Aan: Afdeling Realisatie Team Onderwijshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Van: Politie Leiden/Voorschoten District 6 Eenheid Den Haag Datum: 02 juni 2013 Onderwerp: Advies terzake aanvraag nieuw te realiseren drijvend terras voor de horecagelegeheid Annie s Verjaardag De locatie: De locatie van het drijvende terras bevind zich in het hart van Leiden. Gelegen tussen een knooppunt van vaarwegen. Aan weerszijden wordt Annie s Verjaardag ingesloten door de Oude Rijn en de Nieuwe Rijn. Beide wateren komen voor Annie s Verjaardag samen en gaan als Oude Rijn verder in de richting van het Galgewater. Aan weerszijden van Annie s Verjaardag bevinden zich 2 bruggen. De Visbrug over de Nieuwe Rijn (aan de zijde van V&D) met 1 doorvaartopening. En aan de zijde van de Oude Rijn bevindt zich de Sint Jansbrug met 1 doorvaartopening (aan de zijde van de Haarlemmerstraat). Voor Annie s Verjaardig bevind zich de Waaghoofdbrug met meerdere doorvaartopeningen. Echter grote en bedrijfsmatige vaartuigen maken gebruik van de middelste doorvaartopening. Geografisch ligt de horeca gelegenheid Annie s Verjaardag erg strategisch in Leiden. Het ligt op een knooppunt van vaarwegen. De hoofdvaarwateren in Leiden. In dat kleine gebied zijn veel horeca gelegeheden gesitueerd al dan niet voorzien van eveneens een drijvend terras in de vorm van dekschuiten. Met name in de Nieuwe Rijn ter hoogte van het Stadhuisplein. Het nieuw terras bij Annie s Verjaardag: Het nieuwe terras ziet er mooi uit. Qua hoogte/laagte en qua vorm. Het publiek zit op waterniveau waardoor je het gevoel hebt dat je tussen de schepen zit die langsvaren. Door de ronde vorm voorkom je scherpe hoeken. Een aanwinst voor Leiden. Leiden Waterstad: Leiden bevind zich geografisch in het hart van een waterrijk gebied. Naar het noorden via de Zijl richting de Kagerplassen en verder, Naar het oosten via de Oude Rijn in de richting van Alphen aan den Rijn en verder, Naar het zuiden via het Rijn en Schiekanaal overgaand in De Vliet in de richting van de Vlietlanden, Leidschendam en Delft en Den Haag, Naar het westen via de (Oude) Rijn in de richting van Valkenburg, Rijnsburg, Oegstgeest en Katwijk. Leiden: een waterstad in alsmaar doorgroeiende ontwikkeling - Door zijn centrale ligging en makkelijke toegankelijkheid, - Via zijn vele grachten en singels, - Door het grote aantal historische gebouwen aan de grachten en singels, - Door zijn grote aantal horecagelegenheden 1
- Door de vele waterwegen rondom Leiden die vanuit alle windstreken naar Leiden leiden, - Door de vele gemeenten die aan deze waterwegen liggen, is Leiden een stad bij uitstek om vanaf het water te bezoeken. Leiden is voor de Provincie Zuid Holland wat Amsterdam is voor Noord Holland. Met name een grote groep recreatieve schippers en droge toeristen weten Leiden te vinden. Daarnaast voorzien een groot aantal rondvaartbedrijven, bedrijven die vaartuigen verhuren, roeibotenverhuurbedrijven in een bedrijfsmatige behoefte om toeristen die Leiden aandoen, rond te varen. Een bedrijfstak die nog steeds doorgroeit. Niet alleen in aantal maar ook in grotere vaartuigen en omzet. Een zeer groot aantal horecabedrijven voorzien daar ook in door hetzij horeca-terrasboten te faciliteren. Of door een huurboot te faciliteren waarbij de gasten van een happie en een snappie worden voorzien. Beide komt ook voor. Dit aantal blijft groeien. Toegangsvaarwegen naar Leiden: De stad is bereikbaar via vele watertoegangswegen: - De Oude Rijn vanuit de richting De Zijl, Rijn-Schiekanaal. Ingang bedrijventerrein De Waard te Leiden - De Oude Rijn vanuit de richting Stevenshof, - Via de Trekvliet (achter de Rooseveltstraat te Leiden) - Via de Haarlemmer Trekvaart - Via de Nieuwe Rijn langs het Utrechtse Jaagpad Leiden oefent een magneetwerking uit op regio. Via de vaarwateren worden de volgende plaatsen met Leiden verbonden: Noorden Oosten Zuiden Westen : Warmond, Sassenheim, Oegstgeest, Hillegom, Buitenkaag, Amsterdam : Alphen aan den Rijn, Koudekerk aan den Rijn, Zoeterwoude, Hazerswoude Dorp en Rijndijk en Leiderdorp : Voorschoten, Stompwijk, Leidschendam, Delft, Den Haag : Valkenburg, Rijnsburg, Oegstgeest, Katwijk, Noordwijk Veel woningbouw is reeds langs de aanvaarroutes richting Leiden gesitueerd. Veel woningbouw langs het water wordt gerealiseerd c.q. gaat gerealiseerd worden. De huidige crisis in de woningbouw heeft hierop een remmende invloed. Denk daarbij aan Oegstgeest, Valkenburg en Rijnsburg. Het aantal ligplaatsen voor recreatievaartuigen achter deze woningen c.q. nabij deze woningen neemt nog steeds toe. De hoofdvaarwegen IN Leiden zijn: - De Oude Rijn - De Nieuwe Rijn - De Oude Vest Welke actoren spelen een rol op het water: Vaste actoren zijn: - De rondvaartbedrijven. - Overige bedrijfsmatige vaart (werkvaartuigen) 2
Variabele actoren zijn: Wanneer de weersomstandigheden niet gunstig zijn is dat van invloed op de aantallen: - recreatievaartuigen (sloepen, speedboten, rubberboten e.d.) - roeiboten en kano s - verhuurboten - zuipschuiten Nadere informatie vaste actoren: Rondvaartbedrijven: Een groeiende groep. Meer schepen en steeds grotere vaartuigen. (meer gasten) De schippers zijn ervaren. (klein en groot vaarbewijs). Een aantal rederijen (met name die van het eerste uur) volgen de veranderingen op de voet en bekijken deze met een kritische blik. Sleepdiensten: Zijn (groot) vaarbewijsplichtige vaartuigen. Schippers zijn voldoende kundig. Nadere informatie variabele actoren: Recreatievaart: Dat is verreweg de grootste groep verkeersdeelnemers op het water. Een groot aantal van deze schippers heeft weinig kennis van de regelgeving en in voorkomende gevallen ook moeite met manoeuvreren. Veelal een NIET vaarbewijsplichtige groep. Roeiboten en kano s: Dit betreft met name de verhuurroeiboten: schippers hebben veelal geen c.q. weinig notie van vaarregels. Varen veelal niet op hun eigen vaarweghelft. Dit wekt in voorkomende gevallen ergernis op. Zij moeten wijken voor rondvaartboten maar kleine gemotoriseerde vaartuigen moeten wijken voor de roeiboten. (niet vaarbewijsplichtig) Veel kano-vaarders zijn geroutineerd. Zijn echter door hun klein hoogte en veelal weinige contrast slecht zichtbaar. Kwetsbare doelgroep. Verhuurboten: Veelal bestuurd door een persoon die in een aantal gevallen onvoldoende kennis en kunde heeft. Manoeuvreren is voor velen niet altijd eenvoudig. (sommigen hebben een klein vaarbewijs, is geen verplichting) Zuipschuiten: Open dekschuiten. Veel opvarenden. Veel alcohol aan boord in combi met veelal te harde muziek. (niet vaarbewijsplichtig maar kunnen goed varen) Welke actoren ook spelen een rol aan en op het water: - Horecabedrijven met sloepverhuur. Een groeiende groep. - Horecabedrijven (nog) zonder sloepverhuur - horecabedrijven met terrasboten - horecabedrijven nog zonder terrasboten Veel horecabedrijven treden in de voetsporen van hun voorgangers. Naast het uitbaten van de horecagelegenheid op de wal gaan meer en meer horecagelegenheiden terrasboten en verhuur vaartuigen exploiteren. Terrasboten zijn een uitbreiding van het exploitatieoppervlak en hebben een vast karakter. De vaartuigen bieden een extra exploitatieoppervlak met een mobiel karakter. Aan boord van deze vaartuigen kan in veel gevallen een maaltijd en alcohol worden genuttigd. 3
De groei van het exploitatieoppervlak van het drijvende terras voor Annie s Verjaardag kan van invloed zijn op uitbreiding van het drijvende terrasoppervlak van de overige horecabedrijven. Het is niet uit te sluiten dat ook deze bedrijven gaan reageren en inspelen op bovenstaande ontwikkelingen. Externe factoren: Welke factoren zijn van invloed op een (soms) extreme toename van de recreatieve vaartuigen in en om Leiden: - gunstige weersomstandigheden goed (gevoels temperatuur, droog weer, zonnig) - evenementen op en aan de waterkant met in voorkomende gevallen afsluitingen van een gracht door het plaatsen van een drijvend terras. - de week-enden Bij mooi weer kan het grote aanbod van alle typen recreatievaartuigen worden gezien als een niet gepland evenement. Zowel in als rondom Leiden is het dan bijzonder druk met aankomende en vertrekkende recreatievaartuigen. Plat gezegd kan je op die dagen over de boten lopen. Bijkomende factor: Met name op het knooppunt bij Annie s Verjaardag: - afsluiting van een gracht, al dan niet tijdelijk, ten behoeve van een evenement. Bij mooi weer en veel drukte werkt een afsluiting stapelend op het al aanwezige aantal vaartuigen. Omdat vaartuigen niet gespreid kunnen doorvaren en iedereen dezelfde route moet varen al dan niet tegengesteld werkt dat remmend op de doorstroming. Waar vinden de (meeste) afsluitingen plaats: 1.op de Nieuwe Rijn ter hoogte van het Stadhuisplein - koninginne dag - 3 oktoberfeest - de ijsbaan 2. de Oude Rijn, de Nieuwe Rijn en de Herengracht - Peurbakkentocht 3. De Oude Rijn tussen de Bostelbrug en de Hoogwaagbrug - Drakenbootrace Verkeersknooppunt ter hoogte van Annie s Verjaardag: Bij gunstige weersomstandigheden en met name in week-ends wordt de binnenstad van Leiden druk bezocht. Zeer veel scheepsbewegingen in en om Leiden door alle eerder genoemde type vaartuigen. Bedrijfsmatig en recreatief. Doordat de hoofdvaarwateren in Leiden bij Annie s Verjaardag uitkomen, komen al deze vaartuigen daar tesamen. Waarbij een ieder zijn weg tracht te vinden. In dezelfde richting varend. Samenkomend bij Annie s. Of elkaar kruisend op tegengestelde koersen. Bij Annie s Verjaardag moeten schippers kiezen welke kant ze op willen gaan. Dit levert in voorkomende gevallen tijdelijke opstoppingen op. Mede veroorzaakt door: - door afmerende en afgemeerde vaartuigen aan het drijvende terras van Annie s Verjaardag. - Door afmerende en afgemeerde vaartuigen aan met name de Aalmarkt en Vismarkt. 4
Hierdoor ontstaan versmallingen in de vaarweg waardoor het vrije vaarwater nog smaller wordt met als gevolg dat dit (met name bij mooi weer) stremmingen te weeg brengt. Het weer is daarbij een variabele factor. Deze kan het verschil maken tussen rustig, gezellig druk, tot zeer druk! Aandachtspunten nieuw terras: - Langere versmalling aan de Aalmarktzijde ter hoogte van de Visbrug, In de Nieuwe Rijn, aan de zijde van de Nieuwe Rijn, aan de achterzijde van Annie s Verjaardag ligt net voorbij deze brug een terrasboot. Waardoor het vaarwater direct voor de Visbrug ook aan die zijde versmald. Tevens ligt deze terrasboot in een flauwe bocht. - Langere versmalling aan de Stille Rijnzijde ter hoogte van de Sint Jansbrug. In de Oude Rijn, aan de zijde van de Oude Rijn, aan de achterzijde van Annie s Verjaardag ligt net voorbij deze brug ook een terrasboot. Ook hier wordt het vaarwater direct voor de Sint Jansbrug ook aan die zijde versmald. Tevens ligt deze terrasboot in een flauwe bocht. Beide bruggen hebben slechts 1 doorvaartopening waarbij een dubbele passage veelal niet mogelijk is. (2 schepen tegelijkertijd door de brug) - Door vergroting van het drijvende terras aan de voorzijde komt het uiterste punt van het terras dichter bij de Waaghoofdbrug te liggen. Hierdoor wordt de manoeuvreerruimte voor het ponton voor de scheepvaart in de richting van het Galgewater kleiner. Dit geldt ook voor de scheepvaart die vanaf het Galgewater in de richting van de Oude Rijn c.q. Nieuwe Rijn wil varen. - Per individueel vaartuig behoeft dat geen probleem te zijn. Echter wanneer er veel scheepvaartverkeer is, met name bij mooi weer en in de week-enden dan komt al het scheepvaartverkeer samen voor het drijvende terras van Annie s Verjaardag en moet dan de ruimte zoeken/vinden om door te kunnen varen. Het is niet uitgesloten dat met name de grotere vaartuigen hiermee moeite kunnen gaan krijgen. Met een trage scheepvaartverkeersafwikkeling tot gevolg. Hierdoor zal de congestie van vaartuigen mogelijk alleen nog maar gaan toenemen op die locatie. Denk daarbij aan: - sleep/duwboot met gesleepte dekschuit (lengte > 20 mtr) van o.a. P. Groenen - sleep/duwboot met geduwde dekschuit (lengte > 20 mtr) van o.a. P. Groenen - de langste rondvaartboot in Leiden (lengte 20 mtr) van Rederij Oude Rijn (Sjaak Veringa) - de tamelijk brede rondvaartboten van Rederij De Drie Geuzen aan de Aalmarkt - Voornoemde vertragende fenomenen kunnen versterkt worden wanneer er aan het drijvende terras van Annie s Verjaardag afmeerfaciliteiten worden gefaciliteerd. Dit in combinatie met de afmeermogelijkheden aan met name de zijde van de Aalmarkt tussen de Waaghoofdbrug en de Visbrug. In de oude situatie werden met name vaartuigen aan de zijde van de Visbrug/Aalmarktzijde afgemeerd aan zowel de wallekant alsmede het drijvende terras. In het geval van het huidige drijvende terras was het afmeren verboden. De praktijk leerde echter anders. Het verzoek is dan ook dat willen wij het afmeerverbod kunnen handhaven dit zichtbaar gemaakt moet worden met het bord A.5 bijlage 7 van het Binnenvaart Politie Reglement. ( Verboden ligplaats te nemen (ankeren en meren) aan de zijde van de vaarweg waar het bord is geplaatst. ) Stremmingen ten gevolge van de vergroting van het drijvende terras zou voor (een aantal) reders reden kunnen zijn om zich hier vervolgens over te beklagen. Bij normale weersomstandigheden en geen extreme drukte zal dit geen problemen op leveren. Met name bij extreme situaties (week-ends, in combi met bijzonder goed weer) zou zich dat kunnen voordoen. 5
In principe vaart er in het vaarseizoen in alle week-ends een politievaartuig in de late dienst. In voorkomende gevallen kan hierop een beroep worden gedaan. - De vergroting van het drijvende terras voor Annie s Verjaardag zou voor andere horecaeigenaren reden kunnen zijn voor een herziening van hun vergunning door een aanvraag te doen om ook hun bestaande terraspontonoppervlakte te vergroten. (Door de aanschaf van een extra ponton/dekschuit). - Vergroting van het drijvende terras voor Annie s Verjaardag zou van invloed kunnen zijn op het toestaan van grote samenstellen tijdens de jaarlijkse Peurbakkentocht. Denk daarbij aan het varen met een beunbak geduwd door een duwboot. - Het drijvende terras heeft een klein vrijboord. Het loopplatform ligt laag op het water. Het platform is omlijnd door een railing. Men dient zich echter wel bewust te zijn van het feit dat het niet is uit te sluiten dat bij een calamiteit een vaartuig met zijn voorschip tot ver over het ponton kan komen. De positionering van de tafels zijn daarbij belangrijk. - Reddingsmiddelen. Gelet op het lage vrijboord en de open reling is het verstandig op een of twee plaatsen op het drijvende terras, duidelijk voor het publiek zichtbaar en eenvoudig te pakken, een reddingsboei met lijn stand-by te hebben. - Het vrijboord (de hoogte van het terras boven de waterlijn) is dusdanig (laag) dat het niet is uitgesloten dat wanneer schepen met een te hoge snelheid passeren of de bouw van het vaartuig een hoge boeg-, of hekgolf veroorzaakt dan wel dat een schipper extra gas moet geven om een aanvaring met een kunstwerk, het terras en/of vaartuig te voorkomen, er water over het terrasdek kan lopen. In de binnenstad geldt in de grachten een max. vaarsnelheid van 6 km/uur. Dit kan in deze kom met bord B.6 van Bijlage 7 van het Binnenvaart Politie Reglement al dan niet in combinatie met het bord A.9 van bijlage 7 van het Binnenvaart Politie Reglement. Uitbreiding van de horeca faciliteiten op en aan het water is een aanwinst voor Leiden in het algemeen en de horecagelegenheden in het bijzonder. De aanstaande vernieuwing en vergroting van het drijvend terras van Annie s Verjaardag maakt duidelijk dat Leiden de exploitatie van faciliteiten op en aan het water ondersteunt. Denk daarbij tevens aan de verbouwing tot horecagelegenheid van De Volharding gesitueerd aan de haven in Leiden. De gemeente Leiden moet zich wel telkens de vraag blijven stellen hoeveel Leiden nog kan groeien op het water waarbij de gemeente Leiden en de politie, elk binnen de kaders van hun eigen verantwoordelijkheden, de regie hierover kunnen blijven houden. Wanneer is de Leidse bijt vol op het terrein van rondvaartboten, verhuurvaartuigen, terrasboten e.d. Bij deze ontwikkelingen is het belangrijk dat het toezicht, de controle en de handhaving gelijke tred met elkaar houden willen we in gelijke pas kunnen blijven lopen met deze ontwikkelingen. Handhaving: Welke instanties houden toezicht en controles en wie dragen er zorg voor de daadwerkelijke handhaving van de regelgeving op en aan het water. - De opsporings ambtenaren (Goa s) van de gemeente Leiden. (o.a. ligplaatsverordening bedrijfsmatige vaart en de APV) - De politie (Binnenvaart Politie Reglement, Scheepvaartverkeerswet, gem. verordeningen, alle relevante nautische wetgeving, APV e.d.) Het feitelijk toezicht, controle en handhaving met betrekking tot nautische aangelegenheden wordt in principe slechts gedaan door de schippers van de vaarsurveillance van de politie Leiden. Dit heeft grotendeels te maken met de specifieke kennis op dit vakgebied. 6
Welke taken expliciet door de Goa s van de gemeente worden verricht met betrekking tot voornoemde nautische aangelegenheden is mij niet volledig bekend. Tot op heden houden toezicht, controle en handhaving onvoldoende gelijke tred met de ontwikkelingen die er in Leiden plaatsvinden. Hierop zijn een groot aantal interne bedrijfsmatige factoren van invloed. Wanneer de spelregels duidelijk zijn blijft er weinig ruimte over voor discussie s (tussen publiek en opsporingsambtenaren) in voorkomende gevallen en is onze aanwezigheid in die specifieke gevallen niet direct gewenst. In het andere geval zijn de spelregels duidelijk en kunnen wij beter optreden. Advies: Wanneer alle relevante belangen van alle spelers op en aan de grachten en singels van Leiden op hun waarde worden beoordeeld en op een juiste wijze worden meegewogen dan behoeft de uitbreiding van het drijvend terras voor Annie s Verjaardag geen probleem te zijn. 7