INFORMATIEBROCHURE WAT BIJ EEN OVERLIJDEN?

Transcriptie

1 INFORMATIEBROCHURE WAT BIJ EEN OVERLIJDEN? Wat bij een overlijden? - 1

2 Colofon Een uitgave van het gemeentebestuur Sint-Lievens-Houtem Samenstelling: Dienst burgerlijke stand en communicatie Eindredactie: Communicatieambtenaar Datum uitgave: Mei Wat bij een overlijden?

3 Inhoud De begrafenisondernemer...6 Het overlijden...6 Overlijden thuis of in het ziekenhuis...6 Verdacht of gewelddadig overlijden...6 Afstand van organen...6 De aangifte...6 Wie?...6 Wanneer?...6 Waar?...7 Welke documenten meebrengen?...7 Overlijden buiten de gemeente of in het buitenland...7 Uittreksels/attesten overlijden...8 Begrafenis of crematie...8 Laatste wilsbeschikking...8 Asbestemming bij crematie...8 Begraafplaatsen...9 Begraven zonder concessie...10 Concessies...10 Crematie...10 Grafsteen...10 Plaatsing van graftekens...11 Naamplaatjes strooiweide en columbarium begraafplaatsen...11 Onderhoudsplicht graven...11 Allerzielen...12 Andere praktische regelingen...12 Nalatenschap...12 Successierechten...13 Geld en rekeningen vrijmaken...13 Pensioenen...14 Het ziekenfonds...14 Auto...14 Werkgever overledene...15 Andere instanties verwittigen...15 Nuttige adressen...16 Links...16 Wat bij een overlijden? - 3

4 4 - Wat bij een overlijden?

5 Voorwoord Een overlijden is een scharniermoment in een mensenleven. Verdriet en vertwijfeling zijn allesoverheersende gevoelens bij een afscheid van een familielid of vriend. Het gaat om een periode die u intens beleeft. Het is een tijd die gepaard gaat met bezinning en inkeer. Daarbij komt nog dat u een aantal praktische problemen moet oplossen. U staat voor administratieve verplichtingen die u overstelpen en onoverkomelijk lijken. Met deze gids: Wat bij een overlijden? wijzen wij u de weg doorheen een aantal administratieve procedures in het algemeen en die van de gemeente in het bijzonder. Deze informatie is ook terug te vinden op onder de gemeente en burgerlijke stand - overlijden. Wat bij een overlijden? - 5

6 DE BEGRAFENISONDERNEMER Wanneer u geconfronteerd wordt met een overlijden, zijn er heel wat zaken die moeten geregeld worden, van de aangifte tot de begrafenis. Een begrafenisondernemer kan u hierbij helpen. De begrafenisondernemer is heel goed op de hoogte van de volledige wettelijke en administratieve procedure. Het staat iedereen vrij om al dan niet de uitvaart door een begrafenisondernemer te laten regelen. Ook de keuze van begrafenisondernemer is vrij. Een overzicht van de begrafenisondernemingen vindt u onder meer in de Gouden Gids. HET OVERLIJDEN OVERLIJDEN THUIS OF IN HET ZIEKENHUIS Wanneer iemand thuis sterft, waarschuw dan onmiddellijk een geneesheer. De dokter stelt officieel het overlijden vast en maakt een overlijdensattest op. Is de huisarts niet bereikbaar? Bel 112. Bij een overlijden in het ziekenhuis, zorgt het ziekenhuis voor het overlijdensattest. VERDACHT OF GEWELDDADIG OVERLIJDEN Als het gaat om een gewelddadig of verdacht overlijden, of een niet vast te stellen overlijden, verwittig de politie op het nummer 101 om de nodige vaststellingen te doen. AFSTAND VAN ORGANEN Er wordt van uitgegaan dat elke overledene bereid is om na overlijden zijn organen en weefsels af te staan met het oog op transplantatie. De overledene moet vooraf verzet aangetekend hebben bij de dienst burgerlijke stand, indien hij dat niet wil. DE AANGIFTE WIE? Het is doorgaans de begrafenisondernemer die de aangifte doet, maar u kan dit ook zelf doen. Om het even wie kan een overlijden aangeven. WANNEER? Er is geen termijn bepaald, maar u moet het overlijden aangeven voordat de begrafenis plaatsvindt. De begrafenis heeft plaats ten vroegste 24 uren na het overlijden. 6 - Wat bij een overlijden?

7 Het is belangrijk om het overlijden zo snel mogelijk aan te geven. De gemeentelijke begrafenisdienst moet de begraving tijdig kunnen inplannen. WAAR? De aangifte gebeurt bij de dienst burgerlijke stand van de gemeente waar de persoon is overleden. Bij een overlijden in Sint-Lievens-Houtem wendt u zich tot: Dienst burgerlijke stand Marktplein Sint-Lievens-Houtem Tel burgerlijkestand@sint-lievens-houtem.be Openingsuren: Ma. tot vr. van 8.30 tot uur Do. ook van 18 tot 20 uur WELKE DOCUMENTEN MEEBRENGEN? 1. De overlijdensakte (medisch attest), opgemaakt en ondertekend door de arts die het overlijden heeft vastgesteld; 2. Indien gehuwd, het trouwboekje van de overledene; 3. De identiteitskaart van de overledene; 4. Het rijbewijs van de overledene; 5. De identiteitskaart van de aangever; 6. Indien van toepassing, de laatste wilsbeschikking van de overledene; 7. Als de begrafenis niet in Sint-Lievens-Houtem plaats heeft, de toelating tot begraven afgeleverd door de gemeente waar de begrafenis zal plaats hebben; 8. Bij crematie, de aanvraag tot crematie wanneer er geen laatste wilsbeschikking is en een medisch attest van de geneesheer waarin bevestigd is dat het niet gaat om een verdacht of gewelddadig overlijden en dat er geen pacemaker is. OVERLIJDEN BUITEN DE GEMEENTE OF IN HET BUITENLAND Bij een overlijden in een andere gemeente moet u, na aangifte van het overlijden in de betrokken gemeente, ook de dienst burgerlijke stand van Sint-Lievens-Houtem verwittigen. Bij een overlijden in het buitenland neemt u ook contact op met de dienst burgerlijke stand van Sint-Lievens-Houtem om de nodige toestemmingen te krijgen. Wat bij een overlijden? - 7

8 UITTREKSELS/ATTESTEN OVERLIJDEN Bij de dienst burgerlijke stand kan u kosteloos een uittreksel krijgen van het overlijden om o.a. de werkgever, het ziekenfonds, van de overledene te verwittigen. U kan er ook kosteloos een attest krijgen voor de familieleden die recht hebben op een dag verlof voor de begrafenis. BEGRAFENIS OF CREMATIE LAATSTE WILSBESCHIKKING Iedereen kan tijdens zijn leven een vrijwillige schriftelijke laatste wilsbeschikking opmaken. Dit gaat over de keuze tussen begraven en crematie en de wijze van bewaring van de as. Afhankelijk van de levensbeschouwing kan het ritueel en de plaats van de uitvaartplechtigheid vastgelegd worden. De laatste wilsbeschikking kan vastgelegd zijn in een testament of via een formulier dat ingevuld en ondertekend is bij de dienst burgerlijke stand. Deze laatste vorm kan via het E-loket van de gemeente worden ingediend. (E-loket) Als er geen wilsbeschikking is vastgelegd, dan ligt de keuze bij de familie. LAATSTE WILSBESCHIKKING VOOR MINDERJARIGEN De ouders of voogd van een -16 jarige kan een wilsbeschikking opstellen voor betrokkene. Vanaf 16 jaar kan de keuze herroepen of gewijzigd worden door de betrokkene. ASBESTEMMING BIJ CREMATIE Als de overledene dit schriftelijk heeft bepaald in een laatste wilsbeschikking, testament of een ander geschreven document of op verzoek van de ouders (of voogd) van een minderjarige, kan de as worden uitgestrooid, bewaard of begraven op een andere plaats dan de begraafplaats (met uitzondering van het openbaar domein). Andere mogelijkheden zijn: Begraven van de asurn op de begraafplaats; Bijzetten van de asurn in het columbarium van de begraafplaats; Uitstrooien van de as op het daartoe bestemd perceel van de begraafplaats. 8 - Wat bij een overlijden?

9 BEGRAAFPLAATSEN In Sint-Lievens-Houtem bevinden zich volgende begraafplaatsen: Sint-Lievens-Houtem: Marktplein (oude begraafplaats) Sint-Lievens-Houtem/Letterhoutem: Molenkouter (nieuwe begraafplaats) Letterhoutem: Letterhoutemdorp (oude begraafplaats) Bavegem: Kerkkouterstraat (oude begraafplaats) Bavegem: Molenbeekstraat (nieuwe begraafplaats) Vlierzele: Vlierzeledorp (oude begraafplaats) Vlierzele: Vlierstraat (nieuwe begraafplaats) Zonnegem: Zonnegemdorp (oude begraafplaats) Zonnegem: Halleweg (nieuwe begraafplaats) De kerkhoven zijn toegankelijk, iedere dag van 9 tot 17 uur. Er zijn verschillende percelen al naargelang de wijze van begraven: Een ereperk voor oud-strijders (voorbehouden); Een perk voor graven zonder concessie; Een perk voor begraving van urnen, met en zonder concessie; Een strooiweide voor het uitstrooien van de as na de crematie; Een columbarium voor bijzetting van asurnen na crematie, met of zonder concessie; Een perk voor begraving van stoffelijke overschotten van kinderen tot de leeftijd van 7 jaar. Wat bij een overlijden? - 9

10 BEGRAVEN ZONDER CONCESSIE Een begraving zonder concessie is gratis met een grafrust van maximum 10 jaar. Voor niet-inwoners die begraven worden in Sint-Lievens-Houtem geldt een belasting van 200 euro. Deze belasting valt weg wanneer er geopteerd wordt voor een concessie. CONCESSIES Een concessie is een vergunning om een stuk grond voor een bepaalde tijd in gebruik te nemen. Dit kan ook voor een nis in het columbarium en op het asurnenveld. Perceel grond op kerkhof voor 30 jaar 700 euro (350 euro/m²) Columbariumnis voor 30 jaar 300 euro Stuk grond op asurnenveld voor 30 jaar 350 euro CREMATIE De ambtenaar van de burgerlijke stand verleent de toestemming voor het cremeren. Via een speciaal formulier kan de crematie worden aangevraagd. Dit formulier is te krijgen bij de dienst burgerlijke stand. Bij de aangifte van het overlijden, is een medisch attest vereist door een beëdigd geneesheer, aangesteld door de gemeente, waaruit blijkt dat geen pacemaker is ingeplant. Wanneer het geen natuurlijk overlijden is, moet het parket eerst toestemming geven voordat de overledene kan worden gecremeerd. GRAFSTEEN Vorm en afmetingen De zerken op de begraafplaatsen Bavegem, Vlierzele, Zonnegem en de oude begraafplaats van Sint-Lievens-Houtem mogen max. 0,80 m breed en 1,80 m lang zijn. Op de oude begraafplaats van Letterhoutem mag een zerk max. 0,74 m breed en 1,79 m lang zijn. Op de centrale begraafplaats Molenkouter worden de steunen van de kopstukken door de gemeente in beton gelijkgronds gegoten, omdat het terrein enige helling vertoont. Om op deze hellende grond een zekere ordening te krijgen, moeten de zerken een lengte hebben van kopstuk tot voeteinde van 1,80 m en een breedte hebben van 0,80 m. Het opzetstuk op het kopstuk is 0,80 m boven de begane grond. De basisplaat van de zerk is 8 tot max. 13 cm. Grafurnenveld Voor het grafurnenveld is enkel een platte grafsteen toegestaan. De grafsteen is 60 cm op 60 cm en heeft een dikte tot 10 cm Wat bij een overlijden?

11 Er zijn geen afwijkingen toegestaan. Te koop De gemeente voorziet de mogelijkheid om een grafsteen in blauwe natuursteen, conform de voorziene, verplichte afmetingen, voor een prijs van 55 euro per grafsteen aan te kopen. PLAATSING VAN GRAFTEKENS Richtlijnen De plaatsing van graftekens gebeurt volledig conform de richtlijnen van de grafstenen. Afspraak De plaatsing gebeurt na afspraak met en onder toezicht van de afgevaardigde van de gemeente. U of de steenkapper contacteert hiervoor de dienst burgerlijke stand van het gemeentehuis, tel Verwijderen van de tekens De gemeente heeft het recht om alle graftekens die niet volgens de bepalingen van dit reglement geplaatst zijn, zonder enig recht op schadevergoeding, te laten verwijderen op kosten van diegene die ze heeft laten plaatsen. Breng de door u aangestelde steenkapper uitdrukkelijk op de hoogte van de voorschriften. NAAMPLAATJES STROOIWEIDE EN COLUMBARIUM BEGRAAFPLAATSEN De gemeente stelt voor de uniformiteit naamplaatjes ter beschikking voor het herdenkingsmonument strooiweide en de columbariumnis. Voor een naamplaatje incl. bedrukking betaalt u 20 euro. ONDERHOUDSPLICHT GRAVEN Het herstel en het onderhoud van de grafzerk zijn ten laste van de nabestaanden. De graftekens moeten zodanig vastgezet zijn dat ze niet kunnen overhellen. De beplantingen mogen door hun groei de omliggende gronden en wegen niet innemen en het zicht niet hinderen. Alleen beplantingen met een maximumhoogte van 30 cm mogen aangebracht worden. Deze moeten voldoende gesnoeid worden. Als dit niet gebeurt, zullen de beplantingen van ambtswege verwijderd worden. Het onderhoudsverzuim, dat verwaarlozing van het graf tot gevolg heeft, wordt door de burgemeester in een akte vastgesteld, die een jaar lang aangeplakt blijft aan het graf en aan de ingang van de begraafplaats. Bij het verstrijken van die termijn en bij niet-herstelling, worden de materialen afgebroken en/of weggenomen, op kosten van de betrokkenen. Bij onmiddellijk gevaar van de openbare reinheid en veiligheid, zijn de wijze van bekendmaking en toegestane termijn voor herstel, niet van toepassing. Wat bij een overlijden? - 11

12 Als het graf door plantengroei overwoekerd, vervallen, ingestort of bouwvallig is, kan een einde worden gemaakt aan het recht op concessie. ALLERZIELEN In de eerste helft van december ruimt de groendienst de bloemen op de kerkhoven in de gemeente, naar aanleiding van Allerzielen, op. Wie zijn potten of andere recipiënten wilt recupereren, haalt deze voor die datum van de begraafplaats. De precieze datum wordt steeds meegedeeld via de gemeentelijke communicatiekanalen. ANDERE PRAKTISCHE REGELINGEN NALATENSCHAP Bij het overlijden zijn de erfgenamen verplicht om aangifte te doen van de nalatenschap. De aangifte moet gebeuren binnen uiterlijk 5 maanden na het overlijden, 6 maanden bij verblijf binnen Europa en 7 maanden voor personen die buiten Europa verblijven. Ontvangkantoor Registratie en Domeinen Zavel Zottegem Tel kant.reg.zottegem@minfin.fed.be 12 - Wat bij een overlijden?

13 SUCCESSIERECHTEN Iedereen die uit het bezit van een overledene iets ontvangt, is successierechten verschuldigd. De hoeveelheid is afhankelijk van de graad van verwantschap met de overledene. Voor uitgebreide informatie wendt u zich best tot een notaris. Een informatiebrochure is te downloaden van (rubriek overlijden ) GELD EN REKENINGEN VRIJMAKEN Alle rekeningen van de overledene worden geblokkeerd op het ogenblik dat de financiële instelling op de hoogte is van het overlijden. Dan kunnen de erfgenamen niet meer beschikken over het geplaatste geld. Het deblokkeren van de rekening(en) kan op vertoon van: Een akte van erfopvolging, opgemaakt door de notaris; Een attest van erfopvolging, afgeleverd door de ontvanger van een registratiekantoor; Attest van erfopvolging Een dergelijk attest kan u op twee manieren aanvragen: 1. De erfgenamen nemen contact op met een registratiekantoor. De erfgenamen nemen best volgende documenten mee naar het registratiekantoor: een origineel uittreksel uit de overlijdensakte afgeleverd door het gemeentebestuur; (een kopie van) het (of de) trouwboekje(s) van de overledene (in het bijzonder de bladzijden met de identiteit van de echtgenoten en de afstammelingen en de vermelding over een eventueel huwelijkscontract); als de overledene geen afstammelingen heeft nagelaten, ook een kopie van het (of de) trouwboekje(s) van de ouders van de overledene en van de (half) broer(s) en (half)zus(sen). De volledige identiteitsgegevens van alle erfgenamen van de overledene moeten voorkomen in het aanvraagformulier. 2. Het aanvraagformulier invullen via internet. Het document moet geprint en ondertekend ingediend worden bij het registratiekantoor, samen met de hierboven vermelde documenten. Tot euro beschikbaar De langstlevende partner (gehuwd of wettelijk samenwonend) kan tot de helft van het bedrag dat op alle rekeningen staat, tot een plafond van euro, als voorschot uitgekeerd krijgen om het hoofd te bieden aan dringende uitgaven, en dit zonder dat een attest of akte van erfopvolging (zoals in principe vereist is) moet voorgelegd worden. Wat bij een overlijden? - 13

14 PENSIOENEN Gezinspensioen De overlevende partner die een gezinspensioen geniet moet bij overlijden van de partner geen nieuwe aanvraag indienen. De pensioendienst wordt door de gemeente automatisch verwittigd van het overlijden. Afzonderlijk of geen pensioen Indien beide echtgenoten een afzonderlijk pensioen genieten of indien de overledene nog niet gepensioneerd was, kan er een overlevingspensioen aangevraagd worden. Deze aanvraag moet gebeuren binnen twaalf maanden na het overlijden maar liefst zo snel mogelijk. Bijkomend pensioen Wie nog een bijkomend pensioen geniet van een andere dienst, bijvoorbeeld uit het buitenland, moet het overlijden zelf aangeven bij de dienst. Dat gebeurt door middel van een overlijdensattest dat u kan krijgen bij de dienst bevolking burgerlijke stand HET ZIEKENFONDS De erfgenamen moeten het ziekenfonds op de hoogte brengen, waarvan de overledene lid was. Dit gebeurt best meteen vooral als de overledene een ziektevergoeding of invaliditeitsvergoeding genoot. Meebrengen Een uittreksel uit de overlijdensakte (of een goed leesbare kopie) en de SIS-kaart van de overledene. Verzekering overlevende Met het uittreksel uit de overlijdensakte zal de verzekeringstoestand van de overlevende(n) aangepast worden. Er zal onder meer nagegaan worden of er een recht bestaat op verhoogde tegemoetkoming voor gezondheidszorgen (RVV statuut). AUTO Bij overlijden kan de inschrijvingsplaat van de wagen van de overledene worden geschrapt of overgedragen op naam van de langstlevende echtgenoot, de wettelijk samenwonende of een van de kinderen. Inschrijven voertuig Bij behouden van het voertuig moet deze worden ingeschreven. Meebrengen: aanvraag om inschrijving van een gebruikt voertuig, aangevuld door de verzekeringsmaatschappij en vergezeld van de nodige fiscale zegels; inschrijvingsbewijs van het voertuig; een uittreksel uit de overlijdensakte van de titularis van de nummerplaat Wat bij een overlijden?

15 Schrappen nummerplaat De nummerplaat opsturen naar de Directie Inschrijvingen Voertuigen (DIV) of inleveren bij de verzekeringsagent. De verkeersbelasting wordt geschorst vanaf de dag waarop de plaat toekomt. Het inschrijvingsbewijs moet bij de wagen blijven. Directie voor Inschrijving van voertuigen, City Atrium, Vooruitgangstraat 56, 1210 Brussel, tel , Overdragen nummerplaat De overdracht van de plaat die voldoet aan de Europese normen is mogelijk aan de echtgeno(o)t(e), samenwonende of kind. Wanneer het nog om een Belgische plaat gaat, kan de overdracht niet meer. Neem contact op met de verzekeringen voor meer informatie. WERKGEVER OVERLEDENE Groepsverzekering Veel bedrijven bieden hun werknemers een groepsverzekering aan waarmee een bijkomend wettelijk pensioen wordt opgebouwd maar die in veel gevallen ook een verzekering bij voortijdig overlijden bevat. Via een uittreksel uit de overlijdensakte brengt de werkgever de verzekeringsmaatschappij op de hoogte van het overlijden. Zelfstandige Als de overledene als zelfstandige een individuele groepsverzekering heeft afgesloten, moeten de erfgenamen zich wenden tot de sociale verzekeringskas of de verzekeringsagent Ambtenaar Ambtenaren en gepensioneerde ambtenaren hebben recht op een begrafenisvergoeding van de overheid waar zij tewerkgesteld waren. Erfgenamen wenden zich tot het tewerkstellende bestuur of tot de pensioendienst. ANDERE INSTANTIES VERWITTIGEN Bv. de kabelmaatschappij, nutsmaatschappijen (water, gas en elektriciteit), telefoonmaatschappij, de Post, abonnementen en lidmaatschappen. Wat bij een overlijden? - 15

16 NUTTIGE ADRESSEN Begrafenisondernemers In de gouden gids onder de rubrieken begrafenisondernemers en crematie. Dienst burgerlijke stand Marktplein 3, Sint-Lievens-Houtem tel fax burgerlijkestand@sint-lievens-houtem.be Dienst bevolking Marktplein 3, Sint-Lievens-Houtem tel fax bevolking@sint-lievens-houtem.be Ontvangkantoor Registratie Zavel 1, 9620 Zottegem en Domeinen tel kant.reg.zottegem@minfin.fed.be Vredegerecht Stationsstraat 6, 9550 Herzele tel Pensioendienst overheidssector Victor Hortaplein 40, bus 30, 1060 Brussel Pensioenlijn: 1765 (gratis nummer) cc@pdos.fgov.be regionaal kantoor Gent Fabiolalaan 116, 9000 Gent tel Rijksdienst voor pensioenen Zuidertoren, 1060 Brussel tel regionaal kantoor Gent Koningin Fabiolalaan 116, 9000 Gent tel gent@rvp.fgov.be Dienst Inschrijving Voertuigen City Atrium, Vooruitgangstraat 56, 1210 Brussel (DIV) tel help.div@mobiliteit.fgov.be LINKS Websites Voor begrafenisondernemers (embleem E-loket): loket begrafenisondernemer Wat bij een overlijden?

17 Wat bij een overlijden? - 17