De complexiteit van de grootstad: een stad is geen land Eric Corijn Vrije Universiteit Brussel BEOstudiedag- Brussel 16.03.2012 De complexiteit van de grootstad: een stad is geen land Eric Corijn Vrije Universiteit Brussel BEOstudiedag- Brussel 16.03.2012 1. De context: Mondialisering is verstedelijking 1
A world in transition...... it will constitute a watershed in human history, comparable to the Neolithic or Industrial revolutions. For the first time the urban population of the earth will outnumber the rural. Mike Davis (2006) Planet of Slums De stad is de wereld! 1900: 10%in de stad 1970: 37%in de stad 2000: 50%in de stad 2025: 75%in de stad(5 miljard) West Europa: 82% verstedelijkt Latijns Amerika: 78% verstedelijkt Japan/Korea 78% verstedelijkt USA: 77% verstedelijkt Rusland: 75% verstedelijkt eacorijn@vub.ac.be De grootstad is de wereld In 1950: alleen: New York en London + 8 miljoen vandaag: 24-2015: 33 megapolen vandaag: 411 stedenvan + 1 miljoen Latijns Amerika: 1/3 bevolking Rijke landen: ook 30% Dus: urbanisatie metropolitanisering eacorijn@vub.ac.be 2
De stad maakt ook de wereld Steden als innovatiecentra Zie Castells& Hall, Taylor, Sassen etc. information technology zaken/ diensten culturele industriën eacorijn@vub.ac.be Gemengde postindustriële functies Space of flows Netwerk van metropolitane knopen De stad: van uitzondering naar norm Antistedelijkheid U rijdt in alle comfort en uiterst veilig op weg naar Brussel of de jungle van een andere grootstad. Suburbane mentaliteit De stad is de grote bewerker geweest van de geestelijke en ruimtelijke ontworteling Er bestaat geen stad van de mens. De stad zal altijd de vijand van het menselijke zijn 1984. Vlaams politicus wonend in de schaduw van Brussel 3
AMSTERDAM 1h53 LONDON 1h56 KÖLN 1h47 PARIS 1h25 4
Brussels is a small world city II.Brussels 5
6
Airport Demografie 1.1 miljoen (+ 100.000!) of 2,3 miljoen Compositie: + vreemdelingen (migratiesaldo) Nationaliteit Aantal 2001 % 2001 Aantal 2006 % 2006 273.693 België 701.634 72,8 745.111 73,1 = 26,87% Frankrijk 35.811 3,7 41.716 4,1 Marokko 54.980 5,7 40.646 4,0 Italië 28.771 3,0 27.097 2,7 Spanje 21.019 2,2 19.725 1,9 Portugal 15.677 1,6 15.824 1,6 Turkije 15.799 1,6 10.939 1,1 Polen 2.210 0,2 9.766 1,0 Verenigd Koninkrijk 8.818 0,9 8.856 0,9 Griekenland 9.235 1,0 8.338 0,8 Duitsland 6.959 0,7 8.322 0,8 Kongo 5.980 0,6 6.856 0,7 Andere 52.449 5,4 69.678 6,8 eacorijn@vub.ac.be Totaal 964.405 100 1.018.804 100 7
19/03/2012 8
19/03/2012 Italians, Spanish, Portugueses, Greeks, Turks and Moroccans 9
Foreigners from North-Western Europe, North Americans Japaneses, Australasians Foreigners 2000 Capital of EU Brussels Foreigners and Belgians Belgians of recent foreign origin Belgians of Belgian origin Population & Foreigners: Figures SPF Economy; New Belgians: estimations Jan Hertogen 2008 Graph: Jonathan Van Parys By province 2008 Source: Jan Hertogen. Graph: Bernard Masuy 2005 10
19/03/2012 Bron/ Welzijns- en Gezondheidsatlas, 2006 2. De cosmopolitische stadsschool 11
Socialiseren in een stad? Gemeinschaft& Gesellschaft Socialiseren in de nationale gemeenschap Stadsproject voor internationale stad? Making Brussels the City of «Europeaness» eacorijn@vub.ac.be Duurzame culturele ontwikkeling en stedelijkheid Stedelijkheid = Project = Hybride = Participatie = Netwerk Democratie Diversiteit Dichtheid Nationale cultuur = Traditie = Identiteit = Representatie = Territorium Stedelijkheid als mentaliteit van de mondialisering Stedelijkheid is de conditie van glocalisering De stad als knooppunt voor politieke en sociale reconstructie: stedelijke democratie Stedelijke cultuur is een gemaakte cultuur Geen gegeven en gereproduceerde cultuur als de nationale cultuur: de creatieve stad 12
Vertrekken van het dagelijks leven Cfr. Het dagelijkse levenspad: Tijd-Ruimte geografie Hägerstrand Sociale praktijken Cultuur van de plek Modularisering van het dagelijks leven Multi-cultuur en inter-cultuur Erkennen van het vreemde Ook in onszelf Stedelijkheid als cultuur Culturele insluiting en uitsluiting I: De natiestaat Selectieve traditie Stad Gedocumenteerde cultuur Alledaagse cultuur Dagelijks leven - Levenspad - Sociale praktijken Culturele insluiting en uitsluiting II : Glocalisering Andere tradities en referenties Selectieve traditie Stad Gedocumenteerde culturen Alledaagse culturen Dagelijks leven - Levenspad - Sociale praktijken 13
Culturele insluiting en uitsluiting Dubbele uitdaging Andere tradities en referenties Selectieve traditie Stad Gedocumenteerde culturen Alledaagse culturen Dagelijks leven - Levenspad - Sociale praktijken Lijfgeur van de plek Gemeenschappenvorming Maatschappelijke vorming Burgerschap Samenleven op plekken Imago - Beeld van een plaats eacorijn@vub.ac.be Cultuur, gemeenschap en maatschappij Significante Referenties Burger- Republiek- Staat Polis -La cité Gemeenschap «bonding» De Groep Maatschappij «bridging» De Ander- Intercultuur 14
Politiek van de verbeelding Nood aan een nieuwe discussie Stadsproject in de wereld Heterotopie, marginaliteit et tijdelijkheid Stad+Wereld= Cosmo-polis eacorijn@vub.ac.be Cultuur als stem De stad is geen land het is een hele wereld Met dank voor de aandacht eacorijn@vub.ac.be 15