandhonger. Als de analyse naar het effect van de ZSS uitwijst dat het huidige ruimtegebruik, recreatie en natuur in de toekomst onder druk komen te staan, dan worden mogelijkheden aandragen voor optimalisatie. Er wordt daarbij uitdrukkelijk gezocht naar integrale oplossingen waarvan zoveel mogelijk functies profiteren. Daarbij wordt gedacht aan: een aangepast sluitregime van de kering, fysieke aanpassingen aan slikken of platen gekoppeld aan een lange termijnstrategie voor versterking en beheer van dijken. Met deze knoppen kering, dijken, zand komt de borging van de ruimtegebruik en natuurwaarden ten goede aan een economische vitale en ecologisch veerkrachtige Oosterschelde. Dit projectplan beschrijft doelstelling, taken en organisatie voor de uitvoering van werkzaamheden 1.1 Gebieds- en probleembeschrijving Het veiligheidssysteem van de Oosterschelde bestaat uit dijken rond de eilanden, dammen en een stormvloedkering. Bij normale weersomstandigheden staat de kering open en kent de Oosterschelde een actief getij. De dijken beschermen de eilanden tegen overstromen. De stormvloedkering voorkomt stormvloedwaterstanden in de Oosterschelde door te sluiten bij een verwachtte buitenwaterstand van +3m NAP en een binnenpeil in de Oosterschelde van +1m NAP. Bij aanhoudende stormvloed wordt een wisselstrategie van het binnenpeil van +1,+2,+1m NAP gehanteerd. De afgelopen 27 jaar sloot de kering gemiddeld 1 keer per jaar. De laatste sluiting was tijdens de nieuwjaarstorm van 3 januari 2018. 1 https://www.deltaexpertise.nl/images/b/b0/mirt_verkenning_zandhonger_ontwerp-structuurvisie.pdf 2 Zie https://www.helpdeskwater.nl/onderwerpen/water-ruimte/ecologie/programmagrote/@178960/factsheets-programma/
Figuur 1 Overzichtskaart van de Oosterschelde regio. In paars de ligging van de waterkeringen, het blauwe kleurverloop toont de geulen en ondiep water. De gele en groen kleuren tonen de intergetijdengebieden. De 3 Oosterschelde is van mondiale ecologische betekenis. Het stelsel van geulen en droogvallende platen is rust- en foerageergebied voor vogels op hun jaarlijkse trek. Op hun trek is dit een van de weinige plekken waar ze de rust en het voedsel vinden dat noodzakelijk is om de tocht te kunnen volbrengen. Daarnaast zijn deze droogvallende platen van betekenis als rust- en zooggebied voor zeehonden. Op nationale schaal vertegenwoordigt de Oosterschelde grote waarden vanwege haar rijke waternatuur (van bodemflora- en fauna tot al het leven in de waterkolom daar boven met kenmerkende soorten als kreeft, sepia, zeepaardje en snotolf), haar droogvallende platen, de zilte slikken en schorren aan de randen. Het is om die redenen dat het Ministerie van Economische Zaken de Oosterschelde heeft aangewezen als Natura 2000 gebied. Daarnaast is de Oosterschelde aangeduid als Nationaal Park. De Oosterschelde is van betekenis voor recreatie en toerisme, de visserij- en schelpdiersector en de scheepvaart. Voor de visserij is de Oosterschelde het belangrijkste oesterkweekgebied van Nederland en na de Waddenzee het belangrijkste mosselgebied. De Oosterscheldekreeft is internationaal vermaard om zijn specifieke smaak. Voor de beroepsvaart is de Oosterschelde essentieel in de verbinding tussen het Rijn- en Scheldestroomgebied. De Oosterschelde biedt de waterrecreant een uitdagend water, waar het pittiger varen is dan op het Grevelingen en veiliger dan op de Westerschelde. Daarbij is de Oosterschelde aantrekkelijk voor de toerist die is geïnteresseerd in de beleving van natuur, cultuur en landschap. Figuur 2, ruimtegebruik op en rond de Oosterschelde. 3 citaat uit Oosterschelde visie
1.2 Scenario s van Zeespiegelstijging IVO hanteerde het extreme W+ deltascenario s uit 2012 van de Deltacommissisaris. Het W+ scenario verwacht een ZSS van 35cm tussen 1985 en 2050 en 50cm tussen 2050 en 2100. Deze prognose is afkomstig van de KNMI 06 scenario s gebaseerd op de AR4 van het IPCC. Inmiddels heeft het KNMI nieuwe klimaatscenario s (KNMI 14 scenario s) uitgebracht op basis van AR5 waarbij voor zeespiegelstijging een bandbreedte is aangegeven met een hogere bovengrens. Het W-scenario heeft een ZSS van 55-100 cm in 2100 ten opzichte van 1981-2010. Hoewel de opwarming van de aarde onzeker is in verband met onzekerheid rond de emissie van broeikasgassen lijkt, door het uitblijven van adequate maatregelen, de kans reëel dat het aangepaste W-scenario alweer achterhaald is. Dat komt omdat in AR4 het smelten van het landijs op Groenland en Antarctica buiten beschouwing is gelaten en in beperkte mate in AR5. In 2016 4 s een artikel in Nature verschenen waarin wel met smelten van het landijs van Antarctica is rekening gehouden. Het resulterende model blijkt in staat om de ZSS te simuleren van paleo-klimatologische studies. Het artikel concludeert dat alleen al van Antarctica in 2100 70cm ZSS extra is te verwachten en in de volgende eeuw nog meer. Het Deltaprogramma anticipeert op deze bijstelling. Vooruitlopend op de eerste tussentijdse evaluatie van het Deltaprogramma in 2020 brengt het Deltaprogramma in 2018 de eerste inzichten in beeld van de mogelijke gevolgen van een versnelde zeespiegelstijging voor Nederland. Scenario Tot 2050 2050- Totaal Opm (cm) 2100 Deltascenario 2012 35 50 85 KNMI 2014 55-100 55-100 DP 2018 40 60-160 100-200 Bij behalen klimaatdoelen Parijs (+2 o C) DP 2018 40 160-260 200-300 Bij mondiale temperatuurstijging van 4 o C De nieuwe inzichten dwingen om de maximale ZSS voor de periode 2050-2100 waarmee EZZO rekening houdt te verhogen t.o.v. IVO. Aangezien het beperken van de CO2 uitstoot cf de Parijse akkoorden het huidige beleid is, wordt gekozen voor het 2 o C scenario van 100-200cm. 1.3 Resultaten voorgaand onderzoek integrale veiligheid Oosterschelde Het eindrapport IVO is april 2017 verschenen. Het onderzoek trekt de volgende conclusies: 1. IVO concludeert voor de korte termijn (35cm ZSS, zichtjaar 2050): 2. Effecten nieuwe normering en nieuwe rekenmodellen zijn dominant boven effecten ZSS. 3. Kering houdt het effect van ZSS op de hoogste waterstanden letterlijk buiten de deur. 4. Effecten nieuwe normering, nieuwe rekenmodellen en ZSS zijn beperkt op de veiligheid. 5. IVO concludeert voor de lange termijn (35-85cm ZSS, tussen 2050 en 2100) voor de veiligheid dat de knikpunten nog onduidelijk zijn. Dat komt omdat het toets instrumentarium voor vooral de kering, maar ook de dijken nog volop in ontwikkeling was. Deze situatie blijft iig zo tot eind 2021, dan is de eerste toetsing volgens de nieuwe, volledig probabilistische rekenwijze, gereed. Pas daarna is er een methodiek voorhanden waarmee het effect van een forse ZSS op de civiele werken mogelijk is. 6. IVO trekt harde conclusies over toename sluitingen als functie van ZSS. (ZSS 0m; 4X per 5jr, ZSS 22cm5; 5X per 5jr, ZSS 72cm; 56X per 5jr). Dat kan forse effecten hebben op ecologie, visserij en scheldierkweek. Welke effecten dat zullen zijn en bij welke sluitfrequentie die zullen voordoen is nog onbekend. 7. Met een toename van ZSS neemt de kans dat de kering sluit bij springtij, opzet en rustig weer toe, terwijl de kering bedoeld is om onder zware condities de dijken te ontlasten. De kans op onnodig sluiten neemt toe. 4 DeConto, R.M. & D. Pollard, 2016. Contribution of Antarctica to past and future sea-level rise. Nature 531, 591 597, doi:10.1038/nature17145 5 Vervolg W+ scenario vanaf 2023, 22cm passeert in 2050, 72cm in 2100
Figuur 3, toename van aantal sluitingen en sluitingsduur als functie van de ZSS. Bij 1,5m ZSS is de kering ongeveer 60% v/d tijd gesloten. 1.4 Te verwachten effecten Op termijn wordt de Oosterschelde geconfronteerd met een aantal ontwikkelingen waarvan de effecten de huidige natuurwaarden en gebruik gaan beïnvloeden. Dit zijn de klimaatverandering, zeespiegelstijging (ZSS) en morfologische veranderingen zoals geulverplaatsingen en zandhonger. In Figuur 2 staat het relatiediagram. Figuur 2 Relatiediagram tussen ontwikkelingen, gevolgen en effecten binnen het Oosterschelde gebied. 1.5 Doel onderzoek EZZO Door de zeespiegelstijging, klimaatverandering en zandhonger zijn in de toekomst knelpunten te verwachten in op de beschermede natuurwaarden en de economische gebruiksvormen van de Oosterschelde. EZZO maakt deze knelpunten inzichtelijk en verkent de mogelijke oplossingen. 1.6 Vraagstelling De vraag die centraal staat in het onderzoek is: tot welke klimaatverandering, zeespiegelstijging en zandhonger kan de huidige ecologie en het ruimtegebruik in huidige vorm gehandhaafd blijven? Met als vervolgvraag hierop:
Welke aanpassingen moeten er gedaan worden om de Oosterschelde in de verre toekomst voor en het behoud van de ecologie en ruimtegebruik? Met als vervolgvraag hierop: Welke (combinatie van) oplossing(en) resulteert in een efficiënte en integrale methode voor beheer, onderhoud en versterking van de Oosterschelde en is zodanig aanpasbaar dat dit stapsgewijs doorgevoerd kan worden zonder voor de toekomst beperkingen op te leggen 1.7 Eindresultaat EZZO moet resulteren in een eindpresentatie en rapport met: een overzicht van toekomstige knelpunten in plaats en tijdshorizon, gegeven de scenario s van verschillende ZSS en zandhonger; een beeld van de Oosterschelde bij maximale ZSS en zandhonger en laat dan zien welke van de huidige ruimtegebruik en natuurwaarden dan nog aanwezig kunnen zijn als er niet wordt ingegrepen; oplossingsrichtingen met een indicatie van oplossend vermogen, kansen en risico s, kosten en baten; een voorstel voor een vervolgingreep tegen de zandhonger in plaats, tijd en omvang; het benodigde vervolgtraject (inhoudelijk en procedureel), inclusief een agenda van mogelijk noodzakelijke verdiepingsstudies.
2. Scope en uitgangspunten 2.1 Uitgangspunten Vervolg op Integrale Veiligheid Oosterschelde Integrale Veiligheid Oosterschelde onderzocht het effect van de zeespiegelstijging op de huidige veiligheidsstrategie. EZZO vult de resultaten van IVO aan tot een volledig beeld van de alle mogelijke effecten van ZSS, klimaatverandering en zandhonger op veiligheid, ruimtegebruik en ecologie Knikpuntanalyse De effectbeoordeling wordt uitgevoerd als een knikpuntanalyse, bij welke mate van ZSS, klimaatverandering of zandhonger zijn knelpunten te verwachten? En gegeven de klimaatscenario s, wat is het tijdraam waarin de knelpunten dan zijn te voorzien? Mate van zeespiegelstijging EZZO houdt rekening met deze nieuwe inzichten door de effecten van de zeespiegelstijging inzichtelijk te maken voor een extreem scenario van 140-240cm. Mogelijk manifesteert deze zeespiegelstijging zich al voor het eind van deze eeuw, maar mogelijk later. Het huidige ruimtegebruik als startpunt Het huidige ruimtegebruik, waar mogelijk aangevuld met een verwachting van de autonome ontwikkeling, is de basis voor de beoordeling van de effecten op ruimtegebruik. De huidige natuurdoelstellingen als startpunt De maatlatten van de Kaderrichtlijn Water en de instandhoudingdoelen van N2000 zijn de basis voor de effectbeoordeling ecologie. Aansluitend op de verkenning zandhonger Het voorkeursalternatief uit de planmer is het suppleren van de Roggenplaat. EZZO onderzoekt welk intergetijdengebied na de Roggenplaat in aanmerking komt voor maatregelen tegen de zandhonger. In de planmer zandhonger zijn verschillende ambities van behoud van foerageergebied met suppleties uitgewerkt, variërend van volledig behoud van alle intergetijdengebieden tot behoud van de foerageertijd in een van de vier deelgebieden. De vervolgingreep moet onderbouwd een van de ambities volgen. Conform het duurzaamheidsbeleid van Rijkswaterstaat Rijkswaterstaat wil in 2030 energieneutraal zijn. Dit betekent: evenveel energie opwekken als verbruiken, volledig duurzaam. We verlagen onze CO2-uitstoot, tot uiteindelijk nul. 2.2 Afbakening Het projectgebied beslaat de gehele Oosterschelde inclusief de dijken, dammen en kering. Daarnaast beslaat het projectgebied de direct aangrenzende binnendijkse natuurgebieden met een N2000 aanwijzing zoals plan Tureluur en de inlagen van Schouwen en Noord Beveland. EZZO onderzoekt daarom NIET de effecten van ZSS op het peil-, en waterbeheer van de aangrenzende deltawateren die via doorlaatmiddelen verbonden zijn met de Oosterschelde. 2.3 Scope Ruimtegebruik Wat is het effect van vaker sluiten, verhoging waterstanden, verhoging watertemperatuur en verdrinking intergetijdengebied op het huidige ruimtegebruik; Welke maatregelen zijn er te nemen tegen de ongewenste effecten? Is er nu en in de toekomst noodzaak om het sluitregime aan te passen? (bv. om onnodige sluitingen bij springtij met rustig weer te voorkomen of gewenste sluitingen met hoge windkracht en minimale opzet buiten mogelijk te maken)? Welke aanpassingsmogelijkheden zijn er voor het sluitregime en wat zijn de effecten op de veiligheid, ruimtegebruik en de natuur? Ecologie
Wat is het effect van vaker sluiten, verhoging waterstanden, verhoging watertemperatuur en verdrinking intergetijdengebied op de natura2000 waarden en KRW maatlatten? Wat is het effect de verhoging watertemperatuur op de soortensamenstelling van de Oosterschelde? Welke maatregelen zijn er te nemen tegen de ongewenste effecten? Zandhonger Zijn de prognoses van de erosiesnelheid van 2013 nog actueel of moeten die worden bijgesteld? Welke vervolgingreep is na de Roggenplaat noodzakelijk, op welk moment moet de ingreep worden uitgevoerd en tegen welke kosten. Hoe kan deze ingreep kwalitatief en kwantitatief bijdragen aan andere gebruiksfuncties? Oplossingsrichtingen Zijn er logisch samenhangende, onderscheidende pakketten van maatregelen te benoemen volgens de principes van adaptief deltamanagement om de negatieve effecten op natuur en ruimtegebruik op te vangen? Wat zijn globale kosten en effecten van deze maatregelpakketten? Kennisontwikkeling Op welke onderdelen zijn kennishiaten te benoemen en op welke manier beïnvloedt het gebrek aan inzicht de resultaten van dit onderzoek? Welk onderzoek is noodzakelijk om de kennishiaten te kunnen invullen? 2.4 Onderzoekstappen 1. Systeembeschrijving: Beschrijving van de Oosterschelde: ecologie, ruimtegebruik; 2. Autonome ontwikkeling: beschrijving van te verwachten zandhonger en ZSS 3. Wettelijk kader: Relevant wettelijk kader (Oa N2000, KRW, beheerplan N2000 etc); 4. Beoordelingskader: Methodes van effectbepaling op ecologie en ruimtegebruik; 5. Effectbepaling: Overzicht van te verwachten knelpunten in plaats en tijd en in functie van de mate van klimaatverandering, ZSS en/of zandhonger; 6. oplossingsrichtingen: Overzicht van mogelijke maatregelen en samenstelling van onderscheidende maatregelpakketten; a. een vervolgingreep voor de bestrijding van de zandhonger, incl. kosten en baten; b. oplossingsrichtingen voor de knelpunten van de klimaatverandering en ZSS; 7. Globale analyse van de oplossingsrichtingen op oplossend vermogen, Kosten en baten, Effecten op andere functies uit de systeembeschrijving, Inschatting van het draagvlak; 8. Voorstel voor een voorkeursaanpak in plaats en ruimte; 9. Voorstel voor vervolgtraject Een overzicht van de ontbrekende kennis met een Een voorstel voor het vervolgtraject Van deze stappen zijn het wettelijk kader, systeembeschrijving en autonome ontwikkeling zandhonger al eerder beschreven in voorgaande rapportages zoals bijvoorbeeld in het rapport van IVO en/of de structuurvisie zandhonger en onderliggende documenten. 2.5 Aanzet effectbepaling ruimtegebruik De Oosterschelde is een gebied met veel en diverse natuur en ruimtegebruik. Om een idee te geven van de verschillende vormen van ruimtegebruik en de mogelijke effecten van zandhonger en ZSS daarop is onderstaande tabel opgesteld. De tabel is niet uitputtend, maar is bedoeld om de omvang en complexiteit van de vraagstelling inzichtelijk te maken.
Categorie Activiteit Mogelijke effecten Beroepsvaart en Doorvaart Hansweertkrammer Aanpassing schuttijden en brugtijden? visserij Vissershavens/Lokaal laden en lossen Toename overspoeling havenplateaus wat schade oplevert aan installaties en bereikbaarheid schepen vermindert Visserij Mosselkweek -Verstoring voedselaanvoer percelen door sluiting kering -Verlenging groeiseizoen door temperatuurstijging -verhoogd risico op introductie schadelijk invasieve soorten en toxische algen -verhoogd risico op schade MZI s door grilliger weer -enz Oesterkweek -Verstoring voedselaanvoer percelen door sluiting kering -Verlenging groeiseizoen door temperatuurstijging -verhoogd risico op introductie schadelijk invasieve soorten en toxische algen; -kweek op intergetijdengebied wordt onmogelijk door verdrinking; Enz Vaste vistuigen -Einde zegevisserij door verdrinking intergetijden-gebieden? Enz Sleepnetvisserij? Recreatie Recreatievaart -Toename overspoeling havenplateaus -Verandering landschap door verdrinking intergetijden-gebieden -Verlenging vaarseizoen door temperatuurstijging -Wijziging getijsituatie door vaker sluiten van de kering Strandrecreatie -Bij ongewijzigd beheer door de gemeenten met suppleties: verlenging badseizoen door temperatuurstijging. Bij stopzetting: einde strandrecreatie. Duiksport -Wijziging onderwaterflora en -fauna door temperatuurstijging en vaker sluiten kering Sportvisserij -Verdrinking zeeaas spitgebieden -Wijziging prooisoorten door temperatuurstijging en vaker sluiten kering Oeverrecreatie Kite en windsurfen -Verarming landschap en einde schelpdierrapen door verdrinking platen en slikken; -Verdwijnen opstapplaatsen door verdrinking aanlandplekken Effectbepaling, eindbeeld inzichtelijk maken Om de effecten van ZSS en zandhonger duidelijk inzichtelijk te maken wordt een eindbeeld van ruimtegebruik en ecologie van de Oosterschelde geschetst aan het eind van deze eeuw en na een ZSS van 140-240cm. Uit dit eindbeeld wordt duidelijk welke activiteiten en natuurwaarden mogelijk uit de Oosterschelde zullen verdwijnen en welke niet. Oplossingsrichtingen Als de analyse van de effectbepaling uitwijst dat het vaker sluiten van de kering tot negatieve effecten leidt, dan is een mogelijke oplossing het aanpassen van het sluitregime met als doel het aantal onnodige sluitingen (buitenwaterstand boven sluitpeil door opzet elders met rustig weer) te beperken. Er zijn verschillende aanpassingen denkbaar: sluitpeil laten meegroeien met de ZSS; Sluitregime aanpassen op waterstand en windverwachting of sluitregime aanpassen op waterstand en maximaal te verwachten hydraulische belasting op een achterliggend dijktraject. Aanpassing van het sluitregime is een studie op zich is. Het mag niet leiden tot forse verhogingen van de hydraulische belastingniveaus van de dijken; niet leiden tot een toename van de faalkans van de kering en het moet verwerkt kunnen worden in de algoritmes van de beslissystemen. EZZO beperkt zich daarom tot een verkenning van de mogelijkheden en een eerste orde effectbepaling. 2.6 Samenhang met andere projecten en programma s Smart sediment, werkpakket 4
Smart sediment is een door interreg gesubsidieerde samenwerking van RWS, provincie Zeeland, NIOZ en Vlaamse partners MOW en W&Z. Een van de werkpakketen bestaat uit het ontwikkelen van een ecosysteemdiensten benadering van baggeren en storten van sediment in de Westerschelde en Oosterschelde. Bouwcampus duurzaam suppleren RWS stimuleert de waterbouwmarkt tot vermindering van CO2 uitstoot suppleren door een platform voor gezamenlijke ontwikkeling van duurzame suppletietechnieken en subsidiemogelijkheden voor kansrijke technieken aan te bieden. Mogelijk is een vervolgingreep voor de zandhonger te koppelen aan een pilot duurzaam suppleren. 2.7 Afstemming De resultaten van EZZO zullen worden afgestemd met : - Deltacommissaris; - Partners Oosterschelde visie; - Andere stakeholders als belangenorganisaties voor visserij, scheepvaart, natuur en recreatie.
3. Organisatie De ambitie van EZZO is om een integraal onderzoek uit te voeren naar de effecten van klimaaten zandhonger op gebruik en natuur van de Oosterschelde. Omdat waterschap Scheldestromen en de Provincie Zeeland hierin belangrijke partijen zijn, en een belang hebben bij oplossingsrichtingen, is besloten om dit onderzoek in nauwe afstemming met hen uit te voeren. Opdrachtgever DGWB is opdrachtgever aan RWS. RWS BS geeft RWS ZD opdracht tot uitvoering van EZZO. Directeur NO is gedelegeerd opdrachtgever namens BS. IPM-team Het IPM-team wordt verantwoordelijk voor de operationele voortgang (het schrijven van de uitvraag, overleg met ON, beoordelen concepten etc) en rapporteert aan de projectgroep. Projectgroep De projectgroep is klankbord voor het resultaat. RWS (PM), WS, pzld hebben capaciteit toegezegd. 3.1 Overleg OG/ON De PM heeft vier keer per jaar OG/ON overleg, waar ook de vertegenwoordiger uit de BS RWS aanschuift. Projectgroepoverleg De projectgroep komt op initiatief van de projectmanager bijeen op mijlpalen zoals inhoudelijke afstemming projectplan, projectstartup, workshops en bespreking resultaten. Bestuurlijke afstemming De Gedeputeerde provincie Zeeland, Dijkgraaf Waterschap Scheldestromen en HID RWS stemmen de voortgang en evt. knelpunten van EZZO af in hun periodiek trilateraal overleg. 3.2 Bemensing In onderstaande tabel staan alle betrokken personen met hun rol. Alleen voor de leden van het kernteam is een belasting gegeven. Voor de andere personen is de belasting beperkt tot het voorbereiden en deelnemen aan overleggen. Naam Rol Project Groep Kern Team OG/ON Cap (FTE) ( 4 X) (12/jaar) (4/jaar) Eric van Zanten (RWS Z&D) PM/CM X X X 0,2 Gert Jan Liek (RWS Z&D) TM X X 0,1 Veerle sperber TM X 0,1 Krijn Saman (RWS Z&D) PG, kering X 0,05 Leo Adriaanse (RWS/Z&D) PG, ZW Delta X X 0,05 Frank Gijzel (RWS Z&D) PG District X Eric Jan van der Meer (EZ)? PG, ruimte X Arthur Kors (RWS WVL) PG, normering X 0,05 Cor Schipper (RWS, WVL) PG, ecologie X 0,05 Ruben Akkermans PG, ruimte X Hans van der Sande PG, dijken X Peter van Zundert (DGRW) OG X Joost Hendriksen OG X Totaal RWS 0,8
3.3 Planning/budget Wanneer Wie Wat Maart Projectgroep Startbijeenkomst Aug Projectmanager Bespreken projectplan met lijn ZD, OG Aug Projectmanager Aanmelding bij team raamcontracten Dec ROK3 en KT Gunning en startbijeenkomst Maart 2019 Opdrachtnemer + PG Bespreken effectbepaling okt 2019 Opdrachtnemer Def rapport 3.4 Kwaliteitsborging Kwaliteitsborging is noodzakelijk op het eindrapport van EZZO. De projectgroep is primair verantwoordelijk voor die kwaliteit. Ter ondersteuning wordt de gedelegeerd opdrachtgever en adviseur OG/ON van RWS gevraagd het eindconcept te beoordelen. 3.5 Marktbenadering De uitvoering van het onderzoek wordt uitbesteed aan de markt via Raamovereenkomst 3 Ingenieursdiensten. De opdrachtnemer(s) moeten minstens ervaring hebben met de zoute getijdenecosystemen en ruimtegebruik van de Oosterschelde, de denkwereld van adaptief deltamanagement en ecosysteemdiensten. 3.6 Projectrisico s Uitloop planning en verlies van kwaliteit door overbezetting v/d leden van het IPM-team: De leden hebben weinig capaciteit toegewezen gekregen en participeren daarnaast in andere projecten. Kans van optreden: 20-50% Versnipperde inzet van druk bezette deskundigen: De kwaliteit van het resultaat kan ondermaats zijn door een gebrekkige inzet van RWS deskundigen. Oorzaak: De gevraagde deskundigen van RWS zijn druk bezet. Beheersing: Inzet vooraf borgen en duidelijk en tijdig definiëren wanneer inzet noodzakelijk is. Kans van optreden: 10-20% Onvoldoende afbakening; Verspilling van tijd en middelen door inzet op thema s die niet bijdragen aan het onderzoek. Oorzaak: onvoldoende afbakening in scope en projectsturing Beheersing: veel aandacht aan scope, ON nemer dwingen tot opstellen pva. Bewust sturen op inhoud. Kans van optreden 10-20%