Wat te doen. bij overlijden? OCMW. Pantone 366 SINT-TRUIDEN. Pantone 361

Transcriptie

1 Wat te doen bij overlijden? OCMW SINT-TRUIDEN Pantone 366 Pantone 361 C18 - M0 C66 - M0 1

2 Inhoud 1. Voorwoord Eerste formaliteiten 2.1. De geneesheer De begrafenisondernemer Het stadsbestuur De priester of de morele consulent Mogelijkheden betreffende de manier van begraving Financiële schikkingen 4.1. Uitvaartverzekering Levensverzekeringen Schuldsaldoverzekering Andere verzekeringen Deblokkering van spaarboekjes, effecten, enzovoort Begrafenisvergoeding Pensioenen Arbeidsongeval, beroepsziekte of verkeersongeval Renten, vergoedingen, tegemoetkomingen, toelage Praktische regelingen 5.1. Ziekenfonds Auto en andere motorvoertuigen Abonnementen, tijdschriften Nalatenschap - successierechten 6.1 Nalatenschap en berekening successierechten Aanvaarding van de nalatenschap Verwerping van de nalatenschap Kinderen bij het overlijden 7.1. Verhoogde kinderbijslag Voogdij voor minderjarige kinderen Welke hulp biedt het OCMW? 8.1. Administratieve hulp Financiële hulp Psychische ondersteuning Nuttige adressen 9.1. Hulpverlening Diensten

3 1. Voorwoord Bij droevige gebeurtenissen als een overlijden hebben vele mensen administratieve en/of morele bijstand nodig. Deze brochure is dan ook bedoeld als een eerste vorm van ondersteuning bij een overlijden. Een team van maatschappelijk werkers is steeds ter beschikking om bijkomende informatie en advies te geven. Met vriendelijke groeten Pascal Monette Voorzitter 3

4 2. Eerste formaliteiten Wie moet u verwittigen bij een overlijden? een geneesheer een begrafenisondernemer het gemeentebestuur eventueel een priester of moreel consulent 2.1. De geneesheer Hij stelt ter plaatse het overlijden vast De begrafenisondernemer De keuze van de begraafplaats, het graf en de begraving zelf worden met de begrafenisondernemer besproken. U maakt met hem afspraken over: - de aangifte van het overlijden - de uitvaartplechtigheid - de crematie - het opstellen en laten drukken van doodsbrieven en rouwprentjes - het plaatsen van een overlijdensbericht in krant(en) - een formulier met de mogelijkheden inzake de manier van begraving (bv. graf in volle grond, grafkelder, nis, ) - de keuze inzake priester, moreel consulent, Het stadsbestuur Voor de begrafenis: Het is nodig na te gaan of de overledene bepaalde wilsbeschikkingen heeft geuit in verband met de begrafenis rond plaats, crematie, kerkelijke of burgerlijke begrafenis, enzovoort en orgaandonatie. 4

5 Deze wilsbeschikkingen zijn te bekomen bij het gemeentebestuur van de woonplaats van de overledene. Zonder deze specifieke wilsbeschikking treft de familie of samenwonende partner de nodige regelingen voor de begrafenis. De aangifte: Meestal geeft de begrafenisondernemer het overlijden zo snel mogelijk aan bij het gemeentebestuur. Indien het overlijden in een andere gemeente dan die van de woonplaats gebeurde, verwittigt de ambtenaar van de dienst Burgerzaken van de plaats van overlijden het gemeentebestuur van de woonplaats van de overledene. Het gemeentebestuur van de woonplaats controleert of de overledene een wilsbeschikking inzake lijkbezorging liet registreren. Bij aangifte zijn volgende formulieren zeer belangrijk: - het attest van de geneesheer die het overlijden heeft vastgesteld - het attest van de beëdigde geneesheer die door het gemeentebestuur wordt aangesteld, indien de overledene gecremeerd wordt - het attest betreffende de wilsbeschikking inzake de lijkbezorging (indien dit geregistreerd is) - de identiteitskaart (en het rijbewijs) van de overledene - het trouwboekje van de overledene. Indien de persoon niet gehuwd was, vraagt men het trouwboekje van de ouders of een afschrift van de geboorteakte Na de begrafenis: Nadat de aangifte bij de dienst Burgerzaken gebeurd is, krijgt de familie (meestal via de begrafenisondernemer) van deze dienst uittreksels uit de overlijdensakte. U heeft gewoonlijk meerdere uittreksels nodig voor de werk gever, het ziekenfonds, het kinderbijslagfonds, de verzekeringsmaatschappij(en), de bank(en) en/of spaarkas(sen). 5

6 2.4. De priester of de morele consulent In samenspraak met de familie bespreekt hij het verloop van de afscheidsplechtigheid en helpt hen eventueel met het opstellen van gepaste teksten of van een rouwprentje. 3. Mogelijkheden betreffende de manier van begraving Er zijn verschillende mogelijkheden op gebied van begraving. U kan onder andere een keuze maken tussen een graf in volle grond, een grafkelder, een urnebegraving, een bijzetting in het columbarium, een begraving op het ereperk (voorbehouden aan de rechthebbenden) en de asverstrooiing. Voor gedetailleerde inlichtingen in verband met prijs, duur, enzovoort kan u terecht bij: Stadsbestuur Sint-Truiden Dienst Burgerzaken Kazernestraat Sint-Truiden Tel OPENINGSUREN: Van dinsdag tot en met zaterdag van 8 uur tot uur Dinsdag van uur tot uur Woensdag van 13 uur tot 16 uur Maandag gesloten 6

7 4. Financiële schikkingen 4.1. Uitvaartverzekering Als de overledene een uitvaartverzekering had, bekomen de nabestaanden de garantie dat de uitvaart verloopt volgens de wensen van de overledene. Er wordt ofwel voorzien in een kapitaal om de uitvaartkosten te financieren ofwel wordt er echt een uitvaart volgens de wensen georganiseerd. Het eventuele resterende kapitaal wordt aan de nabestaande(n) uitbetaald Levensverzekeringen Indien de overledene een levensverzekering had afgesloten moet de verzekeringsmaatschappij onmiddellijk op de hoogte worden gebracht van het overlijden. Een overeengekomen bedrag kan in éénmaal uitbetaald worden of omgezet worden in een jaarlijkse rente. Wat bezorgt u de verzekeringsmaatschappij? - een uittreksel uit de overlijdensakte - de verzekeringspolis - het betalingsbewijs van de laatste premie - een medisch attest met vermelding van de doodsoorzaak 4.3. Schuldsaldoverzekering Indien een schuldsaldoverzekering werd afgesloten voor de bouw of de aankoop van een woning of grond, dan betaalt de verzekeringsmaatschappij bij overlijden een overblijvend schuldsaldo aan de kredietmaatschappij. 7

8 De verzekeringsmaatschappij moet dan ook zo spoedig mogelijk op de hoogte gebracht worden van het overlijden aan de hand van: - een uittreksel uit de overlijdensakte - de polis - het betalingsbewijs van de laatste premie 4.4. Andere verzekeringen U moet de verzekeringsmaatschappijen van alle ondertekende contracten op de hoogte brengen. Mogelijke afgesloten verzekeringscontracten zijn: - uitvaartverzekering - hospitalisatieverzekering - brandverzekering - familiale verzekering, autoverzekering - overige verzekeringen: persoonlijke ongevallenverzekering, verzekering tegen diefstal, overlijdensverzekering, groepsverzekering, verzekering gewaarborgd inkomen, rekeningverzekering, beleggingsverzekering, pensioensparen, beroepsverzekering, reisverzekering, 4.5. Deblokkering van spaarboekjes, effecten, enzovoort Bij een overlijden blokkeert de financiële instelling alle spaarboekjes, effecten, enzovoort. Zowel deze op naam van de overledene, op naam van de partner, als op naam van beide echtgenoten worden tijdelijk geblokkeerd. Het is aangeraden de bank onmiddellijk te verwittigen. Uw bankinstelling zal u dan uitleggen hoe u over uw geld kan beschikken. Deze instelling doet aangifte bij het kantoor van successierechten. Wat betreft het betalen van rekeningen na het overlijden zijn de meeste banken vrij soepel. Facturen van de begrafenis zelf maar ook eventueel van het ziekenhuis, water, gas of elektriciteit kunnen betaald worden met een overschrijving. 8

9 Wilt u over geld beschikken, dan hebt u de volgende documenten nodig: - Erfrechtverklaring: indien u over een bedrag kleiner dan 743,68 euro wenst te beschikken. Deze akte, waarop alle erfgenamen van de overledene vermeld staan, kunt u aanvragen bij het stadsbestuur - Akte van bekendheid: indien u grotere bedragen wenst, moet u dit aanvragen bij de notaris of de vrederechter. De rekeningen worden gedeblokkeerd zodra de bank officieel op de hoogte is van de wettige erfgenamen Begrafenisvergoeding Het ziekenfonds betaalt voor alle aangesloten personen een tussenkomst in de begrafeniskosten. De vergoedingsaanvraag dient u in bij uw ziekenfonds, waar u de volgende bewijsstukken moet voorleggen: - een uittreksel uit de overlijdensakte - de rekening van de kist, opgesteld op naam van de aanvrager van de vergoeding en "voor voldaan" ondertekend door de begrafenisondernemer - een bewijs van bloed- of aanverwantschap, waarvoor meestal een rouwbericht ofwel een bewijs van samenwonen met de overledene volstaat (te verkrijgen bij het gemeentebestuur) - het lidboekje van de overledene. - de SIS-kaart van de overledene. De nabestaanden van een weddetrekkende in openbare dienst of een gepensioneerde in openbare dienst hebben ook recht op een begrafenisvergoeding van deze dienst. Deze vergoeding wordt, al dan niet samen met het overlevingspensioen, aangevraagd bij de dienst waar de betrokkene gewerkt heeft. 9

10 4.7. Pensioenen De overlevende echtgenoot of echtgenote kan onder bepaalde voorwaarden een overlevingspensioen verkrijgen op basis van de activiteit van de overleden partner. Er zijn meerdere pensioenstelsels en de te vervullen formaliteiten verschillen sterk. indien de overledene tewerkgesteld was in de privésector en/of als zelfstandige werkte en - hij/zij reeds een gezinspensioen genoot dan zal de aanpassing of de herberekening automatisch gebeuren; - hij/zij nog werkte of een alleenstaande pensioen genoot dan moet de aanvraag gebeuren op de lokale pensioenzitdag van het Sociaal Huis. De aanvrager moet in het bezit zijn van zijn of haar identiteitskaart. indien de overledene tewerkgesteld was in de openbare sector gebeurt de aanvraag: - bij de personeelsdienst van de administratie waar de overledene tewerkgesteld was in actieve dienst; - schriftelijk bij de pensioendienst voor de overheidssector (PDOS), voor de overledene die reeds gepensioneerd was: PDOS - Ontvangst briefwisseling Victor Hortaplein 40 bus Brussel Tel.: Voor een tewerkgestelde in openbare dienst wordt dan eveneens de begrafenisvergoeding onderzocht. indien de overledene zowel in de privésector (werknemer en/of zelfstandige) als in de openbare sector werkte, moet het overlevingspensioen bij beide diensten aangevraagd worden. Voor meer informatie in verband met deze pensioenen kan u steeds terecht op de lokale pensioenzitdag van het OCMW, elke maandag en donderdag van uur tot 16 uur. Tel of

11 4.8. Arbeidsongeval, beroepsziekte of verkeersongeval Is uw familielid overleden als gevolg van een erkende beroepsziekte of van een arbeidsongeval, dan hebt u recht op een vergoeding. Indien de overledene reeds een uitkering voor beroepsziekten ontving, dan nemen de nabestaanden best contact op met het Fonds voor Beroepsziekten. Dit kan eventueel via de sociale dienst van het ziekenfonds of via het Sociaal Huis. Bij een arbeidsongeval moet de werkgever aangifte doen bij de verzekeringsmaatschappij, die verplicht de vergoeding uitbetaalt. Zelfstandigen hebben vaak een persoonlijke verzekering die recht geeft op een bepaalde som na een dodelijk ongeval. Indien de overledene het slachtoffer is van een dodelijk arbeidsongeval, mag voor de nabestaanden via het gemeentebestuur, bij het provinciebestuur Fonds "Limburg Helpt" een tussenkomst aangevraagd worden. Is het overlijden het gevolg van een verkeersongeval, verwittig dan de verzekeringsmaatschappijen van de betrokkenen van dit ongeval. De namen van de tegenpartijen, verzekeringsmaatschappijen en polisnummers kan u bekomen bij de politie die op de plaats van het ongeval aanwezig was Renten, vergoedingen, tegemoetkomingen, toelagen Het is mogelijk dat de overledene een rente, tegemoetkoming, vergoeding of toelage ontving. 11

12 Voorbeelden hiervan zijn: - een krijgsgevangenschapsrente van de Nationale Kas voor Oorlogspensioenen - een tegemoetkoming als mindervalide van de Federale Overheidsdienst Sociale Zekerheid - een begrafenisvergoeding voor oudstrijders vanwege het stadsbestuur. Deze diensten kan u best verwittigen door een uittreksel uit de overlijdensakte toe te sturen. 5. Praktische regelingen 5.1. Ziekenfonds De weduwe of weduwnaar die niet in eigen naam verzekerd is, moet zich zo vlug mogelijk laten verzekeren bij het ziekenfonds. Om in aanmerking te komen voor verhoogde tussenkomsten voor gezondheidszorgen, moet u aan verschillende voorwaarden voldoen. Meer informatie kan u bekomen bij uw ziekenfonds Auto en andere motorvoertuigen Voor een auto die ingeschreven staat op naam van de overledene, verwittigt u de volgende dienst: FOD Mobiliteit en Vervoer - Mobiliteit en Verkeersveiligheid Directie Wegverkeer - DIV - City Atrium Vooruitgangstraat Brussel Tel

13 Bij deze dienst kan u de nodige informatie verkrijgen rond de verschillende mogelijkheden over het al dan niet behouden van het voertuig. Verwittig ook zeker de verzekeringsmaatschappij waar het voertuig verzekerd is. Wordt dit voertuig uit het verkeer genomen dan zal de maatschappij de premie voor de resterende maanden terugbetalen Abonnementen, tijdschriften Was de overledene geabonneerd op één of meerdere kranten en/of tijdschriften en u wilt deze niet meer ontvangen, verwittig dan best zo snel mogelijk de betreffende diensten. Let op: u doet er goed aan bij de gemeente te informeren welke diensten reeds door hen werden verwittigd en welke niet. Bewaar nauwkeurig al de rekeningen en onkosten in verband met het overlijden en/of ziekte van de overledene, voor eventuele financiële tegemoetkomingen. 6. Nalatenschap successierechten 6.1 Nalatenschap en berekening successierechten Indien u wilt weten of uw overleden familielid een testament heeft opgemaakt, kunt u dit navragen bij het Kantoor der Registratie en Domeinen of bij de Kantoren der Notarissen. 13

14 KANTOOR VOOR REGISTRATIE EN DOMEINEN Abdijstraat 6, postbus Sint-Truiden Tel Elke werkdag open van 8 uur tot 12 uur. Het is mogelijk dat de overledene een eigenhandig geschreven testament heeft opgemaakt dat niet gekend is bij de hogergenoemde kantoren. Met deze wilsverklaring stapt u best naar de notaris, die u hiermee verder kan helpen. De aangifte van nalatenschap moet u indienen bij het Kantoor voor Registratie en Domeinen van de woonplaats van de overledene en dit binnen de vijf maanden na het overlijden. De berekening van de termijn gebeurt van datum tot datum, te rekenen vanaf de dag van het overlijden. Het opstellen van de aangifte mag gebeuren door de erfgenamen zelf of door een bevoegd persoon. De aangifte is een opsomming van alle goederen en schulden van de overledene. Op basis van deze gegevens worden de successierechten berekend. Dit kan verschillen naargelang de grootte van de erfenis en de graad van verwantschap met de overledene. In Vlaanderen bestaan er voor erfgenamen in rechte lijn (grootouders > ouders > kinderen), tussen echtgenoten en tussen samenwonenden met een samenlevingscontract, drie schijven van successierechten. - Van 0,01 tot euro => 3% tarief - Van tot euro => 9% tarief - Vanaf euro => 27% tarief De successierechten moeten betaald worden binnen de 7 maanden na het overlijden, zoniet bent u intrest verschuldigd. De verdeling van de nalatenschap wordt gewoonlijk onder de nabestaanden en familieleden geregeld. Als erfgenamen niet onderling tot een akkoord komen, bepaalt de rechtbank van eerste aanleg hoe de verdeling zal gebeuren. Inlichtingen in verband met de erfenisregeling kan u bekomen bij: 14

15 DE KONINKLIJKE FEDERATIE VAN BELGISCHE NOTARISSEN Bergstraat Brussel Tel Aanvaarding van de nalatenschap Als de overledene meer schulden dan bezittingen nalaat, kunt u de nalatenschap: - verwerpen - of bij twijfel de nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving aanvaarden De nalatenschap omvat de bezittingen, maar ook de schulden die de overledene nalaat. Indien u de erfenis aanvaardt, moet u ook al de schulden van de overledene betalen Indien er twijfel is of de erfenis niet meer schulden dan bezittingen omvat, kunt u de erfenis 'aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving'. Aanvraag: u moet hiertoe binnen de drie maanden na het overlijden een aanvraag indienen bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg van het rechtsgebied waar de overledene woonde. Ter griffie wordt een akte opgesteld die dient gepubliceerd te worden in het Belgisch Staatsblad om schuldeisers en legatarissen toe te laten zich kenbaar te maken. De kosten hieraan verbonden zijn 145 euro per griffie. Wat dient u voor te leggen ter griffie? - kopie van de overlijdensakte - naam en adres van de persoon die de inventaris zal opstellen (meestal notaris). 15

16 Na publicatie in het Belgisch Staatsblad is er een termijn van drie maanden voorzien om zich te laten kennen bij de aangestelde persoon (meestal notaris). Na deze termijn heeft de notaris (of aangestelde persoon) 40 dagen om de inventaris op te maken van alle bezittingen en schulden Verwerping van de nalatenschap U heeft ook de mogelijkheid de nalatenschap te verwerpen. Let op: u mag dan de nalatenschap niet eerst aanvaard hebben of handelingen van aanvaarding gesteld hebben (bv. reeds het huis van de overledene leegmaken). Hoe? De verwerping moet uitdrukkelijk gebeuren. U moet hiertoe een verklaring afleggen op de rechtbank van eerste aanleg van de woonplaats van de overledene. U moet een kopie van de overlijdensakte meenemen. De kosten van deze akte van verwerping bedragen 30 euro. Door de nalatenschap te verwerpen wordt u niet aanzien als erfgenaam. U hoeft de schulden niet te betalen maar u heeft dus ook geen recht op de bezittingen. Voor inlichtingen rond aanvaarding en verwerping van nalatenschap: Rechtbank van eerste aanleg Arrondissement Hasselt Thonissenlaan Hasselt Tel

17 7. Kinderen bij het overlijden 7.1. Verhoogde kinderbijslag Als één van de ouders overleden is, heeft elk kind dat gerechtigd is op kinderbijslag, recht op wezenbijslag. In principe moet deze wezenbijslag aangevraagd worden bij het Kinderbijslagfonds waarbij de vader aangesloten is. Bij de aanvraag moet een uittreksel uit de overlijdensakte van de overledene en een uittreksel uit de geboorteakte van elk rechthebbend kind worden gevoegd Voogdij voor minderjarige kinderen Indien de kinderen van de overledene minderjarig zijn, verwittigt het gemeentebestuur de vrederechter van de woonplaats van de minderjarige kinderen. In geval van overlijden van de ouder die het laatst het ouderlijk gezag uitoefende, benoemt de vrederechter de voogd en de toeziende voogd, tenzij de ouder zelf een voogd heeft aangewezen tijdens zijn of haar leven of bij testament. VREDEGERECHT Kazernevest Sint-Truiden Tel OPENINGSUREN: van 8.30 uur tot uur en van uur tot 16 uur 17

18 8. Welke hulp biedt het OCMW? 8.1. Administratieve hulp Het OCMW kan voor u de volgende diensten op de hoogte brengen van het overlijden van uw familielid: - kinderbijslagfonds voor regeling wezenbijslag - energieleveranciers - dienst Studietoelagen - federale overheidsdienst (FOD) Sociale Zekerheid (inkomensvervangende tegemoetkoming, integratietegemoetkoming, tegemoetkoming hulp aan bejaarden) - telefoonoperator - teledistributie - Fonds voor Bestaanszekerheid - sociale woningmaatschappij - belastingdiensten - arbeidsongevallen - beroepsziekten en vele andere 8.2. Financiële hulp Door de zware kosten die een overlijden met zich meebrengt, komen sommige mensen in een moeilijke financiële situatie terecht, mede door het wegvallen van een inkomen. Na onderzoek door de maatschappelijk werkers en na beslissing van de Raad kan het OCMW een voorschot op het overlevingspensioen toekennen. Deze voorschotten kunnen rechtstreeks teruggevorderd worden bij de pensioendiensten. 18

19 Inzake begrafeniskosten kan het OCMW bemiddelen voor de spreiding van het betalen van rekeningen van de begrafenisondernemer, het ziekenhuis, 8.3. Psychische ondersteuning Het overlijden van een geliefde is een moeilijk te verwerken gebeurtenis. Het OCMW besteedt niet enkel aandacht aan de administratieve en financiële aspecten, maar ook aan het mentale in deze donkere rouwperiode. Voor begeleiding in uw rouwverwerking kan u eveneens doorverwezen worden naar gespecialiseerde diensten. 19

20 9. Nuttige adressen SOCIAAL HUIS - OCMW Clement Cartuyvelsstraat Sint-Truiden Tel Gratis nummer sociaalhuis@ocmw-st-truiden.be OPENINGSUREN: Van maandag tot en met vrijdag, van 8.30 uur tot uur, op dinsdagavond ook van uur tot uur. Pensioenzitdag: elke maandag en donderdagnamiddag van uur tot 16 uur. 9.1 Hulpverlening CAW SONAR Afdeling RELATIE EN WELZIJN Rozenstraat Hasselt Tel Afdeling SLACHTOFFERHULP Plantenstraat Hasselt Tel CAW t Verschil Afdeling Slachtofferhulp Lombaardstraat Hasselt Tel

21 Afdeling Relatie en Welzijn Lombaardstraat Hasselt Tel CENTRA GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG (CGG) Clement Cartuyvelsstraat Sint-Truiden Tel DIENST AMBULANTE GEESTELIJKE GEZONDHEIDS- ZORG (DAGG) Tiensesteenweg Sint-Truiden Tel CENTRUM VOOR MORELE DIENSTVERLENING Kazernestraat Sint-Truiden Tel NETWERK PALLIATIEVE ZORG LIMBURG A. Rodenbachstraat Hasselt Tel OUDERS VAN VERONGELUKTE KINDEREN Tervurenlaan 268A 1150 Brussel Tel

22 9.2 Diensten KANTOOR VOOR REGISTRATIE EN DOMEINEN Abdijstraat 6 Postbus Sint-Truiden Tel VREDEGERECHT Kazernevest Sint-Truiden Tel RIJKSDIENST VOOR PENSIOENEN (RVP) Zuidertoren Brussel Tel of Ridder Portmansstraat Hasselt Tel RIJKSINSTITUUT VOOR DE SOCIALE VERZEKERING DER ZELFSTANDIGEN (RSVZ) Jan Jacobsplein Brussel Tel of Leopoldplein 16 bus Hasselt Tel PENSIOENDIENST VAN DE OVERHEIDSSECTOR (PDOS) Victor Hortaplein 40 bus Brussel Tel

23 FONDS VOOR BEROEPSZIEKTEN Sterrenkundelaan Brussel Tel FONDS VOOR ARBEIDSONGEVALLEN Troonstraat Brussel Tel Elke donderdag van 9 uur tot uur en van uur tot 16 uur. FOD SOCIALE ZEKERHEID Directie-generaal Personen met een handicap Administratief Centrum Kruidtuin Finance Tower Kruidtuinlaan 50 bus Brussel Tel FOD MOBILITEIT EN VERVOER Dienst Wegveiligheid (DIV) CITY ATRIUM Vooruitgangsstraat Brussel Tel RIJKSDIENST VOOR KINDERBIJSLAG VOOR WERKNEMERS (RKW) Dienst Speciale Rechten Trierstraat Brussel Tel of De Schiervellaan Hasselt Tel

24 Verantwoordelijk uitgever: Pascal Monette, Clement Cartuyvelsstraat 12, Sint-Truiden - deze uitgave is geprint volgens de FSC-normen - editie januari 2011