ALGEMENE TIPS Draag steeds stevige gesloten schoenen Let op met huisdieren en kleine kinderen Laat geen voorwerpen achter op de trap Plaats geen matjes in de living Ga niet buiten bij vriesweer of sneeuw Verlicht de traphal goed Geen te lage zetel, plaats desnoods blokken onder de poten Vermijd zwaarlijvigheid Vermijd het heffen of dragen van zware lasten RUST ROEST, OVERDAAD SCHAADT!!! Beste, De operatie is achter de rug, de revalidatie kan gestart worden. Het doel van de revalidatie bestaat erin er voor te zorgen dat u zo snel mogelijk uw dagelijkse bezigheden, zowel op huishoudelijk, beroeps-, als vrijetijdsvlak, terug kan hervatten in de meest optimale omstandigheden. Ons revalidatieteam bestaat uit een revalidatie-arts en een team van ergotherapeuten en kinesisten. In de eerste periode van uw opname zal voornamelijk aandacht geschonken worden aan : PERSOONLIJKE EVOLUTIEFICHE Pijnstilling X = zelfstandig / = met hulp O = niet van toepassing Oefenschema Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Dag 5 Dag 6 Dag 7 Ergonomieprincipes Het verbeteren van de beweeglijkheid in het geopereerde gewricht Het krachtherstel van de spieren rondom het geopereerde gewricht Buigen in de heup Stand Stappen met looprek Stappen met krukken Transfers in en uit zetel in en uit bed Toilet Auto ADL Trappen Deze drie behandelingen zijn noodzakelijk om zo snel mogelijk uw dagelijkse activiteiten te kunnen hervatten. SUCCES!! Hoe verloopt de revalidatie? Het is noodzakelijk dat de behandeling vanaf de eerste dag na uw operatie wordt gestart. Dagelijks oefent u twee uur onder begeleiding van de kinesist en de ergotherapeut. Op dag één wordt op de kamer gewerkt, vanaf dag twee start u met individuele en begeleide groepsoefeningen. 12 1
1. KINESITHERAPIE a ) P i j n s t i l l i n g Gebruik van het toilet : U kunt het toilet verhogen met een technisch hulpmiddel. Plaats eventueel ook een steunstang naast het toilet. Doel: De pijn tot een absoluut minimum beperken. TENS Door middel van elektrische impulsen wordt de pijn bestreden. Voorwerp dragen of oprapen : b ) M o b i l i s a t i e - o e f e n i n g e n I j s a p p l i c a t i e Door middel van koudetherapie worden zwelling en pijn bestreden. Vermijd het dragen van zware lasten. Indien noodzakelijk, houd ze dicht tegen het lichaam en verdeel ze goed over beide kanten. Gebruik eventueel hulpmiddelen, zoals een boodschappenkarretje. Om iets op te rapen steunt u best met één hand op een stabiel voorwerp in de ruimte (vb. kast, bed, zware stoel, ) en heft u het geopereerde been gestrekt op naar achter. Doel: De mobiliteit of beweeglijkheid van het heupgewricht herstellen. H u i s h o u d e l i j k w e r k : Sta niet te lang stil vb. bij het strijken of koken, ga tussen door even zitten of maak gebruik van een hoge stoel. Stofzuigen : lange steel gebruiken, het geopereerde been een beetje achteruit plaatsen. Schoonmaken : de emmer niet volledig vullen en dicht tegen het lichaam dragen. Plaats de emmer op een stoel, zodat u niet steeds moet hurken. Keuken : de dingen die u het meeste nodig hebt binnen handbereik plaatsen, zodat u niet hoeft te reiken. Vloerkleedjes zo veel mogelijk wegnemen. Mobilisatie van de voeten Het optrekken en wegduwen van de voeten in bed (ruglig) Buigen van de heup in ruglig tot maximaal 90, zowel actief als passief. Sport : Wandelen mag u snel opnieuw hervatten. Draag steeds gesloten schoenen en bouw geleidelijk op. Voor het fietsen probeer eerst best even op een hometrainer. Zet het zadel steeds hoog genoeg. Stap steeds op langs de geopereerde zijde. 2 11
c) activiteiten van het dagelijks leven Wassen : Bij het wassen aan de lavabo vermijdt u best langdurig rechtstaan. Maak gebruik van een stoel die u voor de lavabo plaatst. Maak eventueel gebruik van een spons met een lange steel om de voeten te wassen en droog ze af met een grote handdoek, zodat u niet te ver voorover hoeft te buigen. In het bad : Maak gebruik van een badplank, een antislipmatje en een steunstang. Buigen van de heup in stand tot maximaal 90. Rugwaarts brengen van het been in stand tot ongeveer 30 Zijwaarts heffen (abductie) van Ga op de plank zitten. het been in stand tot ongeveer 40 Ga zijdelings op de plank zitten. Grijp met de ene hand de geplaatste handgreep, met de andere hand de plank. Breng de beide benen over de rand van het bad. Uit het bad : Hanteer boven beschreven procedures in omgekeerde volgorde. Aankleden : Maak gebruik van een kousenaantrekker en andere hulpmiddelen die helpen te voorkomen dat u te diep plooit in de heup. Theratrainer c ) S p i e r v e r s t e r k i n g Doel: De kracht van de heupspieren herstellen. 10 3
Heffen van het gestrekte been Opspannen van de heupstrekkers en de bilspieren Bij het afgaan van de trap gaan we net andersom te werk. Plaats eerst de kruk en het geopereerde been samen één trede lager. Steun op de kruk en de armleuning en plaats het niet-geopereerde been bij. Het in- en uitstappen van de wagen : U hervat het autorijden pas wanneer uw arts hiervoor het licht op groen zet, meestal een zestal weken na de operatie. Electrostimulatie Instappen : Zet eerst uw stoel zo ver mogelijk achteruit. Ga vervolgens zijdelings in de wagen zitten, door met de ene hand op het dashboard te steunen, met de andere hand aan de rugleuning van de zetel. Draai nu beide benen samen in de wagen. Gebruik maken van gewichten of theraband 2. ERGOTHERAPIE De ergotherapeut(e) zal u in eerste instantie kennis laten maken met een aantal ergonomieprincipes, dit zijn in feite raadgevingen voor u en uw omgeving om uw revalidatie zo vlot mogelijk te laten verlopen. In tweede instantie staat de ergotherapeut in voor : T I P : een plastic zak op de zitting vermindert de wrijving en maakt het indraaien een stuk eenvoudiger. Uitstappen : U zet eerst uw zetel volledig achteruit. Draai de beide benen en de romp samen naar buiten. Sta recht en steun daarbij op zetel en dashboard. 4 9
2. In bed : Ga op de rand van het bed zitten. Steun met een hand op de boord en met de andere hand in het midden van het bed. Draai uw bekken en benen in één keer in het bed. Ga steeds dicht bij het hoofdkussen zitten, zodat u meteen goed in het bed ligt. In en uit de zetel of stoel : De gangrevalidatie : u met behulp van een hulpmiddel opnieuw leren stappen. u aanleren van transfers, dit betreft voornamelijk de verplaatsingen: in en uit het bed, in en uit de zetel, in en uit de wagen, de trap op en af. Uw zelfstandigheid in zake wassen, kleden en andere huishoudelijke activiteiten. Om recht te komen duwt u zich af aan de leuningen van de stoel. Plaats het geopereerde been een beetje naar voor en steun vooral op het goede been. Pas wanneer u volledig recht staat neemt u het loophulpmiddel ter hand. Wanneer u terug gaat zitten plaatst u zich eerst volledig tegen de stoel, laat u het loophulpmiddel los en brengt u de armen naar de armleuningen. Vervolgens brengt u uw geopereerde been een beetje vooruit en gaat u zitten. T I P : Houdingen en bewegingen die u best vermijdt zijn : Het kruisen van het geopereerde been over het andere been, dit zowel in ruglig als in zit. Trappen : De trap gaan we oefenen met behulp van één kruk. Hebt u ook nog een tweede kruk bij de hand, draag deze dan horizontaal. Bij het opgaan van de trap plaatst u eerst het niet-geopereerde been één trede naar omhoog. U neemt met de ene hand de leuning vast, met de andere steunt u op de kruk. Trek nu de voet van het geopereerde been bij en plaats terzelfder tijd de kruk op de trede. Te diep (meer dan 90 ) plooien in het heupgewricht, zowel in zit-, stand-, als lighouding. Het geopereerde been nooit naar binnen of naar buiten draaien. Deze waarschuwingen dienen vooral opgevolgd te worden de eerste 2 à 3 maanden. Liever iets voorzichtiger zijn dan een eventuele ontwrichting veroorzaken. 8 5
a) Houdingen Staan : Steun steeds op beide benen, voeten lichtjes gespreid. Vermijd langdurig rechtstaan. Zitten : Looprek naar voor plaatsen. Het geopereerde been verzetten. Het niet- geopereerde been bijzetten. Vervolgens leert u stappen met twee krukken. Dit verloopt volgens hetzelfde procédé als hierboven beschreven. Kies steeds een stoel met een hoge en een harde zitting en bij voorkeur een stoel met armsteunen. Zit nooit met de benen gekruist. Beweeg regelmatig de voeten en de benen. Tenslotte leert u stappen met één kruk : Neem de kruk vast aan de niet-geopereerde zijde. Plaats de kruk en het geopereerde been samen vooruit. Zet het andere been bij of even voorbij het geopereerde been. Liggen : De eerste weken ligt u bij voorkeur op de rug. Ligt u toch op de zij, dan enkel op de niet - geopereerde kant, met een kussen tussen de knieën geplaatst, dit om eventuele ontwrichting te voorkomen. b) Verplaatsingen Stappen : GEBRUIK STEEDS GESLOTEN SCHOENEN Eerst leert u stappen met behulp van een looprekje. Dit gebeurt als volgt : NOOIT: PLOTSELING OMDRAAIEN DRAAIEN ZONDER DE VOETEN TE VERPLAATSEN In en uit bed komen : 1. Uit bed : Ga overeind zitten en steun met beide handen in de matras. Draai het bekken en de dijen samen naar de rand van het bed toe. Kom steeds uit uw bed langs de geopereerde zijde!!! 6 7