Jaarverslag 2013
Inhoud Voorwoord 1 In vogelvlucht; van plannen naar realisatie 2 Patiëntenzorg, kwaliteit en kennis 3 Het Bardo team 4 Fondsenwerving & PR 5 Bestuur en Comité van Aanbeveling 6 Vooruitblik 2014 Bijlagen I Verantwoordingsverklaring II Balans 2013 III Staat van baten en lasten 2013 IV Resultaatbestemming 2013 V Toelichting van bestuur: bestemmingsreserve en de benodigde fondsen VI Doelbestedingen VII Begroting 2014 In het jaarveslag gebruiken wij de woorden patiënt en gast door elkaar. Patiënt wordt in relatie tot medische zorg gebruikt, gast in relatie tot de gastvrije zorg. 2
Voorwoord Terugkijkend op 2013 kenmerkt zich dit jaar door het gestaag verder bouwen, het verlenen van de best mogelijke palliatieve zorg, het geven van voorlichting en het verspreiden van onze kennis. Zorgen dat nog meer mensen profijt hebben van goede palliatieve zorg. Nog te vaak horen wij had ik dit maar eerder geweten dat dit ook mogelijk is Goede palliatieve zorg moet normaal zijn, moet de norm worden. Bardo heeft zich in 2013 op diverse manieren ingezet om dat te helpen bereiken. Allereerst door het geven van de best mogelijke zorg in ons hospice. Daar hebben in 2013 meer mensen dan ooit daarvoor gebruik van kunnen maken. Terwijl ik dit schrijf realiseer ik me dat het initiatief van een aantal pioniers en grondleggers rond het jaar 2000 meer en meer uitgroeit tot een volwaardig regionaal Centrum voor Palliatieve Zorg. Actief in de volle breedte van de palliatieve zorg. Destijds en ook nu iedere dag wordt dat mogelijk gemaakt door de inzet van talloze enthousiaste en bevlogen mensen. Betrokken en dichtbij, in veel verschillende rollen en hoedanigheden. Namens het bestuur van de Stichting Vrienden van Hospice Bardo danken wij iedereen die daar aan heeft bijgedragen in 2013. Het bevorderen dat mensen in de laatste fase van hun leven, kunnen blijven op de plaats die de voorkeur heeft, meestal is dat thuis, is een belangrijk streven. Dit mede mogelijk maken is één van de doelen van Bardo. Dat doen we door onze teamleden thuis in te zetten, en door kennisbevordering van professionals in de eerste lijnszorg (zoals onder meer verzorgenden, wijkverpleegkundigen en huisartsen). Voorlichting aan mantelzorgers om de zorg voor de naasten langer vol te kunnen houden, hoort daar nadrukkelijk ook bij. Marion Sonneveld Directeur Bardo / Leven in de laatste fase 3
1 In vogelvlucht; van plannen naar realisatie In 2013 is verder invulling gegeven aan de missie die Bardo heeft opgesteld; Bevorderen dat mensen in de laatste levensfase optimale kwaliteit van leven ervaren, en zo lang mogelijk in hun eigen leefomgeving òf in het beste alternatief na thuis kunnen verblijven. Wederom is hard gewerkt om Bardo Hospice ook daadwerkelijk het beste alternatief na thuis te laten zijn. Een veilig, comfortabel huis met de best mogelijke zorg, dat voelt als thuis. Onder het bevorderen van de optimale kwaliteit van leven valt allereerst goede voorlichting geven, en ook het geven van scholing aan vrijwilligers en zorgprofessionals. Aan deze activiteiten is vorm en invulling gegeven via Bardo Leerhuis. Bardo Ondersteuning thuis helpt mogelijk maken dat mensen zo lang mogelijk thuis kunnen verblijven. Door het inzetten van casemanagers en vrijwilligers thuis, en door goede contacten te onderhouden met huisartsen en thuiszorgorganisaties. Het te openen dagcentrum zal hier eveneens een belangrijke rol in gaan spelen. De speerpunten in het jaarplan van 2013 waren: Ontwikkelen en optimaliseren van de zorg en dienstverlening Uitbouw van de activiteiten vanuit het Leerhuis Professionalisering & digitalisering van de bedrijfsvoering Doorvoeren van de nieuwe positionering in de externe Wat hebben we daadwerkelijk kunnen realiseren? In 2013 hebben we meer mensen dan ooit daarvoor kunnen begeleiden en ondersteunen met goede palliatieve zorg. De gemiddelde bezettingsgraad in het hospice, laat een aanzienlijke verhoging ten opzichte van de voorgaande jaren zien. Ter promotie van de ondersteuning thuis activiteiten, die er aan bijdragen dat ernstig zieke mensen langer, of zo lang mogelijk thuis kunnen verblijven, zijn de huisartsen in de regio bezocht en zijn casuïstiekbesprekingen gehouden. Daarnaast zijn grote vorderingen gemaakt met de inrichting van het toekomstige dagcentrum. 4
Het inroosteren van de beroepskrachten is in 2013 gedigitaliseerd middels SP Expert. Voor de vrijwilligers is het vooronderzoek uitgevoerd voor zelfroosteren. Ook het uitschrijven van medicatie door de artsen is in 2013 gedigitaliseerd. Aan de veiligheid van het gebouw is gewerkt door al het onderhoud te borgen via de benodigde onderhoudscontracten. In het kader van de BHV zijn diverse ontruimingsoefeningen gehouden. De proef op de som van de goede bedrijfsvoering heeft plaats gevonden door de 3-jaarlijkse hertoetsing van het keurmerk Palliatieve Zorg en het CBF certificaat voor de kleine goede doelen. Beide audits zijn met goed gevolg afgerond en de keurmerken zijn verlengd. In het eerste kwartaal van 2013 zijn de nieuwe folders (algemene folder, folder Ondersteuning thuis en folder nalaten aan Bardo) geïntroduceerd. Met de vernieuwing van de website zijn de eerste stappen gemaakt. Tevens is ingeschreven op de wedstrijd van Redkiwi waar het ontwerp en implementatie van een geheel nieuwe website ter waarde van 20.000 mee te winnen was. Via de (social) media is actief campagne gevoerd om de benodigde stemmen hiervoor voor Bardo binnen te halen. Het einde van 2013 kreeg z n hoogtepunt door het daadwerkelijk winnen van deze uitdaging! Met de tweede serie publieksavonden heeft Bardo verdere invulling gegeven aan haar voorlichtingsrol. Meer bekendheid met het begrip hospice en de zorg in de laatste fase is gegeven door artikelen in de diverse media, het geven van rondleidingen in Bardo en diverse kennismakingsbijeenkomsten. Wat schuift door naar 2014? Nagenoeg alles wat in de plannen voor 2013 stond is gerealiseerd. Bardo is een organisatie met geringe stafondersteuning. Dat is de voornaamste reden dat de ambities met betrekking tot de start van het Dagcentrum en de uitbouw van het Leerhuis niet gerealiseerd konden worden. Verdere uitbouw zal in 2014 plaatsvinden. 5
2 Patiëntenzorg, kwaliteit en kennis Palliatieve zorg richt zich op het zo goed mogelijk behandelen van klachten, zoals het verlichten van pijn en ander ongemak. Daarnaast is er veel aandacht voor de sociale en mentale aspecten die horen bij de fase van afscheid nemen emoties, zingeving en spiritualiteit. Voor de patiënt én de naaste. Hospice Ten opzichte van het voorgaande jaar is de bedbezetting gestegen van gemiddeld 73,5% naar gemiddeld 82% in 2013. Er zijn ruim 15% meer opnames geweest. Verder valt op in vergelijking met vorig jaar dat meer mensen tegen de verwachting in niet overlijden in Bardo, maar een dusdanige verbetering in welzijn ervaren dat teruggaan naar huis of elders aan de orde is. In 2013 gebeurde dat 13 keer, een stijging van 60% ten opzichte van het jaar daarvoor (2012: 8 keer). Dat vergt veel flexibiliteit en veerkracht van de betrokkene en zijn naasten om mee te kunnen bewegen met dit veranderende (tijdelijke) perspectief. In andere situaties zijn betrokkenen en naasten vooral blij met deze extra tijd in de eigen leefomgeving. Ook voor het team en de organisatie vraagt dit nauwkeurige afstemming, dienstverlening en doorgaans een maatwerk oplossing. Het moeten verhuizen omdat de high care zorg van Bardo niet langer vereist is, is soms moeilijk. 2011 2012 2013 Aantal opnamen: 61 76 88 Vrouwen 37 40 51 Mannen 24 36 37 Gemiddelde leeftijd 73 70 73 Jongste patiënt 33 30 21 Oudste patiënt 103 91 93 Gemiddelde opname in dagen 28 29,5 35 Kortste opname in dagen 2 1 1 Langste opname in dagen 119 250 231 Gemiddelde bedbezetting 67% 73,5% 82% Herkomst patiënten: Vanuit thuis 26 26 39 Vanuit ziekenhuis 33 46 45 Van elders 4 4 Aantal overledenen 54 66 75 Overplaatsingen: Terug naar huis 5 4 7 Naar ziekenhuis 1 1 1 Naar verpleeg- of verzorgingshuis 2 3 5 Anders 2 0 0 6
Herkomst van de patiënten in Bardo Hospice: Haarlemmermeer 60% Aalsmeer 4% Uithoorn 2% Amstelveen 0% Haarlem 4% Heemstede 2% Hillegom 2% Amsterdam 13% Overig 13% Tevredenheid Bardo streeft naar continue verbetering van haar dienstverlening en hecht eraan de mening van de betrokkenen en nabestaanden te horen. Sinds 2010 doet Bardo om die reden mee aan de landelijke systematische online tevredenheidsmeting via PalliatiefTevreden.nl. gast in Bardo een contactverpleegkundige toegewezen. Gedurende het verblijf in Bardo wordt regelmatig vinger aan de pols gehouden of de zorg en dienstverlening naar wens gaan. De positieve resultaten van deze proef zijn inmiddels omgezet in de structurele implementatie hiervan. Kwaliteit Eén van de conclusies uit het auditrapport: Er is de afgelopen jaren hard gewerkt aan verdergaande professionalisering. (...) Er wordt in het zorgproces en bij beleidsontwikkeling gebruik gemaakt van talenten en kwaliteiten van medewerkers en vrijwilligers. De tevredenheid over de dienstverlening in Bardo is hoog (8.9 uit een totaal van 10), en loopt daarmee nagenoeg gelijk aan de landelijke trend voor de hospicezorg. Bovengemiddeld tevreden zijn de respondenten over de kwaliteit van zorg en nazorg voor zowel de betrokkene zelf als diens naasten. Ook de waardering van de faciliteiten is hoger dan gemiddeld. Het responsepercentage is wat teruggelopen, inmiddels zijn acties ter verhoging daarvan ingezet. Naar aanleiding van opmerkingen uit deze meting is gestart met de proef contactverpleegkundige. Bij opname krijgt de Veel tijd en energie is gestoken in de voorbereidingen van de hertoetsing van het keurmerk Palliatieve Zorg. De audit die plaatsvond in november, had een aantal doelen, namelijk het kwaliteitssysteem van Bardo te toetsen en beoordelen, een onafhankelijk beeld te schetsen hoe Bardo invulling geeft aan verantwoorde kwaliteitszorg en ontwikkelingsgerichte informatie te verschaffen. In de voorbereiding zijn alle procedures in het kwaliteitshandboek de Bardowijzer getoetst op actualiteit en volledigheid. Daarnaast zijn belangrijke stappen gezet in de borging en het draagvlak van het kwaliteitshandboek onder teamleden en vrijwilligers. Veel aandacht is besteed aan het melden en registreren van incidenten. Vanaf begin 2013 worden MIC s (Meldingen Incidenten Cliënten) door Bardo zelf geregistreerd en geanalyseerd. Dat resulteerde o.a. in een grotere bereidheid om incidenten te melden en in een verbetertraject om de oorzaken van deze incidenten aan te pakken. In 2013 zijn 2 klachten ontvangen, één betrof een overplaatsing en de ander betrof het mee willen nemen van het zorgdossier. De laatste is gebonden aan wettelijke eisen ten aanzien van de bescherming van de privacy hieromtrent. 7
Ondersteuning thuis In de eerste helft van 2013 is veel geïnvesteerd in het verhogen van de bekendheid van de inzet van casemanagers en vrijwilligers in de thuissituatie bij de huisartsen. Alle huisartsen in de regio zijn bezocht, naast een nadere kennismaking, ontvingen de huisartsen een informatiepakket. Desalniettemin is het aantal keer dat een beroep is gedaan op de casemanagers of dat vrijwilligers thuis zijn ingezet, iets teruggelopen in vergelijking met 2012. Dit is deels te verklaren door toenemende focus op het kleinschalig werken in de thuiszorg èn de toegenomen aandacht van andere zorginstellingen op de palliatieve zorg. Onder de naam Leerhuis komen de volgende activiteiten samen: Het bespreekbaar maken van alle zaken rondom de palliatieve en terminale fase; Het vergroten en verdiepen van palliatieve kennis en kunde van de doelgroepen op basis van hun behoeften; Het verder ontwikkelen van palliatieve kennis en kunde; Het faciliteren van samenwerkingspartners om trainingen en scholing te bieden; Het bieden van een integraal scholingsaanbod; Het geven van adviezen, zowel aan individuen als (zorg) organisaties, mogelijk gekoppeld aan een in company scholing. Kennisontwikkeling, scholing en voorlichting Onder Bardo Leerhuis vallen alle activiteiten die bijdragen aan de verdere ontwikkeling en het uitdragen van de kennis en kunde op het gebied van palliatieve zorg. Hiermee bevordert Bardo, naast het direct bieden van goede palliatieve zorg, ook op een indirecte manier dat mensen in de laatste levensfase optimale kwaliteit van leven ervaren. Professionals, mantelzorgers en vrijwilligers in de regio worden daarmee in staat gesteld betere kwaliteit van zorg te bieden aan palliatieve patiënten en diens naasten, ongeacht hun plaats van verblijf. Inzetten bij patiënten thuis 2011 2012 2013 Casemanagers 166 172 151 Vrijwilligers 29 37 27 Binnen de onderdelen Bardo Hospice en Bardo Ondersteuning thuis wordt veel ervaring en deskundigheid opgebouwd. Deze deskundigheid wordt vervolgens gebruikt om scholingen te ontwikkelen voor kennisoverdracht in de keten (eerste en tweede lijn van de zorg) en in andere organisaties. Vanuit eigen behoefte om de aanwezige kennis en kunde continue te ontwikkelen en te verdiepen participeert Bardo onder andere in wetenschappelijk onderzoek. 8
Nederlands Toegepast Theater PierK, Raadhuisplein 9 te Hoofddorp Gratis toegang Aanmelden kan via info@hospicebardo.nl Meer informatie: www.hospicebardo.nl Tijdens deze avond wordt u gevraagd uw persoonlijke ervaringen te delen. De spelers vertolken deze verhalen met toneelspel en muziek. Deze vorm van geïmproviseerd theater heet terugspeeltheater. Het brengt mensen op een bijzondere manier bij elkaar en maakt zichtbaar wat men meemaakt. Tijdens deze avond gaat het over u en geven wij u nuttige tips en waardevolle ervaringen. In samenwerking met het Netwerk Palliatieve Zorg - met steun van 022813_BAR_Poster_TerugspeelTheater_A3_CMYK.indd 1 04-03-13 14:58 Deze avond wordt mede mogelijk gemaakt door: 032213_BAR_Flyer_KinderenEnRouw_A5_CMYK.indd 1 26-03-13 09:05 Deze avond wordt mede mogelijk gemaakt door: 032213_BAR_Flyer_WatIkJeNogZeggenWilde_A5_CMYK.indd 1 26-03-13 10:39 Bardo jaarverslag 2013 Publieksbijeenkomsten In 2013 zijn 5 publieksbijeenkomsten georganiseerd: Op 19 februari is de informatieavond Palliatieve zorg, pijnbestrijding en levenseinde gehouden voor patiënten en naasten in samenwerking met het Adamas Inloophuis. Op 28 maart is de theateravond De kracht van de naasten gehouden in PierK in samenwerking met het Netwerk Palliatieve Zorg. Deze avond stond in het teken van de mantelzorger. Op 9 april is in samenwerking met het Adamas Inloophuis een avond gehouden met als thema goed geregeld, goed gevoel. Een informatieavond over praktische zaken rondom ziekte en overlijden. Op 23 april is de publieksavond Kinderen en rouw gehouden in het Leerhuis. Tijdens deze avond is er gesproken over wat er gebeurt bij kinderen als zij een dierbare (gaan) verliezen. Op 28 mei is de publieksavond Wat ik je nog zeggen wilde gehouden in het Leerhuis. Tijdens deze avond is gesproken over omgaan met mensen die niet meer beter worden. Elke situatie is anders, elke persoon is uniek. Toch blijkt het mogelijk uit de verhalen van zieken, partners, vrienden, artsen en verpleegkundigen bepaalde richtlijnen te beschrijven. De kracht van de naasten In de zorg voor de ander, jezelf blijven zien Theateravond Donderdag 28 maart, 19.00-21.00 uur Wat kunt u doen om in uw kracht te blijven? Voor mensen die zorgen voor een dierbare met een ongeneeslijke ziekte. Wat ik je nog zeggen wilde Omgaan met mensen die niet meer beter worden Kinderen en rouw Informatieavond Wat gebeurt er bij kinderen als zij een dierbare gaan verliezen? Informatieavond Dinsdag 23 april, 19.00-21.00 uur Door Petra Penning, orthopedagoog / GZ-psycholoog, Locatie: Bardo, Burgemeester Jansoniushof 11, 2131 BM Hoofddorp Gratis toegang Aanmelden kan via info@hospicebardo.nl o.v.v. 23 april Meer informatie: www.hospicebardo.nl Hoe kun je als ouders, grootouders, familie of school het kind hierin zo goed mogelijk ondersteunen en begeleiden? Petra Penning staat stil bij de verschillende leeftijdsfasen en het gedrag wat hierbij past. Verder zal zij ingaan op vragen zoals: Hoe communiceer je met je/het kind (wanneer, wat, op welke wijze) Wat zijn bruikbare hulpmiddelen hierbij, zoals boeken, speelgoed of schatkistje Hoe kun je als betrokkene het gezin ondersteunen Dinsdag 28 mei, 19.00-21.00 uur Door Christiane Berkvens-Stevelinck, ervaringsdeskundige en bijzonder hoogleraar Locatie: Bardo, Burgemeester Jansoniushof 11, 2131 BM Hoofddorp Gratis toegang Aanmelden kan via info@hospicebardo.nl o.v.v. 28 mei Meer informatie: www.hospicebardo.nl Bijna iedereen krijgt wel een keer in zijn omgeving te maken met iemand die te horen heeft gekregen dat hij ernstig ziek is. Als familie, vriend, buren of andere betrokkene moet je soms zoeken naar wat je het beste kunt zeggen of doen. Het kan moeilijk zijn om een goede houding te vinden. Is het mogelijk algemene en praktische tips te geven die kunnen helpen wanneer je geconfronteerd wordt met een naaste die niet meer beter wordt? Elke situatie is tenslotte anders, elke persoon uniek. Tijdens deze avond laat Christiane Berkvens-Stevelinck zien, dat het wel degelijk mogelijk is, als men voorzichtigheid met spontaniteit weet te mengen. Haar boek Wat ik je nog zeggen wilde. Omgaan met mensen met kanker staat vol met ervaringsverhalen van patiënten, partners, vrienden, artsen en verpleegkundigen. Hieruit kunnen handreikingen en tips gehaald worden. Scholingen In samenwerking met DOKh is een serie nascholingen voor huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde in georganiseerd. De financiering is mede mogelijk gemaakt door Takeda. Voor het Palliatief Netwerk is de basiscursus palliatieve zorg (voor verzorgden en verpleegkundigen) herzien, Bardo heeft hieraan een bijdrage geleverd. In maart is de basiscursus palliatieve zorg voor verzorgenden in zorgcentrum Aalsmeer vanuit het Netwerk gestart, waarbij Bardo een deel van de training verzorgde. In september is een basisscholing palliatieve zorg voor verpleegkundigen onder coördinatie van het Palliatief Netwerk gestart. Bardo heeft de docent geleverd en ruimte beschikbaar gesteld. Op aanvraag van zorgorganisatie Ons Tweede Thuis is een maatwerk workshop Palliatieve Zorg verzorgd. Wetenschappelijk onderzoek Deelname in de focusgroep bij het wetenschappelijk onderzoek Ethisch verantwoord includeren van patiënten in de palliatieve zorg uitgevoerd door het UMC. Op uitnodiging van het VU Medisch Centrum Amsterdam doet Bardo met ingang van 2013 mee aan wetenschappelijk onderzoek naar de effectiviteit van een middel tegen obstipatie bij gebruik van pijnstillers (opioïden). Stages Bardo is een erkende stageplaats voor huisartsen in opleiding (HAIO s) en voor verpleegkundigen uit andere zorgorganisaties. De erkenning van de HVRC (Huisarts en Verpleeghuisarts Registratie Commissie) van Bardo als opleidingsinstituut is verlengd tot 1 maart 2018. In 2013 heeft één HAIO vanuit het AMC stage gelopen. Vanaf 2014 kunnen ook verpleeghuisartsen in opleiding vanuit het VUmc voor een stageplek bij Bardo in aanmerking komen. In 2013 is door verpleegkundigen en verzorgenden van andere zorgorganisaties 10 keer gebruik gemaakt van de mogelijkheid van een eendaagse snuffelstage. Voor 3 verpleegkundigen was er een stage voor een periode van 3 maanden. 10 9
Samenwerking Relatie met het Spaarne Ziekenhuis De Bardo beroepskrachten participeerden in de volgende landelijke en regionale organen: Bestuur en kerngroep van het Netwerk Palliatieve Zorg Amstelland en Meerlanden Consultteam regio Noord-Holland & Flevoland Adviescommissie Post HBO palliatieve zorg (Utrecht) Beroepsvereniging V&VN Palliatieve Verpleegkunde VPTZ (Vrijwilligers Palliatief Terminale Zorg Nederland) Associatie van High Care Hospices (AHCH) PAZORI (PAlliatieve ZOrg RIchtlijnen) platform (deelname als gemandateerd afgevaardigde van AHCH) Agora, landelijke werkgroep dagzorg palliatieve zorg Adviesgroep palliatieve zorg Spaarne Ziekenhuis Scholingscommissie voor herijking basiscursus PZ voor verpleegkundigen en verzorgenden (Netwerken i.s.m. Amstelacademie) Bestuur netwerk verpleegkundige zorg IKNL Bestuur palliatief netwerk Associatie voor High Care Hospices Vanuit Bardo is een arts palliatieve zorg voor een aantal uur per week gedetacheerd bij het Spaarne Ziekenhuis, ten behoeve van de deskundigheidsbevordering en -ontwikkeling, klinische consulten en het geven van het poliklinisch spreekuur palliatie en pijn. De lijnen met het ziekenhuis zijn hierdoor kort, wat de samenwerking tussen Bardo en het Spaarne Ziekenhuis intensiveert en verder bevordert. 10
3 Het Bardo team Beroepskrachten Vrijwilligers Deskundigheidsbevordering In 2013 (stand 31 december 2013) bestond het Bardo team uit 35 medewerkers, waaronder 4 oproepkrachten. De gemiddelde contractgrootte is 24 uur. Naast verpleegkundigen, bestaat het team van beroepskrachten uit een coördinator zorg, twee artsen, twee coördinatoren vrijwilligers, een geestelijk verzorger, twee casemanagers, twee facilitair medewerkers, een coördinator algemene zaken, een communicatie medewerker, een beleidsmedewerker, een secretaresse, een administratief medewerker en een directeur. Het overgrote deel van de medewerkers werkt in deeltijd, de gemiddelde contractomvang is 24 uur. Het totale aantal FTE s in 2013 was 19,5. Het ziekteverzuimpercentage in 2013 was 5,4%. De verzuimfrequentie gemiddeld 1,1 keer. Bardo bestaat dankzij de inzet, de betrokkenheid en het enthousiasme van de vrijwilligers. In 2013 zijn in totaal 165 vrijwilligers actief geweest, waarvan 11 in dubbele inzet (bv. zorgvrijwilliger én vrijwilliger ondersteuning thuis). De verdeling over de verschillende groepen ziet er als volgt uit: 63 zorgvrijwilligers, 40 gastvrijwilligers, 19 bloemenvrijwilligers, 10 kookvrijwilligers, 4 klusvrijwilligers, 4 pr vrijwilligers, 4 tuinvrijwilligers, 9 ondersteuning thuis, 8 werkbijen, 4 diversen. In 2013 zijn 25 nieuwe vrijwilligers gestart en 15 vrijwilligers gestopt. De reden om te stoppen ligt doorgaans in de persoonlijke sfeer, zoals het vinden van een baan, mantelzorg in de eigen omgeving uitvoeren, of ziekte. En soms is het na een aantal jaren ook tijd voor iets nieuws. Op de verschillende deelaspecten van de palliatieve zorg worden er voor de verpleegkundigen scholingen gegeven. In 2013 is een aanvullende scholing over wondzorg en het gebruik van verschillende medicatie toedieningsystemen gegeven. Een informatieve bijeenkomst met de fysio- en ergotherapeut heeft verdieping gegeven omtrent de mogelijkheden en beperkingen van deze inzet in Bardo. Het gehele zorgteam heeft deel kunnen nemen aan een opfris cursus ten behoeve van verdere implementatie van complementaire zorg. 11
Vanuit het team wordt door enkele verpleegkundigen en de arts ook deelgenomen aan het IKNL consultteam. In deze hoedanigheid werd onder andere deelgenomen aan een tweedaagse bijscholing palliatieve zorg en casuïstiekbesprekingen voor gevorderden. Voor de vrijwilligers is, in samenwerking met bijna-thuis-huis Thamer Thuis in De Kwakel, in oktober tot en met december een serie masterclasses georganiseerd. Met behulp van verschillende werkvormen (o.a. theater, lezingen etc.) zijn verschillende thema s zoals, angst en depressie en wat als je niet meer beter wordt, met behulp van externe deskundigen uitgediept en toegelicht. Sociale en Arbo gerelateerde zaken Eind 2012 heeft Bardo via het platform PalliatiefTevreden.nl ook een tevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder betaalde en vrijwillige medewerkers. De response was 65%, en de algemene tevredenheid was 7,9. Op basis van de onderzoeksresultaten zijn verbeterpunten vastgesteld en in behandeling genomen. Dit betreft: verhouding tussen werkdruk en belastbaarheid, ziektevervanging, doorgroei- en opleidingsmogelijkheden (opleidingsplan) en fysieke belasting. De eerste punten zijn meegenomen in het project Roostering op orde, en zijn ook onderwerp van gesprek in het teamoverleg en één op één gesprekken. Daarnaast zijn deze onderwerpen verder besproken op de teamdag op 30 oktober 2013. In het kader van de Arbowet is in september een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RIE) ten aanzien van de arbeidsomstandigheden uitgevoerd. In het eindrapport wordt geconstateerd dat Bardo al verschillende activiteiten heeft ondernomen om de arbeidsomstandigheden voor medewerkers te optimaliseren (actief verzuimbeleid, veel hulpmiddelen om ergonomisch te werken, afspraken over bedrijfshulpverlening). Als belangrijkste aandachtspunt kwam de soms als hoog ervaren werkdruk naar voren, met name op emotioneel vlak. Teamdag donderdag 31 oktober De tweede teamdag met als thema Van nu naar de toekomst vond plaats in De Stal op Kaageiland. In het ochtenddeel werden de actuele ontwikkelingen, uitdagingen en resultaten over 2013 gepresenteerd gevolgd door de maatschappelijke ontwikkelingen waaraan Bardo het hoofd moet bieden. In het middagdeel lag het accent op de resultaten van het Medewerkers Tevredenheidsonderzoek en wat er voor het team nodig is om de uitdagingen en doelstellingen voor de toekomst aan te kunnen. Zowel in de ochtend als de middag werden korte, plenaire presentaties afgewisseld met brainstormsessies in kleinere groepen. More balls than most zorgde voor actieve momenten, de dag werd afgesloten met een drankje bij het haardvuur. 12
4 PR en Fondsenwerving Om de totale exploitatie van Bardo te kunnen bekostigen, is naast de extramurale vergoeding vanuit de AWBZ aanvulling nodig. Voor de inzet en coördinatie van de vrijwilligers ontvangt Bardo subsidie van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. De Stichting Vrienden van Hospice Bardo draagt zorg voor de inning van de hotelmatige bijdragen, de kosten van huisvesting en andere kosten die niet vanuit de AWBZ worden vergoed. Aanvullende fondsenwerving, sponsoring en de organisatie van evenementen zijn nodig om alle kosten te kunnen dekken. Allerzielen alom, het traditionele Allerzielen in een modern jasje, werd op 16 oktober in Hoofddorp georganiseerd door PierK. Bardo maakte onderdeel uit van deze avond en was medeorganisator. Kort voor de kerstdagen is traditiegetrouw de Cirkel van licht georganiseerd voor nabestaanden, de Vrienden en relaties en de inwoners van de Haarlemmermeer. Met elkaar wordt stil gestaan bij diegenen, die er niet meer zijn en die rond de feestdagen zo gemist worden. Bardo prijst zich gelukkig met een breed draagvlak vanuit de inwoners van de regio Haarlemmermeer, nabestaanden, ondernemers, serviceclubs, kerken en vele andere betrokkenen. Regelmatig ontvangt Bardo spontaan donaties van privépersonen of bedrijven. Naast muziek, en een gesproken woord is de Cirkel van licht ontstoken om het gemis van dierbaren te verlichten en om het leven te vieren. Bardo ontving gedurende 2013 drie nalatenschappen. Het investeren in PR gerelateerde zaken is voor Bardo van groot belang. In samenwerking met Adamas organiseerde Bardo een ontbijtbijeenkomst voor notarissen. Beide goede doelen konden zich presenteren en het schenken en nalaten (via de nieuwe folders) onder de aandacht te brengen. Spreker Robin van Galen (coach van het gouden vrouwen waterpoloteam Olympische Spelen 2008) legde met zijn enthousiaste verhaal over werken met passie een mooie verbinding met het werk in Bardo. 13
Een greep uit de mooie acties van 2013 Bij de opening van de nieuwe Albert Heijn in winkel- centrum Toolenburg, mocht Bardo een uur lang gratis winkelen. Hiermee werd de voorraadkast flink gevuld. De Lions XXY organiseerden een high tea voor de gasten van Bardo en hun bezoek. Fantastisch en bovendien erg lekker! SACGT (Schiphol Air Cargo Golf Toernooi) deed een gift van 4000. Een trouwe Vriend van Bardo vierde zijn 80 e verjaardag en in plaats van cadeaus vroeg hij een bijdrage voor Bardo. Dit resulteerde in het prachtige bedrag van 2055. De Stichting Vrienden van Hospice Bardo organiseerde voor de 4 e keer het Bardo golftoernooi, waarvan de opbrengst in zijn geheel toekomt aan het hospice. Dit jaar was de opbrengst 23.250. Het laatste evenement in 2013 was GIGHaarlemmermeer, waar ruim 5000 werd opgehaald door scholieren. Dit is een jaarlijks terugkerende evenement waarvan Adamas Inloophuis en Bardo begunstigden zijn, georganiseerd door Jamie Chua en zijn vrienden. Via de website Just Giving werd door nabestaanden een bedrag van 600 opgehaald. In juni onthulde Neeltje Zoet, één van Bardo s initiatiefneemsters het beeld Family of Three, in de tuin van Bardo. Dit beeld, gemaakt door een Afrikaanse kunstenaar, werd aangeboden door de Lions Haarlemmermeer. 14
5 Bestuur en Comité van Aanbeveling Bardo is een samenwerkingsverband tussen twee partijen: De Stichting Amstelring en de Stichting Vrienden van Hospice Bardo (SVHB). De doelstelling van de SVHB is de financiering van de voorzieningen en de exploitatie van Hospice Bardo. Onder haar verantwoordelijkheid valt de huisvesting, waarvoor een huurovereenkomst met Ymere is afgesloten. Onder het eigendom van SVHB vallen de inrichting, het inventaris en de facilitaire voorzieningen. Stichting Amstelring levert de mensen voor de medische en verpleegkundige zorg in Hospice Bardo. Het bestuur van SVHB heeft vooral een toezichthoudende taak. Zij heeft een aantal taken en verantwoordelijkheden gemandateerd aan het directorium. Het directorium bestaat uit de directeur van Bardo, een lid van de Raad van Bestuur Amstelring en de voorzitter Stichting Vrienden van Hospice Bardo. De bestuursfuncties van de Stichting Vrienden van Bardo zijn onbezoldigd. In 2013 vergaderde het bestuur zes keer. 15
Naam & functie Aangetreden Status Functie dagelijks leven Nevenactiviteiten Frans van der Riet 1-1-2010 1 ste termijn Mede Exploitant MeerBusiness Lid raad van aanbeveling diverse MeerBusiness regio s voorzitter Herkiesbaar Duin en Bollenstreek Organisator Beatles Bollenstreek Directeur MeerBusiness NL Lid platform topsport Haarlemmermeer Gepensioneerd Lid bestuur business Haarlemmmermeersche GolfClub Vanessa de Ruijter-Wasmus 1-1-2013 1 ste termijn Registeraccountant, Manager penningmeester Herkiesbaar Portfolio Support Offices CBRE Global Investors (NL) B.V., Schiphol Mieke Millenaar 1-4-2005 2 de termijn Directeur/eigenaar Millenaar Bestuurslid MKB-Haarlemmermeer Schiphol secretaris Niet herkiesbaar Adviesgroep Aart Beeker 1-1-2010 1 ste termijn Oncoloog Spaarne Ziekenhuis Bestuurslid Adamas Inloophuis Nieuw Vennep algemeen bestuurslid Herkiesbaar Hoofdredacteur Hematology News international en Oncology News International Steven Hartman 1-9-2012 1 ste termijn Zorgondernemer, interim manager Commissaris Sieben en Co BV algemeen bestuurslid Herkiesbaar Commissaris Zaender Horn BV Voorzitter Sociaal Fonds, Orkesten Lid Raad van Toezicht Stichting Ins Blau Anna Paternotte 1-1-2013 1 ste termijn Advocaat-partner/bestuurder Bestuurslid-secretaris van Stichting De Cruquius algemeen bestuurslid Herkiesbaar bij SWDV Advocaten, (stoomgemaal), sinds 2007 Hoofddorp en Haarlem Regent-secretaris van Stichting Hofje Willem van Heijthuijsen te Haarlem, sinds 2012 Kees Kramer 1-2-2013 1 ste termijn Hospitality consultancy & interim Lid Rotary H Meer/SPL van Evenementen Commissie algemeen bestuurslid Herkiesbaar management inspiring Hospitality Lid van de Rotary Int. LandenCommissie Rusland/NL Gepensioneerd Vice Voorzitter, en Penningmeester van de Vrienden van Nukus (avantgarde Russian paintings) Diverse betrokkenheid bij HotelManagement School Maasticht o.m. Examencommissie en Landelijke selectie Beste Scriptie 16
6 Vooruitblik 2014 Het Comité van Aanbeveling de heer J.I.M. Hoffscholte, gouverneur Rotary Nederland de heer L.A. Peeters Weem, Voorzitter van de directie Rabobank Regio Schiphol de heer drs. P.J.M. Litjens, Tweede Kamer Lid VVD de heer A.P.J.M. Rutten, Chief Operational Officer Schiphol Group de heer A. Vermeer, Lid Raad van Bestuur Dura Vermeer Groep de heer Th.L.N. Weterings, Burgemeester Haarlemmermeer Gemeente Haarlemmermeer de heer W. Schreuder, CEO Spaarne Ziekenhuis Vooruitkijkend naar 2014 zal Bardo zich in volle breedte blijven inzetten voor kwaliteit van leven in de laatste fase en bijdragen aan de ontwikkeling van de palliatieve zorg. Allereerst door het geven van deskundige, betrokken palliatieve zorg in het hospice en in de thuisomgeving. In de loop van 2014 zal het Dagcentrum in gebruik worden genomen. Hiermee kan een nog breder pallet aan ondersteuning geboden worden in de thuissituatie. Aanvullende therapie, afleiding en lotgenotencontact zijn een greep uit de mogelijkheden. De activiteiten van het Leerhuis zullen verder worden uitgebouwd: meer scholingen, een nieuwe cyclus publieksbijeenkomsten en verdiepingsmodulen voor zorgprofessionals. Daarnaast zijn speerpunten voor het komend jaar: verder professionaliseren van de zorg een slim georganiseerde back-office werken aan de vitaliteit van het team verbeteren van de financiële duurzaamheid op langere termijn nieuwe website Bovendien zal naar verwachting bestuurlijke herijking plaats vinden. Alle exploitatie activiteiten zullen ondergebracht worden in een aparte nieuw op te richten stichting. De Stichting Vrienden zal zich daarna vooral gaan richten op fondsenwerving en vermogensopbouw ter aanvulling van de financieringsbehoefte van Bardo. de heer drs. L.M. van Wijk, Vice Chairman KLM/Air-France KLM-Air France mevrouw Drs. M. J.C. Heeremans, Burgemeester van Heemstede de heer H. Morelisse, CEO Nuon Energy 17
Bijlagen De financiële gegevens in de bijlagen zijn overgenomen uit de jaarrekening van de Stichting Vrienden van Hospice Bardo. De volledige jaarrekening is opvraagbaar. Bij het financieel verslag over 2013 van de Stichting Vrienden van Hospice Bardo is een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt door CROP registeraccountants, gedateerd 24 juni 2014. I Verantwoordingsverklaring II Balans 2013 III Staat van baten en lasten 2013 IV Resultaatbestemming 2013 V Doelbestedingen VI Begroting 2014 18
Bijlage I Verantwoordingsverklaring Het jaarverslag is opgesteld conform de Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Raad voor de Jaar- verslaggeving. De verantwoordingsverklaring van de Stichting Vrienden van Hospice Bardo (SVHB) en de directie is onderdeel van de richtlijnen van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) en is opgenomen in het jaarverslag. In de verantwoordingsverklaring geeft de SVHB aan hoe invulling wordt gegeven aan de hoofdprincipes: 1. Functiescheiding tussen besturen, uitvoeren en toezicht houden. 2. Continu verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen. 3. Optimalisatie van de omgang met belanghebbenden. 1. Functiescheiding tussen besturen, uitvoeren en toezicht houden Binnen de Stichting dient de functie toezicht houden (vast- stellen of goedkeuren van plannen, en het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het besturen of van de uitvoering. Het bestuur van de Stichting Vrienden van Hospice Bardo is een brede vertegenwoordiging uit het maatschappelijk veld. De bestuursleden zijn lid van de SVHB en zetten zich daar onbezoldigd voor in. Zij hebben een sterke affiniteit met palliatieve zorg, de missie en visie van Bardo / Leven in de laatste fase en haar doelstellingen. Ze hebben bestuurlijke ervaring en kunnen zich voldoende vrijmaken voor hun bestuurlijke taken. Ze beschikken over een of meer van onderstaande competenties en disciplines: Herkenbaar en relevant ondernemingsnetwerk in de regio groot-haarlemmermeer. Herkenbaar en relevant netwerk in de lokale, regionale of landelijke politiek, kennis van lobby- en bestuurlijke beïnvloeding. Herkenbaar en relevant netwerk in de medische of wetenschappelijke wereld. Herkenbaar en relevant netwerk en kennis op het gebied van financiën, administratie en fiscaliteit. Herkenbaar en relevant netwerk in pr, marketing, communicatie en kennis van het proces van fondsenwerving. Relevante kennis op het gebied van de juridische aspecten De bestuurders zijn in beginsel geheel onafhankelijk ten opzichte van Bardo, zijn lid op persoonlijke titel, zonder last en ruggespraak en hebben geen zakelijk belang. Bestuurders worden benoemd voor een periode van ten hoogste vijf jaar en kunnen opnieuw worden benoemd voor een periode van nogmaals maximaal vijf jaar. Aftreden en herbenoemen geschiedt via het rooster van aftreden. Het functioneren van het bestuur wordt jaarlijks geëvalueerd. De directeur voert het beleid uit op basis van de in het bestuur vastgestelde begroting, de meerjarenvisie en het bijbehorende DIN, dat fungeerde als jaarplan 2012. Dit DIN is een integraal jaarplan voor de hele organisatie en is in lijn met de doelstellingen van beide stichtingen. De directeur doet haar werk aan de hand van haar functiebeschrijving. Samen met het directoriumreglement fungeert dit als directiereglement. Het functioneren van de directeur wordt jaarlijks geëvalueerd. De directeur voerde het beleid uit op basis van de in het bestuur vastgestelde begroting, de meerjarenvisie en het jaarplan 2013. Het jaarplan geldt voor de hele organisatie en is in lijn met de doelstellingen van Stichting Amstelring en SVHB. 2. Continu verbeteren van de effectiviteit en efficiëntie van de bestedingen De Stichting dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig kan worden gewerkt aan het realiseren van de doelstelling. De richtinggevende doelstellingen voor het hospice als geheel zijn benoemd in de meerjarenvisie. Het behelst: Realisatie van meer en nog betere palliatieve zorg in de grote regio Haarlemmermeer en de aanpalende gebieden, door uitbreiding van het zorgaanbod met een grotere opnamecapaciteit, palliatieve dagzorg, casemanagement palliatieve zorg, etc. Uitbreiding van activiteiten als kennis- en opleidingscentrum, waardoor nog meer professionals met kennis, kunde en inspiratie bereikt worden voor levering van goede palliatieve zorg. Zorg dragen voor realisatie en een sluitende exploitatie van het nieuw te bouwen centrum voor palliatieve zorg. Voor SVHB betekende dit in 2013 de volgende afgeleide doelstellingen: Werving van fondsen voor de verdere inrichting en onderhoud van het pand, alsmede ter ondersteuning van de exploitatie. Uitbreiding van het aantal Vrienden en strategische relaties van Bardo, zowel in de particuliere als de zakelijke sfeer. 19
Het managementteam voert het jaarplan uit onder leiding van de directeur. Tijdens de bestuursvergaderingen en de directorium-overleggen is gerapporteerd over de voortgang van de verschillende activiteiten uit het jaarplan. De financiële stromen worden beheerd volgens de normen van fiscus en CBF. De secretaresse verzorgt de administratie en verwerkt de transacties. Zij wordt gecontroleerd door de directeur, het administratie kantoor en de penningmeester. Het administratie kantoor administreert de boekstukken, de penningmeester controleert dit. Tijdens de bestuursvergaderingen worden de resultaten bewaakt, mede aan de hand van de doelen en de begroting. De accountant controleert de boekhouding en de onderliggende processen en stelt de jaarrekening op. Hij voorziet deze van een goedkeurende verklaring. De accountant stelt het jaarverslag op conform de Richtlijn Fondsenwervende Instellingen. de Cirkel van licht. Heeft een Vriend belangstelling voor een rondleiding in Hospice Bardo, dan maken we daar met plezier een afspraak voor. Behalve particuliere Vrienden heeft Hospice Bardo talloze zakelijke Vrienden: ondernemers en bedrijven, serviceclubs en ondernemersverenigingen die het werk van Bardo waarderen en het hospice daarom bijstaan met leveranties of werkzaamheden tegen lagere of geen kosten, schenkingen in natura of financiële middelen. Ook zij worden via nieuwsbrieven, website en jaarverslag geïnformeerd. Daarnaast staat persoonlijk contact hoog in het vaandel. Uiteraard is er geregeld contact met andere belanghebbenden, zoals: grote fondsen kerken, verenigingen en maatschappelijke instellingen in de regio partners uit de zorgketen bestuurders uit lokale, regionale en landelijke politiek collega-instellingen uit de wijde regio 3. Optimale relaties met belanghebbenden De Stichting streeft naar optimale relaties met haar belanghebbenden, met gerichte aandacht voor de informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. Ook zij ontvangen de nieuwsbrieven en het jaarverslag. Per 31 december 2013 telt de SVHB 570 particuliere Vrienden. Zij worden geïnformeerd door de nieuwsbrief, die in 2013 drie keer werd uitgegeven. Op aanvraag ontvangen zij het jaarverslag en de jaarrekening. Voor extra informatie kunnen Vrienden en belangstellenden terecht op www.hospicebardo. nl. Vrienden worden ook uitgenodigd voor evenementen, zoals 20
Bijlage II Balans per 31 december 2013 Balans per 31 december 2013 Actief 31 december 31 december 2013 2012 VASTE ACTIVA Materiele vaste activa Tuin, voor gebruik doelstelling 80.098 90.110 Inventaris, in gebruik 142.527 168.556 voor doelstelling 222.625 258.666 Passief 31 december 31 december 2013 2012 RESERVES Continuïteitsreserve 579.675 330.274 Bestemmingsreserves 848.602 682.749 Bestemmingsfondsen 0 6.640 1.428.277 1.019.663 VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Overige vorderingen en 672.834 634.414 overlopende activa KORTLOPENDE SCHULDEN Crediteuren 19.718 87.594 Overige schulden en overlopende passiva 19.037 9.690 Liquide middelen 571.573 233.867 38.755 97.284 1.467.032 1.116.947 1.467.032 1.116.947 21
Bijlage III Bijlage IV Staat van baten en lasten 2013 Resultaatbestemming 2013 Exploitatie Begroting Exploitatie 2013 2013 2012 Baten uit eigen fondsenwerving 480.713 106.500 162.815 Baten uit acties derden 3.254 7.500 13.150 Subsidies van overheden 69.611 37.000 36.443 Baten uit beleggingen 3.972 2.000 (382) Overige baten 286.220 261.000 251.511 Continuïteitsreserve (toevoeging) 299.401 Bestemmingsreserves (onttrekking) 115.853 Bestemmingsfondsen (onttrekking) (6.640) 408.614 SOM DER BATEN 843.770 414.000 463.537 Besteed aan doelstellingen (389.749) (419.480) (393.879) Kosten eigen fondsenwerving (27.128) (27.128) (31.992) Kosten beheer en administratie (18.279) (17.392) (7.754) SOM DER LASTEN (435.156) (464.000) (433.625) RESULTAAT 408.614 (50.000) 29.912 22
Bijlage V Specificatie en verdeling kosten naar bestemming Doelstelling Eigen Beheer en Totaal Begroting Totaal fondsenwerving administratie 2013 2013 2012 Aankopen en verwervingen 26.587 0 0 26.587 33.000 27.552 Publiciteit en communicatie 16.789 0 0 16.789 19.000 28.139 Personeelskosten 36.127 27.128 3.500 66.755 66.755 66.755 Huisvestingskosten 234.152 0 0 234.152 245.000 233.608 Kantoor- en algemene kosten 29.037 0 14.779 43.816 52.245 34.320 Afschrijvingskosten 47.057 0 0 47.057 48.000 43.251 389.749 27.128 18.279 435.156 464.000 433.625 Bijlage VI Begroting 2014 Begroting 2014 Baten uit eigen fondsenwerving 116.000 Acties derden 4.000 Subsidies van overheden 160.400 Baten uit beleggingen 3.000 Overige baten 263.000 SOM DER BATEN 546.400 Besteed aan doelstellingen (523.550) Kosten eigen fondsenwerving (27.000) Kosten beheer en administratie (15.900) SOM DER LASTEN (566.450) RESULTAAT (20.050) 23
Burgemeester Jansoniushof 11 2131 BM Hoofddorp T 020 333 47 00 F 020 333 47 01 info@hospicebardo.nl www.hospicebardo.nl Bardo dankt Jan Aukes, Kees van der Veer en Corine Zijerveld voor het beschikbaar stellen van de foto s in dit jaarverslag.