Afmeervoorziening Cruiseschepen IJmuiden

Transcriptie

1 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat-Generaal Rijkswaterstaat Bouwdienst Rijkswaterstaat Hoofdafdeling Natte Infrastructuur Afmeervoorziening Cruiseschepen IJmuiden Invloed van af- en ontmerende cruiseschepen op de aangemeerde schepen aan de nabij gelegen steiger VERKEERSWATERBOUWKUNDE N I C V Auteur Datum Documentcode Status G. de Boer 1 /4/96 C 4774

2

3 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Di rectoraat-ceneraal Rijkswaterstaat Bouwdienst Rijkswaterstaat BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijks waterstaat Postbus LA Utrecht Hoofdafdeling Natte Infrastructuur BIBLIOTHEEK BC'JWDIENST RKJKSWATEfiSTAAT NR..H^7JH..&&A Afmeervoorziening Cruiseschepen IJmuiden Invloed van af- en ontmerende cruiseschepen op de aangemeerde schepen aan de nabij gelegen steiger VERKEERSWATERBOUWKUNDE N I C V Auteur Datum Documentcode Status G. de Boer 1/4/96

4

5 Bouwdienst Rijkswaterstaat Verkeerswaterbouwkunde (NICV) INHOUDSOPGAVE: biz. 1 Inleiding 2 2 Huidige situatie en plannen 3 3 Manoeuvreren van de cruiseschepen 6 4 Conclusies / aanbevelingen 9 Literatuurlijst 10 biz 1 van 13

6

7 Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bouwdienst Rijkswaterstaat 1 Inleiding In IJmuiden wordt aan de zuidoever van het Zuiderbuiten-toeleidingskanaal een promenade en een afmeervoorziening voor cruiseschepen aangelegd. De promenade en de daarbij behorende steiger voor dienst- en recreatievaartuigen zal door Rijkswaterstaat (RWS) gebouwd worden. De kade voor de cruiseschepen zal door de Zeehaven IJmuiden (ZHY) gebouwd worden. De laad en los faciliteiten op deze kade is voor rekening van KVSA. Op 29 januari 1996 is door de betrokken partijen een intentieverklaring ondertekend, die de onderlinge afstemming tussen de projecten moet regelen. Hierin staat onder andere aangegeven, dat als gevolg van het ruimtegebruik ter plaatse, de afstand tussen de voorkant van de afgemeerde cruiseschepen en de te maken steiger bij de Kleine sluis, minimaal 40 m zal moeten bedragen. Aan het westelijke deel van de steiger zullen dienstvaartuigen van de douane en politie worden afgemeerd. De heer Verbokkem (Dir. NH) heeft in een brief (19 januari 1996) aan de heer Hiddinga (BD- NICV) gevraagd om te bepalen of de afstand tussen het cruiseschip en de steiger voor dienst- en recreatievaartuigen voldoende groot is. Met name tijdens het af- en ontmeren van de cruiseschepen kunnen door de turbulentie, veroorzaakt door sleepboten of het cruiseschip zelf, de vaartuigen aan de steiger in problemen komen. Om inzicht in dit probleem te krijgen is de heer Jonker van het Loodswezen IJmuiden gevraagd om nader uit te leggen hoe het aan- en ontmeren van cruiseschepen in zijn werk gaat [ref 1]. In deze notitie zal eerst de huidige situatie en plannen worden behandeld om daarna het manoeuvreren toe te lichten. biz 2 van 13

8 Bouwdienst Rijkswaterstaat Verkeerswaterbouwkunde (NICV) 2 Huidige situatie en plannen Huidige situatie In het Zuiderbuiten-toeleidingskanaal van de haven IJmuiden ligt momenteel de zogenaamde Wijsmuller pier. Aan deze pier meren de havensleepboten af. Ten oosten van deze pier zijn twee steigers gesitueerd waaraan schepen kunnen afmeren die voor de Kleine sluis moeten wachten. In Afbeelding 1 is de huidige situatie te zien. Afbeelding 1 Huidige situatie Zuiderbuiten-toeleidingskanaal Plannen voor de zuidelijke oever van het Zuiderbuiten-toeleidingskanaal In de voorwaarden bij de voorlopige intentieverklaring van 21/12/95 is het volgende aangegeven: "De afstand tussen het buitenhoofd van de Zuidersluis en de achtersteven van het afgemeerde cruiseschip dient tenminste 260 meter te bedragen". Daarnaast staat in dezelfde verklaring: "De cruiseschepen moeten zeer goed manoeuvreerbaar zijn en dienen met de stuurboordzijde langs de kade af te meren (dus met de boeg richting de sluizen)". Uit deze twee voorwaarden zou men kunnen begrijpen dat schepen van 200 m lengte met de boeg op minimaal 60 m van de Zuidersluis mogen liggen. Dit is echter onmogelijk, omdat het cruiseschip dan voor de dienst- en recreatievaartuigensteiger komt te liggen. In deze notitie wordt ervan uit gegaan dat hier bedoeld wordt dat het cruiseschip niet dichter dan 260 m van het buitenhoofd van de Zuidersluis mag komen. biz 3 van 13

9 Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bouwdienst Rijkswaterstaat In Afbeelding 2 is voor de zuidelijke oever globaal weergegeven wat de gevolgen voor de kade op deze oever zijn. Afbeelding 2 Toekomstige situatie Zuiderbuiten-toeleidingskanaal Plannen voor het Middensluis-eiland Rijkswaterstaat Noord-Holland heeft reeds geruime tijd plannen om het Middensluiseiland in te korten. In een studie van het Waterloopkundig Laboratorium (WL) [ref 2] over het "stroomonderzoek sluizen IJmuiden" is onderzocht wat de consequenties zijn van het inkorten van het Middensluiseiland. In de aanbevelingen van dit WL-rapport wordt beschreven dat deze verkorting zeer gunstig is voor het kruisende verkeer van en naar de sluizen en dat de draaicirkel voor de schepen die de kade van de Hoogovens aandoen voldoende verruimd wordt. Rijkswaterstaat heeft inmiddels besloten het Middensluis-eiland te verkorten. In Afbeelding 4 is weergegeven hoe het verkorte eiland er uit zal komen te zien. biz 4 van 13

10 Bouwdienst Rijkswaterstaat Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Typen cruiseschepen Momenteel is de markt van cruiseschepen zeer divers. Tevens is het op dit moment niet bekend welke rederij IJmuiden aan zal gaan doen. Dit betekent dat in principe alle cruiseschepen, mits deze goed manoeuvreerbaar zijn, aan de nieuwe kade kunnen aanmeren. Er zijn drie hoofdgroepen in de huidige vloot te onderkennen: 'Oude' schepen met of zonder een boegschroef, 2 hekschroeven en een roer 'Nieuwe' schepen met een boegschroef, 2 hekschroeven en twee roeren 'Nieuwe' schepen met een boegschroef, een "stern thruster", 2 hekschroeven en twee roeren Echter de 'oude' schepen zijn niet echt goed manoeuvreerbaar, maar met hulp van sleepboten zal de manoeuvreerbaarheid voldoende zijn. biz 5 van 13

11 Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bouwdienst Rijkswaterstaat 3 Manoeuvreren van de cruiseschepen De verschillende typen cruiseschepen die de kade in het Zuiderbuiten-toeleidingskanaal aandoen, zullen elk verschillend manoeuvreren. In dit hoofdstuk zal voor de drie typen schepen en met/zonder de verkorting van het Middensluis-eiland behandeld worden welke manoeuvres deze schepen mogelijk zullen gaan maken. In- en uitvaren Voor alle schepen is het invaren in de huidige situatie gelijk. Momenteel zullen namelijk alle schepen die naar de nieuwe kade moeten via het Zuiderbuitenkanaal binnenvaren (zie Afbeelding 3). De schepen zullen niet zwaaien voor het aanmeren omdat in de intentieverklaring staat dat de schepen met stuurboordzijde aan de wal moeten liggen. Tevens is het voor cruiseschepen van belang dat deze op tijd in de haven aankomen, omdat het natransport van de passagiers (trein, vliegtuig) op vaste tijden vertrekt. Het uitvaren zal gebeuren door achterwaarts het Zuiderbuitenkanaal uit te varen en pas ten westen hiervan te zwaaien. Het is ook mogelijk dat de schepen in het huidige Verbindingskanaal zwaaien en dan voorwaarts via het Zuiderbuitenkanaal de haven verlaten (zie Afbeelding 3). Noorderbuitenkanaal Afbeelding 3 De toekomstige situatie met een ongewijzigd Middensluiseiland biz 6 van 13

12 Bouwdienst Rijkswaterstaat Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Wanneer het Middensluis-eiland is ingekort en het Verbindingskanaal verbreed, is het voor de cruiseschepen mogelijk om via het Noorderbuitenkanaal binnen te varen, in de nieuwe ruime zwaaikom te zwaaien en via het vergrote verbindingskanaal de kade te bereiken (zie Afbeelding 4). De verwachting is echter wel dat toch ongeveer 80% van de schepen de haven via het Zuiderbuitenkanaal zullen invaren. Het uitvaren zal naar verwachting, ten gevolge van het ruime verbindingskanaal, altijd gebeuren door in dit kanaal te zwaaien en vervolgens of via het Zuiderbuiten- of via Noorderbuitenkanaal de haven te verlaten (zie Afbeelding 4). Noorderbuitenkanaal Afbeelding 4 Nieuwe situatie met ingekort Middensluis-eiland Aan- en ontmeren Het aan- en ontmeren zal afhankelijk van het type cruiseschip en de weersomstandigheden gebeuren met behulp van sleepboten. Normaal gesproken zullen twee sleepboten assistentie verlenen. Een aan de boeg en een aan het hek van het cruiseschip. De sleepboot aan het hek van het schip zal geen hinder voor de boten aan de dienstvaartuigensteiger opleveren. De sleepboot aan de boeg van het cruiseschip zal dit mogelijk wel doen. In bijlage 1 en 2 is in een viertal figuren globaal aangegeven wat de positie van de boegsleepboot is tijdens het af- en ontmeren. In de figuren van de bijlagen is te zien, dat de schroefstraal van de sleepboten niet of nauwelijks de boten aan de steiger kunnen bei'nvloeden. biz 7 van 13

13 Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bouwdienst Rijkswaterstaat Het inzetten van sleepboten zal afhangen van het type cruiseschip en de weersomstandigheden. In de volgende opsomming wordt voor de drie typen schepen behandeld welke eisen voor het afen ontmeren gevraagd worden. 'Oude' schepen Bij het aan- en ontmeren van deze schepen is vrijwel altijd sleepboothulp nodig. De schroefstraal van de assisterende sleepboten is nooit naar de nieuwe dienstvaartuigensteiger gericht. Omdat deze steiger op zijn minst 40 m van de boeg van het schip af ligt, zal vanwege de kleine ruimte bij het aanmeren, de sleepboot niet het schip naar de wal trekken, maar duwen (zie bijlage 1). De boegschroefstraal die naar de oever gericht is, zal tegen de kade botsen en lokaal enige turbulentie geven. Deze turbulentie is volgens de heer Jonker niet hinderlijk voor de -in de regel goed afgemeerde- schepen aan de dienstvaartuigensteiger. De verder naar het oosten gelegen afmeerplaats voor de recreatievaartuigen zal hierdoor zeker geen hinder van deze turbulentie ondervinden. 'Nieuwe' schepen zonder "stern thruster" Bij het aan- en ontmeren is alleen onder bijzondere omstandigheden sleepboothulp noodzakelijk. Deze bijzondere omstandigheden doen zich voor bij een stormachtige wind dwars op het schip (NW of ZW wind). Wanneer wel sleepboothulp noodzakelijk is, zal deze evenals bij de 'oude' schepen geen hinderlijke turbulentie veroorzaken. De boegschroefstraal die naar de oever gericht is zal tegen de kade botsen en lokaal enige turbulentie geven. Deze turbulentie is ondanks het grotere vermogen van de boegschroeven dan de 'oude' schepen niet hinderlijk voor de -in de regel goed afgemeerde- schepen aan de dienstvaartuigensteiger. De schepen die meer naar het oosten aan de steiger liggen afgemeerd, zullen ook geen last van de turbulentie hebben. Bij het aanmeren van deze cruiseschepen wordt ook gebruik gemaakt van de lieren van de trossen om het schip naar de oever te trekken. 'Nieuwe' schepen met "stern thruster" Bij het aan- en ontmeren is meestal geen sleepboothulp noodzakelijk. Zelfs bij stormachtige dwarswinden zal dit schip in staat zijn zelf af te meren en te ontmeren. De boegschroefstraal die naar de oever gericht is zal tegen de kade botsen en lokaal turbulentie geven. Deze turbulentie is ondanks het grotere vermogen van de boegschroeven dan de 'oude' schepen niet hinderlijk voor de -in de regel goed afgemeerde- schepen aan de dienstvaartuigensteiger. De schepen die meer naar het oosten aan de steiger liggen afgemeerd, zullen ook geen last van de turbulentie hebben. In bepaalde ongunstige omstandigheden (harde NW-wind) zal de boegschroef vol aangezet kunnen worden. Ook onder deze omstandigheden zal de hinder voor de schepen aan de steiger niet onacceptabel zijn. Bij het aanmeren van deze cruiseschepen wordt ook gebruik gemaakt van de lieren van de trossen om het schip naar de oever te trekken. Het proces van af- en ontmeren neemt ongeveer 30 minuten in beslag. Van deze 30 minuten bestaat slechts de helft uit een stremming voor de overige vaart. De andere helft van de tijd wordt gebruikt voor het vastmaken van het schip. In de 15 minuten stremming zullen de invarende schepen op eigen initiatief afstand moeten bewaren. Schepen die de Zuider- en Kleine sluis uitvaren, zullen in de sluis voor de stremming gewaarschuwd moeten worden. biz 8 van 13

14 Bouwdienst Rijkswaterstaat Verkeerswaterbouwkunde (NICV) 4 Conclusies / aanbevelingen De aan- en afmeerprocedures, zoals in het vorige hoofdstuk zijn beschreven, zijn voor de boten die aan de dienst- en recreatievaartuigensteiger liggen afgemeerd voldoende veilig. Wanneer men uitgaat dat het cruiseschip minimaal 260 m van de sluizen af mag komen liggen en dat de lengte van de steiger ongeveer 220 m lang is, zal de minimale afstand tussen het cruiseschip en de steiger minimaal 40 m bedragen. Omdat zowel de turbulentie van het cruiseschip en die van de sleepboten de schepen aan de steiger niet sterk hinderen, is de 40 m zoals die voorgesteld is voldoende veilig. Deze 40 m is gemeten van de waterlijn van het cruiseschip tot aan de steiger. Volgens de voorlopige voorwaarden van 21/12/95 meren alle schepen met de boeg richting de Zuidersluis af. Het is echter niet uitgesloten dat in zeer bijzondere omstandigheden een schip met het hek richting de sluis afmeert. In dat geval zal bij het ontmeren van dit schip de hekschroeven een dermate sterke turbulentie veroorzaken, dat tijdens het ontmeren van het cruiseschip de dienst- en recreatievaartuigen niet aan de steiger kunnen blijven liggen of extra stevig vastgemaakt moeten worden. In ieder geval zullen de schepen die aan de steiger liggen gewaarschuwd moeten worden wanneer het cruiseschip vertrekt. biz 9 van 13

15 Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bouwdienst Rijkswaterstaat Literatuurlijst [1] Verslag van gesprek met de heer Jonker (Loodswezen IJmuiden) Bouwdienst Rijkswaterstaat, NICV-96009, 11 maart 1996 [2] Stroomonderzoek Sluizen IJmuiden Effecten van het verwijderen van bepaalde delen van het sluiscomplex in combinatie met een vergroting van het spuidebiet Waterloopkundig Laboratorium, H 2251, december 1995 biz 10 van 13

16

17 Bouwdienst Rijkswaterstaat Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bijlagen biz 11 van 1 3

18 Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bouwdienst Rijkswaterstaat Bijlage 1 Het aanmeren van het cruiseschip met sleepboothulp. Alleen de sleepboot aan de boeg van het schip is getekend. biz 12 van 13

19 Bouwdienst Rijkswaterstaat Verkeerswaterbouwkunde (NICV) Bijlage 2 Het ontmeren van het cruiseschip met sleepboothulp. Alleen de sleepboot aan de boeg van het schip is getekend. biz 13 van 1 3

20