Trainershandleiding Bikkeltjes met lef versie 2016
Inhoudsopgave Introductie 4 Organiseer je training 5 Praktische tips 7 Het prentenboek 12 Het BikkelDoeBoek 13 Powerpoint presentatie 14 Draaiboek 15 Bijeenkomst 1 16 Bijeenkomst 2 27 Bijeenkomst 3 34 Bijeenkomst 4 40 Bijeenkomst 5 46 Bijeenkomst 6 56 Bijeenkomst 7 62 Bijeenkomst 8 68 Bijeenkomst 9 73 Bijeenkomst 10 78 Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 3
Introductie Beste Bikkeltrainer, Voor je ligt de handleiding van de training Bikkeltjes met lef voor jonge kinderen vanaf 4 jaar. Een leuke doelgroep waar je spelenderwijs veel mee kunt bereiken! Dompel jezelf onder in Bikkellandia en werk aan stoere, stevige Bikkeltjes! Deze handleiding biedt een leidraad voor de Bikkeltraining Bikkeltjes met lef. Je vindt hier 10 bijeenkomsten van 60 minuten stap- voor- stap uitgewerkt. Het staat je echter vrij om de lengte en het aantal bijeenkomsten aan te passen naar wat passend is binnen je praktijk of instelling. In principe geldt; hoe meer tijd je kunt besteden aan de inhoud, hoe meer je bereikt met de kinderen. Echter, aan alles hangt een prijskaartje en ook wij hebben vanwege het kostenplaatje moeten beknibbelen op het aantal bijeenkomsten en de duur ervan. Maar mocht je meer ruimte hebben: bij iedere bijeenkomst vind je aanvullende oefeningen om een bijeenkomst uit te breiden! Bij deze handleiding horen de volgende aanvullende materialen: Document BikkeldDoeBoek (werkboek) Het prentenboek Bikkeltjes met Lef, geschreven door Inke Brugman en Renate van Leeuwen- van Dorst, uitgever Garant (voorleesboek)* Powerpoint presentaties Bikkeltjes met lef Bijeenkomst 1 t/m 10 Certificaten Optioneel: Bikkelbox * Deze dien je voor de ouders ouders van deelnemer van de training apart aan te schaffen. Nog vragen? Opmerkingen of feedback? Word lid van onze besloten facebook- groep Bikkeltrainers: https://www.facebook.com/groups/bikkeltrainers/. Wij horen ook graag van je via info@bikkeltrainingen.nl. Veel succes met de training, Groetjes Renate en Inke Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 4
Het prentenboek In het prentenboek Bikkeltjes met Lef zijn alle verhalen gebundeld die bij deze training horen. Iedere training lees je een verhaal voor waarin het thema (de doelstellingen) wordt geïntroduceerd. In het prentenboek staan bij ieder thema twee verhalen. Ouders lezen het tweede verhaal thuis voor. Zij zullen ongetwijfeld ook de andere verhalen nog voorlezen. Voor de kinderen wordt het op die manier steeds gemakkelijk om te leren hoe een Bikkel staat, klinkt, kijkt en denkt. In het trainingspakket pakket voor de deelnemers (ouders ) hoort ook dit voorleesboek waarin je voorziet. Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 12
laa r Het BikkelDoeBoek mp Kopieer of print de werkbladen behorend bij iedere bijeenkomst voor elke deelnemer en stop ze in een snelhechter of mapje. Deelnemers nemen het BikkelDoeBoek mee naar huis en worden eraan herinnerd dit elke bijeenkomst mee terug te brengen. Bij iedere bijeenkomst hoort een: samenvatting / ouderbrief werkblad(en) beloningslijst voor thuisgebruik kleurplaat Ink ijk e xe Met name voor ouders is het BikkelDoeBoek van belang; wat heeft mijn kind geleerd, wat moeten ze lezen en welke opdrachten moeten worden gemaakt. Let op: het is niet aan te bevelen alle werkbladen van alle bijeenkomsten vooraf uit te printen en in een snelhechter mee te geven. Beter is het om dit per keer mee te geven zodat er niet vooruit wordt gekeken en de focus verschuift. Laat de deelnemers op het eind van de bijeenkomst de nieuwe werkbladen in hun mapje stoppen of vraag een eventuele assistent dit tijdens de bijeenkomst / pauze in orde te maken. Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 13
Powerpoint presentatie Bij de training horen powerpoint- presentaties, voor elke bijeenkomst één. Indien je werkt met een klein groepje, kun je ervoor kiezen samen op je laptop of computer mee te kijken naar het ondersteunende beeldmateriaal. Het fijnst werkt het natuurlijk met een beamer geprojecteerd op een scherm of witte muur. Mocht dit allemaal niet lukken, dan kun je er ook nog altijd voor kiezen om de dia s uit te printen en aan elke deelnemer mee te geven, bv. door de dia s aan de werkmap toe te voegen. Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 14
Bijeenkomst 5 Thema s: Ik sta, klink, kijk en denk als een Bikkel Bewustwording van gedachten naar aanleiding van gebeurtenissen bij assertieve personen Bewustwording van gedachten naar aanleiding van gebeurtenissen bij subassertieve personen Doelstellingen Deelnemers herkennen Piepgedachten naar aanleiding van gebeurtenissen Deelnemers herkennen Bikkelgedachten naar aanleiding van gebeurtenissen Benodigdheden Presentielijst met contactgegevens Drinken en koekjes voor in de pauze Werkbladen voor elke deelnemer Powerpoint bijeenkomst 5 met beamer en laptop Papier, schrijf- en kleurmateriaal voor alle deelnemers Uitgeprinte bijlages Eventueel een beloningslijst voor een groepsbeloning Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 46
Lesplan bijeenkomst 5 Onderstaand lesplan geeft een samenvatting van de inhoud van de bijeenkomst. De dia- nummers verwijzen naar de bijbehorende powerpoint- presentatie. Dia- nr Inhoud Duur Materiaal Werkvorm 1 Welkom en Doe- boek 5 min - Groepsgesprek bespreking 2-5 Verhaal Bikkel- Bloemenbal 5 min Prentenboek - verhaal Voorlezen 6 Ik kan het- spel 10 min - Groepsspel 7 Werkblad Ik denk als een Bikkel 8 Gedachten Bikkelbuurt en Pieperplaats 10 min BikkelDoeBoek werkblad Schrijf- tekenopdracht 10 min Groepsoefening 9 Ik kan het vragen! 5 min Groepsspel 10-11 Bikkellied: denk als een Bikkel 5 min - Lied met beweging 12 Afsluiting met ouders 10 min - Groepsgesprek met ouders Tijd tekort? Sla over of kort in: werkbladen kleuren. Tijd over? Kies één van de extra activiteiten. Totaal 60 min Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 47
Gedachten Bikkelbuurt en Pieperplaats (10 minuten) We markeren de twee dorpjes in de ruimte door de platen uit de bijlage in twee tegenoverliggende hoeken op te hangen. In het midden van de ruimte is het Bikkelplein waar alle kinderen zich verzamelen. De trainer leest steeds een gedachte voor (zie bijlage) en op het teken, rennen alle kinderen naar het juiste dorpje. Hoort de gedachte typisch bij een Bikkel, dan rennen we naar Bikkelbuurt. Hoort de gedachte typisch bij een pieper, dan rennen we naar Pieperplaats. Tussendoor keren de kinderen terug naar het Bikkelplein. Variatie: - Laat de kinderen een gedachte verzinnen. - Geef een situatie en laat de kinderen naar een hoek rennen: denk jij als een pieper of als een Bikkel in deze situatie? Bv. een leeuw komt naar je toe gerend, er staat een blauwe muur op een brug, iemand heeft een Bikkelbike en jij wil ook een rondje, etc. Ik kan het vragen! (5 minuten) We gaan vragen stellen waarbij we ons eerst sterker maken door te denken als een Bikkel! We zetten eerst een stoel neer waarna alle kinderen om de beurt vragen of ze een rondje op de Bikkelbike mogen, daarna spelen we de bia- ba- boemboembus na en tot slot vragen we om een kuikentje. Let op dat de kinderen steeds goed kijken of ze het als een echte Bikkel vragen. Dus: Sta als een Bikkel, kijk als een Bikkel, klink als een Bikkel. En tot slot: denk als een Bikkel. Bikkelbike: Ik kan het! Mag ik een rondje op je Bikkelbike? Bie- ba- boemboembus: Ik kan het! Mag ik mee met de bus? Broedkip Barbara: Ik kan het! Barbara, mag ik een bont kuikentje van je hebben? Het Bikkellied (5 minuten) We zingen weer op de melodie van Sinterklaas kapoentje het onderstaande lied met bewegingen (zie ook het voorbeeld- filmpje op de powerpoint- presentatie). Het lied komt iedere bijeenkomst terug en wordt aangevuld met nieuwe krachten van de Bikkel (staan, kijken, klinken en denken). Denk als een Bikkel (wijs naar je hoofd) Het is niet ingewikkeld (draaiende armen) Bikkels zijn goed bezig (armen over elkaar) Ik denk sterk en stevig (eindigen met coole pose) Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 49 8. 9. 4. 10. 11.
Pieperplaats Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 53
o Ik kan dit niet o Ze zullen mij uitlachen o Ik kan goed nieuwe vrienden maken o Ik heb altijd pech o Het lukt mij vast en zeker o Ik heb er zin in! o Ik ben dom o Ik ben een geluksvogel o Niemand wil ooit met mij afspreken o Ik doe mijn best, dat is goed genoeg o Dit gaat zeker mislukken o Het is allemaal mijn schuld o Ik ben goed zoals ik ben Lijst met gedachten o Ze gaan mij vast niet pesten Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 55
Bijeenkomst 7 Thema s: Nee- zeggen als een Bikkel Kennismaken met agressief non- verbaal gedrag (lichaamshouding, stemgebruik, oogcontact) Assertief nee leren zeggen Doelstellingen Deelnemers staan, kijken, klinken en denken als een Woesteling (agressief gedrag) Deelnemers leren op een Bikkelmanier nee zeggen Benodigdheden Presentielijst met contactgegevens Drinken en koekjes voor in de pauze Werkbladen voor elke deelnemer Powerpoint bijeenkomst 7 met beamer en laptop Papier, schrijf- en kleurmateriaal voor alle deelnemers Een beker die als binnenstebuitenbeker kan worden gebruikt Eventueel een beloningslijst voor een groepsbeloning Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 62
Bikkel- Doe- Boek van: Bikkeltjes met lef therapeutische versie 2016
Bijeenkomst 1 Beste ouders en verzorgers, Vandaag heeft uw zoon of dochter de eerste bijeenkomst van de training Bikkeltjes met lef gevolgd. We hebben kennisgemaakt met elkaar en kennis gemaakt met de verschillende volkjes in Bikkellandia. Lees het verhaal maar eens door zodat u weet waar het vandaag over ging. Nog leuker is het als u kans kiest om het verhaal de komende tijd nog een keertje voor te lezen! Maar let op: het is nog niet de bedoeling om vooruit te lezen! Kan uw kind echt niet wachten? Verzin dan samen een eigen verhaal De volgende onderwerpen stonden vandaag centraal: Deelnemers leren elkaar kennen Deelnemers voelen zich veilig en kennen de groepsafspraken Deelnemers hebben kennisgemaakt met Bikkellandia en haar inwoners Deelnemers spreken een eerste voorkeur uit voor het gewenste volkje TIPS VOOR THUIS: Echte Bikkels. Op de volgende pagina vindt u de groepsregels zoals die zijn afgesproken tijdens de training. U kunt deze ook uitprinten voor thuis en eens kijken of uw zoon of dochter zich nu al als een echte Bikkel kan gedragen. Het zou leuk zijn als u de komende tijd voor iedere situatie (aardig zijn, niemand buitensluiten etc.) een voorbeeldje bij uw kind ziet. Jullie kunnen de situatie dan samen afvinken. Zijn alle voorbeelden een keertje langsgekomen? Misschien heeft u dan wel een leuke beloning in petto. Let op: het gaat erom alleen de goede situaties op te merken en af te tekenen. Dus wel afvinken wanneer uw kind níet gilt of roept, en negeren (of anders oplossen) wanneer uw kind wél roept en gilt. Probeer de momenten dat het niet goed gaat te negeren of in ieder geval niet te koppelen aan de lijst. Het is belangrijk om de verwijzingen naar Bikkels heel positief te houden! Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 4
zijn aardig voor elkaar Echte Bikkels luisteren naar elkaar sluiten niemand buiten geven complimentjes doen niemand pijn Werkmap bijeenkomst 1 roepen en gillen niet Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 5
Bij welk volkje zou jij het liefste willen horen? Kleur je favoriet! Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 6