VERSLAG 1e EILANDBIJEENKOMST TOEKOMSTVISIE EILAND VAN SCHALKWIJK datum: 20 april 2009 plaats: St. Michielschool in Schalkwijk verslaglegger: M. Kranenburg tijd: 20.00-22.30 uur Aanwezig: ca. 80 personen inwoners van het Eiland van Schalkwijk, maatschappelijke organisaties, projectontwikkelaars, raadsleden en overige belangstellenden namens de gemeente: wethouder Marianne Kallen, dhr. René Schepers (procesbegeleiding), mw. Martie Meijer procesmanager Visie Eiland van Schalkwijk, dhr. Peter Prins, projectleider Visie Eiland van Schalkwijk, Gijs van der Zwaan (projectleider Linieland), Sanneke Lisman (projectsecretaris Visie Eiland van Schalkwijk), Marieke Creemer (projectleider Recreatie), Alie Dieleman (communicatieadviseur), Greetje Santing (communicatieadviseur) Afwezig: Verspreiding verslag: n.v.t. via website: www.houten.nl/eilandvanschalkwijk Agenda Welkom door wethouder Marianne Kallen Verkenningstocht langs de aanwezigen en ieders belangen Besproken Mw. Kallen heet allen welkom, als wethouder Ruimtelijke Ordening (RO) met het Eiland van Schalkwijk in haar portefeuille. Mw. Kallen is blij met de grote opkomst voor deze avond, wat toch getuigt van een grote betrokkenheid bij wat hier vanavond gebeurt. De gemeente wil in gesprek gaan over het Eiland van Schalkwijk om een toekomstvisie te kunnen maken. Het Eiland biedt veel kwaliteiten: natuurgebieden, sterke landbouw, aantrekkelijk wonen, werken en recreëren en cultuurhistorie (de forten van de Hollandse Waterlinie). De gemeente wil flink investeren om het Eiland van Schalkwijk mooi te houden en te maken en op de kaart te zetten. Daarom organiseert de gemeente vanavond deze bijeenkomst om van de aanwezigen te horen wat er leeft en om de komende maanden met heel veel verschillende belanghebbenden een toekomstvisie voor dit gebied te gaan ontwikkelen. Dhr. Schepers is de gespreksleider voor deze avond. Er wordt afgesproken dat dhr. Schepers eerst verkent wie hier vanavond aanwezig zijn. Daarna krijgt dhr. Van der Werf als eerste het woord namens de begeleidingscommissie Leefbaarheidsplan Schalkwijk. Dhr. Schepers inventariseert wie vanavond aanwezig zijn. Mw. Meijer is voor het Eiland van Schalkwijk procesmanager voor de Toekomstvisie Eiland van Schalkwijk. Zij wordt ondersteund door dhr. Prins die projectleider is. Er worden circa 25 inwoners van Schalkwijk geteld, vijf agrariërs, vier raadsleden, drie projectontwikkelaars of mensen die plannen hebben met het Eiland van Schalkwijk en ongeveer 15 inwoners van Tull en t Waal. Dhr. Van der Werf, voorzitter van de Begeleidingscommissie Leefbaarheidplan Schalkwijk, legt namens de begeleidingscommissie een verklaring af. Hierin wordt onder andere gemeld dat de begeleidingscommissie ook kan worden gezien als een plaatsvervangend comité, voor een Brede Representatieve Dorpsvertegenwoordiging voor Schalkwijk. In de verklaring wordt de positieve belangstelling aangehaald, regionaal en landelijk vanuit verschillende organisaties, voor het Eiland van Schalkwijk en het gevaar dat hierin schuilt. De begeleidingscommissie waardeert de intentie van de gemeente, om hier een coördinerende rol in te spelen.
In de verklaring wordt ingegaan op de inhoud en zorgvuldige onderbouwing van het Leefbaarheidplan Schalkwijk. Er wordt benadrukt dat het belang van de inwoners van Schalkwijk serieus moet worden genomen. De begeleidingscommissie ziet het Leefbaarheidplan Schalkwijk graag als basis en vertrekpunt voor de bepaling van de Toekomstvisie Eiland van Schalkwijk. Zij zal deze avond positief kritisch volgen. Bespreking inzendingen fotowedstrijd Mw. Meijer spreekt uit dat de gemeente en de begeleidingscommissie veel gemeenschappelijke belangen hebben. Dat het leefbaarheidplan voor en door bewoners van Schalkwijk is opgezet, bespaart de gemeente veel werk. Maar het is één van de bouwstenen, omdat er meerdere groepen mensen zijn met een gevoel en belang bij het Eiland van Schalkwijk. Om die reden is de gemeente gestart met een goede inventarisatie van belanghebbenden. De gemeente doet dat in het kader van de leefbaarheid en instandhouding. Er lopen momenteel veel projecten, onderzoek en overleg. Er wordt met alle betrokkenen toegewerkt naar het vaststellen van een structuurvisie voor het Eiland van Schalkwijk, waarin een duurzame toekomst voor het gebied uitgangspunt is. Daarom vraagt mw. Meijer om met elkaar te praten; met de projectontwikkelaars buiten hun kantoren, de gemeente buiten het gemeentehuis; Het is vooral belangrijk dat partijen met elkaar in overleg gaan. Er vindt een bespreking plaats van de kwaliteiten van het Eiland aan de hand van de ingezonden foto s van de fotowedstrijd Wat is Uw kijk op het Eiland van Schalkwijk? Mw. Meijer meldt dat gemeente de cultuurhistorische en natuurkwaliteiten als één van de dragers ziet voor de toekomstvisie. Er zijn oude ontginningsstructuren, naast de Hollandse Waterlinie. De gemeente wil die vasthouden en zo ontwikkelen dat ervan kan worden genoten. Een aanwezige vraagt in hoeverre er plannen op het Eiland van Schalkwijk zijn waarover nog inspraak mogelijk is? Er zijn diverse grote en kleinere plannen die zich in verschillende stadia bevinden, van ideefase tot en met de uitvoeringsfase of al uitgevoerd zijn. De linieweg of Gedekte Gemeenschapsweg, is bijvoorbeeld al uitgevoerd. Mw. Meijer gebruikt de symboliek van rijdende treinen (lopende projecten) en nieuwe treinen (nieuwe projecten) die langs een rangeerterrein moeten en uiteindelijk op hetzelfde eindstation uitkomen, oftewel passen in de toekomstvisie Eiland van Schalkwijk. Om dit goed te kunnen doen wil de gemeente in gesprek met belanghebbenden. Diverse aanwezigen melden initiatieven voor recreatie: paragliden, kamperen en terrassen. Mw. Meijer meldt dat de gemeente recentelijk een recreatievisie heeft opgesteld met als doel om te benoemen waar op het Eiland van Schalkwijk ruimte voor recreatie gewenst is. Meer recreatie heeft onder andere effect op de verkeersstromen en de natuurwaarden. De gemeente wil pas uitspraak doen over initiatieven als er een breed bedragen toekomstvisie is, niet op basis van individuele voorstellen. Daarom wil de gemeente nu hard aan de slag met die visie. Een inwoner vraagt vanwege het gebruik van het kernwoord duurzaamheid, of er rekening is gehouden met krimp? Mw. Meijer antwoordt dat demografische krimp in de regio Utrecht vooralsnog niet aan de orde is. Mocht het bevolkingsaantal afnemen, dan speelt dat pas op lange termijn. Duurzaam is volgens mw. Meijer kijken naar over 20 jaar.
Een aanwezige pleit voor beperkte woningbouw, zodat de toestroom van niet-schalkwijkers beperkt blijft. Mw. Meijer meldt dat hier geen vaste afspraken over bestaan. Aanleidingen om hierover te praten zijn volgens haar de leefbaarheid; de toekomst van de winkels en school. Woningbouw kan ook slecht financierbare functies haalbaar maken; bijvoorbeeld een extensief recreatiegebied en natuurwaarden behouden. Met het bouwen van woningen kan de gemeente geld verdienen waarmee zij de ontwikkeling van andere functies (natuur en cultuurhistorie) kan betalen. De realisatietermijn van een dergelijke ontwikkeling is ongeveer 15 tot 20 jaar. Mw. Meijer meldt dat er geen plekken zijn gereserveerd om te bouwen. Naast de financiering vanuit woningbouw, wil de gemeente de komende jaren flink investeren in de ontwikkeling van het Eiland van Schalkwijk; in bijvoorbeeld recreatie en het fort opknappen. Investeren kan op meerdere manieren dan alleen met geld. Een aanwezige wil vanavond niet alleen bekende zaken horen over de toekomst van het Eiland van Schalkwijk. Mw. Meijer noemt dat deze eerste Eilandbijeenkomst bedoeld is om het gesprek en de samenwerking te vinden met alle betrokken en degenen die hier wonen en werken. Na de pauze wordt toegelicht welk proces we nu ingaan. Een aanwezige vindt het Eiland van Schalkwijk meer een Eiland van Groen. Hij vraagt of het belang van woningbouw niet groter is voor projectontwikkelaars dan voor de gemeente? Dhr. van Oostrum, werkzaam voor een projectontwikkelaar, meldt dat een aantal projectontwikkelaars sinds 2002 grond hebben verworven in Schalkwijk. Hij begrijpt dat hier geen grootschalige woningbouw meer komt. Hij noemt dat projectontwikkelaars ook open staan voor visies, om rekening te houden met elkaars belangen. Een aanwezige noemt hierbij dat de toekomstvisie te laat komt omdat de gronden al opgekocht zijn. Als agrariër wil hij het dorp houden zoals het is. Mw. Meijer begrijpt dat dat voor een aantal gronden het geval is. De gemeente kon de verkoop niet voorkomen. Nu duidelijk is dat grootschalige woningbouw niet aan de orde is op het Eiland van Schalkwijk, komt het investeren in het behoud van de agrarische bedrijven aan de orde. De gemeente vindt agrariërs een belangrijke groep en wil zeker meedenken over haar voortbestaan. Het gaat om meerdere belangen dan alleen het behoud van natuur. Mw. Meijer bevestigt dat het vraagstuk nu nog met elkaar kan worden bekeken; op sommige plaatsen zijn we te laat maar nu kan nog worden bezien wat er nog wel mogelijk is. Een aanwezige noemt dat plannen voor natuur op lange termijn ontwikkeld worden; dit is volgens hem een volgende dolksteek voor de landbouw. De landbouw heeft volgens hem een helder planologisch beleid nodig; daar bouwen en daar niet. Mw. Meijer benadrukt hierbij dat het niet de gemeente wil iets is maar de verschillende aanwezigen willen wat. De gemeente voert de regie op het proces dat moet leiden tot een toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk. De gemeente en de begeleidingscommissie spreken af om op korte termijn een apart gesprek te hebben over welke positie het Leefbaarheidplan Schalkwijk heeft t.o.v. de nieuwe toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk. In de loop van dit jaar wordt ook gestart met het opstellen van een leefbaarheidplan voor Tull en t Waal.
PAUZE Uitslag fotowedstrijd Het proces van kennisoverdracht en bewustwording Mw. Kallen benadrukt ter afsluiting dat het vanavond vooral gaat om de bewustwording van de uitgangspunten en over hoe we elkaar kunnen vinden. De aanwezigen worden verzocht om in de pauze te stemmen voor hun favoriete foto van de fotowedstrijd Wat is uw kijk op het Eiland van Schalkwijk. Mw. Kallen maakt bekend dat dhr. Sjoerd Tollenaar uit Schalkwijk de fotowedstrijd wint met zijn foto van de St. Michaelskerk als cultuurhistorisch baken in de omgeving. Dhr. Rob de Groot uit Houten wint de tweede prijs met een sfeerfoto van de Kaaidijk en dhr. Arie van Bennekom uit Schalkwijk wint de derde prijs met een foto van een oefening in paragliding. Deze prijswinnaars winnen allen een ballonvaart voor 2 personen boven het Eiland van Schalkwijk. Dhr. Schepers en mw. Meijer lichten toe hoe de gemeente in samenspraak met de verschillende belanghebbenden, aan de ontwikkeling van een toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk wil gaan werken. - In mei volgt er een verkenningsfase over wat wel en absoluut niet gewenst is. - In juni volgt een tweede fase, een ontwerp- en onderzoeksfase. Welke programma en scenario s zijn denkbaar? - In een derde fase in september/oktober, wordt uitgewerkt hoe één en ander in een afgerond plan kan worden gegoten. Vanavond wordt in het kader van de verkenning ieder verzocht om in groepjes van twee, drie of vier personen met onderling verschillende belangen, te praten over wat wel en niet gewenst is in het gebied. Men wordt verzocht om op een onweerswolk of hart te schrijven waarover men wil praten of waarom iets wel of niet gewenst is. Alle reacties worden als bijlage toegevoegd aan het verslag van deze Eilandbijeenkomst. Bij het bespreken van enkele reacties wordt de toename van sluipverkeer genoemd, als het Eiland van Schalkwijk beter bereikbaar zal worden. Daarnaast staat op een hart de mensen ; een hoeksteen als mensen dingen samen doen, elkaar kennen, het verenigingsleven en wat we samen doen. Drie geboren en getogen Schalkwijkers pleiten voor het restaureren van Het Wapen van Schalkwijk als een entree van het dorp en voor het op de kaart zetten van het Eiland. Ook een hart voor het behoud van de ruimte voor boeren; een goede balans tussen agrarisch beheer en het behoud van de Waterlinie. Een persoonlijke wolkboodschap is dat er zoveel verkeer over de Lekdijk rijdt dat een omwonende op zondag niet meer in zijn tuin wil zitten. Een spreker benadrukt dat de belangen van Schalkwijkers leidend zouden moeten zijn. Deze spreker herkent vanavond ook het niet in mijn achtertuin -belang. Mw. Meijer denkt dat veranderingen niet per se geleidelijk moeten komen. Zij wil bezien hoe de gemeente versneld kan reageren op kleinschalige initiatieven, zonder die onnodig in grootschalige procedures te laten verzanden. Daarnaast vindt zij het goed om te horen dat de sociale factor, de mensen, ook vertaald moeten worden in de ruimtelijke ontwikkeling. Dit wordt in de ruimtelijke planning soms vergeten. Zij benadrukt het verkeer nog als belangrijke factor; alles wat toegestaan wordt, heeft
effect op de verkeersstromen. Veel kleinschalige initiatieven hebben al gauw een groot effect. Zij ziet graag dat gezamenlijke belangen gevonden worden en noemt hierbij dat het goed is om jezelf ook kwetsbaar op te stellen; dit levert veel op. Hoe gaan we verder; het proces Dhr. Van der Werf is over vanavond deels teleurgesteld en deels blij. Hij hoorde vanavond veel zaken die al aan de orde kwamen in het proces hiervoor, waar veel mensen bijzonder intensief aan meegewerkt hebben. Met waardering concludeert hij dat er maar één manier is om tot een toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk te komen; via de leefbaarheidplannen en door met elkaar te praten, ieder vanuit zijn of haar eigen, verschillende belangen. Dhr. Van der Werf gaat graag in op de suggestie om in gesprek te gaan over de inpassing van het Leefbaarheidplan Schalkwijk in de toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk. Dhr. Prins gaat in op hoe de gemeente het proces verder in wil richten. - gemeente Houten neemt de regie in handen met als uitgangspunt dat er samen (met alle belanghebbenden) een plan wordt gemaakt. - de aanwezigen en overige belanghebbenden worden uitgenodigd om in kleine groepen (werkateliers) verder na te denken over ruimtelijke plannen. Men wordt verzocht om zich binnen twee weken via een e- mail of via de website op te geven zodat die gesprekken in mei kunnen plaatsvinden. Hierbij wordt gemeld dat veel inwoners uit Tull en t Waal niet weten dat dit ook over hen gaat. Dhr. Prins zegt toe dat hier in de communicatie aandacht aan wordt besteed. Dhr. Prins meldt dat er overeenkomsten en verschillen zitten tussen de eerdere werkgroepen rondom het leefbaarheidplan Schalkwijk en de huidige werkateliergroepen. Zo zal het onderzoek naar de woningbehoefte in het kader van het leefbaarheidplan ook worden gebruikt voor de toekomstvisie voor het Eiland van Schalkwijk. Qua verkeer en vervoer zal voor de toekomstvisie een aanvullend (model)onderzoek worden gedaan, omdat dit in het leefbaarheidplan niet is voorzien. Met de verkenning voor het leefbaarheidplan wordt de woningbehoefte ook nader verkend. Er ontstaat een discussie over in hoeverre de gemeente haar plannen al in beeld heeft en of nu dingen worden overgedaan en door de gemeente gekozen wordt. Dhr. Prins benadrukt dat in samenspraak met de verschillende belanghebbenden eerst een verkenning van het Eiland plaatsvindt en daarna scenario s besproken worden. Vervolgens zal tijdens een van de volgende Eilandbijeenkomsten een conceptvisie worden ingebracht. Daarna is het aan de gemeente om een besluit te nemen. Hierbij noemt een aanwezige dat de gemeenteraad niet representatief is voor de vertegenwoordiging van Schalkwijk; Schalkwijk telt slechts 2000 kiezers. Dhr. Schepers noemt hierbij dat het huidige project een uitnodiging is voor de inwoners van Schalkwijk en Tull en t Waal om deel te nemen aan het proces. Een aanwezige meldt dat zij, ondanks haar goede wil, de aanpak nu te snel vindt gaan. Dhr. Prins zegt toe dat als uit de gesprekken over de leefbaarheidplannen en het huidige proces voor de toekomstvisie blijkt dat er bijstellingen in het proces gewenst zijn, die dan nader beoordeeld zullen worden en tot een bijstelling van het proces kunnen leiden. Dit zal dan gecommuniceerd worden, via het Groentje en de gemeentelijke website. Hierbij wordt nog opgemerkt dat veel mensen vanaf begin juli op vakantie zijn.
Afsluiting van de avond Vanavond kunnen de teleurstellingen uit het verleden niet opgelost worden. Er wordt gevraagd om nu samen te werken aan goede plannen voor het gebied en om de projectgroep de kans te geven om het vertrouwen te verdienen. Dhr. Van der Werf vult hierop aan dat de gemeente voor een toekomstvisie het draagvlak van de bewoners nodig heeft. Hij verwijst hierbij naar alle positieve energie die in de afgelopen tijd is gestoken in het leefbaarheidplan voor Schalkwijk. Mw. Kallen bevestigt wat dhr. Van der Werf zegt over de behoefte aan inbreng, zoals die al is geleverd voor het leefbaarheidplan Schalkwijk. Dingen dubbel gaan doen is absoluut niet de bedoeling. De gemeente wil bij haar planvorming rekening houden met alle invalshoeken, vanuit de cultuurhistorische en natuurwaarden, de recreatievisie, de inwoners uit Schalkwijk en Tull en t Waal en de overige betrokken partijen. De gemeente is ook wettelijk verplicht om een totaalbestemmingsplan te maken. Er zijn vanavond ook dilemma s en kwaliteiten genoemd; die moeten we willen benoemen en willen borgen in de toekomstvisie. De gemeente Houten heeft in de afgelopen tijd al bereikt dat Houten dank zij allen, regionaal en landelijk op de kaart staat. Zelfs minister Verburg kent het Eiland van Schalkwijk. Mw. Kallen benadrukt dat iedereen nodig is om het verder op de kaart zetten van het Eiland van Schalkwijk te bereiken. Hiermee rond zij de discussie af en wordt de bijeenkomst beeindigd. Harten en Wolken voor het Eiland van Schalkwijk Onderdeel programma 1 e Eilandbijeenkomst 20 april 2009 Doel: verkennen van kansen en bedreigingen voor het Eiland van Schalkwijk Harten 1. Kleinschalige initiatieven vanuit de bevolking Helpdesk voor kleine ondernemer zoals in gemeente Wijk bij Duurstede Ideeën kunnen bespreken Hulp bij invullen formulieren Tips Juiste persoon in contact brengen 2. Eiland als groene long van Houten met een landbouw die zich goed kan blijven ontwikkelen in een brede diversiteit 3. Nieuwe natuur en landschapszaken binnen het agrarisch bedrijf 4. Belangen van bewoners Schalkwijk leidend! 5. Sinds het ontstaan heeft Schalkwijk zich ontwikkeld! Ontwikkeling in de breedste zin is een kans 6. Archeologie 7. Cultuur 8. Natuur 9. Liefde voor Schalkwijk! Bij de entree van het dorp (Wapen van Schalkwijk) beginnen
Veel kansen, weinig daadkracht. 10. Low Profile recreatie: wandelen, fietsen, paarden Vorm van natuurrecreatie Landbouwrecreatie: kamperen bij de boer Verkoop van streekproducten Restauratie forten + rustige openstelling/bestemming 11. Biologische landbouw/veeteelt 12. Handhaven ankers van leefbaarheid: scholen e.d 13. Bescherming weidevogels/flora/fauna 14. Samenwerken met alle partijen Iedereen zijn stem laten horen 15. Kans voor groen ondernemerschap 16. Open boerenland in combinatie met nieuwe woningen?! 17. Ruimte voor boeren Goede balans tussen natuur en agrarische bestemming 18. Gerichte bereikbaarheid, met inprikkers en afsluitingen 19. Rust en Weidsheid en Ruimte 20. Mensen elkaar kennen Boerderijen en huizen Verenigingswerk Gastvrijheid Gemoedelijkheid Inzet voor de ander 21. Bouwen voor meer generaties tegelijk (kangoeroewoningen) = duurzaamheid 22. Planologische duidelijkheid voor bewoners, agrariërs en recreatie 23. Begrip voor de agrarische sector Wolken 1. Groot toeristisch gebied 2. Zorg voor onderbelichting van belang Tull en t Waal, Eiland van Schalkwijk als werktitel leidt niet tot betrokkenheid van Tull en t Waalers 3. Spanningsveld tussen verkeersdruk versus ontwikkeling en uitnutting van de gebieden 4. Te veel woningbouw 5. Waar blijft de boer? 6. Verandering is geen bedreiging 7. Ruimte voor water, hoe ver gaat dat? Komt een aantal huizen jaarlijks 3x onderwater? 8. Geen verdeel en heers
9. Geen grootschalige woningbouw (die niet aansluit in behoefte) 10. Financiële haalbaarheid van de visie 11. Onduidelijk planologisch beleid 12. Fietsbrug bij plofsluis gemiste kans voor toegankelijkheid Schalkwijk 13. Rood voor groen 14. Besluitvorming over particuliere initiatieven steeds uitstellen 15. Aangeharkte natuur = Cultuur 16. Geen woningen 17. Verkeer Lekdijk en bebouwde kom 18. Minder bureaucratie 19. Grootschalig project 20. Sluipverkeer 21. Ondersneeuwen van kunst en cultuur vanwege geld 22. Motorrijders 23. Druk van recreatie 24. Vinex 25. Projectontwikkelaars die de dienst uitmaken 26. Te weinig geld, geen duidelijkheid