Praktische gids bij overlijden

Praktische gids bij overlijden INFORMATIEBROCHURE

INHOUD 1. INLEIDING...4 2. AANGIFTE VAN OVERLIJDEN...5 2.1. Het vaststellen van het overlijden 2.2. Het verwittigen van een begrafenisondernemer of een uitvaartverzekering 2.3. De aangifte bij de burgerlijke stand 3. VERWITTIGEN VAN ANDERE INSTANTIES...6 3.1. De werkgever van de overledene 3.2. Dienst voor Pensioenen 3.3. Het ziekenfonds van de overledene 3.4. Banken en financiële instellingen 3.5. De notaris of de testamentuitvoerder 3.6. FOD Sociale Zekerheid 3.7. Vlaamse overheid: 3.8. De boekhouder van de overledene 3.9. De verzekeringsmaatschappijen 3.10. Nutsvoorzieningen 3.11. Dienst voor het Wegverkeer 3.12. Huiseigenaar 3.13. Eventuele abonnementen en/of verenigingen 4. SPECIFIEKE INFORMATIE...10 4.1. Begrafenisuitkering 4.2. Kinderbijslag voor wezen 4.3. Gewaarborgde kinderbijslag 4.4. Overlijden door een arbeidsongeval 4.5. Overlijden door een ongeval met verantwoordelijke derde 4.6. Overlijden als gevolg van een beroepsziekte 5. NUTTIGE ADRESSEN...12 6. CONTACTGEGEVENS...15

1. INLEIDING Geachte Mevrouw Geachte Heer U ontvangt deze brochure omdat u iemand verloren heeft die u dierbaar is. De directie en medewerkers van az Vesalius bieden u en uw naasten oprechte deelneming aan en wensen u veel sterkte in het omgaan met uw verdriet. U bent nu in een periode van rouw waarin u geconfronteerd wordt met allerlei gevoelens die voor u vertrouwd kunnen zijn maar soms ook helemaal nieuw. Gun uzelf rustig de tijd om deze gevoelens te verwerken en het verlies van uw dierbare een plaats te geven in uw leven. Anderzijds bieden zich juist in deze moeilijke tijd ook heel wat praktische zaken aan die geregeld moeten worden. Met deze gids trachten wij u te helpen om een zicht te krijgen in de formaliteiten die moeten gebeuren en de diensten die u daarmee kunnen helpen. Wij hopen dat dit voor u een hulp kan betekenen in deze moeilijke tijd. Het team van de Palliatieve Eenheid De Schelp 4

2. AANGIFTE VAN OVERLIJDEN 2.1. Het vaststellen van het overlijden De Belgische wet schrijft voor dat het overlijden officieel moet worden vastgesteld door een arts. Het ziekenhuis zorgt voor een overlijdensattest indien de persoon in kwestie sterft in het ziekenhuis of op de weg er naar toe. 2.2. Het verwittigen van een begrafenisondernemer of een uitvaartverzekering U verwittigt zelf de begrafenisondernemer. Hij is dag en nacht bereikbaar. Hij regelt de begrafenis in samenspraak met de naasten. Hun wensen omtrent de uitvaart zelf, de kennisgeving enz. staan centraal. De begrafenisondernemer kan u vaak hulp bieden bij de praktische regelingen die dienen te gebeuren of u verwijzen naar de juiste diensten. Meer en meer mensen sluiten een uitvaartverzekering af. Wanneer dit bij u het geval is dan contacteert u best de verzekeringsmaatschappij zodat zij onmiddellijk de nodige regelingen kan treffen zoals afgesproken in de polis. 2.3. De aangifte bij de burgerlijke stand Standaard zorgt de begrafenisondernemer voor de aangifte van het overlijden bij de dienst burgerzaken van de gemeente waar de persoon overleden is en hij handelt verder de administratieve formaliteiten af. De aangifte wordt ondertekend door twee getuigen waarvan in sommige gemeenten tenminste één getuige een familielid moet zijn van de overledene. Bij de aangifte moeten de volgende documenten worden voorgelegd: het overlijdensattest van een arts identiteitskaart van de overledene het trouwboekje het rijbewijs een crematieattest indien de persoon gecremeerd wordt eventuele wilsbeschikking (niet ter verwarren met testament). Dit handelt bijvoorbeeld over het cremeren of begraven van het lichaam, afstand doen van organen, het ter beschikking stellen van het lichaam voor medisch onderzoek. De ambtenaar van de burgerlijke stand stelt een overlijdensakte op die eventueel wordt doorgestuurd naar de woonplaats van de overledene 5

(indien dit verschillend is met de plaats van overlijden). De akte wordt in verschillende exemplaren afgegeven. U zal die nodig hebben voor verschillende instellingen als bewijs van overlijden. 3. VERWITTIGEN VAN ANDERE INSTANTIES 3.1. De werkgever van de overledene De werkgever heeft een uittreksel nodig van de overlijdensakte. Hij zal ervoor zorgen dat alle nog uit te betalen lonen of wedden, vergoedingen, premies e.a. worden betaald. Er is een verschil tussen een bediende en een arbeider. Bij het overlijden van een bediende zal de werkgever het vakantiegeld rechtstreeks aan de erfgenamen uitbetalen. Was de overledene een arbeid(st)er dan moet u de uitkering van het vakantiegeld aanvragen bij het vakantiefonds waarbij hij of zij was aangesloten. Ambtenaren of gepensioneerde ambtenaren hebben recht op een begrafenisvergoeding van de overheid waar zij tewerkgesteld waren. Deze vergoeding vraagt u aan bij het tewerkstellende bestuur of bij de pensioendienst. 3.2. Dienst voor Pensioenen Het gemeentebestuur verwittigt automatisch de dienst voor pensioenen nadat de aangifte van het overlijden is gedaan. De gemeentelijke administratie kan u helpen bij de aanvraag van uw overlevingspensioen. U kan eveneens terecht bij de pensioendienst van de mutualiteiten voor informatie over de aanvraagprocedures, bepalingen, voorwaarden, enz. In afwachting van uw definitief overlevingspensioen ontvangt u een tijdelijke pensioenuitkering. Indien het voor u moeilijk is om deze periode te overbruggen dan kunt u bij het OCMW voorschotten aanvragen. 3.3. Het ziekenfonds van de overledene U bezorgt een uittreksel van de overlijdensakte (of een kopie) van de overledene aan het ziekenfonds. Het ziekenfonds kan nadien een aantal dingen voor u regelen zoals bv. aanpassen van de hoedanigheid (weduwe/ weduwnaar), begrafenisuitkering (afhankelijk van ziekenfonds tot ziekenfonds), enz. 6

3.4. Banken en financiële instellingen U verwittigt persoonlijk of telefonisch uw bankinstelling(en) en bezorgt hen nadien ook een uittreksel van de overlijdensakte (of een kopie). Ongeacht het huwelijksstelsel zal de bank alle zicht- en spaarrekeningen blokkeren, ook van de overlevende echtgeno(o)t(e). Bij wettelijk samenwonenden wordt de rekening op naam van de overledene en de gezamenlijke rekening geblokkeerd. Spaarrekeningen van de minder-of meerderjarige kinderen worden niet geblokkeerd. Alle bestaande volmachten vervallen. Eventuele kluizen worden verzegeld. De rekeningen zullen pas gedeblokkeerd worden en de inhoud van de kluis verdeeld nadat de bank in het bezit is van een officieel document waaruit blijkt wie de erfgenamen zijn. In functie van het kapitaal kan dit een akte van erfopvolging zijn, opgemaakt door een notaris, of een attest van erfopvolging afgeleverd door de ontvanger van het registratiekantoor. De bankinstelling zal u zelf informeren over het document dat u moet afleveren. Dringende facturen i.v.m. het overlijden kunnen door de bankinstellingen betaald worden. De betalingen gebeuren op basis van een overschrijving zodat er steeds bewijzen zijn van de uitgevoerde betalingen. De langstlevende partner kan over een bepaalde geldsom beschikken dat beperkt is tot de helft van het kredietsaldo, met een maximum van 5000 euro. U kunt zich hierover bevragen bij uw bankinstelling. 3.5. De notaris of de testamentuitvoerder Indien er een testament is opgemaakt bij de notaris dan staat dit geregistreerd en wordt het kenbaar gemaakt op het moment van de aangifte van het overlijden op de gemeente. De notaris kan de uitvoerder zijn van het testament. Hij roept de erfgenamen op om aan hen de inhoud van het testament kenbaar te maken. De notaris kan een akte van erfopvolging opmaken die nodig is voor de deblokkering van de rekeningen. Hij is ook de aangewezen persoon voor het verzegelen van de woonst van de overledene, indien nodig. Iedereen die beweert recht te hebben op (een deel van) de nalatenschap alsook diegene die bij de overledene inwoonde, kan om 7

een verzegeling vragen aan de Vrederechter van het kanton waar de woonst zich bevindt. 3.6. FOD Sociale Zekerheid Directie Generaal Personen met een Handicap (inkomensvervangende tegemoetkoming, integratietegemoetkoming, parkeerkaart) Indien de overledene recht had op een tegemoetkoming zal het gemeentebestuur automatisch deze instantie verwittigen. Het betreft hier eventueel de inkomensvervangende tegemoetkoming en/of de Integratietegemoetkoming, en voor personen ouder dan 65 jaar de Tegemoetkoming Hulp aan Bejaarden. Als de persoon met een handicap de overledene was, wordt de uitkering meteen stopgezet. Als de partner de overledene was, wordt het dossier van de persoon met een handicap herbekeken in functie van de nieuwe gezinssituatie. Indien de overledene in het bezit was van een sociale parkeerkaart, dan wordt deze ingeleverd op de sociale dienst van het OCMW of verstuurd naar de FOD Sociale Zekerheid. 3.7. Vlaamse overheid: Directie Generaal Personen met een Handicap (tegemoetkoming Hulp aan bejaarden) Indien de overledene recht had op een tegemoetkoming zal het gemeentebestuur automatisch deze instantie verwittigen. Als de persoon met een handicap de overledene was, wordt de uitkering meteen stopgezet. Als de partner de overledene was, wordt het dossier van de persoon met een handicap herbekeken in functie van de nieuwe gezinssituatie. 3.8. De boekhouder van de overledene Indien de overledene een zelfstandige activiteit uitoefende, informeert u best bij de boekhouder welke formaliteiten dienen vervuld te worden bv. schrapping van de inschrijving in het handelsregister, enz. 3.9. De verzekeringsmaatschappijen U kunt zich best wenden tot de verzekeringsagent of rechtstreeks tot de 8

maatschappij zelf. De polis kan geschorst worden of op naam gezet van de langstlevende partner. Voorbeelden van mogelijke verzekeringen die uw naaste kan hebben afgesloten: schuldsaldoverzekering, pensioensparen, autoverzekering, reisverzekering, woningverzekering enz 3.10. Nutsvoorzieningen Alle betrokken maatschappijen (elektriciteit, water, kabeltelevisie, internet, aardgas ) dienen op de hoogte gesteld te worden van het overlijden. 3.11. Dienst voor het Wegverkeer U brengt deze dienst op de hoogte als de overledene in het bezit was van een voertuig. Indien de auto wordt verkocht of uit het verkeer genomen, dan moeten de nummerplaat en het inschrijvingsbewijs worden aangepast of teruggestuurd. 3.12. Huiseigenaar Het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat het huurcontract niet wordt beëindigd door het overlijden van ofwel de huurder ofwel de verhuurder. Het overlijden is dus geen reden van opzegging. Als de huurder overlijdt, dan worden zijn rechten en plichten overgedragen op de erfgenamen; zo ook met het overlijden van een eigenaar. De overeenkomst kan slechts beëindigd worden door naleving van de gewone opzeggingsmodaliteiten. Indien een clausule in de huurovereenkomst vermeldt dat deze automatisch wordt ontbonden in geval van overlijden, dan is die nietig. Enkel de rechter kan een ontbinding uitspreken. 3.13. Eventuele abonnementen en/of verenigingen Abonnementen en/of verenigingen kunnen opgezegd worden. 9

4. SPECIFIEKE INFORMATIE 4.1. Begrafenisuitkering Niet alle ziekenfondsen geven een begrafenisuitkering en de bedragen zijn daarnaast ook sterk verschillend. Om na te gaan of u al dan niet recht hebt op een uitkering, verwijzen we u door naar het ziekenfonds van de overledene. 4.2. Kinderbijslag voor wezen Als één van de ouders overlijdt, krijgen de kinderen die nog recht hebben op kinderbijslag automatisch een verhoogde bijdrage: wezenbijslag. Elke wees heeft recht op een hogere bijslag, met eventueel nog een toeslag in functie van de leeftijd. De aanvragen verschillen naargelang de overleden ouder loontrekkend, ambtenaar of zelfstandige was. Voor een overleden loontrekkende ouder vraag je best het adres van het Kinderbijslagfonds bij de werkgever. Voor ambtenaren dient de aanvraag te gebeuren bij de Rijksdienst voor Kinderbijslag en voor werknemers en zelfstandigen bij de Sociale verzekeringskas. Let wel, indien de overlevende partner hertrouwt of samenwoont vervalt deze verhoogde bijdrage. 4.3. Gewaarborgde kinderbijslag Indien, om welke reden dan ook, de gewone kinderbijslag niet in orde komt, dan kunt u de gewaarborgde bijslag rechtstreeks aanvragen bij FAMIFED (zie punt 4). 4.4. Overlijden door een arbeidsongeval Wanneer de werknemer overleed ten gevolge van een arbeidsongeval dan zal de werkgever van de overledene het ongeval binnen de 8 dagen aangeven aan zijn verzekeringsmaatschappij. De verzekering betaalt de kosten voor het overbrengen van de overledene naar de plaats waar de familie de uitvaart wil organiseren. Er wordt ook een uitvaartvergoeding betaald. Voor informatie betreffende lijfrente en dergelijke bevraagt u zich het best bij de werkgever en/of zijn verzekering. U moet het ziekenfonds inlichten over de oorzaak van het ongeval. 10

4.5. Overlijden door een ongeval met verantwoordelijke derde Indien een derde aansprakelijk is voor het overlijden, dan kunt u van die persoon een schadeloosstelling eisen. U kan dit doen via de rechtsbijstand van uw eigen verzekeringsinstelling of via gerechtelijke weg. Betreffende de schadevergoeding baseren de rechters zich meestal op algemeen vastgestelde bedragen. Naast de kosten voor de begrafenis, kan er eveneens een schadeloosstelling worden voorzien voor de morele en economische schade voor nabestaanden. 4.6. Overlijden als gevolg van een beroepsziekte Wanneer het overlijden het gevolg is van een erkende beroepsziekte dan moet u dit overlijden melden per aangetekend schrijven aan het Fonds van Beroepsziekten. U dient het dossiernummer te vermelden en een uittreksel van de overlijdensakte bij te voegen. Het Fonds stuurt u nadien een blanco medisch verslag dat u moet laten invullen door een arts. Vergeet niet het ziekenfonds op de hoogte te stellen voordat u deze aanvraag indient. Indien u problemen ervaart of meer informatie wenst, kan u terecht bij de sociale dienst van de gemeente of OCMW (waar de overledene gedomicilieerd was) of bij de dienst maatschappelijk werk van de mutualiteit van de overledene. Ook op de websites van de meeste mutualiteiten en gemeenten vindt u specifieke informatie terug over de gevolgen van het overlijden voor de nabestaanden. 11

5. NUTTIGE ADRESSEN Federale pensioendienst (FDP) Zuidertoren 1060 Brussel Gratis telefoonnummer: 1765 www.pensioendienst.fgov.be Federale pensioendienst (FDP) Kantoor Hasselt Ridder Postmanstraat 16 3500 Hasselt Gratis telefoonnummer: 1765 T. 011 30 12 70 www.pensioendienst.fgov.be Administratief Centrum Kruidtuin Finance Tower Kruidtuinlaan 50 bus 150 1000 Brussel T. 0800 987 99 www.handicap.belgium.be FOD Mobiliteit en vervoer Directie wegverkeer - DIV City Atrium Voortgangstraat 56 1210 Brussel T. 02 277 30 50 www.mobilit.belgium.be 12

Fedris (Federaal agentschap voor beroepsrisico s) Fonds voor Beroepsziekten en arbeidsongevallen Sterrekundelaan 1 of Troonstraat 100 1210 Brussel of 1050 Brussel T. 02 226 64 00 www.fedris.be Rijksdienst voor Kinderbijslag voor Werknemers (FAMIFED) Trierstraat 9 1000 Brussel T. 02 237 21 11 www.famifed.be 13

Sterf niet met mij Als je mij nog iets wilt geven Dan zou ik vragen Sterf niet met mij Omhels het leven Je mag bedroefd zijn Maar wanhoop niet Verdrink niet in té groot verdriet Als je mij nog iets wilt schenken Dan zou ik willen Blijf de toekomst zien Blijf hoopvol denken Zodat je uitgroeit En voluit leeft Het leven alle kansen geeft. Yvonne van Emmerik 1997 Uit: Als vlinders spreken konden 14

6. CONTACTGEGEVENS Heeft u na het lezer van deze brochure toch nog vragen, stel ze dan gerust aan: Dr. Katleen Verboven, palliatief arts Dr. Esther Janssen, palliatief arts Anne-Marie Lecoque, hoofdverpleegkundige T. 012 39 61 66 An Seegers, coördinator Palliatief Supportteam (PST) T. 012 39 72 75 Palliatieve Eenheid De Schelp T. 012 39 61 68 https://www.azvesalius.be/nl/specialismen/palliatieve-geneeskunde/ https://www.azvesalius.be/nl/wij-staan-voor-u-klaar/palliatieve-eenheid-deschelp/ T. 012 39 79 63 www.azvesalius.be Deze uitgave is een initiatief van het Palliatief Support Team. 15

NOTITIES 16

17

18

Hazelereik 51 3700 Tongeren 012 39 61 11 Hospitaalstraat 15 3740 Bilzen 012 39 61 11 www.facebook.com/azvesalius www.twitter.com/az_vesalius www.azvesalius.be BR-01150-NL, 24 september 2018