REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS Regio IJssel en Rijn, Nijmegen. januari 2014

ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS 2013 Regio IJssel en Rijn, Nijmegen januari 2014 1 Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs

Het CAOP is het kennis- en dienstencentrum op het gebied van arbeidszaken en arbeidsmarktvraagstukken in het publieke domein. CAOP Research & Europa is het onderzoeks- en adviesteam van het CAOP op het gebied van arbeidsmarktvraagstukken in de publieke sector in Nederland en op Europees gebied. Cas van Andel MSc Deborah van den Berg MSc Dr. Gerard van Essen Ellen Harsma MSc Angelique Rijsdijk BSc CAOP Research & Europa, in opdracht van het Arbeidsmarktplatform PO, januari 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, CD, internet of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Regionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2013 REGIO IJSSEL EN RIJN, NIJMEGEN Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 Ontwikkeling werkgelegenheid (fte) Gerealiseerd Benodigd excl. Bapo -6,0% Prognose aantal leerlingen 2014-2017 -4,9% 6.700 6.380 6.060 5.740 5.420 5.100 4.780 4.460 4.140 3.820 3.500 0 HOGESCHOOL VAN ARNHEM EN NIJMEGEN 2008 2009 2010 2011 2013 2014 2015 2016 2017 Aantal pabo-gediplomeerden op instellingsniveau 2012 CHRISTELIJKE HOGESCHOOL EDE 2012 ISELINGE HOGESCHOOL 298 139 75 DIRECTIE Samenstelling personeelsbestand 53% 47% GEMIDDELDE LEEFTIJD: 53,0 Jaar Functiemix basisonderwijs LA LB LC overig ONDERWIJZEND PERSONEEL 20% 2013 80% DOELSTELLING 2014 IJSSEL EN RIJN GEMIDDELDE LEEFTIJD: 43,0 Jaar 2013 DOELSTELLING 2014 NIJMEGEN ONDERSTEUNEND PERSONEEL 27% 73% 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % GEMIDDELDE LEEFTIJD: 47,5 Jaar IN TOTAAL ZIJN ER 22 REGIONALE ARBEIDSMARKTANALYSES BESCHIKBAAR. DE RAPPORTAGES ZIJN OPGESTELD DOOR CAOP RESEARCH IN OPDRACHT VAN HET ARBEIDSMARKTPLATFORM PO EN ZIJN TE DOWNLOADEN OP WWW.ARBEIDSMARKTPLATFORMPO.NL

Regionale arbeidsmarktrapportages primair onderwijs 2013 Regio IJssel en Rijn, Nijmegen

INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 2 1.1 Opzet... 2 2 LEERLINGEN... 4 2.1 Leerlingaantallen... 4 2.2 Kenmerken... 5 3 WERKGELEGENHEID... 8 3.1 Werkgelegenheid... 8 3.2 Samenstelling personeelsbestand... 9 4 AANBOD VAN PERSONEEL... 14 4.1 Gediplomeerden pabo... 14 5 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST... 15 5.1 Prognose aantal leerlingen... 15 5.2 Prognose werkgelegenheid... 16 5.3 Prognose onvervulde vraag... 17 BIJLAGE 1 REGIO-INDELING... 18 BIJLAGE 2 - LEERLINGEN... 19 BIJLAGE 3 WERKGELEGENHEID... 20 BIJLAGE 4 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST... 23 BIJLAGE 5 AANVULLENDE INFORMATIE... 25

1 INLEIDING De arbeidsmarkt voor het primair onderwijs is sterk in beweging. Demografische, politieke en maatschappelijke ontwikkelingen die de sector raken, beïnvloeden zowel de omvang van de arbeidsmarkt als het karakter hiervan. De arbeidsmarkt in het primair onderwijs is ook een regionale arbeidsmarkt. Dit betekent dat er tussen (en binnen) regio s verschillen kunnen zijn in onder meer de ontwikkeling van het aantal leerlingen, het aanbod van leraren vanuit de lerarenopleidingen en de vraag naar leraren. Dit vraagt vaak om regio-specifieke maatregelen. Om als sector goed in te kunnen spelen op regionale ontwikkelingen, is het van belang een helder beeld te hebben van de huidige en verwachte arbeidsmarkt in de verschillende regio s. Om die reden laat het Arbeidsmarktplatform PO periodiek regionale arbeidsmarktanalyses voor het primair onderwijs opstellen. In deze analyses worden de huidige en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt op regionaal niveau beschreven. De regionale arbeidsmarktanalyses kunnen nationale en regionale beleidsmakers, sociale partners, samenwerkingsverbanden, maar ook individuele scholen en besturen ondersteunen bij het formuleren van beleid en daaraan gerelateerde activiteiten. De rapportage die nu voor u ligt, bevat gegevens over de regio IJssel en Rijn, Nijmegen. In bijlage 1 kunt u nalezen welke gemeenten onder deze regio vallen. 1.1 Opzet In de regionale arbeidsmarktanalyses worden de huidige en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor het primair onderwijs beschreven. Om trends goed inzichtelijk te maken, worden de gegevens zoveel mogelijk grafisch weergegeven. De onderliggende cijfers worden in de bijlage opgenomen. De gegevens hebben betrekking op het primair onderwijs, tenzij anders wordt aangegeven. In de rapportages komen de volgende onderwerpen aan bod: leerlingen (ontwikkeling aantal leerlingen en kenmerken van leerlingen) werkgelegenheid (ontwikkeling werkgelegenheid, kenmerken personeel, functiemix) gediplomeerden lerarenopleidingen (ontwikkeling aantal gediplomeerden) prognoses (ontwikkeling aantal leerlingen, werkgelegenheid en onvervulde vraag) De regionale arbeidsmarktanalyses worden opgesteld op basis van reeds beschikbare informatie, waaronder informatie afkomstig van DUO, Stamos en de Vereniging Hogescholen. De prognoses in hoofdstuk 5 zijn beschikbaar gesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In bijlage 5 van dit rapport is een overzicht opgenomen met aanvullend te raadplegen informatiebronnen. In totaal zijn er 22 regionale arbeidsmarktanalyses beschikbaar, waarvan vier rapportages betrekking hebben op de G4. Elk van de rapportages bestaat uit een RPA-

regio of uit een bundeling van (meerdere) RPA-regio s. 1 Bij deze bundeling is zoveel mogelijk aangesloten bij de bestaande samenwerkingsverbanden. Gezamenlijk hebben de rapportages een landelijke dekking. 1 Een RPA is een regionaal samenwerkingsorgaan op het terrein van de arbeidsmarkt en is opgebouwd uit gemeenten. In 2002 zijn 34 RPA-gebieden afgeleid uit de 131 werkgebieden van de CWI's. De RPA-indeling is landelijk dekkend en vervangt met ingang van 2002 de eerder gebruikte RBA-indeling. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio IJssel en Rijn, Nijmegen 3

2 LEERLINGEN Dit hoofdstuk gaat in op de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het primair onderwijs in de regio IJssel en Rijn, Nijmegen. Het aantal (gewichten)leerlingen is een belangrijke indicator voor de omvang van de onderwijsarbeidsmarkt. De vraag naar onderwijspersoneel wordt voornamelijk bepaald door het aantal leerlingen, de uitstroom van zittend personeel en personeel dat van functie wisselt. Bovendien is de bekostiging van scholen in belangrijke mate afhankelijk van het aantal leerlingen. Naast de ontwikkeling van het aantal leerlingen, gaat dit hoofdstuk in op de kenmerken van deze leerlingen. Meer specifiek betekent dit dat wordt ingegaan op het aandeel gewichtenleerlingen en het aandeel zorgleerlingen, een belangrijke indicator voor passend onderwijs. In bijlage 2 zijn aanvullende gegevens over het aantal leerlingen in het primair onderwijs na te lezen. 2.1 Leerlingaantallen 2.1.1 Stand van zaken 2013 Figuur 1 Aantal leerlingen primair onderwijs 2013 2 80000 70000 60000 50000 40000 30000 20000 10000 0 IJssel en Rijn Nijmegen Totaal regio Toelichting IJssel en Rijn telt 39.469 leerlingen en Nijmegen 28.938, dat is respectievelijk 2,5% en 1,8% van het totaal aantal leerlingen in Nederland. 2 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2009 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens uit 2013 zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio IJssel en Rijn, Nijmegen 4

2.1.2 Ontwikkeling 2009-2013 Figuur 2 Procentuele ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2009-2013 3 Toelichting Tussen 2013 en 2009 is het leerlingaantal in zowel IJssel en Rijn als in Nijmegen afgenomen. In IJssel en Rijn is het aantal leerlingen in 2013 met 4,9% gedaald ten opzichte van 2009, in Nijmegen is in deze periode sprake van 7,5% krimp. IJssel en Rijn en Nijmegen kennen hiermee een sterkere krimp dan de landelijke leerlingdaling van 4,4%. 2.2 Kenmerken 2.2.1 Gewichtenleerlingen De gewichtenregeling bepaalt hoeveel geld een basisschool krijgt om onderwijsachterstanden weg te werken. Dit gebeurt op basis van het opleidingsniveau van de ouders en het postcodegebied van de school. Er zijn verschillende gewichten onderscheiden: 0.3 voor leerlingen van ouders die maximaal lbo/vbo hebben genoten en 1.2 voor leerlingen, waarvan één ouder maximaal lbo/vbo heeft gevolgd en de andere maximaal basisonderwijs. De duiding 0.0 geldt voor leerlingen die, op basis van de scholing van hun ouders, op voorhand niet als achterstandsleerling worden gezien. Heeft een leerling het gewicht 0.3 of 1.2, dan krijgt de school extra middelen voor het wegwerken van onderwijsachterstanden. Deze middelen zijn onderdeel van de lumpsum. Een basisschool krijgt daarnaast extra middelen per achterstandsleerling als de school in een impulsgebied staat. Een impulsgebied is een postcodegebied met relatief veel huishoudens met een laag inkomen of een uitkering. 3 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2009 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober van het betreffende jaar. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens uit 2013 zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio IJssel en Rijn, Nijmegen 5

In bijlage 2 zijn aanvullende gegevens over gewichtenleerlingen na te lezen. Tabel 1 Aandeel gewichtenleerlingen bassisonderwijs 2013, in % 4 0.0 0.3 1.2 IJssel en Rijn 91,7 4,8 3,4 Nijmegen 91,3 4,9 3,7 Totaal regio 91,6 4,9 3,6 Nederland 89,1 5,9 5,0 Toelichting In IJssel en Rijn en Nijmegen is het aandeel gewichtenleerlingen kleiner dan het landelijk gemiddelde (respectievelijk 91,7% en 91,3% versus 89,1%). Zowel het aandeel 0.3 als 1.2 gewichtenleerlingen is in IJssel en Rijn en Nijmegen kleiner dan het landelijk gemiddelde (respectievelijk 4,8% en 4,9% versus 5,9% 0.3 gewichtenleerlingen en 3,4% en 3,7% versus 5% 1.2 gewichtenleerlingen). 2.2.2 Passend onderwijs Per 1 augustus 2014 komt er een nieuw stelsel voor passend onderwijs. Dit stelsel verplicht scholen een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen. Om dit te realiseren, gaan scholen samenwerken in regionale samenwerkingsverbanden. In deze samenwerkingsverbanden werken het regulier en speciaal onderwijs (cluster 3 en 4) samen. 5 In bijlage 2 zijn aanvullende gegevens over passend onderwijs na te lezen. Figuur 3 Aandeel leerlingen cluster 3 en 4 in het primair onderwijs 2013 6 7,0 % 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 IJssel en Rijn Nijmegen Totaal regio Nederland 4 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer WPO definitie. De gegevens zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. 5 Cluster 3 is het onderwijs aan kinderen met een verstandelijke, lichamelijke of meervoudige handicap en voor langdurig zieke kinderen. Cluster 4 is onderwijs voor kinderen met ernstige gedrags- of psychiatrische stoornissen. 6 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio IJssel en Rijn, Nijmegen 6

Toelichting Zowel in IJssel en Rijn als in Nijmegen is het aandeel leerlingen cluster 3 en 4 groter dan het landelijk gemiddelde (respectievelijk 4,9% en 6,6% versus 3,9%). Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio IJssel en Rijn, Nijmegen 7

3 WERKGELEGENHEID De werkgelegenheid in het primair onderwijs in Nederland is tussen 2008 en 2012 gedaald. 7 Wel zijn er tussen de regio s verschillen in de mate waarin de werkgelegenheid is afgenomen. Dit hoofdstuk bevat gegevens over de ontwikkeling van de werkgelegenheid in het primair onderwijs in de regio IJssel en Rijn, Nijmegen. Alle werkgelegenheidsgegevens hebben betrekking op het totale personeelsbestand en worden weergegeven in aantallen fte, tenzij anders is aangegeven. Naast de procentuele ontwikkeling van de werkgelegenheid, bevat dit hoofdstuk eveneens gegevens over de samenstelling van het personeelsbestand. In bijlage 3 zijn aanvullende gegevens over de werkgelegenheid in het primair onderwijs na te lezen. 3.1 Werkgelegenheid Figuur 4 Procentuele ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs 2008-2012 8 Toelichting In IJssel en Rijn is de werkgelegenheid met 11,7% gedaald ten opzichte van 2008. In 7 Bron: Stamos.nl 8 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio IJssel en Rijn, Nijmegen 8

Nijmegen is de werkgelegenheid in dezelfde periode gedaald met 7,4%. Dit is voor beide gebieden een sterkere daling dan in Nederland, waar de werkgelegenheid gemiddeld met 5,8% is gedaald. In 2012 komt de werkgelegenheid in IJssel en Rijn uit op 2,6% van de totale werkgelegenheid in het primair onderwijs, ofwel 3.328 fte. In Nijmegen gaat het om 2,1% (2.642 fte) van de totale werkgelegenheid in de sector. 3.2 Samenstelling personeelsbestand 3.2.1 Man/vrouw verhouding Figuur 5 Man/vrouw verhouding personeel primair onderwijs naar functie 2012 9 directie onderwijzend ondersteunend vrouw 47% man 53% vrouw 80% man 20% vrouw 73% man 27% Toelichting Enkel onder het directiepersoneel in de regio IJssel en Rijn, Nijmegen zijn meer mannen dan vrouwen (53% versus 47%). Onder het onderwijzend en ondersteunend personeel zijn beduidend meer vrouwen dan mannen werkzaam (respectievelijk 80% versus 20% en 73% versus 27%). Dit beeld komt overeen met de algemene man/vrouw verhouding in Nederland. In heel Nederland bestaat de directie namelijk uit 57% man en 43% vrouw, onder het onderwijzend personeel is 18% man en 82% vrouw en onder het ondersteunend personeel geldt de verdeling 26% man en 74% vrouw. 9 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio IJssel en Rijn, Nijmegen 9

3.2.2 Leeftijdsverdeling Figuur 6 Leeftijdsverdeling personeel primair onderwijs 2012 10 30 % 25 20 15 10 < 25 jaar 25-35 jaar 35-45 jaar 45-55 jaar > 55 jaar 5 0 Regio IJssel en Rijn, Nijmegen Nederland Toelichting In de regio IJssel en Rijn, Nijmegen is het grootste aandeel personeel in het primair onderwijs 55 jaar en ouder (27%) en het kleinste aandeel 25 jaar en jonger (2%). De volgorde in leeftijdsgroepen van groot naar klein aandeel komt overeen met het landelijke beeld. Ook de gemiddelde leeftijden naar functie in IJssel en Rijn en Nijmegen wijken niet veel van de gemiddelde leeftijden in Nederland af, met uitzondering van het ondersteunend personeel. Het ondersteunend personeel in de regio IJssel en Rijn, Nijmegen is gemiddeld 47,5 jaar; in Nederland is het ondersteunend personeel gemiddeld 45,7 jaar. Tabel 2 Gemiddelde leeftijd personeel primair onderwijs naar functie 2012 11 Directie Onderwijzend Ondersteunend Nijmegen 54,0 43,7 48,3 IJssel en Rijn 52,0 42,3 46,7 Totaal regio 53,0 43,0 47,5 Nederland 52,4 43,7 45,7 10 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 11 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie.

3.2.3 Aanstellingsomvang Figuur 7 Aanstellingsomvang personeel primair onderwijs (in personen) 2012 12 100 % 90 80 70 60 50 40 30 > 0.8 fte 0.5-0.8 fte 0-0.5 fte 20 10 0 Nijmegen IJssel en Rijn Totaal regio Nederland Toelichting In IJssel en Rijn en Nijmegen werkt het grootste aandeel onderwijspersoneel op basis van een aanstellingsomvang van meer dan 0.8 fte, gevolgd door 0.5 tot 0.8 fte en 0 tot 0.5 fte. Dit komt overeen met het landelijke beeld. 3.2.4 Functiemix De functiemix is de verdeling van leraren (in fte) over de verschillende salarisschalen. Schoolbesturen krijgen extra middelen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om leraren promotie te kunnen geven naar hogere leraarsfuncties. Deze maatregel wordt aangeduid als de versterking van de functiemix. In figuur 8 worden de functiemixgemiddelden in het basisonderwijs per regio weergegeven. Deze gemiddelden worden afgezet tegen de doelstelling. In de bijlage zijn de functiemixgemiddelden voor het speciaal (basis)onderwijs opgenomen. 12 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie.

Figuur 8 Functiemix leraren basisonderwijs 2013: aandeel leraren per salarisschaal 13 Nijmegen % Doelstelling 2014 LA LB LC IJssel en Rijn Doelstelling 2014 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Toelichting In Nijmegen is het aandeel leraren (in fte) in de salarisschaal LA het grootst (76,5%). Om de doelstelling voor 2014 te halen, moet dit aandeel nog sterk krimpen. Ook zal het aandeel leraren in de salarisschalen LB en LC moeten groeien. Ook IJssel en Rijn heeft de doelstelling voor 2014 nog niet behaald. Het aandeel leraren in salarisschaal LA, nu 80,1%, dient ook hier sterk te krimpen. Om de doelstelling te realiseren, moet ook hier het aandeel leraren in de schalen LB en LC groeien. 13 Bron: functiemix.minocw.nl Toelichting: 2013 betreft een voorlopige meting met afwijkende peildata: 1 maart 2013. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 12

3.2.5 BAPO De BAPO regeling (Bevordering Arbeid Participatie Onderwijspersoneel) heeft ten doel het voor ouder wordend onderwijspersoneel aantrekkelijk te maken om aan het arbeidsproces te blijven deelnemen, door taakvermindering c.q. taakverlichting. Figuur 9 Aandeel BAPO-gebruik als percentage van de werkgelegenheid 2011 14 5,0 % 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Nijmegen IJssel en Rijn Totaal regio Nederland Toelichting In Nijmegen is het aandeel BAPO-gebruik 4,5% en in IJssel en Rijn 4,2% van de werkgelegenheid in dezelfde regio. Dit is voor beide gebieden groter dan het aandeel BAPO-gebruik in Nederland (3,9%). 14 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 13

4 AANBOD VAN PERSONEEL In dit hoofdstuk wordt het potentiële aanbod van onderwijzend personeel in het primair onderwijs in de nabije omgeving van de regio IJssel en Rijn, Nijmegen uiteengezet. 15 De focus ligt hierbij op het aantal afgestudeerden van de pedagogische academie voor het basisonderwijs (pabo) en afgestudeerden van de opleiding Special Educational Needs (SEN). 16 Een pabo-diploma geeft een onderwijsbevoegdheid voor het basisonderwijs. Voor het speciaal onderwijs is eveneens een onderwijsbevoegdheid voor het basisonderwijs nodig. Deze bevoegdheid wordt vaak aangevuld met een aparte opleiding voor het speciaal onderwijs, zoals de opleiding Special Educational Needs. 4.1 Gediplomeerden pabo Tabel 3 Ontwikkeling aantal pabo-gediplomeerden 2008-2012 17 Hogescholen 2008 2009 2010 2011 2012 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 370 364 367 315 298 Christelijke Hogeschool Ede 136 166 193 152 139 Iselinge Hogeschool 85 73 96 86 75 Totaal 591 603 656 553 512 Toelichting In de nabije omgeving van de regio IJssel en Rijn, Nijmegen hebben in 2012 512 pabostudenten hun diploma gekregen, dat is 11,3% van alle pabo-gediplomeerden in Nederland. Ten opzichte van 2008 is het aantal gediplomeerden in 2012 met 13,4% gedaald, tegenover 23,3% in geheel Nederland. In 2009 en 2010 is het aantal gediplomeerden in de nabije omgeving van de regio IJssel en Rijn, Nijmegen licht toegenomen ten opzichte van het jaar ervoor. 15 Er zijn ook andere mogelijkheden om in te stromen op de onderwijsarbeidsmarkt, zoals instroom vanuit de stille reserve. 16 Niet alle regio s hebben een opleiding SEN in de omgeving, indien hier sprake van is worden enkel de gegevens over de pabo-gediplomeerden weergegeven. 17 Bron: Stamos.nl. De gegevens zijn weergegeven op instellingsniveau. Dit houdt in dat er geen onderscheid kan worden gemaakt tussen de verschillende vestigingen (indien van toepassing). Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 14

5 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vraag hoe de arbeidsmarkt voor het primair onderwijs zich naar verwachting zal ontwikkelen. Omdat de werkgelegenheid in de sector afhankelijk is van het aantal leerlingen, wordt eerst een prognose gegeven van de ontwikkeling van het aantal leerlingen in de regio. Daarna worden de prognose van de werkgelegenheid en de prognose van de onvervulde vraag tot 2017 uiteengezet. De onvervulde vraag wordt bepaald door de mate waarin de instroom (aanbod) niet kan voorzien in de vraag. 18 In bijlage 4 zijn aanvullende gegevens over de toekomstverwachtingen voor het primair onderwijs na te lezen. 5.1 Prognose aantal leerlingen Figuur 10 Prognose procentuele ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2014-2017 19 Toelichting De verwachting voor 2014-2017 is dat het leerlingaantal zowel in IJssel en Rijn als in Nijmegen verder zal afnemen, respectievelijk met 4,3% en 5,7%. Dit is in beide gevallen een sterkere krimp dan de verwachte leerlingdaling in Nederland (3,8%). 18 In De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025 wordt de ontwikkeling van onvervulde vraag gepresenteerd als optelling van de onvervulde vraag onder directeuren en leraren. In dit rapport wordt hierbij aangesloten. Vanwege de mogelijke uitwisseling tussen directeuren en leraren kan de onvervulde vraag in de praktijk uitgeruild worden tussen directeuren en leraren. 19 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 15

5.2 Prognose werkgelegenheid Figuur 11 Prognose procentuele ontwikkeling benodigd aantal fte primair onderwijs exclusief Bapo 2013-2017 20 Toelichting Naar verwachting zal de werkgelegenheid in de regio IJssel en Rijn, Nijmegen tussen 2013 en 2017 verder afnemen. Deze daling is het sterkst in Nijmegen, waar het benodigd aantal fte met ruim 6% zal afnemen. In IJssel en Rijn is naar verwachting sprake van een afname van 4,8%. 20 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 16

5.3 Prognose onvervulde vraag Figuur 12 Prognose onvervulde vraag leraren en directie in fte 2013-2017 21 40 30 20 10 0-10 2013 2014 2015 2016 2017 Nijmegen IJssel en Rijn Toelichting De onvervulde vraag in de regio IJssel en Rijn, Nijmegen zal de komende jaren naar verwachting toenemen. De onvervulde vraag zal het grootst zijn in IJssel en Rijn in 2017 35 fte. Dit is 1,4% van het benodigd aantal fte s voor leraren en directiepersoneel in deze regio. In Nijmegen zal na 2013 ook sprake zijn van een onvervulde vraag. In 2017 komt de onvervulde vraag in Nijmegen uit op 24 fte (1,3% van het benodigd aantal fte s). 21 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 17

BIJLAGE 1 REGIO-INDELING Tabel B1 geeft weer welke RPA s de regio van deze rapportage beslaat en welke gemeenten daar onder vallen. Tabel B1 Specificatie regio IJssel en Rijn, Nijmegen Regio RPA Gemeente IJssel en Rijn, Nijmegen IJssel en Rijn Arnhem Doesburg Duiven Lingewaard Overbetuwe Renkum Rheden Rijnwaarden Rozendaal Westervoort Zevenaar Nijmegen Beuningen Druten Groesbeek Heumen Millingen aan de Rijn Mook en Middelaar Nijmegen Ubbergen West Maas en Waal Wijchen Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 18

BIJLAGE 2 - LEERLINGEN 22 Tabel B2 Ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 IJssel en Rijn 41.517 41.385 40.733 40.064 39.469 Nijmegen 31.269 30.798 30.097 29.592 28.938 Totaal regio 72.786 72.183 70.830 69.656 68.407 Nederland 1.658.742 1.646.619 1.629.584 1.608.183 1.585.794 Tabel B3 Ontwikkeling aantal leerlingen basisonderwijs 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 IJssel en Rijn 38.071 37.843 37.219 36.565 36.032 Nijmegen 28.159 27.646 26.964 26.404 25.796 Totaal regio 66.230 65.489 64.183 62.969 61.828 Nederland 1.547.839 1.534.935 1.517.647 1.497.832 1.476.517 Tabel B4 Ontwikkeling aantal leerlingen speciaal onderwijs 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 IJssel en Rijn 3.446 3.542 3.514 3.499 3.437 Nijmegen 3.110 3.152 3.133 3.188 3.142 Totaal regio 6.556 6.694 6.647 6.687 6.579 Nederland 110.903 111.684 111.937 110.351 109.277 Tabel B5 Ontwikkeling aantal gewichtenleerlingen 2009 2013 IJssel en Rijn Nijmegen Totaal regio Nederland 2009 2010 2011 2012 2013 0.3 6,2 6,0 5,6 5,2 4,8 1.2 4,4 4,0 3,9 3,6 3,4 0.3 6,6 6,6 6,2 5,7 4,9 1.2 3,8 3,9 3,9 3,8 3,7 0.3 6,4 6,2 5,9 5,4 4,9 1.2 4,1 4,0 3,9 3,7 3,6 0.3 7,6 7,3 6,9 6,4 5,9 1.2 5,6 5,5 5,4 5,2 5,0 Tabel B6 Ontwikkeling aantal leerlingen cluster 3 en 4 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 IJssel en Rijn 1.976 1.993 1.945 1.956 1.929 Nijmegen 1.889 1.914 1.857 1.910 1.917 Totaal regio 3.865 3.907 3.802 3.866 3.846 Nederland 57.747 59.024 60.255 60.491 61.264 22 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2009 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober van het betreffende jaar. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens uit 2013 zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 19

BIJLAGE 3 WERKGELEGENHEID 23 Tabel B7 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 Nijmegen 2.853 2.911 2.832 2.680 2.642 IJssel en Rijn 3.669 3.629 3.576 3.434 3.238 Totaal regio 6.522 6.540 6.408 6.114 5.880 Nederland 133.419 138.797 136.809 130.989 125.716 Tabel B8 Ontwikkeling werkgelegenheid basisonderwijs 2008 2012+ 2008 2009 2010 2011 2012 Nijmegen 1.889 1.920 1.865 1.766 1.719 IJssel en Rijn 2.643 2.573 2.509 2.404 2.270 Totaal regio 4.532 4.493 4.374 4.170 3.989 Nederland 106.084 110.123 108.151 103.639 99.487 Tabel B9 Ontwikkeling werkgelegenheid speciaal onderwijs 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 Nijmegen 964 991 967 914 923 IJssel en Rijn 1.026 1.056 1.067 1.030 968 Totaal regio 1.990 2.047 2.034 1.944 1.891 Nederland 27.335 28.674 28.658 27.350 26.229 Tabel B10 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs naar functie 2008-2012 Nijmegen IJssel en Rijn Totaal regio Nederland 2008 2009 2010 2011 2012 Directie 178 170 169 171 165 Onderwijzend 2.178 2.224 2.151 2.030 2.010 Ondersteunend 497 517 512 479 467 Directie 252 232 236 232 214 Onderwijzend 2.704 2.720 2.676 2.575 2.336 Ondersteunend 652 676 663 621 504 Directie 430 402 405 403 379 Onderwijzend 4.882 4.944 4.827 4.605 4.346 Ondersteunend 1.149 1.193 1.175 1.100 971 Directie 10.760 10.970 10.827 10.228 9.726 Onderwijzend 102.518 105.226 103.252 98.860 94.962 Ondersteunend 19.411 22.075 22.268 21.433 20.152 23 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 20

Tabel B11 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs naar geslacht 2008 2012 Nijmegen IJssel en Rijn Totaal regio Nederland 2008 2009 2010 2011 2012 Man 756 764 729 678 665 Vrouw 2.097 2.145 2.102 2.002 1.979 Man 934 898 884 830 746 Vrouw 2.734 2.730 2.690 2.602 2.491 Man 1.690 1.662 1.613 1.508 1.411 Vrouw 4.831 4.875 4.792 4.604 4.470 Man 31.351 32.760 31.655 29.725 27.889 Vrouw 101.658 106.033 105.157 101.248 97.829 Tabel B12 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs naar leeftijd 2008-2012 Nijmegen IJssel en Rijn Nederland Tabel B13 Nijmegen IJssel en Rijn Totaal regio Nederland 2008 2009 2010 2011 2012 Jonger dan 25 jaar 89 92 58 33 35 25 35 jaar 706 713 697 628 600 35 45 jaar 518 544 541 540 558 45 55 jaar 928 897 835 756 710 55 jaar en ouder 613 665 701 724 741 Jonger dan 25 jaar 158 140 111 71 54 25 35 jaar 1.006 979 937 896 818 35 45 jaar 679 689 687 681 681 45 55 jaar 1.119 1.075 1.052 972 853 55 jaar en ouder 706 744 788 815 832 Jonger dan 25 jaar 7.728 7.878 6.640 4.936 3.811 25 35 jaar 33.152 34.469 34.475 33.338 31.878 35 45 jaar 24.195 25.046 24.692 24.138 23.912 45 55 jaar 41.477 41.489 39.071 35.860 32.917 55 jaar en ouder 26.447 29.917 31.924 32.719 33.171 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs (in personen) naar aanstellingsomvang 2008-2012 2008 2009 2010 2011 2012 0 0.5 fte 718 825 813 818 803 0.5 0.8 fte 1.228 1.294 1.304 1.303 1.302 > 0.8 fte 1.921 1.945 1.861 1.703 1.669 0 0.5 fte 1.023 1.172 1.146 1.143 1.055 0.5 0.8 fte 1.490 1.561 1.596 1.611 1.605 > 0.8 fte 2.475 2.382 2.321 2.160 1.969 0 0.5 fte 1.741 1.997 1.959 1.961 1.858 0.5 0.8 fte 2.718 2.855 2.900 2.914 2.907 > 0.8 fte 4.396 4.327 4.182 3.863 3.638 0 0.5 fte 42.088 47.277 47.415 47.353 45.731 0.5 0.8 fte 54.026 57.596 58.879 58.923 59.106 > 0.8 fte 88.676 91.514 88.658 82.722 77.479 Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 21

Tabel B14 IJssel en Rijn Nijmegen Nederland Ontwikkeling functiemix basisonderwijs: aandeel leraren per salarisschaal 2009-2013 24 2009 2010 2011 2012 2013 LA 96,4 91 84,5 80,3 80,1 LB 3,4 8,8 15,3 19,5 19,8 LC 0,2 0,1 0,1 0,2 0,2 Overig - - - - - LA 94,6 91,3 82,6 77,8 76,5 LB 5,4 8,7 17,3 22,2 23,4 LC 0 0 0,1 0,1 0,1 Overig - - - - - LA 98 93,1 85,8 82 81,3 LB 1,9 6,8 14 17,9 18,5 LC 0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 Overig 0 0 0 0 0 Tabel B15 Ontwikkeling functiemix speciaal onderwijs: aandeel leraren per salarisschaal 2009-2013 25 IJssel en Rijn Nijmegen Nederland 2009 2010 2011 2012 2013 LA 1,4 1,3 0,9 0,8 0,8 LB 94,5 94,2 90,4 89,7 88,2 LC 4 4,4 8,7 9,6 11 Overig - - - - - LA 0 0,1 0,1 0,2 0,5 LB 97,1 96,4 93,6 91,7 90,7 LC 2,9 3,1 6,1 7,9 8,8 Overig - 0,4 0,2 0,2 - LA 0,5 0,4 0,2 0,3 0,2 LB 97,3 96 93,2 91,3 90,8 LC 2,1 3,5 6,5 8,4 9 Overig 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 24 Bron: functiemix.minocw.nl Toelichting: 2013 betreft een voorlopige meting met afwijkende peildata: 1 maart 2013. 25 Bron: functiemix.minocw.nl Toelichting: 2013 betreft een voorlopige meting met afwijkende peildata: 1 maart 2013. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 22

BIJLAGE 4 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST Tabel B16 Prognose ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2014-2017 26 2014 2015 2016 2017 Nijmegen 28.534 27.906 27.281 26.885 IJssel en Rijn 39.072 38.366 37.760 37.386 Totaal regio 67.606 66.271 65.041 64.271 Nederland 1.564.200 1.540.909 1.519.867 1.504.854 Tabel B17 Prognose ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs in fte 2013-2017 27 2013 2014 2015 2016 2017 Nijmegen 2.416 2.375 2.331 2.288 2.258 IJssel en Rijn 3.128 3.088 3.042 3.005 2.979 Totaal regio 5.544 5.463 5.373 5.293 5.237 Nederland 116.262 114.944 113.496 112.175 111.210 Tabel B18 Prognose ontwikkeling instroom primair onderwijs in fte naar functie 2013-2017 28 Nijmegen IJssel en Rijn Nederland 2013 2014 2015 2016 2017 Directie 3 3 3 3 3 Onderwijzend 61 66 66 60 63 Ondersteunend 30 32 34 33 33 Directie 6 7 6 6 6 Onderwijzend 100 119 107 109 119 Ondersteunend 39 47 46 46 45 Directie 230 227 214 206 199 Onderwijzend 4.383 4.723 4.683 4.644 4.989 Ondersteunend 1.641 1.815 1.825 1.741 1.766 26 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 27 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 28 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Toelichting: beschikbare arbeidsplaatsen worden deels ingevuld via instroom en deels via arbeidsduurwijzigingen en functiewijzigingen. De instroom in tabel B18 bestaat niet alleen uit instroom vanuit de opleiding, maar ook instroom vanuit de stille reserve, vanuit LIO of ondersteunend personeel. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 23

Tabel B19 Prognose ontwikkeling uitbreidingsvraag in fte naar functie 2013-2017 29 Nijmegen IJssel en Rijn Nederland 2013 2014 2015 2016 2017 Directie -4-3 -3-3 -2 Onderwijzend -45-33 -35-35 -24 Ondersteunend -9-5 -5-5 -4 Directie -5-3 -3-2 -2 Onderwijzend -47-33 -38-31 -21 Ondersteunend -7-4 -5-4 -3 Directie -139-132 -135-122 -90 Onderwijzend -1.290-1.113-1.221-1.100-794 Ondersteunend -141-74 -92-99 -81 Tabel B20 Prognose ontwikkeling vervangingsvraag in fte naar functie 2013-2017 30 Nijmegen IJssel en Rijn Nederland 2013 2014 2015 2016 2017 Directie 7 6 7 6 5 Onderwijzend 112 109 106 99 96 Ondersteunend 39 38 40 38 38 Directie 11 10 9 7 8 Onderwijzend 163 166 153 150 145 Ondersteunend 53 56 52 51 50 Directie 378 348 325 321 293 Onderwijzend 6.183 6.395 6.303 6.087 6.106 Ondersteunend 1.927 1.957 1.943 1.873 1.878 29 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Toelichting: de uitbreidingsvraag wordt bepaald door de ontwikkeling van het aantal leerlingen en de verhouding tussen het aantal leerlingen en het aantal leraren. Bijvoorbeeld: wanneer er meer leerlingen zijn, zijn er meer leraren nodig. Dit geldt ook als bij een gelijkblijvend aantal leerlingen de verhouding tussen het aantal leerlingen en het aantal leraren daalt. De uitbreidingsvraag kan zowel positief als negatief zijn. 30 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Toelichting: de vervangingsvraag wordt bepaald door het saldo van uitstroom, arbeidsduurwijziging (meer of minder werken), functiewijziging en de jaarlijkse verandering in BAPO-gebruik. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 24

BIJLAGE 5 AANVULLENDE INFORMATIE In totaal zijn er 22 regionale arbeidsmarktanalyses beschikbaar, waarvan vier rapportages betrekking hebben op de G4. De overige rapportages bestaan uit een RPA-regio of uit een bundeling van (meerdere) RPA-regio s. Bij deze bundeling is zoveel mogelijk aangesloten bij de bestaande samenwerkingsverbanden. Wilt u meer informatie over de arbeidsmarkt in uw regio? Hieronder zijn links naar verschillende relevante informatiebronnen opgenomen, waar u aanvullend op de gegevens uit dit rapport gegevens kunt raadplegen. Indien u vragen heeft, kunt u ook contact opnemen met het Arbeidsmarktplatform PO. Tabel B19 Relevante informatiebronnen Thema Onderwerp Website Leerlingen Ontwikkeling aantal leerlingen data.duo.nl Werkgelegenheid Ontwikkeling werkgelegenheid data.duo.nl Ontwikkeling Functiemix Aanbod van personeel Gediplomeerden per hogeschool (instellingsniveau) Stamos.nl Ziekteverzuim Ontwikkeling verzuim naar provincie Stamos.nl functiemix.minocw.nl Verwachtingen voor de toekomst Ontwikkeling aantal leerlingen Scenariomodel PO Arbeidsmarktprognoses CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Regionale Arbeidsmarktanalyses primair onderwijs 2013 regio Groningen 25

www.arbeidsmarktplatformpo.nl ARBEIDSMARKTPLATFORM PRIMAIR ONDERWIJS Postadres Postbus 556 2501 CN Den Haag Bezoekadres Lange Voorhout 13 2514 EA Den Haag T 070 376 58 10 www.arbeidsmarktplatformpo.nl info@ arbeidsmarktplatformpo.nl ARBEIDSMARKTPLATFORM PRIMAIR ONDERWIJS is het kennis-en expertisecentrum van de arbeidsmarkt in het primair onderwijs. Samen met de sector bevordert het een gezonde arbeidsmarkt. 2 Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs