St Jozefkapel, 19 maart 2017 Beste mensen, Ik vind het heel erg fijn dat ik vandaag samen met jullie naar deze bijzondere plek mocht lopen. Als 3 jarige nam mijn vader me mee als hij hielp om deze plaats in te richten, dan had mijn moeder ook even rust. Ik heb er heerlijke herinneringen aan. Fijn ook dat jullie de kinderen mee namen. Wij, de vrienden van de St Jozefkapel zetten ons in om de kinderen uit UoW actief bij de vieringen op deze plaats te betrekken.. Dat blijkt veel moeilijker als gedacht, o.a. omdat 4 mei in de vakantie valt. Daarom vragen wij de opa s en oma s de vaders en de moeders, neem deel aan deze vieringen en neem dan je kinderen en de kleinkinderen mee en laat hun een bloem leggen bij deze monumenten. Waarom, is dan de vraag, is het dat wel waard???? Het is 9 mei 1940, de oostflank van Europa staat in brand. Oostenrijk is door Duitsland geannexeerd. Sudetenland en grote delen van het huidige Tsjecho-Slowakije zijn bezet. Er is oorlog in Polen. West Europa houdt zijn hart vast. In veel landen is de algehele mobilisatie van kracht. Ondanks dat, hopen de mensen dat er niet nog meer oorlog komt. In Nederland leeft nog altijd de stille hoop, dat het opnieuw neutraal kan blijven. Mijn vader was van eind april tot 7 mei 1940 met verlof thuis, hier in Rimburg. Op 9 mei schrijft hij aan mijn moeder, vanuit de kazerne in Kontich bij Antwerpen, waar hij dan gelegerd is: toen wij dinsdag, 7 mei, in de bus naar Lanaken waren werd verteld dat in Nederland alle verloven waren in getrokken., wat duidelijk maakt hoe onzeker en gespannen de situatie was.
Op 9 mei zijn er 20 jonge mannen uit Rimburg met de Nederlandse en Belgische nationaliteit in militaire dienst. Zij zijn op diverse plaatsen in het hele land gelegerd. Ook een twintigtal jonge mannen uit Ubach over Worms met de Duitse nationaliteit zijn opgeroepen voor militaire dienst. Het zijn er heel wat, 40 jonge mensen uit een zo kleine gemeenschap zijn ver weg in tijden vol van angst en onzekerheid. Op 10 mei ontwaakt Nederland en stelt vast dat Duitse troepen het land zijn binnen gevallen en dat hetzelfde is gebeurd in België en Frankrijk. Op 14 mei wordt Rotterdam gebombardeerd en vormt de aanzet tot de capitulatie van het Nederlandse leger 1 dag daarna. Vanaf 15 mei beginnen de mannen die in Nederland onder de wapens waren, druppels gewijs terug te keren. De laatste is mijn vader die eind augustus 1940 thuis komt. Met uitzondering van Hennis Thoren zijn allen zonder zichtbare schade terug gekeerd. Men is daar bijzonder dankbaar voor en reeds in 1941 besluit deze groep en hun families om daarvoor een dankdienst in de kerk te laten houden. Deze dienst wordt traditie en elk jaar wordt op de zondag die het dichtst bij 10 mei ligt deze dienst gehouden. Dit jaar voor de 76 keer. De groep verenigd zich na de oorlog in de vereniging van oudstrijders Rimburg. Dan ontstaat ook de behoefte voor een monument waar men kan gedenken dat men redelijk gezond uit de oorlog is gekomen en dat er in Rimburg ondanks 2 maanden frontlinie weinig materiele schade is. Het wordt deze St Jozefkapel die in juni 1951 wordt ingewijd. Natuurlijk weet men in Rimburg dat er in veel gezinnen uit hun gemeenschap groot leed door de oorlog is veroorzaakt. De slachtoffers heeft men tenslotte onder deelname van dezelfde gemeenschap te grave gedragen of herdacht. - 6 verzetsmensen, uit Ubach over Worms, aktief in de Vonk bekopen hun inzet met de dood. - 7 leden uit onze gemeenschap worden vermoordt alleen omdat ze jood zijn. - 25 burgers uit UoW verliezen hun leven omdat zij op een bepaalt moment op een plaats zijn waar de oorlogsmachinerie vernietigend toeslaat.
- 495 Amerikaanse soldaten vinden rondom Rimburg de dood bij oorlogshandelingen in de tijd van september 1944 tot het einde van de oorlog in 1945. Zij geven hun jonge leven voor onze bevrijding - 9 van de jonge mannen die in het Duitse leger dienden sneuvelen. - 8 jonge mensen uit UoW verliezen in Nederlands Indië hun leven in de tijd van 1945 tot 1949. In de jaren 90 van de vorige eeuw groeide het besef dat deze mensen niet vergeten mochten worden en een plaats moesten krijgen in onze jaarlijkse vieringen. Toen de stichting Vrienden van de St. Jozefkapel het beheer van de kapel van de oudstrijders overnam werd naast de dankbaarheid voor de terugkeer van de oudstrijders nog duidelijker dat het monument dat zij hadden opgericht ook een plaats moest zijn om ook deze slachtoffers van de oorlog te gedenken. In 2000 werd daarom een aanvullend monument bij de kapel opgericht met de namen van alle oorlogsslachtoffers van UoW. Voor de 495 gevallen Amerikaanse soldaten wordt bovendien in 2007 een purple Heart plaquette aangebracht. Beste Guido, zul je misschien vragen, we begrijpen dat het herdenken en niet vergeten heel belangrijk is, maar dat doen we toch op 4 mei, waarom nog een lichtjestocht op 19 maart en een viering op de zondag voor 10 mei? Ik zou kunnen antwoorden; uit traditie en om de belofte van onze vaders na te komen. Maar ik denk dat er meer redenen zijn om vandaag, 19 maart, Dag van St Jozef, hier te staan, ik vat dat meer samen onder 4 begrippen Democratie, Vrede, Vrijheid, Menselijkheid. Deze begrippen zijn niet vanzelfsprekend en moeten steeds opnieuw bevochten en verdedigd worden. En In Rimburg gebeurde en gebeurt dit door de jaren heen. En ik wil dat standpunt onderbouwen Mijn opa vlucht in 1905 uit Belgie en vindt met zijn gezin in Zuid Limburg en via omzwervingen in Rimburg een nieuwe woonplaats, nu 3 generaties
verder zijn wij Nederlander en deel van de Nederlandse gemeenschap en ik zou niet naders willen. Niet alleen Verreck is een wat rare naam in de Rimburgse gemeenschap maar ook bijvoorbeeld Kaesler, Kaczmarek, Plantaz, Kucir, Buschow. Het toont dat velen, van elders hierheen trokken, trouwden, opgenomen werden in de gemeenschap en vandaag Nederlander zijn. Dat ging echt niet zonder horten en stoten. Ofschoon onze opa s en misschien zelfs nog onze vaders vaak nog een kauderwelsch Nederlands spraken, zijn hun kinderen en kleinkinderen nu volledig geintegreerd en volwaardig lid van onze samenleving. Al in 1949 wordt aan een vluchteling die in Rimburg een onderkomen heeft gevonden gevraagd of hij bereidt is om mee te helpen bij de bouw van dit kapelletje en de inrichting van deze plek. Het is ook nog eens een vluchteling met een foute nationaliteit, notabene de duitse, en toch wordt ook hij en zijn gezin geaccepteerd. Zelfs midden in de oorlog worden de soldaten uit Rimburg die in duitse dienst sneuvelen door de gemeenschap te grave gedragen en herdacht. Hun moeders en vaders zijn veelal van oudsher dorpsgenoten en vrienden en vriendinnen van de vaders en moeders van de soldaten in nederlandse dienst. Het dorp, de gemeenschap, treurt om alle doden Rimburg, als kleine gemeenschap, laat zien dat het mogelijk is steeds weer oplossingen te vinden voor tegenstellingen en grenzen te laten vervagen. Vast ook omdat wij als grensplaats weten wat grenzen betekenen. Het leed en de droefenis die de oorlog bracht en het besef hoe groot het geluk was dat men zelf niet direct getroffen was, hebben die gemeenschap niet uit elkaar, maar dichter bij elkaar gebracht en steeds weer verenigd. Laat deze wetenschap voorbeeld en steun zijn voor de toekomst. Laat deze kapel de plaats zijn en St Jozef de persoon waar we onze zorgen en angsten voor gebeurtenissen in het heden kunnen overdenken en onze plaats bepalen. We zullen o.a. vast te stellen dat wij, Zuid Limburgers, lang een gebied waren met heel veel grenzen en dat we nog pas 150 jaar geleden allemaal vreemdeling waren in een nieuw land en dat niemand van ons nu nog anders zou willen.
De weg naar deze kapel is niet makkelijk en vraagt inzet. Voor mij staat deze weg symbool voor het behoudt van onze waarden Democratie, Vrede, Vrijheid, Menselijkheid.