Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Prins Claus Fonds voor Cultuur en Ontwikkeling Jaarverslag 2009 1 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Werk van 2009 Prins Claus Laureaat Jivya Soma Mashe(India). Zonder titel. Acryl met koeienpoep op canvas, 100x125cm
Inhoud 1. Bericht van het Bestuur 2. Bericht van de Directie 3. Doelstelling, visie en strategie 3.1 Doelstellingen en uitgangspunten 3.2 Visie, strategie en toekomstvisie 3.3 De Praktijk: Programma s van het Prins Claus Fonds 3.4 Evaluatie 3.5 Uitdagingen en risico s 3.6 Procedures 4. Programma s 4.1 Prins Claus Prijzen 4.2 Activiteiten, Uitwisseling en Publicaties 4.3 Netwerksamenwerking programma 4.4 Cultural Emergency Response (CER) 4.5 Prince Claus Fund Library 4.6 Activiteiten georganiseerd door het Prins Claus Fonds 5. Communicatie 6. Financiers en Fondsenwerving 2009 6.1 Financiers 6.2 Fondsenwerving 7. De Toekomst, 2010 en verder 8. Financiën 9. Verantwoordingsverklaring 10. Organisatie Appendix: Samenstelling Bestuur en Internationale Raad van Adviseurs Bureausamenstelling Organigram Prins Claus Fonds (Engels) Representatie en werkbezoeken Grafieken toekenningen naar discipline en continent (Engels) Landen waar het Prins Claus Fonds actief is (kaart) Meerjarenoverzicht financiën Overzicht ondersteunde projecten (Engels) 6 8 12 12 12 15 16 17 19 22 22 38 48 58 68 72 83 94 94 94 97 100 104 106 114 115 116 117 120 122 124 126 3 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Cultuur is een basis behoefte 4 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Cultuur is een Basisbehoefte Het Prins Claus Fonds ondersteunt actief internationale culturele samenwerking met hoogwaardige partners op plaatsen waar dit echt nodig is. Het Fonds vecht voor behoud van cultuur en steunt duurzame culturele processen. Daarnaast neemt het initiatieven om het bewustzijn voor het belang van cultuur in het dagelijks leven en voor ontwikkeling te vergroten. Het Fonds werkt in navolging van de overtuiging van Prins Claus dat mensen niet ontwikkeld worden maar dat zij zichzelf ontwikkelen. Het Prins Claus Fonds wordt ondersteund door het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Nationale Postcode Loterij. Het Prins Claus Fonds is een platform voor interculturele uitwisseling. In samenwerking met personen en organisaties in vooral Afrika, Azië, Latijns-Amerika en de Caraïben ondersteunt en initieert het Fonds activiteiten en publicaties op het gebied van cultuur en ontwikkeling. Het Fonds stelt zich ten doel inzicht in culturen vergroten en de wisselwerking tussen cultuur en ontwikkeling te bevorderen. Het Fonds werkt vanuit de overtuiging dat cultuur een basisbehoefte is, naast voedsel, een dak boven je hoofd en veiligheid. Cultuur bepaalt wie en waar je bent, geeft respect en identiteit aan individu en maatschappij, cultuur schenkt schoonheid, maakt onderwerpen bespreekbaar die anders verborgen blijven en kan een vrijplaats bieden in situaties die begrensd zijn door oorlog, politieke of religieuze regels. Het Fonds ziet cultuur als doel op zich en niet als middel. Het Prins Claus Fonds selecteert projecten en programma s op basis van: kwaliteit, originaliteit, engagement en ontwikkelingsrelevantie. Mensen worden niet ontwikkeld, ze ontwikkelen zichzelf ZKH Prins Claus 5 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
1. Bericht van het Bestuur Toekomstvisie Het jaar 2009 stond voor het Prins Claus Fonds in het teken van vooruitkijken. Op 28 februari kwamen de erevoorzitters, leden van het bestuur, de directeur, programmacoördinatoren, internationale adviseurs en experts bijeen in Paleis Noordeinde in Den Haag om te spreken over de meest in het oog springende wereldwijde veranderingen en hoe die het beleid en de activiteiten van het Fonds zouden kunnen en moeten beïnvloeden. De deelnemers spraken over de digitale revolutie, de veranderende machtsverhoudingen in de wereld, de veranderingen van de oorzaken en aard van conflicten wereldwijd, de toenemende migratiestromen, de grote schisma s tussen rijk en arm en tussen fundamentalisten en gematigden, het verlies van de geloofwaardigheid van ontwikkeling en de toenemende complexiteit van het begrip cultuur. De gesprekspartners benadrukten dat cultuur en ontwikkeling meer aandacht nodig hebben dan ooit. Beide onderwerpen liggen onder vuur. Beide staan aan de wortel van veel problemen maar tegelijkertijd ook van mogelijke oplossingen. Sommigen beweerden zelfs dat mensen soms beter worden bediend met aandacht voor cultuur dan het zenden van geld of vredessoldaten. Steun aan activiteiten die schoonheid en cultuur benadrukken in zogenaamde stiltegebieden werd als essentieel bestempeld. Daar waar onderdrukking, oorlog, gebrek aan infrastructuur, wetteloosheid en armoede is, daar is stimulering van cultuur en ontwikkeling juist van het grootste belang. Nieuwe foci en thema s werden geformuleerd, programma s beëindigd en nieuwe ideeën geboren. (Zie voor meer informatie hoofdstuk De Toekomst, 2010 en verder) De nieuwe Toekomstvisie 2010-2015 is op basis van de bevindingen van deze conferentie, de financiële mogelijkheden en een korte studie van de professionele Umwelt geformuleerd. Fondsenwerving in een moeilijke tijd Voor fondsenwerving was het een lastig jaar. De kredietcrisis hielp niet mee en de fondsenwervingmissie naar de Emiraten leverde nog niet de gewenste resultaten op. Wel werd er een samenwerkingsovereenkomst getekend met het Amsterdams Fonds voor de Kunst voor 200.000 Euro en werd er hard gewerkt om krachten te bundelen met het World Monuments Fund en de Commonwealth Foundation. Met beide wordt naar verwachting in 2010 een overeenkomst voor samenwerking getekend. Er werd een inventarisatie fondsenwerving gemaakt, die besproken werd in de bestuursvergadering van 12 juni 2009. Tevens ontving het Fonds van de Nationale Postcode Loterij 500.000 Euro en van het Ministerie van Buitenlandse Zaken een extra 500.000 Euro voor het Cultureel Noodhulp programma. De fondsenwerving bleef 146.494 Euro achter op de begroting, maar steeg in vergelijking met 2008. 6 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Bestuur In 2009 kwam het Bestuur vier keer bij elkaar naast de conferentie van 28 februari. Een van de bestuursvergaderingen, namelijk die van 12 juni werd gewijd aan het formuleren van de te volgen koers voor de komende jaren. In de andere vergaderingen werden het Jaarverslag en het Jaarplan vastgesteld, het Fondsenwervingplan en het concept van de Toekomstvisie besproken en de prijzen voor 2009 vastgesteld. Het Bestuur voerde op de bestuursvergadering op 13 november 2009 een zelfevaluatie uit. De voorzitter van het Bestuur en de voorzitter van de Prins Claus Prijzencommissie zegden toe een jaar langer lid te blijven van het Bestuur om de Toekomstvisie verder te kunnen voeren en de voortgang van de organisatie te kunnen blijven bewaken. De meeste bestuursleden waren aanwezig bij de prijsuitreiking. Ook bij andere evenementen van het Fonds kwamen leden van het Bestuur kijken en luisteren. CBF keur In 2009 werd een procedure opgestart voor de herkeuring van het CBF keurmerk. Dit zal in 2010 beoordeeld worden. Evaluatie De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking heeft aangegeven een externe evaluatie te willen laten uitvoeren. Deze zal aanvangen in 2010. De commissie die deze evaluatie begeleidt, is samengesteld en de eerste schreden voor een openbare aanbesteding zijn gezet. De organisatie maakt zich op voor de externe evaluatie. Thinking of culture as a luxury is a danger, there should always be support for alternatives to the mainstream. Uit de speech van de voorzitter van het Prins Claus Fonds Lilian Gonçalves-Ho Kang You tijdens de presentatie van de Prins Claus Prijzen in het Muziekgebouw aan t IJ Amsterdam op 16.12.2009 Foto: Capital Photos Lilian Gonçalves- Ho Kang You 7 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
2. Bericht van de Directie Minder te besteden, meer goede aanvragen Minder geld maar meer en meer goede en relevante aanvragen; dat is de realiteit waar het Fonds elke dag mee te maken heeft. Dit betekent twee dingen. Eén: dat de vraag voor steun aan culturele projecten een steeds grotere nood representeert en twee: dat het Fonds enorm veel tijd en energie in administratieve afhandeling moet steken en dat met een klein team niet altijd aankan. Er wordt gezocht naar wegen om de aanvragenstroom in te perken en de verwerking te optimaliseren. In 2009 ontving het Fonds na de derde call for proposals al meer dan 2000 aanvragen terwijl er gemiddeld per jaar slechts rond de 150 aanvragen gehonoreerd kunnen worden. Hierdoor was de organisatie genoodzaakt de vierde call for proposals te annuleren. Hoofdlaureaat Simón Vélez maakt indruk De Colombiaanse hoofdlaureaat van 2009 en architect Simón Vélez, die met bamboe bouwt, maakte veel indruk in zowel de wereld van de architecten als in de culturele - en bouwwereld. De uitreiking van de Prins Claus Prijs met het thema cultuur en natuur aan een architect met een duurzame bouwtechniek sloot mooi aan bij de net daarvoor gehouden klimaatconferentie in Kopenhagen. Veel pers was geïnteresseerd in de nieuwe bouwtechnieken, de esthetiek van de bamboe bouwwerken en de ervaringen van Vélez. De prijs resulteerde zelfs in de aanpassing van een wet in Colombia, die bouwen met bamboe wilde verbieden. Na de prijs kreeg Vélez de opdracht de Colombiaanse wet aan te passen en het bouwen met bamboe te integreren in de regels en bouwprocedures. Cultural Emergency Response CER (Cultural Emergency Response), het cultureel noodhulpprogramma van het Fonds, ontving van de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking een extra 500.000 Euro en had ook nog van 2008 een budget te besteden. CER kon hierdoor meer aandacht besteden aan beschadigd erfgoed na de zware aardbevingen in Sumatra en Bhutan en na de orkaan in Centraal Amerika en effectieve steun bieden aan getroffen cultureel erfgoed in gebieden die te kampen hadden met gewelddadige conflicten, zoals in Gaza, de West Bank, Kashmir en Zuid Ossetië. Netwerkpartnerschap In het netwerkpartnerschap programma ontstonden ook tussen de partners onderling interessante vormen van samenwerking die niet noodzakelijkerwijs extra financiering van het Fonds ontvingen. De netwerkpartners adviseerden in 2009 het Prins Claus Fonds over het thema Grenzen van de Realiteit en andere ontwerpen. De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking vroeg om informatie over hoe het programma werkt dat gebaseerd is op wederzijds respect en samenwerking, en waarom het zo succesvol is. Redenen zijn onder andere dat de partners door het programma hun eigen netwerk uitbreiden, problemen en oplossingen delen, en nieuwe ideeën en tips voor fondsenwerving bedenken. Hierdoor ontwikkelen de organisaties zich en worden ze sterker. Zo blijven ze niet afhankelijk van het Fonds. Het Fonds hoopt dat het Ministerie en andere ontwikkelingsorganisaties kunnen leren van de positieve resultaten van deze samenwerkingsmethode. 8 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Kenniscentrum Met de opzet van het Kenniscentrum heeft het Fonds besloten de verdieping op te zoeken. Dat lijkt een tegendraadse beweging in een tijd dat oppervlakkigheid de trend is en kennis en ervaring vaak onderdoen voor snelle kicks en resultaten. Het Fonds vindt het juist van groot belang de kennis en het netwerk te verdiepen en uit te bouwen. Een eerste onderzoek dat het Fonds heeft opgestart is naar de relatie tussen cultuur en conflict door het instituut Clingendael. De resultaten worden in 2010 verwacht. De presentaties die het Prins Claus Fonds in het kantoorpand organiseerde hadden veel succes. De expositie over Syrische lingerie was een groot succes; veel pers, veel aandacht en veel bezoekers. De expositie en het door het Prins Claus Fonds gesteunde boek zette vooroordelen over islamitische mode en onderkleding op scherp. De expositie van het werk van fotojournalist Kaveh Golestan (Iran) haalde de New York Times: de Prince Claus Fund Gallery werd tot twee keer toe als tip gepresenteerd in de kunstbijlage. De Kunsthal nam beide exposities over. Organisatorische veranderingen Een aantal personeelsleden vertrok, namelijk de Directieassistent en Hoofd Projectbureau, terwijl een nieuwe Medewerker Secretariaat en Manager Bedrijfsvoering aantraden. De komst van de Manager Bedrijfsvoering, een nieuwe functie, veranderde de organisatiestructuur. Bamboe kappen is in Colombia verboden. Er lag zelfs een wet klaar om bouwen met bamboe te verbieden. Op het laatste nippertje heeft de president dat tegengehouden. Dat gebeurde toen bekend werd dat ik deze prijs had gewonnen zegt Vélez, die nu zelf aan een nieuw wetsvoorstel mag meeschrijven. Dat is te danken aan de Prins Clausprijs. Uit Trouw 16.12.2009 Foto: Capital Photos Els van der Plas 9 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
CER ondersteunde de restauratie van vier Vodou Heiligdommen in Noailles in Haïti
11 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
3. Doelstellingen, visie en strategie 3.1 Doelstelling en uitgangspunten De stichting Prins Claus Fonds is opgericht op 6 september 1996 ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van Z.K.H. Prins Claus, als waardering voor zijn inzet op het terrein van internationale samenwerking. Het was zijn overtuiging dat cultuur en ontwikkeling met elkaar verbonden zijn. Tevens was een van zijn gevleugelde uitspraken dat mensen niet ontwikkeld worden maar zichzelf ontwikkelen. Het Fonds stelt zich ten doel inzicht in culturen te vergroten en de wisselwerking tussen cultuur en ontwikkeling te bevorderen door steun te geven aan projecten op het terrein van onder meer theater, kunst, film, sport, literatuur en muziek. Het Fonds steunt partners die in moeilijke omstandigheden verkeren. Het Fonds realiseert in samenwerking met personen en organisaties voornamelijk uit Afrika, Azië, Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied activiteiten en publicaties die bijdragen aan de positieve wisselwerking tussen cultuur en ontwikkeling. Zoals in de statuten staat beschreven tracht het Fonds zijn doel te bereiken door onder meer: het honoreren en waarderen van belangwekkende personen en activiteiten op het gebied van cultuur en ontwikkeling door middel van het uitreiken van de Prins Claus Prijzen; het bevorderen van de interculturele uitwisseling van mensen, ideeën en vormen, waardoor het debat over cultuur en ontwikkeling wordt gestimuleerd; het documenteren van interessante activiteiten, creatieve uitingen en ideeën op het gebied van cultuur en ontwikkeling, waardoor het debat over cultuur en ontwikkeling kan worden gedocumenteerd en uitgedragen; het ondersteunen van het creatieve proces om te komen tot culturele producties; het ondersteunen van netwerkorganisaties, waardoor partnerships worden aangegaan met organisaties die als een spin-in-het-web in de wereld van cultuur en ontwikkeling functioneren. 3.2 Visie, strategie en toekomstvisie Naar aanleiding van de conferenties die in 2009 plaatsvonden en die zich bogen over de toekomst van het Prins Claus Fonds voor Cultuur en Ontwikkeling, is de visie aangescherpt. De doelstelling blijft gelijk, foci en aandachtspunten zullen veranderen, middelen worden vernieuwd. Cultuur is een basisbehoefte De overkoepelende visie van het Prins Claus Fonds wordt verwoord door het statement dat cultuur een basisbehoefte is. Deze visie geeft richting aan het beleid en de strategie van het Fonds. Om dit te benadrukken integreert het Prins Claus Fonds sinds 2009 het statement in alle communicatie. Cultuur bepaalt wie en waar je bent, geeft respect en identiteit aan individu en 12 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
maatschappij, cultuur schenkt schoonheid, maakt onderwerpen bespreekbaar die anders verborgen blijven en kan een vrijplaats bieden in situaties die begrensd zijn door oorlog, politieke of religieuze regels. Het Fonds ziet cultuur als doel op zich en niet als middel. Geen samenleving kan zonder kunst en cultuur. Kunst en cultuur houdt een spiegel voor, doorbreekt taboes. Kunst kan grenzen opheffen en bruggen bouwen. Ik deel de overtuiging van het Prins Claus Fonds dat cultuur een basis behoefte is, naast voedsel, een dak boven je hoofd en veiligheid. Er wordt wel eens tegengeworpen dat als je geen eten hebt, je ook niet kunt genieten van cultuur. Dat mag dan kloppen, maar cultuur is voedsel voor de geest. Wie zijn wij om voor anderen te bepalen dat zij geen recht hebben op cultuur, op een mogelijkheid om zich te uiten? Minister Koenders tijdens de presentatie van de Prins Claus Prijzen op 16.12.2009 Cultuur en ontwikkeling Het aandachtsgebied cultuur en ontwikkeling wordt breed gedefinieerd. Het Fonds hanteert een breed en dynamisch cultuurbegrip. Cultuur is steeds in verandering. Cultuur heeft zowel betrekking op de manier waarop mensen hun dagelijks leven inrichten als op waarden en processen van zingeving. Het Fonds is vooral geïnteresseerd in de ontwikkeling van ideeën en idealen en de wijze waarop mensen daar vorm aan geven. Het Fonds is zich ervan bewust dat het begrip ontwikkeling in de westerse benadering een specifieke betekenis heeft gekregen. Voor het Fonds verwijst het begrip ontwikkeling naar economische vooruitgang, technologische vernieuwing en maatschappelijke verandering. Deze processen vormen de achtergrond waartegen de integrale rol van cultuur en de actieve inbreng van cultuurdragers wordt gezien. Het Fonds is bovendien van mening dat interculturele uitwisseling essentieel is om elkaar beter te begrijpen. Culturele uitwisseling is sinds mensenheugenis vanzelfsprekend en noodzakelijk. Internationale culturele uitwisseling levert tenslotte wederzijdse inspiratie op die eenieder in meerdere opzichten verrijkt, zo onderschrijft ook het regeringsrapport Grenzeloze Kunst 2008. Toekomstvisie In 2009 was het doel van het Fonds een visie voor de toekomst te formuleren en zo de strategie van het Fonds voor de toekomst te bepalen. Eerst werd gekeken naar wat er tot dan toe door het Fonds was bereikt, waar het Fonds eventueel tekortschoot en waar juist de krachten liggen. Vervolgens kon met een opgemaakte balans gekeken worden hoe een aangescherpt beleid voor de komende jaren voor nieuwe successen zou kunnen zorgen, hoe positieve aspecten uit het verleden herhaald kunnen worden, gemaakte fouten voorkomen kunnen worden en hoe de organisatie kan aansluiten bij verwachte globale ontwikkelingen. Hiertoe organiseerde het Fonds onder meer de internationale conferentie op 28 februari 2009 en de interne bijeenkomst op 12 juni 2009. Deze bijeenkomsten en de uitkomsten van voorgaande evaluaties in 2001 en 2005 droegen bij aan de opzet van de Toekomstvisie die met alle input is vormgegeven volgens de SWOT analysis (Strengths, Weaknesses, Opportunities and Threats) en PEST (Political, 13 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Economic, Social and Technological) assessment en de Boston Consultancy Matrix methode. Deel van het proces was te bepalen welk programma het beste werkt op het gebied van doelstelling, ten aanzien van fondsenwerving en voor de uitstraling van het Fonds. Zo konden keuzes gemaakt en prioriteiten gesteld worden. Een van de belangrijkste keuzes was het stopzetten van het Prince Claus Fund Library programma omdat dit programma na analyse van bovengenoemde criteria als minder succesvol uit de bus kwam. Een andere belangrijke keuze was het instellen van het Prins Claus Fonds Kenniscentrum. De Toekomstvisie formuleerde tevens de twee belangrijkste thema s voor het Fonds: aandacht voor de zogenaamde culturele stiltegebieden, de Zones of Silence, en het analyseren van schoonheid in verschillende omgevingen, Beauty in Context. Het Fonds agendeerde in 2009 een onderzoeksthema in relatie tot deze aandachtspunten namelijk Cultuur en Conflict. Kenniscentrum en verdieping Het Fonds ziet zichzelf als (inter)nationaal expertisecentrum op het gebied van cultuur en ontwikkeling en interculturele uitwisseling. Deze kennis wil het Fonds delen met anderen. Zo is het Fonds niet alleen een inspiratie en verrijking voor cultuur wereldwijd, maar ook voor de Nederlandse cultuur. Het Prins Claus Fonds besloot tegen de tijdsgeest in, voor verdieping te kiezen. Onderwerpen als Cultuur en Conflict, of de rol van cultuur in vluchtelingenkampen, zijn voor het Fonds van belang maar er is nog niet eerder serieus onderzoek naar gedaan. Daarnaast is het Fonds al jaren een vraagbaak voor velen; kunstinstellingen, nieuw op te zetten initiatieven, musea, ontwikkelingsorganisaties en overheden vragen het Fonds advies over kunstenaars uit Mozambique, interessante sprekers uit de wereld van ontwikkelingssamenwerking, belangwekkende intellectuelen op het gebied van internationale cultuur, en/of mode in Afrika, design in Indonesië en fotografie in Vietnam. Het Fonds besloot deze tijdsbesteding in de organisatiestructuur in het beleid op te nemen, en een Kenniscentrum op te zetten. Een eerste onderzoeksopdracht formuleerde het Fonds met het Instituut Clingendael. Hoe verhouden cultuur en conflict zich tot elkaar en hoe dragen culturele activiteiten bij aan de verbetering en normalisering van een moeilijke en getraumatiseerde situatie. Aanname is dat aandacht voor cultuur, cultureel erfgoed en culturele productie bijdragen aan een goed functionerende samenleving vooral na traumatische gebeurtenissen. Het onderzoek vindt plaats in Rwanda, Gaza, en Afghanistan. In 2010 worden de resultaten verwacht. Cultuur en conflict is een aandachtspunt voor het Fonds. Naast het onderzoek heeft het Fonds getracht financiering te werven van de Nationale Postcode Loterij voor een Leerstoel voor Cultuur en Conflict aan de Universiteit in Addis Abeba in Ethiopië. Helaas heeft de Nationale Postcode Loterij besloten dit plan niet te honoreren. 14 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Werkelijke samenwerking Het Prins Claus Fonds streeft naar werkelijke samenwerking, het Fonds creëert evenwichtige relaties die niet alleen draaien om een financiële overeenkomst maar ook om inhoud en wederzijds respect en belang. Een actief Fonds met invloed Het Prins Claus Fonds is sinds zijn oprichting uitgegroeid tot een invloedrijk platform voor interculturele uitwisseling. Het Fonds is ambitieus, het positioneert zich als een Fonds dat innovatieve goede en aansprekende initiatieven neemt, een Fonds kortom dat er toe doet, een meerwaarde heeft voor partners. Het Fonds ondersteunt en initieert niet alleen activiteiten, het Fonds wil meer zijn, een belangrijke en opiniërende speler in het internationale debat over cultuur en ontwikkeling. Het Fonds stimuleert en beïnvloedt de discussie over cultuur en ontwikkeling. Een actief beleid wordt gevoerd om ontwikkelingen te kunnen sturen. Het Fonds functioneert als scout voor bijzondere en prikkelende culturele prestaties en fenomenen. Voorts biedt het Fonds zijn partners uit de Zones of Silence de kans zich te profileren op een internationaal podium. 3.3 De Praktijk: Programma s van het Prins Claus Fonds Criteria voor ondersteuning Het Prins Claus Fonds selecteert projecten en programma s op basis van kwaliteit en originaliteit, engagement en ontwikkelingsrelevantie. Het Fonds stelt voorts prioriteiten voor het eigen beleid en voor het honoreren van verzoeken tot samenwerking. Zo is er een focus op landen waar het Fonds niet eerder steun verleende, regio s die gebukt gaan onder politieke instabiliteit, gebieden die lijden onder zware armoede, dáár wil het Fonds meer aandacht geven aan cultuur en ontwikkeling. Cultuur biedt immers hoop in moeilijke tijden, verschaft erkenning en respect aan vergeten onderwerpen en verstrekt identiteit. Ook richt het Fonds zich op disciplines die onderbelicht zijn, onderwerpen die taboe zijn en geschiedenis die vergeten wordt. Het Prins Claus Fonds geeft met het aanvragenprogramma steun aan innovatieve culturele initiatieven die positief bijdragen aan ontwikkeling. Zowel organisaties als individuen krijgen steun voor vele vormen van uitwisseling, activiteiten en publicaties. geeft prijzen voor aandacht en erkenning van bijzondere prestaties op het gebied van cultuur en ontwikkeling. redt met het cultureel noodhulpprogramma (CER) cultureel erfgoed dat is beschadigd door mens of natuur. gaat duurzame relaties aan in het netwerkprogramma gebaseerd op respect en vertrouwen. Ervaringen worden uitgewisseld en wederzijdse netwerken vergroot. publiceert boeken in het Library programma in samenwerking met uitgevers in landen die hier moeilijk elders financiering voor krijgen. De boeken geven analyses van en opvattingen over kunst, cultuur en maatschappelijke betrokkenheid. De Library zal in 2010 ophouden te bestaan. In hoofdstuk 4.5 wordt ingegaan op de redenen die hieraan ten grondslag liggen. organiseert activiteiten die in Nederland en daarbuiten meer bekendheid geven aan de personen en organisaties die het Fonds steunt en die bijdragen aan het debat over cultuur en ontwikkeling. 15 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
3.4 Evaluatie Evaluatie Om te toetsen of het Prins Claus Fonds zijn doelstelling bereikt en hiertoe een juiste strategie en beleid hanteert vinden er evaluaties plaats. Het Fonds last momenten van zelfanalyse en evaluatie in maar er vinden ook evaluaties plaats in samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De resultaten van deze evaluaties die plaatsvonden in 2001 en 2006 zijn op de website van het Prins Claus Fonds te downloaden (www.princeclausfund.org/wiewijzijn/feiten en cijfers/ evaluatierapporten). Het Prins Claus Fonds zal in 2010 geëvalueerd worden door een onafhankelijke, externe partij. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken is opdrachtgever. De evaluatieopdracht beslaat de periode 2005-2009 en zal Europees worden aanbesteed. In het kader daarvan heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken in samenwerking met de Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie van het Ministerie een Programma van Eisen opgesteld op basis waarvan de evaluatie van het Prins Claus Fonds zal worden uitgevoerd. De resultaten van deze evaluatie zijn van invloed op de overeenkomst voor een nieuwe subsidieperiode vanaf 2012. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft tevens een referentiegroep Evaluatie Prins Claus Fonds in het leven geroepen die het evaluatieproces zal begeleiden. De leden van de referentiegroep zijn: Kitty Zijlmans, hoogleraar kunstgeschiedenis, Universiteit Leiden Maaike de Langen, onafhankelijke consultant (voorzitter) Franck van der Hooft, manager bedrijfsvoering, Prins Claus Fonds Henri Jorritsma, plv. directeur, Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie, Ministerie van Buitenlandse Zaken André Vaughan, plv. hoofd, Internationaal Cultuurbeleid, Ministerie van Buitenlandse Zaken. Rapport over CER aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken Om aan te tonen dat het CER programma de toegenomen financiële bronnen voor culturele noodhulpacties op een effectieve manier weet te implementeren, presenteerde het Fonds op 11 juni 2009 een rapport over de werkzaamheden van CER over de periode 2008-2009 aan Minister Koenders. Dit rapport liet niet alleen zien dat er een enorme behoefte bestaat aan CER steun, maar ook dat de toegenomen fondsen, verbeterde werkprocedures, doelgerichte communicatiestrategieën en uitbreiding van het netwerk het mogelijk maken voor CER snel en effectief culturele noden en potentiële partners op te sporen en zodoende steun te bieden aan cultureel erfgoed in rampgebieden. Het rapport overtuigde het Ministerie van Buitenlandse zaken om de steun aan het CER programma voort te zetten en wederom een bedrag van één miljoen Euro toe te zeggen voor de periode 2010-2011. 16 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
3.5 Uitdagingen en risico s De politiek in Nederland is steeds meer van mening dat ontwikkelingssamenwerking en cultuur niet van groot belang zijn. Prioriteiten hebben de financiële crisis, de gezondheidszorg, het onderwijs en het migratie- en integratiebeleid. Politieke ontwikkelingen zijn van invloed op het Fonds aangezien het Fonds met name financiering ontvangt van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit maakt het Fonds kwetsbaar. Politieke lobby voor het belang van ontwikkelingssamenwerking en het versterken van draagvlak voor het belang van cultuur, blijven belangrijke aandachtspunten binnen het beleid en de praktijk van het Fonds. Ook de publieke houding tegenover ontwikkelingssamenwerking is mede door de effecten van de economische crisis kritisch. Een van de gevolgen is dat transparantie van steeds groter belang wordt. Daarnaast is het behouden en werven van financiers een stuk moeilijker geworden. Tegelijkertijd lijkt het steeds essentiëler dat het Fonds zijn doelstellingen in praktijk kan brengen aangezien andere (internationale en nationale) charitatieve instellingen minder geld besteden aan cultuur en ontwikkeling door het verlies van kapitaal en de vraag naar steun steeds verder groeit. Om zoveel mogelijk aanvragen te kunnen honoreren bracht het Fonds de gemiddelde steun per activiteit naar beneden. In 2009 richtte het Fonds zich met meer energie dan het voorgaande jaar op Fondsenwerving. Het bleek door de economische crisis een lastige tijd voor het werven van extra financiers. Het Fonds hoopt desalniettemin in 2010 te oogsten op zijn inzet en arbeid op het gebied van extra financiering voor de doelstelling van het Fonds. In 2008 en 2009 heeft het Fonds het communicatiebeleid mede om bovenstaande redenen flink aangescherpt en boekte het Fonds daar succes mee. Het Fonds tracht internationaal maar ook binnen Nederland begrip te kweken voor zijn doelen. Het Fonds is Nederlands maar opereert vooral in het buitenland. Naast een actief persbeleid organiseerde het Fonds een aantal presentaties van gesteunde projecten en onderwerpen. Dit zal op den duur van positieve invloed kunnen zijn voor het draagvlak in Nederland. Met het toegankelijk maken van de schoonheid en kracht van het werk van de internationale partners van het Fonds voor een groter publiek groeit wellicht het besef van het belang van cultuur, ook in landen waar het verre van gemakkelijk is om actief te zijn in het culturele veld. In het verlengde hiervan zette het Fonds in 2009 de eerste stappen om met het Amsterdams Fonds voor de Kunst een internationaal kunstprogramma in Amsterdam op te zetten. Kaveh Golestan is de meest onverschrokken, meest getalenteerde fotojournalist die ik ooit heb gekend. Met een tomeloze energie zocht hij de schaduwkanten van Iran op en leerde mij en de Iraanse journalisten en fotografen van mijn generatie dat verzet kunst kon zijn en kunst verzet. Azadeh Moaveni, journalist Time 17 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Foto: Najib Nafid Tentoonstelling Kaveh Golestan, Recording the Truth in Iran in de Prins Claus Fonds Galerie 18 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
3.6 Procedures In het Aanvragenprogramma, het Cultureel Noodhulpprogramma, het Netwerkenprogramma en het Prijzenprogramma waarborgen de gehanteerde procedures, met veel aandacht voor research en externe adviezen, kwaliteit. Deze procedures dienen ertoe verkeerde bestedingen van gelden of misplaatste toekenning van steun te voorkomen. Alle procedures zijn in 2009 en 2010 aangescherpt en herschreven. De voor het publiek relevante procedures zullen in 2010 beschikbaar worden door digitale publicatie op de website van het Prins Claus Fonds. Meer informatie over de specifieke wijzigingen in de procedures is te vinden in de hoofdstukken van de desbetreffende programma s. De programma s werken met contracten waarin tussentijdse inhoudelijke en financiële rapportages zijn vastgelegd. Om advies in te winnen werkt het Fonds met een groot netwerk van gewaardeerde internationale adviseurs. Zij geven onder andere second opinions, die een belangrijke rol spelen bij de beoordeling van de aanvragen. Het Netwerkprogramma werkt slechts met partners met wie het Fonds via de andere programma s een vertrouwensband heeft opgebouwd. Dit blijkt een uitstekende basis voor een waardevolle samenwerking. De procedure voor de selectie van de netwerkpartners is in 2008 aangepast en werkte in 2009 naar tevredenheid. Naast de procedures voor de programma s Netwerken, Prijzen, Aanvragen en CER projecten, heeft het Fonds procedures voor de financiële administratie, organisatie en gedragscodes ontwikkeld die in de Interne Reglementen zijn vastgelegd. In de procedures voor de administratieve organisatie wordt onder meer uitgebreid ingegaan op de verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het Bestuur, de Directie en bureaumedewerkers, de adviesstructuur, de klachtenprocedure en de administratie. Meer details zijn terug te vinden in de verantwoordingsverklaring en in het hoofdstuk over de organisatie. De procedures zullen worden gepubliceerd op www.princeclausfund.org 19 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Het Prins Claus Fonds ondersteunde de productie van het theaterstuk Yousef is my brother s name dat rondreisde in 15 steden in de Palestijnse Gebieden en Israel
21 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
4. Programma s 4.1 Prins Claus Prijzen De Prins Claus Prijzen worden jaarlijks toegekend aan kunstenaars en intellectuelen en culturele organisaties voor hun uitmuntende prestaties op het gebied van cultuur en ontwikkeling en de positieve impact daarvan op de directe omgeving en de maatschappij als geheel. Kwaliteit is een sine qua non voor een Prins Claus Prijs. De Prijzen worden geselecteerd door de Prins Claus Prijzencommissie en vastgesteld door het Bestuur van het Fonds. De Grote Prins Claus Prijs van 100.000 Euro wordt jaarlijks uitgereikt door een van de erevoorzitters in het bijzin van leden van de Koninklijke Familie en een groot publiek bestaande uit Nederlandse en internationale gasten. Tien prijzen van 25.000 Euro worden uitgereikt door de Nederlandse Ambassadeurs in de landen waar de laureaten woonachtig zijn. Prins Claus Prijzen 2009 Het Prins Claus Fonds profileert zijn prijzen aan de hand van een jaarthema. Het thema van 2009 was Cultuur en Natuur. Met dit thema wil het Fonds de aandacht vestigen op het werk van kunstenaars, culturele groepen en organisaties die de belangrijke wisselwerking tussen cultuur en natuur verbeelden, nieuwe ideeën over ecologische vraagstukken introduceren, met natuurlijke bronnen werken om duurzame vormen van ontwikkeling te stimuleren en de impact van cultuur op het klimaat op vernieuwende wijze duiden. Elk jaar doet het Fonds onderzoek naar landen waar nog geen Prins Claus Prijzen zijn uitgereikt. Dit heeft in 2009 geleid tot drie laureaten uit nieuwe landen namelijk Kameroen, Nepal en Nicaragua. De Grote Prins Claus Prijs werd op 16 december door Z.K.H. Prins Constantijn uitgereikt aan de Colombiaanse architect Simón Vélez in het Muziekgebouw aan t IJ te Amsterdam. De uitreikingen van El Anatsui in Nigeria en Gastón Acurio in Peru vonden ook plaats in december. De overige acht laureaten krijgen hun prijs uitgereikt begin 2010. Het Fonds organiseerde in de week van de Presentatie van de Prins Claus Prijzen een uitgebreid randprogramma waarin het werk van twee laureaten centraal stond: de hoofdlaureaat Simón Vélez en de Chinese laureaat Liang Shaoji. (zie pg. 78) Presentatie Prins Claus Prijzen 2009, Muziekgebouw aan t IJ, 16 december Het programma werd geopend door het Omnibus Ensemble uit Oezbekistan onder leiding van componist Artyom Kim. Het Prins Claus Fonds ondersteunde hen in 2008 bij het uitbrengen van de CD New Music from Central Asia. Bestuursvoorzitter Lilian Gonçalves Ho Kang You sprak een welkomstwoord uit. Minister Koenders sprak over cultuur en ontwikkeling en Ramzi Aburedwan vertelde over de impact van de Prins Claus Prijs die zijn muziekschool Al Kamandjâti in 2006 kreeg. Na zijn speech werd een lied gezongen door één van de talenten van Al Kamandjâti, Oday Khatib, en speelde Ramzi Aburedwan bouzouk, een Arabisch snaarinstrument. Vervolgens werd een film getoond over de 10 Prins Claus Laureaten. Z.K.H. Prins Constantijn gaf in een toespraak zijn visie op cultuur en natuur en er werd een film getoond over Simón Vélez. Daarna reikte Z.K.H. Prins Constantijn de grote Prins Claus Prijs uit aan de Colombiaanse architect. Het programma werd afgesloten door het Omnibus Ensemble. 22 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Artyom Kim, componist van het Omnibus Ensemble uit Oezbekistan, geeft instructies aan het publiek in het Muziekgebouw aan t IJ op 16 december tijdens de presentatie van de Prins Claus Prijzen 2009 Foto: Capital Photos Foto: Najib Nafid Ramzi Aburedwan en Oday Khatib van Al Kamandjâti brachten een lied ten gehore in het Muziekgebouw aan t IJ op 16 december tijdens de presentatie van de Prins Claus Prijzen 2009
Foto: Capital Photos Z.K.H. de Prins van Oranje, H.M. de Koningin, H.K.H. Prinses Maxima, H.K.H de Prinses Laurentien, Lilian Gonçalves Ho Kang You bekijken de water gourd, onderdeel van het optreden van het Omnibus Ensemble 24 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Na afloop van de Presentatie vond een receptie plaats waarbij Peruaanse hapjes, bereid volgens de recepten van Prins Claus Laureaat 2009 Gastón Acurio, werden geserveerd. Gesponsord door Prom Peru reisde Gerard Vijverberg, chef-kok van Verhaaf Party Catering in oktober speciaal voor het Prins Claus Fonds af naar Peru om daar in de leer te gaan bij Gastón Acurio. Samen met Victoriano Lopez, een Peruaanse chef-kok en de rechterhand van Gastón Acurio, bereidde hij de Peruaanse hapjes die in het Muziekgebouw geserveerd werden. In totaal waren bij de prijsuitreiking 630 mensen aanwezig. Ongeveer 180 internationale gasten kwamen naar Nederland om het evenement bij te wonen. Opvallend was het hoge niveau van de gasten, daarnaast was het aantal internationale gasten aanzienlijk groter dan voorgaande jaren. Op 15 december waren de internationale gasten uitgenodigd voor een welkomstreceptie in de ambtswoning van Burgemeester Job Cohen, waar ze verwelkomd werden door Freek Ossel (wethouder voor Lucht- en Zeehaven, Werk en Inkomen, Diversiteit, Grote Stedenbeleid, Wijkaanpak en Koers Nieuw West). Na de receptie vond een diner plaats in NH Grand Hotel Krasnapolsky voor de internationale gasten van het Prins Claus Fonds en de gasten van de Niet Normaal-tentoonstelling, die net die middag was geopend. Z.K.H. Prins Friso was hierbij aanwezig. Samenwerking en steun Het Prins Claus Prijzenprogramma werkt intensief samen met de Nederlandse Ambassades in het buitenland. De ambassades geven advies over nominaties en organiseren de uitreiking ter plaatse. Ter gelegenheid van de prijsuitreiking in Amsterdam komen er altijd vele internationale gasten naar Nederland. De gezamenlijke vijfsterren hotels in Amsterdam sponsorden het Fonds dit jaar wederom door het verblijf van de gasten mogelijk te maken. De Luxury Hotels of Amsterdam en het Lloyd Hotel & Cultural Embassy zijn gewaardeerde partners in het netwerk van het Fonds. Het Rijksmuseum verschafte in 2009 voor een tweede maal alle internationale gasten van het Prins Claus Fonds gratis toegang tot het museum. De internationale gasten konden ook naar de tentoonstelling Niet Normaal welke te zien was in de Beurs van Berlage. When the Colombian Press announced the Prince Claus Award, I was struggling on my own to prevent the approval of a new construction code that expressly prohibited building with bamboo. The announcement of the Award brought unexpected attention to my efforts, and led the President himself to lift the prohibition. Together with my engineers, I was then put in charge of writing the new code for bamboo construction. Simon Vélez tijdens zijn speech bij de presentatie van de Prins Claus Prijzen op 16 december 2009 25 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
De Prins Claus Laureaten 2009 De Grote Prins Claus Prijs van 100.000,- Euro ging naar Simón Vélez (geb. 1949, Manizales, Colombia) Simón Vélez is een uitmuntend architect wiens technische en esthetische vernieuwingen de mogelijkheden van bamboe als bouwmateriaal aanzienlijk hebben vergroot waarmee hij de heersende architecturale stromingen heeft uitgedaagd. Nadat hij zijn studie aan de Universidad de Los Andes in Bogota had voltooid, begon Vélez zich te verwijderen van de internationaal heersende modernistische beweging en ging hij zich concentreren op inheemse architecturale activiteiten. Hij deed uitgebreid onderzoek naar de structurele mogelijkheden van de lokale variëteit van bamboe, Guadua. Samen met zijn compagnon Marcelo Villegas, bedacht Vélez revolutionair schrijnwerk, een nieuw systeem van structurele ondersteuning, alsmede betere methodes voor funderingen en dakwerk. Deze innovaties transformeerden een van s werelds oudste bouwmaterialen tot dan toe beschouwd als inferieur en alleen geschikt voor de mensen aan de rand van de maatschappij - tot een modern materiaal dat aan de meest strikte internationale bouwvoorschriften voldoet en vaak als superieur aan staal wordt gezien. De elasticiteit van bamboe maakt ook dat het materiaal uitermate geschikt is voor gebieden waar aardbevingen voorkomen. Daarnaast heeft Vélez een elegante esthetiek ontwikkeld die de natuurlijke kwaliteiten van bamboe benut en met de natuur samenwerkt om schoonheid in vorm, ruimte en omgeving te creëren. Vélez heeft een succesvolle synthese gecreëerd van inheemse ontwerpen, avant-garde technologie en ecologische processen. Simón Vélez wordt geëerd voor zijn esthetische gebruik van natuurlijke materialen in hedendaagse ontwerpen en het transformeren van lokale, traditionele inheemse kennis door middel van innovatie die de relevantie vergroot van bamboe als een bron van oplossingen voor wereldwijde problemen. Vooral wordt Vélez geëerd voor het benadrukken van de essentiële relatie tussen duurzame ontwerpactiviteiten en sociale ontwikkeling en tussen cultuur en natuur. De tien overige Prins Claus Prijzen van 25.000 Euro gingen naar: Gaston Acurio (geb. 1967, Lima, Peru) Gaston Acurio is een chef-kok wiens passie en vernieuwingsdrift de Peruaanse keuken naar een hoger plan tilde en tot een fascinerende uitdrukking van de rijke lokale cultuur heeft gemaakt. Gaston Acurio wordt geëerd voor zijn significante bijdrage aan culinaire artisticiteit, voor het feit dat hij de Peruaanse cuisine op een hoger plan heeft gebracht en diens unieke heerlijkheden in de rest van de wereld heeft geïntroduceerd; voor het promoten van lokale ontwikkeling door het creëren van trots voor de Peruaanse cultuur en identiteit en voor het benadrukken van de essentiële relatie tussen de biodiversiteit van de natuur en culturele diversiteit. El Anatsui (geb. 1944, Anyako, Ghana, wonende in Nigeria) El Anatsui is een origineel beeldhouwer die als lichtend voorbeeld voor en inspiratiebron van de hedendaagse Afrikaanse kunst wordt beschouwd. El Anatsui ontvangt de prijs voor de uitmuntende esthetische en intellectuele kwaliteiten van zijn creaties, voor zijn innovatief gebruik van materialen om de dialoog tussen 26 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Z.K.H. Prins Constantijn reikte de Grote Prins Claus Prijs uit aan de Colombiaanse architect Simón Véléz Foto: Courtesy van de ambassade Foto: Capital Photos Gastón Acurio kreeg de Prins Claus Prijs uitgereikt op 17 december 2009 in Lima door Z.E. Ambassadeur B. van der Heijden
28 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Het Omnibus Ensemble uit Oezbekistan onder leiding van Artyom Kim in het Muziekgebouw aan t IJ op 16 december tijdens de presentatie van de Prins Claus Prijzen 2009 Foto: Najib Nafid
cultuur en natuur te benadrukken en voor zijn toegewijde en inspirerende rol in de ontwikkeling van de beeldende kunsten in Afrika. Sammy Baloji (geb. 1978, Lubumbashi, DR Congo) Sammy Baloji is een jonge fotograaf met een wonderbaarlijk talent. Sammy Baloji wordt onderscheiden voor de originele manier waarop hij de pijnlijke geschiedenis van de exploitatie van mensen en het milieu in het hedendaagse landschap schetst, voor het feit dat hij de huidige Congolese realiteit internationaal onder de aandacht brengt, voor zijn belangrijke bijdrage aan een nieuw besef van het heden in Congo door middel van de geschiedenis en voor het demonstreren van het feit dat ontwikkeling alleen kan plaatsvinden nadat de trauma s van het verleden zijn blootgelegd. Kanak Mani Dixit (geb. 1956, Lalitpur, Nepal) Kanak Mani Dixit, schrijver en activist, is een katalysator voor culturele ontwikkeling die de nationale grenzen in het zuiden van Azië overschrijdt. Hij is de oprichter en redacteur (1987 tot heden) van Himal Southasian, een maandelijks onafhankelijk tijdschrift van grote kwaliteit dat kritisch commentaar op maatschappelijke en culturele kwesties levert. Kanak Mani Dixit is tevens de oprichter van Film South Asia (FSA), een documentairefestival. Deze eerste Prins Claus Prijs voor Nepal eert Kanak Mani Dixit voor zijn uitmuntende bijdragen aan het publieke debat, voor het creëren van podia die mensen in Zuid Azië met elkaar verbindt en voor de mogelijkheid die hij biedt tot samenwerken en netwerken waarbij nationale en culturele grenzen worden overschreden, en voor zijn maatschappelijk betrokken, multidisciplinaire benadering van creativiteit en ontwikkeling. Doual art (opgericht in 1991, Douala, Kameroen) Doual art is een onafhankelijke non-profit organisatie die een revolutie teweeg heeft gebracht in de wereld van de kunsten in Kameroen. Onder het leiderschap van Marilyn Douala Bell en Didier Schaub presenteert Espace Doual art exposities, debatten van kunstenaars en congressen. De workshops en artist-in-residence programma s trekken kunstenaars uit de regio en het buitenland aan en bieden de mogelijkheid voor research, experimenten en ontwikkeling alsmede introducties bij internationale curatoren. Deze eerste Prins Claus Prijs voor Kameroen eert Doual art voor de visie die esthetische kwaliteit en maatschappelijke betrokkenheid incorporeert, voor de innovatieve manieren om bij burgers het bewustzijn te vergroten van hun rol in het zich voorstellen en opbouwen van hun stad en voor de inspirerende impact op de beeldende kunsten en sociale en culturele ontwikkeling in Centraal Afrika. Instituto de Historia de Nicaragua y Centroamérica (opgericht 1987, Managua, Nicaragua) Het Instituut voor de Geschiedenis van Nicaragua en Centraal Amerika (IHNCA) is vermaard vanwege de verregaande research en activiteiten die tot doel hebben gemeenschappen toegang tot hun eigen patrimonium te verschaffen. Het IHNCA heeft een archief van meer dan 50,000 boeken, uitgebreide archieven van kranten, landkaarten, films, schilderijen, foto s, geluidsopnamen, video s van nieuwsbureaus en verzamelingen van kunstvoorwerpen zoals maskers. De eerste Prins Claus Prijs voor Nicaragua eert het IHNCA voor de betrokkenheid waarmee het instituut de herinneringen en de geschiedenis van de plaatselijke bevolking in 30 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
Op 22 januari 2009 werd de 2008 Prins Claus Prijs uitgereikt aan Ousmane Sow in Dakar door Z.E. Ambassadeur J.W.G. Jansing Foto: Courtesy van de ambassade Foto: Courtesy van de ambassade Z.E. Ambassadeur R. Bekink reikte de 2008 Prins Claus Prijs uit aan Venerable Purevbat op 20 maart 2009 in Ulaanbaatar
Foto van 2009 Laureaat en fotograaf Sammy Baloji (DR Kongo) Crâne, vue de profil, et, vue de crânes d'antilopes 32 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
33 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009
ere herstelt, voor de gedreven research dat een beroep doet op het verleden om oplossingen te vinden voor het heden, en voor het versterken van het verband tussen de culturele identiteit en de ontwikkeling van Nicaragua s bevolking. Liang Shaoji (geb. 1945, Shanghai, China) Kunstenaar Liang Shaoji ontvangt de prijs voor zijn evocatieve kunstwerken waarin door zijn meditatieve benadering kunst natuur en natuur kunst wordt, voor zijn artistieke integriteit in het werken buiten de gangbare orde en voor zijn inzichte lijke verkenning van de menselijke gesteldheid en relatie met de natuur. Shaoji werkt letterlijk met de natuur door met zijderupsen zijn werk te produceren. Jivya Soma Mashe (geb. 1934, Dhamangaon, Maharashtra, India) Jivya Soma Mashe heeft de rituele kunst van het Warli-volk getransformeerd tot een relevante hedendaagse methode van expressie die voortborduurt op hun oorspronkelijke visie op de relatie tussen cultuur en natuur. Jivya Soma Mashe wordt geëerd voor de creatieve manier waarop hij een verdwijnende kunstvocabulaire nieuw leven heeft ingeblazen, voor zijn levendige representatie van de visie van de Warli s op het evenwicht tussen natuur en cultuur, voor het benadrukken van de relevantie van lokale kennis voor nu en voor zijn betekenisvolle bijdrage aan de cultuur en ontwikkeling van de stammen in het land. Santu Mofokeng (geb. 1956, Johannesburg, Zuid Afrika) Santu Mofokeng is een zeer scherpzinnige fotograaf van grote betekenis. Santu Mofokeng wordt onderscheiden voor de uitstekende kwaliteit en inhoud van zijn werk, voor de manier waarop hij fotografische representatie een andere vorm heeft gegeven, voor zijn scherpzinnige inzicht in de culturele betekenissen van landschappen en de wederkerige relaties tussen de omgeving en ontwikkeling, en voor zijn belangrijke bijdrage aan de fotografie in Afrika. Desiderio Navarro (geb. 1948, Camagüey, Cuba) Desiderio Navarro, een cultuuractivist extraordinaire, is een gerespecteerd denker, schrijver, redacteur, vertaler en cultureel organisator die zijn leven heeft gewijd aan het stimuleren en ontwikkelen van het intellectuele denken en analyse. Al 37 jaar is hij redacteur en maker van een van s werelds meest vooraanstaande bladen, Criterios, waarin belangrijke kritische essays bijeen worden gebracht over esthetiek en de theorieën in literatuur, kunst en cultuur. Desiderio Navarro wordt geëerd vanwege zijn vurige toewijding aan het verspreiden van kritische intellectuele kennis, zijn inzichtelijk schrijven en analyses en vanwege zijn buitengewone bijdragen aan de vrijheid van meningsuiting en culturele ontwikkeling op Cuba. Positieve resultaten De Prins Claus Prijs aan Simón Vélez heeft tot positieve resultaten geleid. Dankzij berichtgeving over de Prins Claus Prijs in de Colombiaanse media is een wetsvoorstel dat het bouwen met bamboe in Colombia verbiedt, ingetrokken. Daarnaast heeft het Chinese en Indiase functionarissen doen inzien dat bamboe wel degelijk sterk genoeg is om het India Paviljoen te bouwen voor de Expo 2010 in Shanghai, China. Hun voorkeur ging in eerste instantie uit naar staal totdat zij hoorden dat Simón Vélez de winnaar was van de Grote Prins Claus Prijs. 34 Prins Claus Fonds Jaarverslag 2009