ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers REGIONALE ARBEIDSMARKTRAPPORTAGES PRIMAIR ONDERWIJS 2013 Regio januari 2014 1 Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs
Het CAOP is het kennis- en dienstencentrum op het gebied van arbeidszaken en arbeidsmarktvraagstukken in het publieke domein. CAOP Research & Europa is de onderzoeks- en adviesafdeling van het CAOP op het gebied van arbeidsmarktvraagstukken in de publieke sector in Nederland en op Europees gebied. Cas van Andel MSc Deborah van den Berg MSc Dr. Gerard van Essen Ellen Harsma MSc Angelique Rijsdijk BSc Arbeidsmarktplatform PO, januari 2014 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, CD, internet of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.
REGIO ACHTERHOEK Regionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2013 Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 Ontwikkeling werkgelegenheid (fte) Gerealiseerd Benodigd excl. Bapo -9,0% Prognose aantal leerlingen 2014-2017 -11,1% 2.600 2.440 2.280 2.120 1.960 1.800 1.640 1.480 1.320 1.160 1.000 0 2008 2009 2010 2011 2013 2014 2015 2016 2017 Aantal pabo-gediplomeerden op instellingsniveau 2012 ISELINGE HOGECHOOL 75 2012 HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM EN NIJMEGEN 298 DIRECTIE Samenstelling personeelsbestand 65% 35% GEMIDDELDE LEEFTIJD: 50,0 Jaar ONDERWIJZEND PERSONEEL 20% 2013 Functiemix basisonderwijs LA LB LC overig 80% GEMIDDELDE LEEFTIJD: 42,3 Jaar ACHTERHOEK ONDERSTEUNEND PERSONEEL 26% DOELSTELLING 2014 74% 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 % GEMIDDELDE LEEFTIJD: 46,3 Jaar IN TOTAAL ZIJN ER 22 REGIONALE ARBEIDSMARKTANALYSES BESCHIKBAAR. DE RAPPORTAGES ZIJN OPGESTELD DOOR CAOP RESEARCH IN OPDRACHT VAN HET ARBEIDSMARKTPLATFORM PO EN ZIJN TE DOWNLOADEN OP WWW.ARBEIDSMARKTPLATFORMPO.NL
Regionale arbeidsmarktrapportages primair onderwijs 2013 Regio
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 2 1.1 Opzet... 2 2 LEERLINGEN... 4 2.1 Leerlingaantallen... 4 2.2 Kenmerken... 5 3 WERKGELEGENHEID... 7 3.1 Werkgelegenheid... 7 3.2 Samenstelling personeelsbestand... 8 4 AANBOD VAN PERSONEEL... 13 4.1 Gediplomeerden pabo... 13 5 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST... 14 5.1 Prognose aantal leerlingen... 14 5.2 Prognose werkgelegenheid... 15 5.3 Prognose onvervulde vraag... 16 BIJLAGE 1 REGIO-INDELING... 17 BIJLAGE 2 - LEERLINGEN... 18 BIJLAGE 3 WERKGELEGENHEID... 19 BIJLAGE 4 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST... 21 BIJLAGE 5 AANVULLENDE INFORMATIE... 23
1 INLEIDING De arbeidsmarkt voor het primair onderwijs is sterk in beweging. Demografische, politieke en maatschappelijke ontwikkelingen die de sector raken, beïnvloeden zowel de omvang van de arbeidsmarkt als het karakter hiervan. De arbeidsmarkt in het primair onderwijs is ook een regionale arbeidsmarkt. Dit betekent dat er tussen (en binnen) regio s verschillen kunnen zijn in onder meer de ontwikkeling van het aantal leerlingen, het aanbod van leraren vanuit de lerarenopleidingen en de vraag naar leraren. Dit vraagt vaak om regio-specifieke maatregelen. Om als sector goed in te kunnen spelen op regionale ontwikkelingen, is het van belang een helder beeld te hebben van de huidige en verwachte arbeidsmarkt in de verschillende regio s. Om die reden laat het Arbeidsmarktplatform PO periodiek regionale arbeidsmarktanalyses voor het primair onderwijs opstellen. In deze analyses worden de huidige en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt op regionaal niveau beschreven. De regionale arbeidsmarktanalyses kunnen nationale en regionale beleidsmakers, sociale partners, samenwerkingsverbanden, maar ook individuele scholen en besturen ondersteunen bij het formuleren van beleid en daaraan gerelateerde activiteiten. De rapportage die nu voor u ligt, bevat gegevens over de regio. In bijlage 1 kunt u nalezen welke gemeenten onder deze regio vallen. 1.1 Opzet In de regionale arbeidsmarktanalyses worden de huidige en toekomstige ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor het primair onderwijs beschreven. Om trends goed inzichtelijk te maken, worden de gegevens zoveel mogelijk grafisch weergegeven. De onderliggende cijfers worden in de bijlage opgenomen. De gegevens hebben betrekking op het primair onderwijs, tenzij anders wordt aangegeven. In de rapportages komen de volgende onderwerpen aan bod: leerlingen (ontwikkeling aantal leerlingen en kenmerken van leerlingen) werkgelegenheid (ontwikkeling werkgelegenheid, kenmerken personeel, functiemix) gediplomeerden lerarenopleidingen (ontwikkeling aantal gediplomeerden) prognoses (ontwikkeling aantal leerlingen, werkgelegenheid en onvervulde vraag) De regionale arbeidsmarktanalyses worden opgesteld op basis van reeds beschikbare informatie, waaronder informatie afkomstig van DUO, Stamos en de Vereniging Hogescholen. De prognoses in hoofdstuk 5 zijn beschikbaar gesteld door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. In bijlage 5 van dit rapport is een overzicht opgenomen met aanvullend te raadplegen informatiebronnen. In totaal zijn er 22 regionale arbeidsmarktanalyses beschikbaar, waarvan vier rapportages betrekking hebben op de G4. Elk van de rapportages bestaat uit een RPA-
regio of uit een bundeling van (meerdere) RPA-regio s. 1 Bij deze bundeling is zoveel mogelijk aangesloten bij de bestaande samenwerkingsverbanden. Gezamenlijk hebben de rapportages een landelijke dekking. 1 Een RPA is een regionaal samenwerkingsorgaan op het terrein van de arbeidsmarkt en is opgebouwd uit gemeenten. In 2002 zijn 34 RPA-gebieden afgeleid uit de 131 werkgebieden van de CWI's. De RPA-indeling is landelijk dekkend en vervangt met ingang van 2002 de eerder gebruikte RBA-indeling. 3
2 LEERLINGEN Dit hoofdstuk gaat in op de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het primair onderwijs in de regio. Het aantal (gewichten)leerlingen is een belangrijke indicator voor de omvang van de onderwijsarbeidsmarkt. De vraag naar onderwijspersoneel wordt voornamelijk bepaald door het aantal leerlingen, de uitstroom van zittend personeel en personeel dat van functie wisselt. Bovendien is de bekostiging van scholen in belangrijke mate afhankelijk van het aantal leerlingen. Naast de ontwikkeling van het aantal leerlingen, gaat dit hoofdstuk in op de kenmerken van deze leerlingen. Meer specifiek betekent dit dat wordt ingegaan op het aandeel gewichtenleerlingen en het aandeel zorgleerlingen, een belangrijke indicator voor passend onderwijs. In bijlage 2 zijn aanvullende gegevens over het aantal leerlingen in het primair onderwijs na te lezen. 2.1 Leerlingaantallen 2.1.1 Stand van zaken 2013 Figuur 1 Aantal leerlingen primair onderwijs 2013 2 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0 Toelichting In de zijn in 2013 29.258 leerlingen. Dit is 1,8% van het totaal aantal leerlingen in het primair onderwijs in Nederland. 2 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2009 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens uit 2013 zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. 4
2.1.2 Ontwikkeling 2009-2013 Figuur 2 Procentuele ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2009-2013 3 Toelichting Het aantal leerlingen in de is tussen 2009 en 2013 met 9,0% afgenomen. Nederland kent in dezelfde periode gemiddeld een krimp van 4,4%. De mate van krimp in de is daarmee groter dan de mate van krimp in Nederland. 2.2 Kenmerken 2.2.1 Gewichtenleerlingen De gewichtenregeling bepaalt hoeveel geld een basisschool krijgt om onderwijsachterstanden weg te werken. Dit gebeurt op basis van het opleidingsniveau van de ouders en het postcodegebied van de school. Er zijn verschillende gewichten onderscheiden: 0.3 voor leerlingen van ouders die maximaal lbo/vbo hebben genoten en 1.2 voor leerlingen, waarvan één ouder maximaal lbo/vbo heeft gevolgd en de andere maximaal basisonderwijs. De duiding 0.0 geldt voor leerlingen die, op basis van de scholing van hun ouders, op voorhand niet als achterstandsleerling worden gezien. Heeft een leerling het gewicht 0.3 of 1.2, dan krijgt de school extra middelen voor het wegwerken van onderwijsachterstanden. Deze middelen zijn onderdeel van de lumpsum. Een basisschool krijgt daarnaast extra middelen per achterstandsleerling als de school in een impulsgebied staat. Een impulsgebied is een postcodegebied met relatief veel huishoudens met een laag inkomen of een uitkering. In bijlage 2 zijn aanvullende gegevens over gewichtenleerlingen na te lezen. 3 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2009 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober van het betreffende jaar. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens uit 2013 zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. 5
Tabel 1 Aandeel gewichtenleerlingen basisonderwijs 2013, in % 4 0.0 0.3 1.2 91,2 6,4 2,4 Nederland 89,1 5,9 5,0 Toelichting In de is aan 91,2% van de leerlingen geen gewicht toegekend. Ter vergelijking, in Nederland is aan 89,1% van de leerlingen geen gewicht toegekend. Daarnaast heeft de een kleiner aandeel leerlingen met het gewicht 1.2 dan het landelijk gemiddelde (2,4% versus 5%). 2.2.2 Passend onderwijs Per 1 augustus 2014 komt er een nieuw stelsel voor passend onderwijs. Dit stelsel verplicht scholen een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen. Om dit te realiseren, gaan scholen samenwerken in regionale samenwerkingsverbanden. In deze samenwerkingsverbanden werken het regulier en speciaal onderwijs (cluster 3 en 4) samen. 5 In bijlage 2 zijn aanvullende gegevens over passend onderwijs na te lezen. Figuur 3 Aandeel leerlingen cluster 3 en 4 in het primair onderwijs 2013 6 7,0 % 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Nederland Toelichting In de is 5,9% van de leerlingen een cluster 3 of 4 leerling. Het aandeel cluster 3 en 4 leerlingen in deze regio is daarmee groter dan het landelijk gemiddelde: in Nederland komt het aandeel cluster 3 en 4 leerlingen in 2013 uit op 3,9%. 4 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer WPO definitie. De gegevens zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. 5 Cluster 3 is het onderwijs aan kinderen met een verstandelijke, lichamelijke of meervoudige handicap en voor langdurig zieke kinderen. Cluster 4 is onderwijs voor kinderen met ernstige gedrags- of psychiatrische stoornissen. 6 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2013. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. 6
3 WERKGELEGENHEID De werkgelegenheid in het primair onderwijs in Nederland is tussen 2008 en 2012 gedaald. 7 Wel zijn er tussen de regio s verschillen in de mate waarin de werkgelegenheid is afgenomen. Dit hoofdstuk bevat gegevens over de ontwikkeling van de werkgelegenheid in het primair onderwijs in de regio. Alle werkgelegenheidsgegevens hebben betrekking op het totale personeelsbestand en worden weergegeven in aantallen fte, tenzij anders is aangegeven. Naast de procentuele ontwikkeling van de werkgelegenheid, bevat dit hoofdstuk eveneens gegevens over de samenstelling van het personeelsbestand. In bijlage 3 zijn aanvullende gegevens over de werkgelegenheid in het primair onderwijs na te lezen. 3.1 Werkgelegenheid Figuur 4 Procentuele ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs 2008-2012 8 Toelichting In de is de werkgelegenheid in het primair onderwijs tussen 2008 en 2012 met 9,7% afgenomen. In de is de werkgelegenheid daardoor sterker gedaald 7 Bron: Stamos.nl 8 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 7
dan de werkgelegenheid in Nederland. In Nederland daalde de werkgelegenheid in dezelfde periode met 5,8%. In 2012 komt de werkgelegenheid in de uit op 2.324 fte, dat is 1,8% van de totale werkgelegenheid in het primair onderwijs (125.716 fte). 3.2 Samenstelling personeelsbestand 3.2.1 Man/vrouw verhouding Figuur 5 Man/vrouw verhouding personeel primair onderwijs naar functie 2012 9 directie onderwijzend ondersteunend vrouw 35% man 20% man 26% man 65% vrouw 80% vrouw 74% Toelichting In de zijn enkel onder het directiepersoneel meer mannen dan vrouwen werkzaam (65% versus 35%). Onder het onderwijzend en ondersteunend personeel werken beduidend meer vrouwen dan mannen (respectievelijk 80% versus 20% en 74% versus 26%). Dit beeld komt overeen met de algemene man/vrouw verhouding in het primair onderwijs. Van het onderwijzend personeel is 18% man, van het ondersteunend personeel 26%. Het aandeel mannelijke directieleden in Nederland wijkt wel af van de : in Nederland is 57% van de directieleden man, ten opzichte van 65% in de. 9 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 8
3.2.2 Leeftijdsverdeling Figuur 6 Leeftijdsverdeling personeel primair onderwijs 2012 10 30 % 25 20 15 10 < 25 jaar 25-35 jaar 35-45 jaar 45-55 jaar > 55 jaar 5 0 Regio Nederland Toelichting In de regio is een relatief groot deel van het personeel ouder dan 55 jaar (27%). Het aandeel jongeren in de regio is beperkt: 2% van het personeel is jonger dan 25 jaar. De leeftijdsverdeling in de komt grotendeels overeen met de leeftijdsverdeling van het personeel in het hele primair onderwijs. Zowel het directiepersoneel als het onderwijzend personeel in de is gemiddeld genomen iets jonger dan het directiepersoneel en het onderwijzend personeel in Nederland. Het ondersteunend personeel in de regio is gemiddeld iets ouder dan het ondersteunend personeel in Nederland. Tabel 2 Gemiddelde leeftijd personeel primair onderwijs naar functie 2012 11 Directie Onderwijzend Ondersteunend 50,0 42,3 46,3 Nederland 52,4 43,7 45,7 10 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 11 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 9
3.2.3 Aanstellingsomvang Figuur 7 Aanstellingsomvang personeel primair onderwijs (in personen) 2012 12 100 % 90 80 70 60 50 40 30 > 0.8 fte 0.5-0.8 fte 0-0.5 fte 20 10 0 Nederland Toelichting In de heeft 40% van het personeel een aanstellingsomvang van meer dan 0.8 fte. Het minst vaak heeft het personeel in deze regio een aanstellingsomvang van 0 tot 0.5 fte (26%). Deze verdeling is nagenoeg identiek aan de verdeling in Nederland. 3.2.4 Functiemix De functiemix is de verdeling van leraren (in fte) over de verschillende salarisschalen. Schoolbesturen krijgen extra middelen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om leraren promotie te kunnen geven naar hogere leraarsfuncties. Deze maatregel wordt aangeduid als de versterking van de functiemix. In figuur 8 worden de functiemixgemiddelden in het basisonderwijs per regio weergegeven. Deze gemiddelden worden afgezet tegen de doelstelling. In de bijlage zijn de functiemixgemiddelden voor het speciaal (basis)onderwijs opgenomen. 12 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 10
Figuur 8 Functiemix leraren basisonderwijs 2013: aandeel leraren per salarisschaal 13 % LA LB LC Doelstelling 2014 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Toelichting In de is de doelstelling voor 2014 nog niet behaald. Voor het basisonderwijs in de geldt dat het aandeel leraren (in fte s) in de salarisschaal LA nog moet krimpen en het aandeel in de salarisschalen LB en LC nog sterk moet toenemen. In 2013 is het aandeel leraren in salarisschaal LA nog 81,9, in de schalen LB en LC respectievelijk 17,9% en 0,1%. 13 Bron: functiemix.minocw.nl Toelichting: 2013 betreft een voorlopige meting met afwijkende peildata: 1 maart 2013. 11
3.2.5 BAPO De BAPO regeling (Bevordering Arbeid Participatie Onderwijspersoneel) heeft ten doel het voor ouder wordend onderwijspersoneel aantrekkelijk te maken om aan het arbeidsproces te blijven deelnemen, door taakvermindering c.q. taakverlichting. Figuur 9 Aandeel BAPO-gebruik als percentage van de werkgelegenheid 2011 14 4,5 % 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Nederland Toelichting In de komt het aandeel BAPO-gebruik als percentage van de werkgelegenheid in de regio uit op 4,1%. Dit is iets groter dan het aandeel BAPO-gebruik in Nederland (3,9% van de werkgelegenheid). 14 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 12
4 AANBOD VAN PERSONEEL In dit hoofdstuk wordt het potentiële aanbod van onderwijzend personeel in het primair onderwijs in de nabije omgeving van regio uiteengezet. 15 De focus ligt hierbij op het aantal afgestudeerden van de pedagogische academie voor het basisonderwijs (pabo) en afgestudeerden van de opleiding Special Educational Needs (SEN). 16 Een pabodiploma geeft een onderwijsbevoegdheid voor het basisonderwijs. Voor het speciaal onderwijs is eveneens een onderwijsbevoegdheid voor het basisonderwijs nodig. Deze bevoegdheid wordt vaak aangevuld met een aparte opleiding voor het speciaal onderwijs, zoals de opleiding Special Educational Needs. 4.1 Gediplomeerden pabo Tabel 3 Ontwikkeling aantal pabo-gediplomeerden 2008-2012 17 Hogescholen 2008 2009 2010 2011 2012 Iselinge Hogeschool 85 73 96 86 75 Hogeschool van Arnhem en Nijmegen 370 364 367 315 298 Totaal 455 437 463 401 373 Toelichting In de nabije omgeving van regio hebben in 2012 373 pabo-studenten hun diploma gekregen. Dit is 8,2% van het totaal aantal pabo-gediplomeerden in Nederland. Sinds 2008 is het totaal aantal gediplomeerden in de nabije omgeving van de regio jaarlijks afgenomen, met uitzondering van 2010. De totale afname in deze periode bedraagt 18%. Dit is minder dan de afname in Nederland, waar het aantal pabogediplomeerden tussen 2008 en 2012 is afgenomen van 5.931 naar 4.548, een daling van ruim 23%. 15 Er zijn ook andere mogelijkheden om in te stromen op de onderwijsarbeidsmarkt, zoals instroom vanuit de stille reserve. 16 Niet alle regio s hebben een opleiding SEN in de omgeving, indien hier sprake van is worden enkel de gegevens over de pabo-gediplomeerden weergegeven. 17 Bron: Stamos.nl. De gegevens zijn weergegeven op instellingsniveau. Dit houdt in dat er geen onderscheid kan worden gemaakt tussen de verschillende vestigingen (indien van toepassing). 13
5 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vraag hoe de arbeidsmarkt voor het primair onderwijs zich naar verwachting zal ontwikkelen. Omdat de werkgelegenheid in de sector afhankelijk is van het aantal leerlingen, wordt eerst een prognose gegeven van de ontwikkeling van het aantal leerlingen in de regio. Daarna worden de prognose van de werkgelegenheid en de prognose van de onvervulde vraag tot 2017 uiteengezet. De onvervulde vraag wordt bepaald door de mate waarin de instroom (aanbod) niet kan voorzien in de vraag. 18 In bijlage 4 zijn aanvullende gegevens over de toekomstverwachtingen voor het primair onderwijs na te lezen. 5.1 Prognose aantal leerlingen Figuur 10 Prognose procentuele ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2014-2017 19 Toelichting Naar verwachting neemt het aantal leerlingen in de tussen 2014 en 2017 met 18 In De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025 wordt de ontwikkeling van onvervulde vraag gepresenteerd als optelling van de onvervulde vraag onder directeuren en leraren. In dit rapport wordt hierbij aangesloten. Vanwege de mogelijke uitwisseling tussen directeuren en leraren kan de onvervulde vraag in de praktijk uitgeruild worden tussen directeuren en leraren. 19 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 14
11,1% af. In Nederland zal het aantal leerlingen naar verwachting met 3,8% afnemen. Dit betekent dat het aantal leerlingen in de sterker zal krimpen dan het landelijk gemiddelde. 5.2 Prognose werkgelegenheid Figuur 11 Prognose procentuele ontwikkeling benodigd aantal fte primair onderwijs exclusief Bapo 2013-2017 20` Toelichting Naar verwachting zal de werkgelegenheid in de regio tussen 2013 en 2017 verder afnemen. In de regio zal het benodigd aantal fte in deze periode met 13,1% afnemen, tot 1.798 fte. 20 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 15
5.3 Prognose onvervulde vraag Figuur 12 Prognose onvervulde vraag leraren en directie in fte 2013-2017 21 15 10 5 0-5 -10 2013 2014 2015 2016 2017 Toelichting De onvervulde vraag in de regio zal de komende jaren naar verwachting licht toenemen. De onvervulde vraag zal het grootst zijn in 2017: 11 fte. Dit komt neer op 0,7% van het benodigd aantal fte s voor leraren en directiepersoneel in dit jaar. 21 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 16
BIJLAGE 1 REGIO-INDELING Tabel B1 geeft weer welke RPA de regio van deze rapportage bevat en welke gemeenten daar onder vallen. Tabel B1 Specificatie regio Regio RPA Gemeente Aalten Berkelland Bronckhorst Doetinchem Montferland Oost Gelre Oude IJsselstreek Winterswijk 17
BIJLAGE 2 - LEERLINGEN 22 Tabel B2 Ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 32.135 31.686 31.015 30.238 29.258 Nederland 1.658.742 1.646.619 1.629.584 1.608.183 1.585.794 Tabel B3 Ontwikkeling aantal leerlingen basisonderwijs 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 29.716 29.220 28.461 27.587 26.594 Nederland 1.547.839 1.534.935 1.517.647 1.497.832 1.476.517 Tabel B4 Ontwikkeling aantal leerlingen speciaal onderwijs 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 2.419 2.466 2.554 2.651 2.664 Nederland 110.903 111.684 111.937 110.351 109.277 Tabel B5 Ontwikkeling aantal gewichtenleerlingen 2009 2013 Nederland 2009 2010 2011 2012 2013 0.3 6,9 6,9 6,8 6,6 6,4 1.2 2,6 2,7 2,4 2,3 2,4 0.3 7,6 7,3 6,9 6,4 5,9 1.2 5,6 5,5 5,4 5,2 5,0 Tabel B6 Ontwikkeling aantal leerlingen cluster 3 en 4 2009 2013 2009 2010 2011 2012 2013 1.376 1.388 1.512 1.654 1.719 Nederland 57.747 59.024 60.255 60.491 61.264 22 Bron: Etalagebestanden leerlingen primair onderwijs 2009 2013, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober van het betreffende jaar. De gegevens zijn gebaseerd op de 1-cijfer definities. De gegevens uit 2013 zijn gebaseerd op voorlopig vastgestelde cijfers. 18
BIJLAGE 3 WERKGELEGENHEID 23 Tabel B7 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 2.574 2.546 2.531 2.452 2.324 Nederland 133.419 138.797 136.809 130.989 125.716 Tabel B8 Ontwikkeling werkgelegenheid basisonderwijs 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 1.995 1.921 1.868 1.782 1.722 Nederland 106.084 110.123 108.151 103.639 99.487 Tabel B9 Ontwikkeling werkgelegenheid speciaal onderwijs 2008 2012 2008 2009 2010 2011 2012 579 625 663 670 602 Nederland 27.335 28.674 28.658 27.350 26.229 Tabel B10 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs naar functie 2008-2012 Nederland 2008 2009 2010 2011 2012 Directie 244 238 217 208 196 Onderwijzend 2.016 1.979 1.964 1.881 1.785 Ondersteunend 313 329 348 361 332 Directie 10.760 10.970 10.827 10.228 9.726 Onderwijzend 102.518 105.226 103.252 98.860 94.962 Ondersteunend 19.411 22.075 22.268 21.433 20.152 Tabel B11 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs naar geslacht 2008 2012 Nederland 2008 2009 2010 2011 2012 Man 711 701 683 658 584 Vrouw 1.866 1.846 1.847 1.793 1.740 Man 31.351 32.760 31.655 29.725 27.889 Vrouw 101.658 106.033 105.157 101.248 97.829 23 Bron: Etalagebestand personeelsgegevens primair onderwijs 2012, Dienst Uitvoering Onderwijs. Toelichting: peildatum 1 oktober 2012. Het bestand bestaat uit de reguliere formatie. 19
Tabel B12 Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs naar leeftijd 2008-2012 Nederland 2008 2009 2010 2011 2012 Jonger dan 25 jaar 130 106 99 58 40 25 35 jaar 683 665 670 656 604 35 45 jaar 438 447 447 455 449 45 55 jaar 820 781 740 673 596 55 jaar en ouder 504 546 573 607 632 Jonger dan 25 jaar 7.728 7.878 6.640 4.936 3.811 25 35 jaar 33.152 34.469 34.475 33.338 31.878 35 45 jaar 24.195 25.046 24.692 24.138 23.912 45 55 jaar 41.477 41.489 39.071 35.860 32.917 55 jaar en ouder 26.447 29.917 31.924 32.719 33.171 Tabel B13 Nederland Ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs (in personen) naar aanstellingsomvang 2008-2012 2008 2009 2010 2011 2012 0 0.5 fte 871 930 919 896 878 0.5 0.8 fte 1.088 1.120 1.149 1.186 1.175 > 0.8 fte 1.671 1.605 1.569 1.467 1.350 0 0.5 fte 42.088 47.277 47.415 47.353 45.731 0.5 0.8 fte 54.026 57.596 58.879 58.923 59.106 > 0.8 fte 88676 91514 88658 82722 77479 Tabel B14 Nederland Ontwikkeling functiemix basisonderwijs: aandeel leraren per salarisschaal 2009-2013 24 2009 2010 2011 2012 2013 LA 98 92 86,2 82,2 81,9 LB 1,9 7,9 13,6 17,6 17,9 LC 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Overig - - - - - LA 98 93,1 85,8 82 81,3 LB 1,9 6,8 14 17,9 18,5 LC 0,1 0,1 0,1 0,2 0,2 Overig 0 0 0 0 0 Tabel B15 Ontwikkeling functiemix speciaal onderwijs: aandeel leraren per salarisschaal 2009-2013 25 Nederland 2009 2010 2011 2012 2013 LA 0,5 0,4 0,2 0,3 0,2 LB 97,3 96 93,2 91,3 90,8 LC 2,1 3,5 6,5 8,4 9 Overig 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 LA 0,5 0,4 0,2 0,3 0,2 LB 97,3 96 93,2 91,3 90,8 LC 2,1 3,5 6,5 8,4 9 Overig 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 24 Bron: functiemix.minocw.nl Toelichting: 2013 betreft een voorlopige meting met afwijkende peildata: 1 maart 2013. 25 Bron: functiemix.minocw.nl Toelichting: 2013 betreft een voorlopige meting met afwijkende peildata: 1 maart 2013. 20
BIJLAGE 4 VERWACHTINGEN VOOR DE TOEKOMST Tabel B16 Prognose ontwikkeling aantal leerlingen primair onderwijs 2014-2017 26 2014 2015 2016 2017 27.815 26.654 25.570 24.729 Nederland 1.564.200 1.540.909 1.519.867 1.504.854 Tabel B17 Prognose ontwikkeling werkgelegenheid primair onderwijs in fte 2013-2017 27 2013 2014 2015 2016 2017 2.068 1.999 1.927 1.858 1.798 Nederland 116.262 114.944 113.496 112.175 111.210 Tabel B18 Prognose ontwikkeling instroom primair onderwijs in fte naar functie 2013-2017 28 Nederland 2013 2014 2015 2016 2017 Directie 2 3 3 2 3 Onderwijzend 57 59 51 43 47 Ondersteunend 19 18 18 17 16 Directie 230 227 214 206 199 Onderwijzend 4.383 4.723 4.683 4.644 4.989 Ondersteunend 1.641 1.815 1.825 1.741 1.766 Tabel B19 Prognose ontwikkeling uitbreidingsvraag in fte naar functie 2013 2017 29 Nederland 2013 2014 2015 2016 2017 Directie -7-7 -7-6 -5 Onderwijzend -58-55 -58-56 -47 Ondersteunend -7-7 -8-7 -8 Directie -139-132 -135-122 -90 Onderwijzend -1.290-1.113-1.221-1.100-794 Ondersteunend -141-74 -92-99 -81 26 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 27 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 28 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Toelichting: beschikbare arbeidsplaatsen worden deels ingevuld via instroom en deels via arbeidsduurwijzigingen en functiewijzigingen. De instroom in tabel B18 bestaat niet alleen uit instroom vanuit de opleiding, maar ook instroom vanuit de stille reserve, vanuit LIO of ondersteunend personeel. 29 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Toelichting: de uitbreidingsvraag wordt bepaald door de ontwikkeling van het aantal leerlingen en de verhouding tussen het aantal leerlingen en het aantal leraren. Bijvoorbeeld: wanneer er meer leerlingen zijn, zijn er meer leraren nodig. Dit geldt ook als bij een gelijkblijvend aantal leerlingen de verhouding tussen het aantal leerlingen en het aantal leraren daalt. De uitbreidingsvraag kan zowel positief als negatief zijn. 21
Tabel B20 Prognose ontwikkeling vervangingsvraag in fte naar functie 2013-2017 30 Nederland 2013 2014 2015 2016 2017 Directie 10 9 10 8 8 Onderwijzend 124 121 111 101 99 Ondersteunend 27 27 26 25 25 Directie 378 348 325 321 293 Onderwijzend 6.183 6.395 6.303 6.087 6.106 Ondersteunend 1.927 1.957 1.943 1.873 1.878 30 Bron: CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. Toelichting: de vervangingsvraag wordt bepaald door het saldo van uitstroom, arbeidsduurwijziging (meer of minder werken), functiewijziging en de jaarlijkse verandering in BAPO-gebruik.
BIJLAGE 5 AANVULLENDE INFORMATIE In totaal zijn er 22 regionale arbeidsmarktanalyses beschikbaar, waarvan vier rapportages betrekking hebben op de G4. De overige rapportages bestaan uit een RPA-regio of uit een bundeling van (meerdere) RPA-regio s. Bij deze bundeling is zoveel mogelijk aangesloten bij de bestaande samenwerkingsverbanden. Wilt u meer informatie over de arbeidsmarkt in uw regio? Hieronder zijn links naar verschillende relevante informatiebronnen opgenomen, waar u aanvullend op de gegevens uit dit rapport gegevens kunt raadplegen. Indien u vragen heeft, kunt u ook contact opnemen met het Arbeidsmarktplatform PO. Tabel B19 Relevante informatiebronnen Thema Onderwerp Website Leerlingen Ontwikkeling aantal leerlingen data.duo.nl Werkgelegenheid Ontwikkeling werkgelegenheid data.duo.nl Ontwikkeling Functiemix Aanbod van personeel Gediplomeerden per hogeschool (instellingsniveau) Stamos.nl Ziekteverzuim Ontwikkeling verzuim naar provincie Stamos.nl functiemix.minocw.nl Verwachtingen voor de toekomst Ontwikkeling aantal leerlingen Scenariomodel PO Arbeidsmarktprognoses CentERdata (2013). De toekomstige arbeidsmarkt voor onderwijspersoneel 2013-2025. 23
www.arbeidsmarktplatformpo.nl ARBEIDSMARKTPLATFORM PRIMAIR ONDERWIJS Postadres Postbus 556 2501 CN Den Haag Bezoekadres Lange Voorhout 13 2514 EA Den Haag T 070 376 58 10 www.arbeidsmarktplatformpo.nl info@ arbeidsmarktplatformpo.nl ARBEIDSMARKTPLATFORM PRIMAIR ONDERWIJS is het kennis-en expertisecentrum van de arbeidsmarkt in het primair onderwijs. Samen met de sector bevordert het een gezonde arbeidsmarkt. 2 Arbeidsmarktplatform Primair Onderwijs