januari 2013 Marktcommentaar
Inhoudsopgave Inleiding De meeste economen en strategisten voorspelden voor 2013 een nieuwe stijging van de rentevoeten en van de aandelenindices. Zij voerden hierbij aan dat het ergste achter ons lag, dat er een economisch herstel zou zijn in de eurozone en dat de monetaire unie zich voorzien had van de nodige veiligheidsnetten om de gevolgen van de schuldencrisis op te vangen. Wij stellen vast dat sommige voorspellingen voor het jaar enkel en alleen al over de maand januari werden gerealiseerd. Relatief gunstige bedrijfsresultaten, geslaagde emissies van perifere obligaties en vooral de hoop op betere tijden droegen bij tot deze relatieve euforie. De omvang van de beweging in januari is echter zo dat winstnemingen niet kunnen worden uitgesloten op korte termijn. Hoewel deze winstnemingen beperkt zijn, zouden zij de optimistische voorspellingen op het einde van het jaar evenwel niet logenstraffen... op voorwaarde dat de factoren waarop zij gebaseerd zijn realistisch blijven en er zich geen slechte verrassingen voordoen. Inleiding 2 In het kort 3 Marktcontext in Europa 4 Marktcontext in de Verenigde Staten 5 Monetair beleid 6 Kortetermijnrentes 7 Overheidsobligaties 8 Covered bonds 10 Bedrijfsobligaties 11 Aandelen 12 Wisselkoersen en grondstoffen 14 Bijlage 15
In het kort... Ondanks de onzekerheid over de Amerikaanse begroting die opnieuw opduikt, lijkt niets het optimisme van de financiële markten te belemmeren. De investeerders merken een duidelijke terugval van het Europese risico. Nochtans zijn de groei-indicatoren in de eurozone nog steeds niet goed en wordt er een economische vertraging opgemerkt in de groeilanden. Op de markt van de overheidsschuld stegen de rentes van de corelanden terwijl die van de perifere landen daalden, teken van een afzwakking van de risicoaversie. De markt van de covered bonds werd gekenmerkt door een heropening van de primaire markt voor de perifere emittenten en een zichtbare appetijt van de investeerders voor de meer risicovolle namen. Wat de bedrijfsobligaties betreft, was er in het begin van het jaar een duidelijke inkrimping van de credit spreads. De primaire markt bleef zeer actief, maar de macro-economie en de winstnemingen deden de creditspreads opnieuw uitlopen op het einde van de maand. In Europa bleven de aandelenmarkten rustig in waarde stijgen met een jaarhoogtepunt over de laatste 12 maanden voor de eurostoxx50. Specifieke financiële termen worden verklaard in een lexicon : www.ethias.be/lexicon 3
Marktcontext in Europa De financiële markten lijken terug vertrouwen te krijgen in de economische gezondheid van de eurozone. Het overheersende discours spreekt nu over een «herstel in het tweede semester van 2013». In afwachting blijven de cijfers over de activiteit in Europa gematigd en zijn de financieringsrisico s die op de landen in moeilijkheden wegen niet volledig verdwenen. Toch stijgen de vertrouwensindicatoren opnieuw in de eurozone. Het vertrouwen van de Europese consumenten is verbeterd en in Duitsland bleef de IFO verder stijgen. Dit positieve gevoel wordt versterkt door de aankondiging van een vervroegde terugbetaling door sommige Europese banken van de leningen bekomen bij de ECB (LTRO). Het activiteitsverschil tussen Duitsland en de andere Europese economieën schijnt opnieuw door in de resultaten van januari. De Duitse PMI-index, zowel voor de dienstensector als voor de industrie, kende immers een stijging terwijl deze index verder afnam in de belangrijkste Europese landen. Ook al zou het herstel vanaf het eerste trimester in Duitsland kunnen beginnen, de indices in Frankrijk, Italië en de Benelux wijzen op een waarschijnlijke inkrimping van de economie in de volgende maanden. 4
Marktcontext in de Verenigde Staten In de Verenigde Staten blijven de waarnemers aandachtig voor de evoluties die door het Amerikaanse bestuur worden gegeven over het begrotingsbeleid. Laatste wending in januari, het Amerikaanse congres heeft het uitstel tot in mei van de deadline voor het schuldenplafond definitief goedgekeurd. Wat de economische cijfers betreft, zou de stijging van de vastgoedprijzen het goede nieuws van 2013 kunnen zijn. Het dynamisme van de Amerikaanse markt blijft immers positief in het begin van dit jaar. De huidige tendens wijst duidelijk op een daling van de stock aan bestaande huizen gekoppeld aan een stijging van het aantal bouwvergunningen en bouwwerven. Bovendien wordt de teleurstellende terugval van het Amerikaanse BBP in het vierde trimester (-0.1%) eerder verklaard door technische en punctuele factoren zoals bijvoorbeeld een vermindering van de overheidsuitgaven. Het Amerikaanse gezinsinkomen en de huishoudelijke consumptie blijven op dit ogenblik gelukkig stijgen. In de komende maanden moet er dan ook bijzondere aandacht worden geschonken aan de tewerkstellingscijfers in de Verenigde Staten. De impact ervan op de consumptie en de link met het monetaire beleid van de Fed maken dat het BBP meer dan ooit een «sleutelindicator» is voor de Amerikaanse groei. 5
Monetair beleid Voor haar eerste vergadering van het jaar liet de ECB haar richtrentes ongewijzigd. Dit nieuws was niet echt verrassend, maar het was de positieve toon van het discours van Mario Draghi die bleef hangen. Terwijl de leden van de ECB in december nog pleitten voor een renteverlaging, schuift Mario Draghi drie belangrijke argumenten naar voor die de beslissing van de ECB rechtvaardigen: de belangrijkste vertrouwensindicatoren wijzen op een stabilisatie van de economie, of ten minste op een einde van de verslechtering. de inflatie in de eurozone blijft stabiel en zou in de loop van de volgende maanden moeten dalen. de spanningen nemen af op de perifere schuldenmarkten. Ook geen verrassing in de Verenigde Staten waar de Fed besliste zijn rentes op hetzelfde niveau te laten met voortzetting van zijn aankoopprogramma voor effecten op de markten ten belope van 85 miljard per maand. Voor het merendeel van de leden van het FOMC rechtvaardigen de geringe groei, de hoge werkloosheidsgraad en de zwakke inflatiedruk het behoud van een uiterst inschikkelijk monetair beleid. 6
Kortetermijnrentes De kortetermijnrentes hebben hun daling van het einde van 2012 gestopt met een Euribor-rente 3 maanden op een laagste niveau van 0.18 % op 11/12/2012. Sindsdien stelt men een trage stijging vast om eind januari 2013 het niveau van 0.23 % te bereiken. De belangrijkste gebeurtenis van de maand januari is de aankondiging door de ECB van de volledige of gedeeltelijke terugbetaling van de LTRO op drie jaar die in december 2011 werd uitgegeven door de centrale bank. De terugbetaalde sommen bedragen 137 miljard euro van de 490 miljard die bij deze operatie werden geleend. Dit zal natuurlijk een impact hebben op de bankliquiditeit die daalt en zou zich moeten vertalen in een verdere stijging van de kortetermijnrentes. 7
Overheidsobligaties Geslaagde obligatie-uitgiftes van perifere landen, liquiditeitsopname via de vervroegde terugbetalingen aan de ECB, stijgende IFOindicator in Duitsland, verhoging van het US schuldenplafond, geen verlaging van de richtrente in de eurozone... al deze signalen dragen bij tot een «risk-on» gevoel op de markten waardoor de core-rentes stijgen en de rentes van de perifere landen dalen. Op langere termijn anticiperen de investeerders nu dat het ergste van de schuldencrisis achter ons ligt en dat de economische toestand tijdens het jaar zou moeten verbeteren, hetgeen ook de stijging van de core-rentes verklaard. Dankzij dit optimisme kon de Spaanse rente zijn laagste niveau sinds een jaar naderen terwijl de Italiaanse rente geen dergelijk laag niveau meer gekend heeft sinds december 2010. 8
In België, dat nu als een coreland wordt beschouwd, eindigde de tienjarige rente het jaar op zijn historisch laagste niveau, maar januari toonde een grotere stijging dan al zijn tegenhangers. Het positieve gevoel dat momenteel op de markten overheerst mag de blijvende risico s en de volatiliteit die zou kunnen worden opgemerkt door onder meer de Duitse en Italiaanse verkiezingen van dit jaar of het uitblijvend herstel in de eurozone dat sterk zou wegen op de meest kwetsbare landen niet doen vergeten. 9
Covered bonds De risicoappetijt keerde ook terug op de markt van de covered bonds, ook al zijn de 21.6 miljard aan primaire uitgiftes in januari minder dan de maanden januari van de drie voorbije jaren. Dit fenomeen wordt op verschillende manieren verklaard: Veel emittenten hebben zich reeds in 2012 voorgefinancierd De herfinancieringsbehoeften zijn minder (balansconsolidaties) Velen verkozen zich te financieren via senior obligaties. Deze heropening van de primaire markt werd voor 75 % gedomineerd door de perifere emittenten met een twintigtal uitgiftes en een inkrimpingstendens voor de spreads omwille van de zeer goede prestaties op de secundaire markt na uitgiftes. Er was een overduidelijke appetijt van de investeerders voor de minder goed genoteerde namen. Op het einde van de maand begon de indrukwekkende inkrimping van de spreads die sinds het begin van het jaar werd waargenomen te stagneren. De obligaties lijken hun evenwichtsniveaus te hebben gevonden. Spreads ten opzichte van de swaprentes van de Covered Bonds per jurisdictie 10
Bedrijfsobligaties De kredietindices begonnen het jaar met een daling. De markt wou vertrouwen hebben in 2013, geloven in een nieuwe groei die zich in de US lijkt te profileren en zekerheid hebben met betrekking tot de toekomst van Europa. Zo werd de markt ondersteund door de aankopen van perifere effecten, maar ook door uitgiftes van minder kwaliteitsvolle emittenten: de markt was klaar om risico s te nemen! Dit was ook voelbaar op de primaire markt die overvloedig was en onder meer met de terugkeer van emittenten zoals de banken van bescheiden omvang uit de periferie of de corporates van de perifere landen. De «ondergeschikte» obligaties werden eveneens goed onthaald. Maar het einde van de maand en de komende publicatie van belangrijke macro-economische gegevens deed de investeerders verkopen en winst nemen. Dit had als gevolg dat de spreads, in een nogal weinig actieve markt, onmiddellijk de hoogte in werden geduwd en in het bijzonder op de obligaties die het best presteerden, met name de perifere. Januari werd eveneens gekenmerkt door de aankondiging van de bedrijfsresultaten. Deze waren op enkele uitzonderingen na goed en werden gunstig onthaald door de markt. De groeivooruitzichten blijven echter zwak in Europa. In de US zijn de vooruitzichten daarentegen positiever. Het is niet verwonderlijk dat de Europese vennootschappen die geografisch het meest gediversifieerd zijn het minst lijden. Vanuit het oogpunt van de sectorprestaties kon de sterke prestatie van begin januari niet worden aangehouden tot het einde van de maand. Alle sectoren eindigen de maand met een afwijking. Over een langere periode van drie maanden zijn de spreads niettemin ingekrompen over het geheel van de sectoren en meer in het bijzonder op de financiële sectoren. 11
Aandelen Indices De maand januari was ook gunstig voor de aandelen, zowel in Europa (Eurostoxx50: +2.54 %) als in de Verenigde Staten (S&P: +5.04 %), met een overprestatie van de US ten opzichte van het oude continent. In de Verenigde Staten zorgden twee grote beslissingen voor ongerustheid bij de investeerders: de snelle goedkeuring in het begin van het jaar van een begroting met minima (een belastingverhoging voor de hogere inkomens) en de recente beslissing om het debat over de verhoging van het schuldenplafond naar de maand mei te verschuiven. In Europa werden de investeerders gerustgesteld door de aankondiging van de terugbetalingen van de eerste LTRO-operatie alsook door de verklaringen van de h. Draghi volgens dewelke het ergste van de crisis van de overheidsschulden waarschijnlijk achter ons ligt in de eurozone. De stijgende tendens van de markten wordt nog aangemoedigd door de gunstige publicaties van bedrijfsresultaten. 12
Sectoren De prestatie van de banksector wordt verklaard door de beslissing van het Bazelcomité om de liquiditeitsverplichtingen aanzienlijk te versoepelen. Bovendien werd de kalender opnieuw gespreid met een ratio van 100 % die pas in 2019 vereist wordt. De telecommunicatiesector profiteerde van een mogelijke belangstelling van een Amerikaanse vennootschap om een Europese telecommunicatiemaatschappij over te nemen. De stijging in de sectoren «Reizen en vrije tijd» en de distributie (retail) wordt gedeeltelijk verklaard door de gunstige resultatenpublicaties. 13
Wisselkoersen en grondstoffen Goud Het goud eindigt de maand op 1663,65$, d.i. een lichte daling met 0.69 %. Brent De brent steeg naar 16,54 $ (+4.11 %). Eurodol De stijging van de eurodol (+2.93 %) (1.3584) wordt verklaard door het sterke gevoel van vertrouwen in Europa en door de nog gemengde macro-economische cijfers in de Verenigde Staten. 14
Bijlage Rentevoeten 15
Aandelen, grondstoffen en forex 16
Directie Financiën front-office.finances@ethias.be Verantwoordelijke uitgever : Sébastien Gilis, rue des Croisiers 24 à 4000 Liège Opmaak : infographie@ethias.be Juridische informatie Deze publicatie is van informatieve aard. Zij is gebaseerd op onze eigen analyse van de financiële markten alsook op inlichtingen van derden die als voldoende betrouwbaar worden beschouwd. Ethias geeft evenwel geen enkele garantie met betrekking tot de volledigheid, de juistheid, de relevantie en de actualiteit van de gepubliceerde informatie. Ethias draagt bijgevolg geen enkele verantwoordelijkheid met betrekking tot deze gegevens. Deze publicatie heeft als doel u te informeren over de situatie die op de financiële markten heerst. Zij houdt onder geen beding een professioneel advies, een voorstel of een aanbod van Ethias in om te investeren of te desinvesteren in bepaalde financiële markten of instrumenten. Ethias draagt geen enkele verantwoordelijkheid voor de eventuele schade opgelopen ten gevolge van een beslissing gebaseerd op de gepubliceerde informatie.