Informatie voor deelnemers aan niet WMO-plichtig onderzoek Titel: Samenwerken op afstand: Vergaderen in Virtual Reality Projectnummer: 060.37289/01.01 Experimentleider: Marleen Dohmen Telefoonnummer 06 31 00 20 15 Projectleider: Hans Stokking Telefoonnummer: +31 888 66 72 78 Onderzoekslocatie: TNO Kampweg 55 3769 DE Soesterberg Adres: TNO Postbus 23 3769 ZG Soesterberg Wegwijzer@tno.nl Deze schriftelijke informatie voor proefpersonen / vrijwilligers is het eigendom van TNO en wordt verstrekt aan diegenen, die direct betrokken zullen zijn bij het onderzoek. TNO, 2019 Versie 3.0, 24 mei 2018 Pagina 1 van 5
1 Wat is het doel van het onderzoek? Onderzoekers van TNO hebben een nieuw Virtual Reality (VR) framework ontwikkeld: Social VR. In social VR kunnen mensen worden samengebracht in een virtuele omgeving, waarbij zij als zichzelf worden weergegeven, in plaats van als een avatar. Er wordt gedacht dat social VR nuttig kan zijn voor samenwerken op afstand. Of dit ook echt zo is, is nog niet duidelijk. In dit onderzoek willen we daarom bekijken hoe vergaderen via social VR zich verhoudt tot videobellen een nu veelgebruikte technologie voor samenwerken op afstand en tot vergaderen in het echt. Met uw deelname kunt u ons helpen om dit doel te bereiken. 2 Waarom is dit belangrijk? Veel mensen ervaren de huidige middelen voor samenwerken op afstand als ontoereikend, waardoor ze hun werk minder goed of minder snel kunnen doen. Ook kan het negatieve effecten hebben op hun gezondheid en de relatie met hun collega s. Soms kiezen mensen er daarom voor om toch af te reizen naar de locatie van de vergadering. Dit kost niet alleen tijd, geld en moeite, maar is ook slecht voor het milieu. Het onderzoeken van een bruikbaar alternatief voor videobellen is dus belangrijk, omdat dit voordelen kan bieden voor werkgevers, werknemers en de maatschappij als geheel. 3 Deelname aan onderzoek Via deze brief wordt u gevraagd deel te nemen aan dit onderzoek. Wat eventuele deelname inhoudt, kunt u verderop in de brief lezen. Het onderzoek zal worden uitgevoerd op de TNO locatie in Soesterberg (Kampweg 55, 3769 DE Soesterberg) en zal ongeveer 120 minuten duren. Er zullen naar schatting 72 mensen deelnemen. Het onderzoek wordt uitgevoerd als onderdeel van VRTogether, een project van de Europese Unie, en Social VR, een project van KPN. 4 Wie kan meedoen aan het onderzoek? U komt in aanmerking voor deelname als u aan elk van onderstaande voorwaarden voldoet: - U bent tussen de 20 en de 65 jaar oud; - U verkeert in goede fysieke en mentale gezondheid; - U heeft geen gehoor- of gezichtsbeperking (met uitzondering van beperkingen die door middel van gehoorapparaat, lenzen of bril kunnen worden opgelost); - U spreekt vloeiend Nederlands; - U kunt Engels lezen en begrijpen (de vragenlijsten zijn in het Engels). 5 Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd? Als onderzoeksdeelnemer wordt u gevraagd om een aantal vragenlijsten in te vullen en drie keer een onderhandelingstaak uit te voeren, telkens in een andere conditie. De onderhandelingstaak doet u samen met drie andere onderzoeksdeelnemers. Dit houdt dus in dat u drie keer met Versie 3.0, 24 mei 2018 Pagina 2 van 5
dezelfde mensen onderhandelt; één keer in social VR, één keer via videobellen en één keer faceto-face. Telkens worden er beeld- en geluidopnames gemaakt van het verloop van de onderhandelingstaak. Daarnaast wordt u gevraagd om telkens na de onderhandelingstaak een aantal vragenlijsten in te vullen over uw ervaring. Ook vult u éénmalig een korte vragenlijst in over uw demografische gegevens. Tot slot kunnen u mondeling nog een aantal vragen gesteld worden over hoe u het onderzoek hebt ervaren. In totaal zal deelname aan het onderzoek ongeveer 120 minuten in beslag nemen. U hoeft hiervoor slechts één keer naar de onderzoekslocatie te komen. 6 Wat wordt er van u verwacht? Zoals aangegeven onder punt 5 wordt u gevraagd om drie keer een onderhandelingstaak uit te voeren. Deze doet u samen met drie andere onderzoeksdeelnemers en gaat over maatschappelijke vraagstukken. Deelnemers aan eerdere onderzoeken hebben aangegeven zich betrokken te voelen bij de maatschappelijke vraagstukken, en vonden het interessant om hierover te onderhandelen. De taak duurt telkens maximaal 15 minuten. Tijdens het uitvoeren van de taak worden er beeld- en geluidopnames van u gemaakt. Ook wordt u gevraagd om een aantal vragenlijsten in te vullen over uw demografische gegevens en uw ervaring van de onderhandelingstaak. Het invullen van de vragenlijsten zal in totaal ongeveer 45 minuten in beslag nemen, opgedeeld in vier delen. Tot slot worden u mondeling nog een aantal vragen gesteld worden over hoe u het onderzoek hebt ervaren. Dit duurt ongeveer 5 minuten. Er wordt van u verwacht dat u ten tijde van het onderzoek niet onder invloed bent van drank en/of drugs. Ook wordt er van u verwacht dat u de veiligheidsregels naleeft en de instructies van de experimentleider opvolgt. 7 Wat zijn mogelijk voor- en nadelen van deelname aan dit onderzoek? Voor deelname aan dit onderzoek ontvangt u een vergoeding van 30,-. Eventuele nadelen van deelname kunnen zich voordoen in de VR conditie. Sommige mensen krijgen tijdens het ervaren van VR namelijk last van cyber sickness. Symptomen hiervan lijken veel op die van reisziekte: hoofdpijn, misselijkheid, overgeven, duizeligheid, vermoeidheid en een gevoel van desoriëntatie. Het is niet precies bekend wat deze symptomen veroorzaakt. Op basis van wetenschappelijke theoriën over cyber sickness, wordt de kans hierop echter laag ingeschat. Hoewel klachten niet verwacht worden, worden er voor uw veiligheid toch een aantal voorzorgsmaatregelen genomen. Wanneer u tijdens of na het onderzoek klachten ervaart, dient u dit direct aan te geven bij de proefleider. De experimentleider zal u tijdens het uitvoeren van de taak in VR ook zelf vragen naar eventuele klachten. Het kan voorkomen dat de experimentleider op basis van uw klachten ertoe moet besluiten uw deelname aan het Versie 3.0, 24 mei 2018 Pagina 3 van 5
onderzoek te stoppen. Dit heeft geen gevolgen voor uw uitbetaling. Wanneer u klachten ervaart, dient u met deze klachten geen auto of fiets te besturen. Doet u dit toch, dan kunt u onveilige situaties creëren voor uzelf én andere weggebruikers. TNO is hiervoor niet aansprakelijk. Er is op de onderzoekslocatie voldoende gelegenheid om rustig bij te komen van eventuele klachten. De experimentleider kan u hierbij begeleiden. Indien ernstige klachten aanhouden, verzorgt TNO begeleiding voor u naar huis. TNO adviseert u om, indien mogelijk, lopend of met het openbaar vervoer naar de onderzoekslocatie te komen 8 Wat gebeurt er als u niet (meer) wenst deel te nemen aan dit onderzoek? U beslist zelf of u meedoet aan het onderzoek. Deelname is vrijwillig. Als u besluit mee te doen, kunt u zich altijd bedenken en toch stoppen, ook tijdens het onderzoek. U hoeft hiervoor geen reden op te geven. 9 Wat gebeurt er met uw gegevens? We verzamelen tijdens het onderzoek de volgende gegevens van u: - Naam en adresgegevens; - Demografische kenmerken (leeftijd, geslacht en opleidingsniveau); - Beeld- en geluidopnames tijdens het uitvoeren van de onderhandelingstaak; - Antwoorden op vragenlijsten over onderhandelen, communicatie en uw ervaring van de onderhandelingstaak. TNO hecht groot belang aan uw privacy neemt de daarvoor geldende regels in acht. Naam en adresgegevens van deelnemers worden direct na verzending van de vergoedingen verwijderd. De overige gegevens die wij van u verzamelen worden gekoppeld aan een proefpersoonnummer, en zijn dus niet naar u herleidbaar. Deze gegevens worden verwerkt met goed beveiligde computersystemen. Uw gegevens zijn slechts toegankelijk voor daartoe bevoegde leden van het onderzoeksteam. TNO garandeert dat uw gegevens alleen voor statistische doeleinden worden gebruikt. In publicaties over het onderzoek zijn individuele deelnemers op geen enkele wijze herkenbaar. Na afloop van het onderzoek kunnen de onderzoeksgegevens gedurende 5 jaar worden bewaard. Mogelijk willen partners binnen het VRTogether project gedurende deze termijn gebruik maken van de verzamelde gegevens voor eigen onderzoek. Ook hier zijn de gegevens niet direct naar u herleidbaar. 10 Is er een vergoeding wanneer u besluit aan dit onderzoek mee te doen? Voor deelname aan dit onderzoek ontvangt u een vergoeding van 30,-. Ook ontvangt u een reiskostenvergoeding van 0,19 per kilometer gerekend vanaf uw woonadres, met een maximum van 15,-. Het stoppen van uw deelname, door uzelf danwel door de proefleider, heeft geen consequenties voor uw uitbetaling. Het volledige bedrag wordt na afloop van het Versie 3.0, 24 mei 2018 Pagina 4 van 5
onderzoek op uw rekening overgemaakt. TNO is verplicht de vergoeding voor uw deelname op te geven aan de Belastingdienst. Bij eventuele afzegging door TNO met één dag tevoren krijgt u de vergoeding volledig uitbetaald ( 30,-). Bij afzegging door TNO met twee dagen tevoren krijgt u de helft van de vergoeding uitbetaald ( 15,-). 11 Ethische aspecten TNO gaat zorgvuldig met u om. Het onderzoek wordt uitgevoerd volgens alle van toepassing zijnde nationale en internationale wetgeving en richtlijnen die gericht zijn op het bewaken van uw gezondheid en veiligheid. Uw deelname is vrijwillig en u kunt op elk gewenst moment uw deelname stopzetten, zonder dat u hiervoor een reden hoeft op te geven. 12 Verzekering Voor iedereen die meedoet aan dit onderzoek heeft TNO een verzekering afgesloten. De verzekering dekt schade door deelname aan het onderzoek. Schade moet u zo snel mogelijk aan TNO melden. 13 Wilt u verder nog iets weten? Indien u nog vragen heeft of meer informatie wilt hebben, kunt u contact opnemen met experimentleider Marleen Dohmen via marleen.dohmen@tno.nl Versie 3.0, 24 mei 2018 Pagina 5 van 5