Europese Commissie Interne markt en diensten. Uw Interne Markt? De Akte voor de Interne Markt voor een sterk concurrerende sociale markteconomie

Europese Commissie Interne markt en diensten Uw Interne Markt? De Akte voor de Interne Markt voor een sterk concurrerende sociale markteconomie

Meer gegevens over de Europese Unie vindt u op internet via de Europaserver (http://europa.eu). Catalografische gegevens bevinden zich aan het einde van deze publicatie. Luxemburg: Bureau voor publicaties van de Europese Unie, 2010 ISBN 978-92-79-16941-0 doi:10.2780/21675 Europese Unie, 2010 Overneming met bronvermelding toegestaan. Printed in Spain

Uw Interne Markt? De Akte voor de Interne Markt voor een sterk concurrerende sociale markteconomie

DEEL 1. STERKE, DUURZAME EN RECHTVAARDIGE GROEI DEEL 2. DE EUROPESE BURGERS CENTRAAL STELLEN IN DE INTERNE MARKT WINNEN EN HERWINNEN VAN VERTROUWEN DEEL 3. DIALOOG, GOVERNANCE EN DE INTERNE MARKT 2

Geachte Europese medeburger, Dagelijks bouwt u mee aan Europa. U werkt, consumeert, reist, spaart, studeert of investeert. U wilt op uw gezondheid letten of u bereidt zich mogelijk op uw pensionering voor. De interne markt voor alle Europeanen dient in elk opzicht van uw dagelijks leven voor u te functioneren, u meer kansen te bieden en het u mogelijk te maken aan uw toekomst te werken. In gezamenlijke inspanning met mijn collega s van de Europese Commissie hebben we vijftig maatregelen vastgesteld waardoor iedere Europeaan meer profijt kan hebben van deelname aan de interne markt. Dit boekje is vooral bedoeld als uitnodiging om na te denken en te spreken over de kwesties die voor u van belang zijn. Vanaf nu tot eind februari staan onze voorstellen in elke EU-lidstaat ter discussie. Wij verzoeken u allemaal uw gedachten en opvattingen met ons te delen. Of u nu een burger bent dan wel een kleine of grote onderneming, een vereniging, ngo, denktank of vakbond vertegenwoordigt, wij horen graag van u. Brengt u eens een bezoek aan onze website op http://ec.europa. eu/internal_market/smact/ om u op de hoogte te stellen van onze volledige voorstellen, om evenementen te volgen en mee te discussiëren over belangrijke vraagstukken van de Akte voor de Interne Markt. U kunt mij ook schrijven, middels: michel. barnier@ec.europa.eu of naar ons speciale adres voor de Akte voor de Interne Markt: markt-sma@ec.europa.eu. Ik hoor graag van u. Michel BARNIER Lid van de Europese Commissie belast met de interne markt en diensten 3

Waarom een Akte voor de Interne Markt? Het jaar 2012 staat in het teken van de twintigste verjaardag van de interne markt. De interne markt, die in 1992 tijdens het voorzitterschap van Jacques Delors werd ingesteld, was bedoeld ter versterking van de banden tussen de burgers en de lidstaten van de Europese Unie. Er zijn veel voordelen aan verbonden. Deze zijn voor ondernemingen en voor consumenten duidelijk, nu de tarieven voor mobiel bellen met 70% en de kosten van vliegtickets met 40% zijn gedaald. Maar de tijden zijn veranderd. De globalisering van de handel, technologische vooruitgang en de opkomst van nieuwe wereldspelers hebben de spelregels veranderd. De financiële en economische crisis heeft een ernstige weerslag op werknemers en ondernemingen gehad. Deze nieuwe realiteit vraagt om een nieuwe aanpak. Om de marktintegratie nieuw leven in te blazen en te werken aan het verwezenlijken van Europa s groeipotentieel is er een ambitieuze aanpak nodig. We moeten samenwerken om de burgers weer centraal te stellen in de interne markt en hun vertrouwen te winnen. Een sterke en succesvolle interne markt dient banen te scheppen en kwesties van sociale bescherming en ecologische duurzaamheid aan te pakken. Met het oog op deze uitdagingen hebben we een pan-europees engagement nodig. Een engagement met betrokkenheid van belanghebbenden uit alle hoeken van Europa, zowel op nationaal als op regionaal niveau, in de publieke alsook in de particuliere sector en evenzeer in de economische als in de sociale sector. 4

Dit is de kern van de Akte voor de Interne Markt: maatregelen die de Commissie met spoed vóór het einde van 2012 besproken en ingevoerd wenst te zien. We hebben problemen vastgesteld die verhinderen dat de interne markt haar volledige potentieel bereikt. Er bestaan volop mogelijkheden voor groei. Maar die zijn alleen te benutten als burgers en ondernemingen geheel overtuigd zijn van de voordelen van de interne markt. Onze maatregelen vallen in drie categorieën uiteen. De wijze waarop we een sterke, duurzame en rechtvaardige groei nieuw leven kunnen inblazen. De wijze waarop we burgers in de interne markt centraal kunnen stellen. De wijze waarop we een betere governance en dialoog op de interne markt kunnen bevorderen. 5

6 Er zijn 21 miljoen Europese ondernemingen die in 175 miljoen banen voorzien en die 500 miljoen consumenten bedienen. De interne markt moet stimuleren dat ondernemingen binnen de hele Europese Unie en daarbuiten zich uitbreiden, kopen, verkopen, oprichten, investeren en inhuren, omdat Europa er klaar voor is op wereldniveau te denken en te handelen.

DEEL 1. STERKE, DUURZAME EN RECHTVAARDIGE GROEI

STIMULERING EN BESCHERMING VAN CREATIVITEIT Een Europees octrooi Ons huidige gefragmenteerde octrooistelsel houdt innovatie tegen en biedt uitvinders, onderzoekscentra en ondernemingen onvoldoende bescherming. Ons doel is dat de eerste EUoctrooien in 2014 worden toegekend. Iedere onderneming of persoon die een octrooi aanvraagt, moet in elke afzonderlijke lidstaat een valideringsprocedure doorlopen. Hierbij is sprake van vertaalkosten, een prijzige kwestie die kleinere ondernemingen afschrikt. De aanvraag van een octrooi kan voorwerp worden van dure en risicovolle rechtszaken in diverse gerechten in verschillende lidstaten. 8

Stelt u zich een medische doorbraak voor Stelt u zich voor dat een kleine of middelgrote onderneming (kmo) die zich in medische implantaten heeft gespecialiseerd een doorbraak bereikt met een nieuwe vinding bedoeld voor de wervelkolom. De onderneming beseft dat namaak van innovaties in de sector gebruikelijk is en besluit dat een octrooi de enige weg is om haar uitvinding te beschermen. De aanvraag van het octrooi in dertien lidstaten zou de onderneming onder het huidige stelsel tot wel 20 000 euro kunnen kosten. Op financiële gronden kan de onderneming dit zich niet permitteren en dus blijft de uitvinding gevoelig voor namaak in andere landen. Wordt de uitvinding buiten Europa nagemaakt en geïmporteerd via een lidstaat waar het octrooi niet is aangevraagd, dan staan de autoriteiten machteloos om het uitbrengen op de interne markt tegen te houden. 9

De aanpak van problemen bij grensoverschrijdende aankopen De sector die consumenten voor de meeste problemen stelt, is de interne markt op het internet. Tegenwoordig koopt slechts 7% van de consumenten op het internet. Maar al te vaak kunnen consumenten vanwege hun nationaliteit of woonplaats geen producten uit andere lidstaten kopen. Uit recent onderzoek bleek dat 61% van de internetaankopen mislukte, omdat ondernemingen weigerden aan burgers uit andere landen te verkopen. In 2011 gaat de Commissie de lidstaten steunen door meer informatie te verstrekken over het tegengaan van discriminatie in de internethandel. Het ontbreken van een Europees kader voor auteursrecht maakt internetaankopen nog complexer. Het kopen of verkopen van muziek, boeken of andere werken van culturele waarde is nog steeds te ingewikkeld. Daarom blijft Europa s potentieel voor een EU-brede uitwisseling van werken van culturele waarde grotendeels onaangeboord. In 2011 zal de Commissie een kaderrichtlijn inzake auteursrecht voorstellen voor een open toegang tot kunst op het internet waarbij een behoorlijke bescherming en vergoeding voor auteursrechthebbenden wordt gegarandeerd. 10

Bestrijding van namaak en piraterij Namaak en piraterij zijn tegenwoordig belangrijke problemen voor de internationale zakenwereld. Twintig jaar geleden was namaak vooral een punt van zorg voor fabrikanten van dure handtassen. Tegenwoordig maken vervalsers niet alleen elektrische apparaten, auto-onderdelen, speelgoed en software na, maar zelfs geneesmiddelen. Dit betekent niet alleen dat miljoenen aan belastingopbrengsten verloren gaan, maar ook dat banen en de gezondheid en veiligheid van burgers op het spel komen te staan. De Commissie zal in 2010 een actieplan voorstellen om namaak en piraterij tegen te gaan en zij zal een wetsvoorstel ter versterking van het douanetoezicht indienen. Ook zal zij haar strategie inzake intellectueel eigendomsrecht in landen buiten de EU opnieuw onder de loep nemen. 11

Wist u dat: 60 miljard euro aan belastingopbrengsten in de G20 wordt misgelopen als gevolg van piraterij en vervalsingen? in 2008 10 miljard euro aan verlies in de detailhandel en 186 600 banen verloren zijn gegaan? uit de Eurobarometer 2009 naar voren kwam dat bijna een derde van de Europeanen het normaal vindt om vervalste goederen te kopen en dat 40% van de jonge Europeanen bewust nepproducten via internetplatforms koopt? 12

BEVORDERING VAN EEN DUURZAMERE ECONOMIE Vergroting van de interne markt Diensten vormen een essentieel onderdeel van de Europese economie en voorzien in meer dan 70% van alle banen. Maar al is er voortgang geboekt, toch werkt de interne markt voor diensten nog niet optimaal. Grensoverschrijdende diensten vormen slechts 5% van het bbp, hetgeen zeer weinig is in vergelijking tot de op de interne markt verhandelde goederen die 17% van het bbp uitmaken. Burgers en bedrijven, vooral kleine en middelgrote bedrijven (kmo s) zijn gebaat bij een beter functioneren van de interne markt voor diensten. Het profijt wordt geschat op een jaarwinst van 60 tot 140 miljard euro; een groei van het bbp van tussen de 0,6% en 1,5%. Daarom wil de Commissie in 2011 verdere maatregelen voorstellen ter verbetering van de interne markt op het gebied van diensten. Efficiëntere regels voor gemeenschappelijke productnormen Bij gemeenschappelijke productnormen hoeven ondernemingen niet langer te voldoen aan verschillende normen voor verschillende markten. Het vermindert hun kosten en verschaft hun betere toegang tot de wereldmarkten en daarmee tot meer handel en groei. Nieuwe producten die voldoen aan internationale kwaliteitsnormen wijzen op vertrouwen en professionalisme. Gemeenschappelijke normen voor producten in de gehele EU zijn ook essentieel om EUconsumenten toegang te geven tot veilige kwaliteitsgoederen, ongeacht de herkomst van het product. Het economische voordeel van standaardisatie is bijna 1% van het bbp. Maar er is nog altijd ruimte voor verbetering. Er dient sneller overeenstemming te komen over normen om gelijke tred te houden met de zich snel ontwikkelende technologie. Anders ontnemen we bedrijven mogelijkheden tot export. 13

Normen inzake luchtvaartuigen Airbus Industries, een dochtermaatschappij van EADS, is al meer dan veertig jaar pionier op het gebied van fabricage van luchtvaartuigen. Zeer onlangs bracht een fabrikant het aantal onderdelen voor de A330/A340 widebody-vliegtuigen sterk terug door toepassing van geharmoniseerde normen. De harmonisatie van normen op Europees niveau heeft geleid tot een grotere rentabiliteit en een betere toegang tot wereldmarkten. Airbus was in staat gebruik te maken van de Europese normen in plaats van te moeten voldoen aan een veelheid van industrienormen in verschillende landen. Het nettoresultaat was een kostenbesparing van meer dan 9 miljoen euro. 14

Toegang tot kapitaalmarkten voor het midden- en kleinbedrijf Van alle Europese ondernemingen behoort 99% tot het middenen kleinbedrijf. Maar kleine en middelgrote bedrijven (kmo s) kunnen vaak niet hun potentieel tot uitbreiding benutten, omdat ze kampen met een moeilijke toegang tot kapitaal. Voor een grote onderneming is de toegang tot kapitaal nog altijd veel eenvoudiger dan voor een kleine. Daarom is voor kmo s een verbetering van de toegang tot financiering zo belangrijk. De Commissie zal de oprichting van een netwerk van regionale aandelenbeurzen stimuleren en ervoor zorgen dat risicokapitaalfondsen vrij in alle lidstaten kunnen investeren, hetgeen aan kleine startende ondernemingen ten goede komt. Zij gaat maatregelen treffen om de zichtbaarheid van kmo s voor mogelijke investeerders te vergroten en gaat aandringen op minder ingewikkelde eisen voor notering op de kapitaalmarkten. De Commissie wil ook de verslaggevingsregels voor kmo s vereenvoudigen en hun toegang tot overheidsopdrachten verbeteren. FINANCIERING VAN INNOVATIE EN LANGETERMIJNINVESTERINGEN Europese obligaties voor spaargeld van burgers De Commissie gaat op zoek naar wegen om particuliere beleggers te stimuleren om te investeren in economische strategieën voor de lange termijn alsook in grote Europese infrastructuurprojecten zoals op het gebied van vervoer en energie. Een optie is het creëren van obligaties voor projecten, een idee dat voorzitter Barroso tijdens zijn presentatie van het werkprogramma van 2010 naar voren heeft gebracht. Deze obligaties zouden in nauwe samenwerking met de Europese Investeringsbank kunnen worden uitgegeven. 15

Groenere, meer innovatieve en efficiëntere overheidsopdrachten Langs de weg van overheidsopdrachten gunt de overheid contracten aan ondernemingen voor de levering van goederen of diensten zoals op het gebied van de bouwnijverheid. Dit heeft geleid tot meer concurrentie voor overheidscontracten: gemiddeld dingen er op elke overheidsaanbesteding vijf aanbieders mee. De aanbestedende diensten denken dat dit een gemiddelde besparing van tussen de 5% en 8% op de verwachte kosten heeft opgeleverd. Goederen en diensten die na een overheidsaanbesteding worden aangekocht, vormen 17% van het bbp van de EU. De EU-regelgeving inzake overheidsopdrachten heeft bijgedragen aan een grotere transparantie bij de gunning van overheidscontracten. In 2009 werden er meer dan 150 000 contracten EU-breed geadverteerd. Toch is er nog steeds ruimte voor verbetering. Tegen 2012 zal de Commissie voorstellen hebben gedaan om de overheidsopdrachten groener en meer innovatief te maken. Er komt onderzoek naar mogelijke schaalvoordelen door middel van toetsing van transnationale overheidsaanbestedingen waarbij meer dan één lidstaat is betrokken. De Commissie gaat ook kijken naar manieren om de toegang tot overheidscontracten voor het midden- en kleinbedrijf te verbeteren. 16

Aanbesteding voor computers bespaart energiegebruik in Zweden Voor alle overheidsagentschappen in Zweden worden overheidsopdrachten uitgevoerd door middel van kaderovereenkomsten voor grote aankopen. Contracten voor pc s, die 250 miljoen euro per jaar belopen, vormen in Zweden de grootste overheidscontracten. Overheidsopdrachten voor computers omvatten strenge eisen aan energieprestaties en chemische substanties. Als gevolg daarvan is de jaarlijkse energieconsumptie met 3 750 MWhz teruggebracht en is de CO 2 -emissie door computergebruik met een gemiddelde van 26 ton ten opzichte van de voorgaande contractperiode gedaald. 17

Gemeenschappelijke geconsolideerde heffingstoeslag en verbeterde btw-stelsels voor ondernemingen De 27 nationale stelsels van belastingheffing op ondernemingen werken allemaal heel verschillend. Dit schept voor ondernemingen fiscale belemmeringen die grensoverschrijdende activiteiten ontmoedigen en vaak onmogelijk maken. Het zwaarst getroffen zijn de kleine en middelgrote bedrijven die vaak niet in staat zijn de hindernissen van de verschillende belastingstelsels te overwinnen. Daarom wil de Commissie een gemeenschappelijke heffingsgrondslag invoeren om die bepalingen in de belastingstelsels aan te pakken die de groei beperken van ondernemingen die de voordelen van de Europese interne markt willen benutten. Een gemeenschappelijke heffingsgrondslag zou betekenen dat een onderneming slechts met één regelstelsel en met één belastingdienst te maken krijgt. Dit initiatief heeft geen gevolgen voor de vennootschapsbelasting die de lidstaten heffen. Ons btw-stelsel is sinds de invoering ervan in 1967 nauwelijks veranderd. Voor grensoverschrijdende ondernemingen zijn de kosten te hoog en de administratieve procedures te omslachtig. Fiscale fraude en ontwijking van belasting en accijnzen hebben tot een nettoverlies van 12% aan btw-inkomsten geleid. De Commissie gaat een nieuwe btw-strategie voorstellen ter bevordering van een sterkere interne markt met eenvoudiger regels. 18

De externe dimensie van de interne markt De EU is de grootste exporteur van goederen en diensten ter wereld en een van de grootste ontvangers van buitenlandse directe investeringen. De interne markt dient als een solide basis voor Europese ondernemingen te fungeren en hun handel wereldwijd te ondersteunen. Het is van belang dat onze handelspartnerschappen op internationaal niveau zijn gebaseerd op wederzijdse belangen en baten. De EU moet alert blijven bij haar bescherming van Europese belangen en banen en alle passende middelen inzetten om oneerlijke handelspraktijken tegen te gaan. In het algemeen is de Commissie van oordeel dat de vaststelling van meer internationale regelgeving zowel ten goede zou komen aan EUondernemingen als aan groei van de wereldeconomie. De EU blijft ook aandringen op harmonisering van de regelgeving met haar handelspartners van de G20 en in bilaterale onderhandelingen. Bij internationale overheidsopdrachten dient de EU oog te houden voor gelijke kansen voor ondernemingen binnen en buiten de EU. 19

20 Om het vertrouwen te herwinnen, moet Europa haar toezegging voor een sterk concurrerende sociale markteconomie herbevestigen en Europese burgers weer een centrale plaats in de interne markt geven. Een betrouwbaar sociaal stelsel, effectief onderwijs en efficiënte gezondheidszorg vormen deel van het Europese waardestelsel en zijn in staat gebleken de ernstigste gevolgen van de recente crisis op te vangen.

DEEL 2. DE EUROPESE BURGERS CENTRAAL STELLEN IN DE INTERNE MARKT WINNEN EN HERWINNEN VAN VERTROUWEN

Verbetering van het ambtelijk apparaat en de belangrijkste infrastructuur De EU dient alles te doen wat in haar macht ligt om ervoor te zorgen dat openbare diensten van goede kwaliteit in voldoende mate worden gefinancierd en voor iedereen toegankelijk zijn. Instanties belast met openbare diensten moeten weten dat ze zich kunnen blijven richten op de behoeften van burgers. De EU dient hen te ondersteunen door hen een toolbox aan te bieden met de middelen om dat te doen. In 2011 zal de Commissie een mededeling met een gedetailleerde uitleg van haar plannen publiceren. Voor geliberaliseerde economische sectoren heeft de EU al verplichtingen voor het uitvoeren van openbare diensten opgelegd. Om diensten die voor het dagelijks leven van de burgers als onmisbaar worden beschouwd, voor iedereen toegankelijk te houden, is het nodig de ontwikkelingen in de praktijk aan een grondige en continue evaluatie te onderwerpen. Op het gebied van de publieke infrastructuur sluiten de grensoverschrijdende vervoers- en energiesystemen in de EU, ondanks aanzienlijke investeringen, niet voldoende op elkaar aan. Geavanceerde vervoersinfrastructuur is essentieel voor duurzame groei en ontwikkeling. Lidstaten slagen er nog steeds niet in hun vervoersprojecten onderling af te stemmen. In 2011 zal de Commissie haar plannen voor een pan-europees vervoerssysteem opnieuw bekijken en een algemeen kader voor de financiering van een betere infrastructuur voorstellen. De Commissie zal ook prioriteiten aangeven voor de verbetering van de infrastructuur op het gebied van energie. Er dienen oplossingen te komen om netwerken met elkaar te verbinden en duurzame bronnen te integreren door het volgen van voorbeelden zoals dat van het NoordzeeWind-project. Er is meer innovatie nodig om betere oplossingen te vinden voor energieverbruik en efficiënt vervoer. Er is nieuwe financiering nodig voor de bekostiging van investeringen van meer dan 200 miljard euro in het komende decennium. 22

Coördinatie voor een betere energie-infrastructuur Grootschalige projecten op het gebied van duurzame energie, zoals het NoordzeeWind-project, vereisen coördinatie en zware investeringen. Succesverhalen zoals deze wekken vertrouwen, maar dat is niet genoeg. Ervoor zorgen dat de infrastructuur aanwezig is, is een eerste vereiste voor iedere geslaagde onderneming op het gebied van alternatieve energie. Zo moet Malta, dat zijn eigen doelstelling voor duurzame energie op 10,2% in 2020 heeft bepaald, met Italië afstemmen voor de bouw van een koppeling van elektriciteitsnetten om deze doelstelling door middel van windenergie te verwezenlijken. Spanje en Frankrijk moeten hun elektriciteitsnetten op elkaar afstemmen om toekomstige in Spanje opgewekte wind- en zonne-energie naar de rest van Europa te vervoeren. Er moet nog meer worden gedaan om de schaal te bereiken die voor dergelijke projecten nodig is. 23

De sociale gevolgen van de regelgeving inzake de interne markt Er zijn vragen gerezen over de werknemersrechten en de wederzijdse invloed die zij hebben op economische vrijheden. De EU dient een passend antwoord te vinden dat in overeenstemming is met het nieuwe Verdrag van Lissabon waarin een sterk concurrerende sociale markteconomie met eerbied voor grondrechten een duidelijk doel vormt. De sociale gevolgen van de regelgeving inzake de interne markt dienen altijd grondig te worden geanalyseerd en deze regelgeving dient zodanig te worden opgesteld dat de juiste balans tussen economische en sociale rechten bewaard blijft. Vrij verkeer van diensten dient ondernemingen in staat te stellen werknemers in een andere lidstaat te detacheren. De richtlijn betreffende detachering van werknemers biedt een garantie voor de eerbiediging van de rechten van gedetacheerde werknemers. De Commissie gaat hieraan verder werken door in 2011 een wetsvoorstel in te dienen ter verbetering van de richtlijn. Ook nationale administratieve procedures en dubbele belastingheffing dienen te worden aangepakt, omdat deze de detachering van werknemers in een ander land kunnen bemoeilijken en hindernissen opwerpen voor de interne markt voor diensten. 24

Herziening van de richtlijn betreffende de erkenning van beroepskwalificaties Het recht om te werken en een beroep in een andere lidstaat uit te oefenen, is krachtens het Verdrag van Lissabon een grondrecht. Dit dient te worden gestimuleerd om de efficiëntie van onze arbeidsmarkt te verbeteren en om burgers in staat te stellen meer profijt te trekken van vacatures in andere landen. Toch krijgen beroepsbeoefenaren maar al te vaak te maken met lange procedures voor de erkenning van hun kwalificaties. Aangezien de kansen die door de richtlijn betreffende de erkenning van beroepskwalificaties worden geboden, niet ten volle worden benut, is er nieuwe regelgeving nodig. De Commissie is de huidige praktijk aan het evalueren om bijvoorbeeld de mogelijkheid van invoering van een beroepskaart voor bepaalde beroepen in overweging te nemen. Mogelijke veranderingen in de Richtlijn moeten gelijke tred houden met nieuwe ontwikkelingen in nationale onderwijsstelsels, zoals herintredingscursussen om de toegang tot banen te vereenvoudigen. 25

Beroepskaarten voor toeristengidsen? Krachtens de richtlijn betreffende de erkenning van beroepskwalificaties wordt van burgers die in een andere lidstaat diensten willen verlenen, vaak vereist om daaraan voorafgaand eerst een schriftelijke verklaring met bijlagen aan de bevoegde autoriteit in die lidstaat over te leggen. Zo is het beroep van toeristengids een sterk mobiel beroep dat door deze eis wordt getroffen. In het kader van de lopende evaluatie van de richtlijn betreffende de erkenning van beroepskwalificaties kijkt de Commissie naar de mogelijkheid van invoering van een beroepskaart die aanzienlijk minder bureaucratische rompslomp met zich zou brengen. In dit voorbeeld zou een individuele toeristengids de ervaring van zijn of haar kwalificaties ter plekke kunnen bewijzen. 26

Stimulering van innovatieve sociale ondernemingen Europa heeft een gigantisch potentieel voor de ontwikkeling van sociaal ondernemerschap. Het laatste decennium zijn er veel innovatieve projecten door personen, stichtingen en grote ondernemingen geweest die creatieve oplossingen boden voor de problemen van sociale en economische uitsluiting. Projecten ter verbetering van de toegang tot gezond voedsel, woningen, gezondheidszorg, banen en bankdiensten hebben voor winwinsituaties voor alle betrokken partijen gezorgd. De Commissie zal een nieuw initiatief voorstellen ter ondersteuning van de ontwikkeling van sociale ondernemingen door het toevoegen van sociale doelen aan de regels voor overheidsopdrachten, door de bevordering van ethische en groene etikettering. Dit zal ook de banken en financiële instellingen stimuleren zich open te stellen voor sociale investeringsfondsen en gebruik maken van slapend spaargeld. Ter stimulering van meer grensoverschrijdende maatregelen zal de Commissie kijken naar de mogelijkheid van Europese statuten voor organisaties die bijdragen aan de sociale economie zoals coöperaties en onderlinge maatschappijen en zal zij een regeling voorstellen voor het statuut van een Europese stichting. 27

De sociale onderneming in Duitsland In Europa vindt meer dan een op de vijf burgers het vanwege ouderdom, handicap of beperkte mobiliteit moeilijk om te reizen. Eenvoudige activiteiten zoals het aangeven van bagage of het aan boord gaan van een vliegtuig kunnen voor gehandicapten onoverkomelijke obstakels vormen. Een Duits reisbureau richt zich al meer dan tien jaar op mensen met een handicap op reisgebied. Ze bieden begeleide uitstapjes aan mensen met een beperkte mobiliteit, bijvoorbeeld aan rolstoelgebruikers of visueel gehandicapten. Het reisbureau coördineert vervoer en hulp en boekt accommodatie met toegankelijke en flexibele faciliteiten. 28

CONSUMENTEN Een interne markt voor hypotheken met consumentenbescherming Het aangaan van een hypotheek is een van de belangrijkste financiële beslissingen in een leven die voor klanten minimaal twintig jaar verplichtingen met zich brengt. De huidige praktijk op het gebied van hypotheken biedt ruimte voor verbetering. Onverantwoorde leningen kunnen ernstige sociale en economische gevolgen hebben voor de klanten en de maatschappij. Het gebrek aan transparantie op de hypotheekmarkt beperkt de keus en het vertrouwen van de consument. Er zijn weinig grensoverschrijdende leningen, omdat de administratieve hindernissen en bijkomende kosten te hoog zijn. Ondanks de rechten van burgers krachtens de regelgeving inzake de interne markt wordt hun vaak krediet geweigerd voor de aankoop van onroerend goed binnen de EU. Ook bestaat er een substantieel verschil tussen de lidstaten als het gaat om prijzen en productkeuze en de interpretatie van regelgeving met betrekking tot de verschillende klanten (met inbegrip van klanten buiten de bancaire sector en financiële tussenpersonen). De Commissie zal begin 2011 een voorstel doen voor een richtlijn om een werkelijk geïntegreerde hypotheekmarkt tot stand te brengen. 29

Eenvoudiger toegang tot bankdiensten, meer transparantie inzake banktarieven Consumenten, in het bijzonder studenten, hebben problemen bij het openen van bankrekeningen in andere landen, doorgaans omdat ze in de betrokken lidstaat geen vaste verblijfplaats hebben. Een ander probleem in de banksector is het huidige gebrek aan transparantie inzake banktarieven. Vanwege de complexe tarievenstelsels kunnen klanten geen tarieven vergelijken en daardoor niet overstappen naar banken met gunstiger voorwaarden. Uit onderzoek naar banktarieven blijkt dat de prijzen in het bankwezen sterker uiteenlopen dan in andere sectoren. De Commissie zal begin 2011 de problemen van toegang tot betaalrekeningen aanpakken door middel van een wetsvoorstel inzake standaardbetaalrekeningen. De Commissie heeft ook de banksector uitgenodigd om tegen het eind van 2011 met plannen te komen voor zelfregulering inzake de vergroting van transparantie op het gebied van banktarieven. 30

Problemen van burgers met het openen van bankrekeningen Een gepensioneerde Duitse vrouw die in Spanje woont, probeerde bij een Duitse bank een bankrekening te openen om daarop haar pensioen te ontvangen, maar kreeg te horen dat ze daarvoor een vaste verblijfplaats in Duitsland nodig had. Een Belgische ingezetene die een flat in Londen bezit, wilde bij een bank in het Verenigd Koninkrijk een bankrekening openen om daarop haar huuropbrengst te ontvangen, maar dit werd haar geweigerd omdat ze geen ingezetene van het Verenigd Koninkrijk is. Een Franse bank weigerde de aanvraag van een Roemeense student in Frankrijk om een bankrekening te openen op grond van diens nationaliteit. 31

Oplossing van conflicten, internetgerelateerde en collectieve schadevergoedingsprocedures We willen dat consumenten zich op hun gemak voelen bij het doen van grensoverschrijdende aankopen. Een eerste vereiste is de wetenschap dat men in geval van problemen zijn rechten kanlaten gelden. Uit een recent onderzoek bleek een verlies van 40 miljoen euro onder consumenten bij wie de grensoverschrijdende aankoop verkeerd was afgelopen. Alternatieve oplossingen voor geschillen zouden eenvoudige, snelle en goedkope oplossingen kunnen bieden. Toch kennen noch consumenten, noch ondernemingen de bestaande mogelijkheden voldoende. Vooral bij problemen met financiële instellingen moeten consumenten vaak dure en zwaar juridische procedures doorlopen om hun rechten erkend te krijgen. In 2011 zal de Commissie initiatieven voorstellen voor alternatieve geschillenoplossing in de EU. Het doel is ook om tegen 2012 een Europees stelsel voor conflictoplossing op het internet in het leven te roepen. Om de huidige situatie in de financiële sector aan te pakken, wil de Commissie een aanbeveling vaststellen om de juridische kosten te verlagen en procedures voor grensoverschrijdende alternatieve beslechting van geschillen te vereenvoudigen. Zij wil ook conclusies trekken over haar raadpleging inzake collectieve schadevergoedingsprocedures en zij wil kijken naar mogelijk profijt voor consumenten bij het ondernemen van gezamenlijke actie. 32

33

34 Het doel van de Akte voor de Interne Markt is een nieuw kader voor te stellen voor dialoog en bezinning om tegemoet te komen aan de behoeften van alle Europeanen. Het is de bedoeling van de Commissie om een platform te bieden aan belanghebbenden in alle hoeken van Europa, ook aan degenen die zich tot nu toe soms wat uitgesloten voelden van discussies over de interne markt.