Jongeren ondersteunen bij hun stap naar zelfstandigheid (problematiek 18-/18+) GGZ en JGZ symposium, Marieke van Kampen en Vincent Fafieanie Nederlands Jeugdinstituut Op weg naar zelfstandigheid www.16-27.nl
Eerst een vraag: Hoeveel telefoontjes ben je verwijderd van een jongere in een kwetsbare positie? Weet je welke kwetsbare jongeren in jouw gemeente wonen? 1
16-27.nl Voorstellen Landelijke aanpak 16-27 2
Met welke wetten hebben je te maken? 3
Jong Volwassenen Top en Manifest 4
Manette 11 18 Samenwonen Start pleegzorg Manette wordt op haar 11 e wegens mishandeling ondergebracht bij een pleeggezin, waar ze verder opgroeit Op haar 18 e gaat ze vanwege het stopzetten van de pleegzorgvergoeding het huis uit. Wegens gebrek aan betaalbare en geschikte woonruimte trekt ze bij haar vriendje in Manette woont in een pleeggezin omdat ze door bij haar ouders mishandeld werd. Op haar 18 e kunnen de pleegouders de zorg wegens een gebrek aan financiën niet voortzetten. Ze raakt verslaafd, stopt met school en krijgt korte tijd later een kind, maar wordt dan ook door haar vriend weer mishandeld 20 21 23 Verslaving Zowel Manette als haar vriendje raken steeds meer aan de alcohol. Manette is daardoor niet meer gemotiveerd en stopt met haar HBO opleiding. Ze laat de studiefinanciering doorlopen Zwangerschap Manette is ongewenst zwanger, tegen de zin van haar vriend besluit ze het kind te houden Mishandeling Manette wordt mishandeld door haar vriend. Eerst durft ze niets te doen, maar dankzij haar pleegmoeder gaat ze met haar kind naar een blijf van mijn lijfhuis 70% van de jongeren die bij pleegouders worden geplaatst is < 12 jaar 30% tot 90% van de verwaarlozende ouders heeft verslavingsproblemen
John 15 17 18 19 21 Start intramurale zorg John s ouders konden niet meer de juiste zorg bieden, in overleg met een gezinsvoogd is John in een instelling geplaatst, hij woont daarom in een open instelling Zoekt grenzen op John houdt zich niet goed aan de huisregels. Hij begint met experimenteren en het opzoeken van de grenzen. Gaat vaker blowen met vrienden en komt vaak te laat thuis Verlaat zorginstelling John is blij dat de begeleiding van de gezinsvoogd stopt. Deze helpt hem nog wel bij de overstap naar een begeleid kamer project zodat er ondersteuning blijft. Het liefst wil hij op eigen benen staan en meer vrijheid hebben Schulden stapelen op Na een jaar is John tegen het advies van de begeleiders in zelfstandig gaan wonen. Rekeningen voor zorgverzekering en zijn telefoon worden niet betaald. John gebruikt steeds meer Cannabis, verwaarloost zijn arbeidsgewenningsplek en zit vaak hele dagen binnen te gamen In beschermd wonen John is zijn huis uitgegaan om deurwaarders te ontlopen en zwerft rond, slaapt al zes weken bij vrienden als het lukt en anders op straat of in de nachtopvang. Kwam zijn oude hulpverlener tegen en die heeft weer een beschermd wonen plek geregeld John is een licht verstandelijk beperkte jongen die in een open instelling verblijft, maar daar steeds vaker de grenzen opzoekt. Op zijn 18 e gaat hij via een kamertraject naar zelfstandig wonen, maar eenmaal op zichzelf blijkt hij nog niet in staat alles te organiseren 25% van de zwerfjongeren is (licht) verstandelijk beperkt 58% van de LVB jongeren heeft bijkomende problemen
Om wie gaat het? Kwetsbaar doordat zij op een of meerdere leefdomeinen problemen hebben. De volgende deelgroepen hebben voornamelijk moeite met het vinden en behouden van werk: Jongeren die (zonder startkwalificatie) uitstromen uit voortgezet speciaal onderwijs, praktijkonderwijs en entreeopleiding Thuiszitters en vsv-ers Jongeren met een beperking die hen belemmert deel te nemen aan de arbeidsmarkt Specifieke groepen jongeren www.nji.nl 21-2-2017 7
Wonen Onderwijs Werk Inkomen Veiligheid Zorg Gezondheid Identiteit Relaties Participatie 16 jaar 27 jaar www.nji.nl 17-4-2018 8
Tip: Werken met een toekomstplan 1. Zorg dat er één plan komt en maak dit leidend. 2. Begin zo vroeg mogelijk: als de jongere 16 jaar is of eerder. 3. Sluit altijd aan bij de motivatie en leefwereld van een jongere. 4. Alle betrokkenen doen wat nodig is en zijn verantwoordelijk voor de uitvoering. 5. Alle betrokkenen werken samen en in samenhang. 6. Leg de focus op werken, wonen, leren en zelfredzaamheid. 7. Laat de jongere en zijn toekomstplannen pas los als de jongere daaraan toe is. Stop dus niet bij 18 jaar! 9
10
Checklist werken met een toekomstplan 1. In het plan staat de jongere centraal. 2. Het plan is toekomstgericht. 3. Het plan is gericht op empowerment. 4. Alle leefgebieden zijn in kaart gebracht. 5. De sociale context is onderdeel van het plan. 6. Het plan is juridisch kloppend. 11
Tip 2: Handvat van de Big Five Spirit/Gemeente Amsterdam We laten een jongere pas los als aan de volgende vijf voorwaarden is voldaan *: Er is in ieder geval 1 volwassen persoon duurzaam beschikbaar voor de jongere om op terug te vallen Een jongere heeft een baan of opleiding die voldoende basis biedt voor een toekomstige loopbaan De jongere heeft voldoende inkomen De jongere heeft een passende woonplek Er is voor de jongere zorg beschikbaar tot 23 jaar, indien nodig. * Rekening houdend met de ambivalente, wispelturige en de stormachtige levensfase waarin deze jongeren zich bevinden. 12
Tips & trics? Vragen? Geef ze aan ons door: info@16-27.nl Marieke van Kampen, 06-15368874, m.vankampen@nji.nl Vincent Fafieanie, 06-25660704, v.fafieanie@nji.nl 13
In gesprek met een ervaringsdeskundige 14
Op weg naar zelfstandigheid www.16-27.nl