Patiënteninformatie Nieuwe elleboog elleboogprothese, elleboogartroplastiek 1234567890-terTER_
Inhoudsopgave Pagina Nieuwe elleboog 4 Wat is slijtage van de elleboog 5 Slijtage door een gewrichtsontsteking Slijtage door een ongeval Hoe wordt elleboogslijtage behandeld? De elleboog prothese 6 Hoe ziet een elleboogprothese eruit? 7 1. Radiuskopprothese 2. Hemi-elleboog prothese 3. Totale elleboog prothese Botcement 9 Voor de operatie 9 De operatie Wat zijn de risico's van deze operatie? Hoe lang duurt de operatie? Hoe lang duurt de opname? Na de operatie Wat zijn de leefregels na de operatie? 11 Tot slot 11 3
Nieuwe elleboog elleboogprothese, elleboogartroplastiek U heeft een afspraak in Tergooi voor een elleboogprothese of elleboogplastiek. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste zorg te omringen en uw bezoek aan het ziekenhuis zo aangenaam mogelijk te maken. Ter voorbereiding op uw behandeling informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom een elleboogprothese of elleboogartroplastiek. Daarnaast zetten we een aantal praktische zaken en nuttige informatie voor u op een rij. Hoe ziet het ellebooggewricht eruit? Het elleboogewricht bestaat uit de bovenarm en de onderarm. Er zijn in totaal drie botten betrokken bij de vorm van dit gewricht. De humerus is het bot van de bovenarm en de ellepijp en het spaakbeen bevinden zich in de onderarm. Zo worden er drie gewrichten gevormd. 1. De bovenarm en de ellepijp vormen het grootste gewricht in de elleboog, het scharnier dat voor het buigen en strekken zorgt. 2. De bovenarm en het spaakbeen lijkt het meeste op een kogelgewricht en zorgt ook voor buigen en strekken, maar is met name belangrijk voor het draaien van de onderarm. Deze draaibeweging is zeer belangrijk in het dagelijks gebruik van onze onderarm (bijvoorbeeld schrijven of geld aannemen). 3. De ellepijp en het spaakbeen vormen het laatste gewricht van de elleboog en dienen ook de draaibeweging van de onderarm. Tussen deze botten zit een laag kraakbeen. Het kraakbeen is zacht en zorgt ervoor dat de de botten makkelijk langs elkaar bewegen. Om de elleboog zitten verder nog pezen en spieren. Die zorgen voor de beweging van de elleboog. 4
Gezonde elleboog Elleboogslijtage Elleboogprothese Wat is slijtage van de elleboog? Door artritis of artrose is het kraakbeen van het scharnier van de elleboog beschadigd. Het kraakbeen is dun of verdwenen en het oppervlak is ruw in plaats van glad. Daardoor schuurt bij het bewegen van de elleboog het bot van de bovenarm over de ellepijp en het spaakbeen. Dit leidt tot pijnklachten en stijfheid van het gewricht. De slijtage gaat meestal gepaard met een ontsteking waardoor de pijnklachten verder toenemen. Slijtage door een gewrichtsontsteking Rheumatoïde artritis en andere gewrichtsontstekingen kunnen ernstige slijtage van het kraakbeen tot gevolg hebben. Tegenwoordig komt dit minder vaak voor door de huidige medicamenteuze behandeling van gewrichtsontstekingen. Slijtage door een ongeval Slijtage kan ook optreden na een ongeval, wanneer één of meerdere van de botten in de elleboog gebroken is/zijn geweest. Indien deze niet meer perfect zijn vastgegroeid kan na lange tijd slijtage optreden. 5
Hoe wordt elleboogslijtage behandeld? In eerste instantie worden de pijnklachten behandeld met medicijnen. Maar er kan een moment komen waarop medicatie niet meer afdoende is. In dat geval zal de orthopedisch chirurg besluiten tot het vervangen van het gewricht door een kunstgewricht (de prothese). Afhankelijk van de conditie van het gewricht kan de orthopedisch chirurg besluiten om alleen het oppervlak van de bovenarm te vervangen of ook de ellepijp. Er kan ook gekozen worden alleen de kop van het spaakbeen te vervangen. De elleboogprothese Een elleboogprothese vervangt het bot met het versleten kraakbeen erop, zodat de pijn verdwijnt. Er bestaat hierna weer een goed scharnier zodat de beweeglijkheid kan toenemen. 6
Hoe ziet een elleboogprothese eruit? Er bestaan verschillende elleboogprotheses: 1. Radiuskop prothese De radiuskop prothese vervangt alleen de kop van het spaakbeen. De prothese is gemaakt van metaal. 2. Hemi-elleboogprothese Bij een hemi-elleboogprothese wordt alleen het onderste deel van de bovenarm vervangen. Dit vindt meestal plaats bij een breuk in het onderste deel van de bovenarm. De prothese is er in verschillende doorsneden en diktes en kan dus aangepast worden aan uw eigen elleboog zodat uw anatomie zo veel mogelijk kan worden hersteld. 7
3. Een totale elleboogprothese Afhankelijk van de ernst van de slijtage of de plaats van de botbreuk, kan gekozen worden voor een hemi-elleboogprothese. De onderdelen die het deel van de onderarm, spaakbeen en ellepijp vervangen zijn gemaakt van metaal. Meestal wordt alleen de bovenarm en het spaakbeen vervangen. Tussen de onderdelen van de ellepijp en bovenarm bevindt zich kunststof zodat een soepel bewegend scharnier ontstaat. Botcement 8
Om de prothese op zijn plaats te houden, kan de orthopedische chirurg indien nodig botcement gebruiken. Botcement is een speciale composietlijm. Als er geen botcement gebruikt wordt, wordt de prothese klemvast in het bot geplaatst. Voor de operatie Voorafgaand aan uw elleboogoperatie komt u op de Preoperatieve poli. De operatie zal uitgevoerd worden onder algehele anesthesie. Indien mogelijk heeft het de voorkeur om hierbij ook een zogeheten tijdelijke zenuwblokkade uit te laten voeren. Dit geeft een zeer goede pijnstilling na de operatie en bespoedigt het herstel en de revalidatie. Op de Preoperatieve poli zal de anesthesist na het onderzoek verder uitleg geven omtrent de anesthesie en de mogelijke zenuwblokkade. De operatie De operatie verloopt als volgt. De orthopedisch chirurg maakt aan de achterkant van uw elleboog een snee om bij het ellebooggewricht te komen. Een belangrijke zenuw aan de binnenzijde van de elleboog wordt vrijgelegd en beschermd. Spieren en pezen worden opzij gelegd zodat het gewricht vrijkomt. De elleboog kan hierdoor ook 'uit de kom' worden gehaald. Als er gekozen is voor een totale elleboogprothese, wordt eerst het bot van de bovenarm voorbereid, het resterende kraakbeen wordt verwijderd en er wordt ruimte gemaakt in de mergholte (het binnenste van het bot) van de bovenarm. Op dezelfde wijze wordt ook de ellepijp en daarna de kop van het spaakbeen voorbereid voor de prothese. Er wordt een proefprothese geplaatst om te bepalen of de gekozen maten goed passen en een goede beweeglijkheid en stabiliteit van de elleboog geven. Als dit het geval is wordt de definitieve prothese geplaatst. De pezen worden weer teruggehecht. Vervolgens wordt de operatiewond gespoeld en hierna gesloten. 9
Wat zijn de risico s van deze operatie? Wondinfectie of infectie van de prothese. Nabloeding. Zenuwletsel. Instabiliteit van het kunstgewricht en het loslaten van de elleboogprothese. Hoe lang duurt de operatie De operatie duurt gemiddeld anderhalf tot twee uur, afhankelijk van het type prothese. Hoe lang duurt de opname? De opnameduur bij het vervangen van het ellebooggewricht door een prothese is afhankelijk van de pijn die u na de operatie heeft één tot drie dagen. Tergooi 000916108 21112018 TER-36777-nl--0419-2 Na de operatie De belangrijkste reden voor de operatie is de pijn. Deze pijnklachten verdwijnen na de operatie vrijwel helemaal. Na de operatie ervaart u echter een ander soort pijn. Deze 'wondpijn' verdwijnt geleidelijk. Dit kan enkele weken duren. De zaalarts zal met u de pijnstilling bespreken die u nodig heeft voor tijdens de opname en voor als u thuis bent. Achterspalk In het geval van een totale elleboogprothese krijgt u direct na de operatie een kurkspalk voor één week. Na de eerste week mag u de spalk afhalen en voorzichtig gaan oefenen. U krijgt ook een mitella om de arm te ondersteunen. Het is belangrijk om in de eerste twee, drie weken de hand hoog te houden en de vingers veel te bewegen om de zwelling te verminderen. Fysiotherapie De eerste dag na de operatie spreekt u onze fysiotherapeut. Hij/zij zal de eerste periode van revalidatie met u doornemen. 10
Nadat de kurkspalk verwijderd is na één week, zult u kunnen starten met het oefenprogramma voor de elleboog. Die oefeningen doet u om het gewricht weer soepel te krijgen en om de beweeglijkheid en later ook de spierkracht te vergroten. Het oefenprogramma moet u zelfstandig vier keer per dag herhalen. Over het oefenprogramma leest u meer in de patiëntenfolder Oefenprogramma bij elleboogoperatie. Als u weer thuis bent gaat u door met de fysiotherapie. Dat kan poliklinisch in Tergooi of bij een fysiotherapeut bij u in de buurt. Wat zijn de leefregels na de operatie? Voor een goede genezing is het belangrijk dat u in de eerste weken na de operatie de elleboog niet te veel belast. Daarom geldt een aantal leefregels. De eerste twee weken na de operatie mag u: niet zelf fietsen, op een bromfiets rijden of autorijden; niet sporten; geen zwaar huishoudelijk werk verrichten; niet koken. U moet ernaartoe werken om u zelf na twee weken weer zelfstandig te kunnen wassen en aankleden. Uw leven lang mag u met de geopereerde arm niet meer dan 3 kilo tillen. Als u op controle komt, wordt met u besproken hoe u de mobiliteit van uw elleboog moet uitbouwen. Na twee weken en acht weken na de operatie vinden er controles plaats. Tijdens de eerste controle wordt uw wond gecontroleerd en het operatieverslag met u besproken. Om te voorkomen dat uw een stijve elleboog krijgt start u één week na de operatie met het oefenprogramma bij de fysiotherapeut. Om te controleren of de operatie ook op lange termijn geslaagd is, worden na één, drie en vijf jaar na de operatie controlefoto s gemaakt. Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neemt u dan tijdens kantooruren contact op met de polikliniek van het Schouder- en elleboogcentrum Polikliniek Hilversum (poli 94) T 088 753 12 70. 11
T 088 753 1 753 www.tergooi.nl Locatie Blaricum Rijksstraatweg 1 1261 AN Blaricum Locatie Hilversum Van Riebeeckweg 212 1213 XZ Hilversum Locatie Weesp Korte Muiderweg 2A 1382 LR Weesp