Jaarverslag 2017 commissie Rekenkamer maart 2018
Voorwoord Met dit verslag legt de commissie Rekenkamer van het waterschap Rijn en IJssel verantwoording af over haar activiteiten in 2017. De commissie rekenkamer heeft tot taak onderzoek te doen naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van het door het waterschap gevoerde bestuur. Het onderzoeken en toetsen van het bestuurlijk handelen is met name gericht op het ondersteunen van de controlefunctie van het algemeen bestuur en het doen van aanbevelingen voor verbetering. Doordat de leden, met uitzondering van de voorzitter, worden benoemd door het algemeen bestuur worden alleen onderzoeken gedaan die kunnen rekenen op voldoende draagvlak binnen het algemeen bestuur. In de verkennende vergadering van 4 september 2017 is het niet gelukt een onderzoeksonderwerp te kiezen. De commissie bestuurlijke vernieuwing werd gevraagd te bezien op welke wijze invulling kan worden gegeven aan door het AB in zijn vergadering van 12 december 2012 vastgestelde werkwijze. De voorzitter van deze commissie heeft in de AB vergadering van 19 december 2017 hierover gerapporteerd en geadviseerd over de in de toekomst te volgen werkwijze. Ik wil het AB, het college van D&H en de ambtelijke organisatie dank zeggen voor hun positieve en constructieve bijdragen en ondersteuning van het werk van de commissie Rekenkamer. Jan Langelaar, voorzitter Pagina 2 van 5
1. Inleiding De taak, samenstelling en werkwijze van de commissie Rekenkamer is geregeld in de Regeling voor de commissie Rekenkamer zoals vastgesteld door het algemeen bestuur in zijn vergadering van 18 december 2012. Het Waterschap Rijn en IJssel kent sinds begin 2007 een rekenkamerfunctie. Tot eind 2012 was er een rekenkamercommissie, die bestond uit drie externe leden en twee leden van het algemeen bestuur. Na een in 2012 gehouden evaluatie heeft het algemeen bestuur op 18 december 2012 besloten deze commissie op te heffen en een nieuwe commissie in te stellen, bestaande uit een voorzitter, secretaris en een lid van het algemeen bestuur. De voorzitter en secretaris zijn geen lid van het algemeen bestuur en worden benoemd door het algemeen bestuur op voordracht van de fractievoorzitters en de dijkgraaf. De secretaris is geen lid van de commissie. Per onderzoeksopdracht benoemt het algemeen bestuur een variabel aantal leden uit zijn midden, niet zijnde het vaste lid. De taak van de commissie is het toetsen van het door het bestuur van Waterschap Rijn en IJssel gevoerde bestuur op twee onderdelen: a. doelmatigheid: is de voorbereiding en uitvoering van beleid efficiënt verlopen? b. doeltreffendheid: zijn de beoogde effecten van het beleid ook daadwerkelijk behaald? Hiertoe voert de commissie onderzoek uit. Het doel van deze onderzoeken is inzicht te bieden in de prestaties van Waterschap Rijn en IJssel als geheel en waar nodig het formuleren van aanbevelingen voor de toekomst. Het algemeen bestuur kiest via halfjaarlijkse vraag identificatie in een verkennende vergadering de onderwerpen voor onderzoek en formuleert samen met de commissie de opdrachtformulering 1. De commissie stelt de onderzoeksopzet vast en werkt de opdracht uit in een probleemstelling en gaat op basis hiervan onderzoek (laten) uitvoeren. 2. Wijziging werkwijze In de praktijk bleek het moeilijk om in een verkennende vergadering te komen tot een onderzoeksonderwerp dat in voldoende mate gedragen wordt door het AB. Tijdens de verkennende vergadering van 4 september 2017 werd besloten om de commissie bestuurlijke vernieuwing advies te vragen te bezien hoe invulling kan worden gegeven aan de taak van de commissie Rekenkamer en hoe te komen tot een onderzoeksonderwerp. In de vergadering van het algemeen bestuur van 19 december 2017 heeft de voorzitter van de commissie bestuurlijke vernieuwing, de heer J. Thomassen, verslag gedaan van de bevindingen van de commissie. "De rekenkamer moet ons inziens behaalde resultaten toetsen aan vastgesteld beleid. Het is een meetmiddel voor het AB om effectiviteit te meten nadat beleid is uitgevoerd. Het is ons inziens expliciet niet de bedoeling om beleid te formuleren of te bepalen. In de afgelopen periode zijn er geen geschikte onderwerpen naar voren gekomen voor een rekenkameronderzoek. Dat is niet erg, als er geen geschikte onderwerpen zijn kan de rekenkamer in functie blijven tot het moment dat er wel behoefte is tot een onderzoek. Daarom adviseert de commissie bestuurlijke vernieuwing om de Rekenkamer in stelling te brengen wanneer het AB reeds uitgevoerd beleid wil toetsen. Tijdens de bespreking van de burap's heeft het AB een evaluatie moment waarin het uitgevoerde beleid wordt gerapporteerd. Dit is dan ook het moment waarin de afweging kan worden gemaakt om over te gaan tot een rekenkameronderzoek. " De dijkgraaf stelde vast, omdat er een burap is afgeschaft, er slechts twee momenten overblijven waarop kan worden besloten tot een rekenkameronderzoek en daarom is de 1 Zie artikel 5 van de Regeling voor de commissie Rekenkamer zoals vastgesteld door het AB op 18 december 2012 Pagina 3 van 5
jaarrekening als moment toegevoegd. Dit betekent dat er driemaal per jaar kan worden besloten tot een eventueel rekenkameronderzoek. De voorzitter concludeerde dat we drie momenten in het jaar zijn waarop kan worden besloten tot een rekenkameronderzoek. Bij de behandeling van de 1 e en 2 e burap (in juli en november) en de jaarrekening (in mei). 3. Samenstelling commissie Het algemeen bestuur heeft op 10 mei 2016 de benoeming van de heer J.T. Langelaar tot voorzitter verlengd tot 7 mei 2019. Op 7 mei 2013 heeft het algemeen bestuur de heer W.T.G. Smits benoemd tot secretaris van de commissie. Op 9 mei 2017 heeft het algemeen bestuur de benoeming van de heer H.T. van Vliet tot vast lid van de commissie verlengd tot 9 mei 2019. 4. Activiteiten De werkwijze van de commissie is geregeld in een huishoudelijk reglement dat de commissie in zijn vergadering van 6 augustus 2013 heeft vastgesteld. Vergaderingen De commissie heeft in 2017 vier keer vergaderd. In deze vergaderingen werd teruggekeken op het in 2016 uitgevoerde onderzoek stedelijk water en de aanpak van de door het algemeen bestuur voorgestelde onderzoeksonderwerp naar de klimaatbestendigheid van uitgevoerde herinrichtingsprojecten via de WOK/SOK. Er zijn twee verkennende vergaderingen met het algemeen bestuur gehouden. In de eerste verkennende vergadering (29 mei 2017) is het rapport Stedelijk water aangeboden en besproken. Tevens werd de commissie verzocht om een onderzoeksvoorstel samen te stellen betreffende de klimaatbestendigheid van via de WOK/SOK uitgevoerde In de tweede verkennende vergadering (4 september 2017) heeft de voorzitter van de commissie het algemeen bestuur geïnformeerd over de bevindingen van het uitgevoerde vooronderzoek klimaatbestendigheid van via de WOK/SOK uitgevoerde Waterkring De commissie is lid van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR). De commissie is ook lid van de in 2013 opgerichte Waterkring binnen het verband van de NVRR. De Waterkring wil de positie van de rekenkamerfunctie bij waterschappen versterken. Voorop daarbij staat de ondersteuning van de besturen (vooral de algemeen besturen) van de waterschappen. Op 6 oktober 2017 heeft de Waterkring een congres georganiseerd over nut en noodzaak van een Rekenkamerfunctie bij waterschappen. Vrijwel elk waterschap had één of meerdere leden afgevaardigd. De dijkgraaf van het waterschap Amstel, Gooi en Vecht de heer Gerhard van den Top fungeerde daarbij als gastheer. De heer Jacques Wallage, voormalig voorzitter van de Raad voor het Openbaar bestuur verzorgde een inleiding over publieke verantwoording in het algemeen en van waterschappen in het bijzonder. Pagina 4 van 5
5. Onderzoeken Zoals hiervoor vermeld heeft de commissie in dit verslagjaar slechts één vooronderzoek uitgevoerd betreffende de klimaatbestendigheid van via de WOK/SOK uitgevoerde Het vooronderzoek richtte zich op een documentenstudie en een gesprek met een tweetal medewerkers uit de organisatie die zich bezig houden met de gevolgen van klimaatveranderingen en klimaatadaptatie bij Hieruit bleek dat de vraag of de uitgevierde herinrichtingsprojecten klimaatbestendig zijn niet met ja of nee is te beantwoorden. Ook het ontbreken van een eenduidige definitie en daaruit voortvloeiende normen maakt het niet mogelijk (ex-post) onderzoek te doen en verantwoorde conclusies te trekken of de uitgevoerde herinrichtingsprojecten via de WOK/SOK klimaatbestendig zijn. De commissie Rekenkamer kwam tot de conclusie dat het niet mogelijk was onderzoek te doen naar dit onderwerp en verantwoorde conclusies te trekken en aanbevelingen te doen. Het AB werd verzocht een ander onderzoeksonderwerp te kiezen (zie onder 2.). 6. Financiën De commissie is bevoegd binnen een aan haar bij de begroting beschikbaar gesteld budget uitgaven te doen ten behoeve van de uitvoering van haar taken (art. 7 van de Regeling). Het budget voor 2017 bedroeg 45.571, -. De uitgaven waren als volgt: - presentiegelden en reiskosten 3.475,17 - lidmaatschap NVRR 1.197,90 - kosten secretariaat 81,78 Totaal 4.754,85 Er is 40.816,15 van het beschikbare budget niet besteed, omdat in 2017 slechts één vooronderzoek is uitgevoerd. Pagina 5 van 5