hoofdzaak December 2012 nummer 63: inleveren kopij volgende nummer: 20 februari 2013 Inhoud dit nummer: Breda legt verbindingen 1 Alzheimer Café Chaam open Alzheimer Café Drimmelen/ Moerdijk in januari open. Dementiemarkt 2012 succesvol Beeldverslag vrijwilligersavond Vrijwilliger voor voorlichting Goedkeuring voor dementieplan Ook Oosterhout doet Quick Scan Breda start pilot zorgstandaard Dementienetwerk is 1 jaar Veel voorlichting in activiteitenplan Zorg dichter in de buurt Mantelzorgunits in Breda Ouderenbonden en dementie Vitaliscollege collecteert voor AN Een lach en een traan Het nut van casemanagers Vragen is moeilijk bij dementie Overzicht casemanagers 8 Nieuwe folders van AN Een gedicht voor de feestmaand Programma zes Alzheimercafé s 10+11 Lezingen Ouderenbemiddeling op maat Colofon 2 3 4 5 6 7 9 12 Sponsor drukwerk: Oomen Offset Breda Hoofdzaak is voor donateurs van Alzheimer Nederland afdeling Breda en omstreken en voor belangstellenden. Verschijnt 4x per jaar; oplage 750. Secretariaat Postbus 1802 4801 BV Breda Gemeente Breda wil verbindingen leggen tussen beleid, professionals en vrijwilligers Verbindingen leggen, dat is het motto waarmee de Gemeente Breda de uitdaging van de verandering van AWBZ naar Wmo aangaat. Tijdens een goed bezochte bijeenkomst van vrijwilligers van Afdeling Breda e.o. van Alzheimer Nederland op 22 november in woonzorgcentrum Raffy gaven twee ambtenaren van gemeente Breda inzicht in de gemeentelijke plannen voor decentralisatie van de AWBZ naar de Wmo. Genie Hendriks en Carolien Krijnen van de dienst Ontwikkeling van de gemeente Breda zijn de komende jaren nauw betrokken bij de overgang van het beleid voor dementiezorg van de centrale overheid naar de gemeenten. Voorop staat de afbouw van de AWBZ tot een regeling uitsluitend voor de intramurale zorg. Vanaf 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor extramurale zorg: begeleiding, persoonlijke verzorging en huishoudelijke verzorging (dat laatste valt al onder de gemeente). Op dat tijdstip wordt de verantwoordelijkheid hiervoor van gemeenten en zorgverzekeraars officieel uitgebreid. Hoe gaat de gemeente dat doen? Intussen is er al een Bredaas model voor de zorg ontwikkeld met een specifieke Bredase aanpak. Via een goed georganiseerde overlegstructuur wordt gekomen tot afspraken met zorgaanbieders en maatschappelijke organisaties. Daarbij wordt optimaal gebruik gemaakt van de ervaringsdeskundigheid van de professionals uit de stad. Als stakeholders worden in dit proces Wmo-klankbordgroep, zorgorganisaties, welzijnsorganisaties, zorgkantoor, het ministerie van VWS, de regiogemeenten en nog vele anderen berokken. De beide sprekers wisselden elkaar af in hun betoog over de nieuwe aanpak en overtuigden de toehoorders, onder wie naast vrijwilligers ook casemanagers, van het enthousiasme en de goede opzet van de moeilijke kanteling die plaats gaat hebben. Om het belang van de Wmo-klankbordgroep te benadrukken nodigden ze Els Koert, secretaris van onze Afdeling en namens Alzheimer Nederland lid van de klankbordgroep, uit om aan de aanwezigen uit te leggen hoe die samenspraak met de gemeentelijke beleidsmakers gestalte krijgt in maandelijkse bijeenkomsten. Spontaan en gloedvol kweet zij zich van deze taak. Ook deze avond werden de verbindingen weer gelegd. Redactie: Els Koert (+ layout) Marius Aalders e-mail: marius.aalders@ziggo.nl Hoofdzaak nummer 63 pagina 1
Nieuws van de afdeling Breda Alzheimer Café Chaam goed van start gegaan Alzheimer Café Drimmelen Moerdijk in 2013 van start In Drimmelen en Moerdijk gaat het bestaande informatiecafé binnenkort als Alzheimer Café verder. Ook Geertruidenberg, waar al een paar jaar een dementiecafé bestaat in woonzorgcentrum Mauritsstate, wil aansluiting zoeken bij het nieuw te vormen Alzheimer café. De Geerhof in Chaam Het vijfde Alzheimer Café in de Afdeling Breda en omstreken van Alzheimer Nederland, bestemd voor de subregio Alphen-Chaam en Baarle-Nassau, is op 1 oktober goed van start gegaan. In november had men weer een volle zaal, bijna 50 bezoekers. Werkgroepleden en overige medewerkenden zijn tevreden met de gang van zaken. Er staat iedere keer een aantal vrijwilligers klaar, die hun best doen het de bezoekers zo makkelijk mogelijk te maken om vragen te stellen en informatie te ontvangen. Gespreksleiders zijn Marieke Aarts en Natalie Fens. Henriette van Heeswijk en Ingrid Kenis zijn contactpersonen. Dat is het resultaat van overleg tussen organisaties in Moerdijk, Drimmelen en Geertruidenberg en Alzheimer Nederland, het afgelopen jaar. De volgende organisaties sluiten in december 2012 een convenant om de samenwerking in een Alzheimer Café Drimmelen/Moerdijk te bevestigen: Stichting Alzheimer Nederland, Afdeling Alzheimer Nederland Breda en omstreken, Surplus, Stichting Thebe V&V Breda, SAM, GGZWB en Thuiszorg West Brabant. Op 15 januari 2013 is het eerste Alzheimer Café in de Zeven Schakels in Zevenbergen, in de nieuwe samenstelling. Die avond krijgt een feestelijk tintje. Ria van Spijk (SWO Drimmelen) en Jos Gorissen (Surplus) treden op als gespreksleider. Anneke Kuiper (Surplus) is de contactpersoon. Hoe de samenwerking met het dementiecafé in Geertruidenberg gestalte krijgt is nog onzeker. Wel worden de avonden op elkaar afgestemd. Geertruidenberg wil het eigen cafe vaker organiseren en liefst ook onder het schild van Alzheimer Nederland.. Programma van alle Alzheimercafé s in de regio: zie pagina 10 en 11. Succesvolle dementie informatiemarkt De Dementie informatiemarkt, die op 22 september in Elisabeth, Breda, werd gehouden, is een groot succes geworden. De voor de tweede keer gehouden informatiemarkt kreeg nog meer bezoekers dan vorig jaar. Tijdens dit evenement op Wereld Alzheimer Dag konden een twintigtal organisaties en bedrijven uit de regio hun diensten, producten, zorgverlening en ondersteuning op het gebied van dementie laten zien. Er was gelegenheid tot vragen stellen en men kon zich oriënteren op de nieuwste ontwikkelingen, zowel in de zorg en het welzijn, als ten aanzien van nuttige hulpmiddelen. De Dementie infomarkt was een initiatief van Alzheimer Nederland afdeling Breda e.o., GGZ Breburg, Stib en Stichting Elisabeth. Hoofdzaak nummer 63 pagina 2
Belangenbehartiger voorlichting Desiree van Velthoven Nieuws van de afdeling Breda Desiree van Velthoven is onze nieuwe belangenbehartiger voor voorlicthing. Zij werkt bij GGZBreburg in Breda, maar heeft nog tijd over, die ze graag als vrijwilliger wil besteden voor Afdeling Breda e.o. van Alzheimer Nederland. Desiree wil haar kennis inzetten om voorlichting te geven aan groepen, maar ook om voorlichting voor te bereiden en te organiseren. Als zodanig wil ze meedenken in het landelijke voorlichtingsproject dat door Alzheimer Nederland wordt opgezet. Om te beginnen zal Desiree deelnemen aan een workshop voorlichting die in februari 2013 is gepland in verschillende regio s. Daarmee wordt vorm gegeven aan het inspireren en mobiliseren van meer mensen en middelen in de zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers Beeldverslag van de vrijwilligersavond in Huize Raffy in Breda. Alle medewerkers die zich ook dit jaar weer (vrijwillig) hadden ingezet voor mensen met dementie, genoten naast goede informatie ook van de buffetmaaltijd uit de indische keuken. Zie ook voorpagina. Gemeenteraad Breda keurt Plan van Aanpak Quick Scan Dementiezorg goed De gemeenteraad van Breda heef het plan van aanpak als vervolg op het rapport van de Quick Scan naar de zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers goedgekeurd. De Quick Scan werd voorjaar 2012 door het Bureau DAZ uitgevoerd, in samenwerking met Alzheimer Nederland en in opdracht van het gemeentebestuur. Het Quick Scan rapport Zorg goed voor welzijn verscheen in mei 2012. Het rapport benadrukte dat het accent van de zorg voor mensen met dementie in Breda meer moest worden verlegd naar het welzijn van deze mensen. Te vaak neigen instellingen voor wonen en zorg er toe om mensen met dementie als patiënten te beschouwen, terwijl er niet alleen financieel, maar ook sociaal, juist veel winst valt te behalen door hen een beter welzijn te geven en ze zo lang mogelijk buiten de zorg te houden. De Quick Scan was bedoeld om de gemeente Breda handvatten te geven voor verbetering van het dementiebeleid, inclusief de samenwerking met de netwerkpartners. De Bredase wethouder Bob Bergkamp van Zorg zal in overleg met zijn ambtenaren nagaan hoe het Plan van Aanpak zo goed mogelijk kan worden uitgevoerd. Ook in Oosterhout Quick Scan Dementiezorg Oosterhout. Na Breda is nu ook in Oosterhout een Quick Scan naar dementiezorg in uitvoering. In samenwerking met Alzheimer Nederland onderzoekt het bureau DAZ de gemeentelijke zorg voor mensen met dementie en hun mantelzorgers in die gemeente. Oosterhout heeft als dementievriendelijke gemeente een goede reputatie. Al in 2006 werd een Landelijk Dementie Programma (LDP) uitgevoerd (zie Hoofdzaak nr. 44). In het LDP werkten aanbieders van wonen, welzijn en zorg samen aan verbetering van de hulp en de zorg aan mensen met dementie en hun mantelzorgers. Voor de Afdeling Breda e.o. van Alzheimer Nederland nam toen Ans de Laet deel aan het project. Oosterhout kent een goede samenwerking met huisartsen, een actief beleid van het gemeentebestuur en een wijkcentrum, waar zowel het Alzheimer Café, een dementieinformatiepunt en een dementieconsulent functioneren. Het eindrapport van de Quick Scan is begin 2013 te verwachten. Hoofdzaak nummer 63 pagina 3
Nieuws van de afdeling Breda Dementienetwerk Breda e.o. kandidaat voor pilot zorgstandaard Dementienetwerk Breda e.o. is aangewezen als een van de regio s waar een pilot wordt gehouden naar de uitvoering van de Zorgstandaard Dementie (ZSD). Sinds de start van het Landelijk Dementie Programma zijn veel dementieregio s gestart met zorgprogramma s. Het definitief concept van de zorgstandaard dementie is 31 mei gelanceerd. De ZSD zal in de toekomst als leidraad dienen voor de kwaliteit van dementiezorg ten behoeve van mensen met dementie vanaf de eerste signalering tot en met diagnostiek, casemanagment, behandeling, steun en leveren van zorg en diensten. Tien dementieketens hebben meegedacht over het concept. Aan ketenregisseur Bas Vos van de Dementieketen Breda e.o. is gevraagd of er interesse is om samen met Vilans en Alzheimer Nederland te werken aan het vertalen van de zorgstandaard naar een zorgprogramma dat in regio Breda e.o. kan worden toegepast. Het Dementienetwerk Breda e.o. is het samenwerkingsverband van woon-, zorg- en welzijnsorganisaties en gemeenten in de regio Breda en omstreken. Onder betrokkenen in de dementiezorg is er veel energie om de zorgstandaard in praktijk te brengen en te vertalen naar criteria voor zorginkoop. Zorgaanbieders kunnen hun beleid afstemmen op de ZSD. Voor zorgverzekeraars kan de standaard een basisdocument zijn voor de zorginkoop. Dementienetwerk Breda e.o. viert 1-jarig bestaan in nieuw jasje. Op 12 december werd in het Amphia Ziekenhuis Molengracht de Jaarbijeenkomst van Dementienetwerk Breda e.o. gehouden. Dit netwerk kan worden gezien als belangrijke stimulator van de dementieketenzorg. Het is de voortzetting van de drie RDO s (Regionale Dementie Ondersteuningsnetwerken Breda/Oosterhout, Dongemond en Etten-Leur/Zundert) Als overkoepelend orgaan is er een Centrale Stuurgroep, waarin ook voorzitter Marius Aalders van het bestuur van de Afdeling Breda e.o. Alzheimer Nederlkand zitting heeft. In het Dementienetwerk wordt door alle woon-, zorg- en welzijnsorganisaties, samen met de gemeenten overlegd hoe de zorg en het welzijn van de mensen met dementie en hun mantelzorgers kunnen worden verbeterd. Als belangstellende niet-deelnemers zijn ook het Amphia ziekenhuis in Breda en het zorgkantoor CZ betrokken. Het Dementienetwerk speelt een uiterst belangrijke rol op de weg naar een dementievriendelijke gemeenschap. Het ontwikkelt jaarlijks een ketenprogramma en zal straks ook de ontwikkeling stimuleren van een zorgprogramma op basis van de zorgstandaard (ZDS), die momenteel in een experimentele fase is. Tijdens de jaarbijeenkomst is een presentatie gegeven onder de titel `De dementieketen als businesscase`. Inleider was prof. Dr. Robbert Huijsman, bijzonder hoogleraar Management en Organisatie van de Ouderenzorg aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Veel voorlichting in Activiteitenplan 2013 Afdeling Breda e.o. Alzheimer Nederland Meer voorlichting aan vrijwilligers en mantelzorgers, maar ook aan andere maatschappelijke groepen, zoals migranten, ouderen, politie, huismeesters, scholen. Dat is een van de speerpunten die de Afdeling Breda en omstreken van Alzheimer Nederland in petto heeft voor 2013. In de toekomst moet alles wat met voorlichting over dementie te maken heeft geconcentreerd worden in een orgaan, een soort geheugenacademie, van waaruit zorg- en welzijnsorganisaties hun activiteiten coördineren voor diverse groepen, vrijwilligers, mantelzorgers, maar ook andere zoals migranten, ouderenbonden, politie. Dat kan gaan om lezingen, cursussen, informatiedagen, kortom alles wat met informatie over dementie te maken heeft. Alzheimer Nederland werkt hierbij nauw samen met het Dementienetwerk Breda en omgeving. Een ander nieuw speerpunt in het Activiteiten plan is de dementievriendelijke gemeenschap en gemeente. Lekker elke week wandelen in het Mastbos nadere info bij Clemens van de Rijke tel.076-5211680 Hoofdzaak nummer 63 pagina 4
Dementie wetenswaardigheden Zorg dichter naar de buurt brengen Zorginstelling Careyn wil burgers in buurten en wijken meer zeggenschap geven over de vraag hoe zorg en welzijn in hun nabije omgeving beter kan worden georganiseerd. Met de bewoners van twee wijken in Breda, Heusdenhout en Brabantpark, wil Careyn van gedachten wisselen over meer invloed van de burger zelf op de verstrekking van zorg. Het initiatief van Careyn past in de nieuwe opvatting, dat woon- en zorginstellingen en hulpverleners meer aandacht moeten schenken aan de zorgvraag van de burger, in plaats van zich te concentreren op het eigen aanbod van de organisatie. Ook in andere plaatsen in Nederland zijn grote instellingen op het gebied van zorg bezig zich meer het hoofd te breken over wat de burger zelf wil. Dat betekent dat men de zorg dichter bij de buurt moet gaan brengen. (De Stem, 19 november 2012) Proef in Breda met units voor mantelzorgers Breda Je oude moeder verzorgen, terwijl je zelf ver weg woont, hoe doe je dat? In Breda hebben ze er wat op gevonden. In 2010 werd een proef genomen met een mobiele mantelzorgwoning in de tuin van een woning aan de Kapelstraat in Prinsenbeek. Zo heeft de bewoonster anderhalf jaar voor haar moeder kunnen zorgen. Deze proef krijgt nu een vervolg. Wethouder Bob Bergkamp van Breda zoekt nog naar financiers voor de mantelzorgunits, omdat de gemeente en woningcorporatie WonenBreburg niet alles betalen. Een belangrijk deel van de kosten, 120.000 euro per unit, zal door de bewoners zelf moeten worden gedragen. Volgens de bestemmingsplanregels is er geen bezwaar, omdat het om tijdelijke woningen gaat. Volgens Bergkamp past deze mantelzorg in het kabinetsbeleid. Het aantal intramurale plaatsen in verpleeghuizen neemt af. Mensen moeten de zorg steeds vaker en langer binnen de eigen thuissituatie regelen. Ouderenbonden op de bres voor dementievriendelijke gemeenschap In het Activiteitenplan 2013 van de Afdeling Breda e.o. van Alzheimer Nederland wordt naast voorlichting en dementievriendelijke gemeente ook als speerpunt opgevoerd de toenadering tot de ouderenbonden. Volgens het Activiteitenplan kunnen de ouderenbonden een cruciale rol spelen in de voorlichting over dementie. Zij kunnen bovendien vrijwilligers enthousiast maken om mensen met dementie te ondersteunen en mantelzorgers te ontlasten. Dat was ook het thema van de bijeenkomst van de Themadag Wat staat er te gebeuren in de ouderenzorg in Brabant? op 22 oktober in het Provinciehuis in Den Bosch. Deze dag was georganiseerd door de VBOB, Stichting Verenigde Bonden Overleg Brabant, waarin alle ouderenbonden verenigd zijn. Hannie van Leeuwen oud-eerste en Tweede Kamerlid van het CDA wees de weg van verzorgingsstaat naar eigen verantwoordelijkheid. Met dit historisch interessant en visierijk betoog was de toon gezet. Dr. Mariet Paes, directeur van de Provinciale Raad voor de Gezondheid Noord-Brabant hield haar gehoor Wensen voor de toekomst voor: zorg die zich verbindt met welzijn, met slim wonen, genieten van de natuur en gezonde voeding, meer onderzoek naar betekenis, kosten en baten van geïntegreerde zorg, een integraal zorgbudget per dorp of wijk en ouderenbonden die samenwerken met boeren, natuurorganisaties, gemeenten en woningbouwcorporaties. Drs. Herman Weggen, algemeen directeur Avoord Zorg en Wonen in Etten- Leur spande de kroon. Hij gaf een kijkje in de keuken van zijn instelling, waar welhaast een toekomstideaal van vrijheid en blijheid voor mensen met dementie leek te zijn verwezenlijkt. Dat alles onder het motto: De burger aan het roer. Kan het mooier? (De Stem, 29 november 2012) Hoofdzaak nummer 63 pagina 5
Dementie wetenswaardigheden Studenten Vitaliscollege in Breda collecteren voor Alzheimer Nederland Met een lach en een traan De hondenliefhebber Meneer de Vries, een niet zo aangenaam heerschap, heeft een gesprek met zijn verzorgster (officieel: zorg coördinator). Hij zegt met spijt in zijn stem: Mijn zoon heeft een zwarte herder. Ik wou dat ik die nog eens kon zien. Dat is zo n aardig beest. Helaas, dieren zijn verboden in het verzorgingshuis. foto: Hannie Mommers De collectanten staan klaar.... rechts Ingrid Kenis. Op 7 november collecteerde een groep van 13 studenten van het Vitaliscollege voor Alzheimer Nederland. Deze organisatie stelt zich ten doel de belangen van mensen met dementie en hun verzorgers te behartigen, onderzoek naar dementie te bevorderen en informatie te verstrekken over dementie. De stad Breda telt op dit moment ongeveer 2700 mensen met dementie. Dit aantal zal in de komende 10 jaar nog met 20 % stijgen. De studenten van het Vitaliscollege worden opgeleid tot verzorgenden of verpleegkundigen. Zij zullen in hun komende loopbaan zeker met dementie te maken krijgen. Nu dragen zij op vrijwillige basis al een steentje bij door in hun vrije tijd met de collectebus op stap te gaan. Hun collecte concentreerde zich op de wijk Brabantpark Heusdenhout. De collecteweek voor Alzheimer Nederland was van 4 november tot en met 10 november. Terugkijkend op de collecte van dit jaar vindt Ingrid Kenis, docent aan het Vitaliscollege en tevens casemanager dementie, het best een investering om de studenten te laten collecteren: een boel geregel vooraf, een college gegeven op de dag zelf en een hele avond geld tellen. Maar het resultaat was enorm. Kenis: Vijftien collectanten extra. Een gedeelte van de wijk bereikt waar anders geen collectanten komen en ze hebben mooi 300 euro opgehaald in gemiddeld anderhalf uur.. Wordt er volgend jaar ook weer gecollecteerd? Ingrid Kenis denkt van wel: Er kwamen studenten terug van de collecte, overlopend van enthousiasme. Ze zijn zeker van plan volgend jaar weer mee te doen. Dan vind ik het de foto: Tobias Jansen investering zeker waard! Iris collecteerde in het donker! Nou, zegt zijn verzorgster, dat is ook toevallig. Ik heb een zwarte herdershond. Weet je wat, ik neem hem eens een keer mee. Zo gezegd, zo gedaan, De volgende keer komt mevrouw Jansen met haar zwarte herder naar het woonzorgcentrum. Meneer de Vries ondergaat een gedaanteverwisseling. De anders zo stugge man smelt bij het zien van de hond. Hij is helemaal blij. Op de vraag of hij wel eens mee naar de kapper wil, iets wat hij steevast weigert, zegt hij stralend ja. Hij is gelukkig met de hond. Hij is een ander mens. De nachtbraker Meneer Van Puffelen woont in een woonzorgcentrum. Hij slaapt slecht s nachts. Op een keer moet hij s avonds naar de WC, maar als hij dan weer terug moet naar zijn bed, weet hij zijn kamer niet meer te vinden. Die deuren lijken ook allemaal op elkaar. Hij gaat een willekeurige deur binnen en legt zich op zijn bed. Tenminste dat denkt hij. Maar wat is dat?. Er ligt al iemand in zijn bed, een vrouw. Wat doet die daar? Hup twee, met een harde duw drukt hij zijn bedgenote weg. Die valt op de vloer en breek haar heup. Niets mee te maken, denkt meneer van Puffelen, weg jij. Levendige fantasie Als iemand een levendige fantasie heeft, dan is het meneer van Raamsdonk wel. Hij wijst een bezoekster naar de dame van de administratie, die in een glazen kamer haar werk doet. Kijk zegt hij, daar is mijn vrouw. O, zegt de bezoekster, maar zijn jullie dan getrouwd? Nee, zegt meneer van Raamsdonk, over een week gaan we trouwen. Hoofdzaak nummer 63 pagina 6
Dementie wetenswaardigheden Nut van casemanagers voor dementie begint door te dringen in zorg Dat casemanagers dementie of ook wel dementieconsulenten van groot nut kunnen zijn begint door te dringen, niet alleen in de zorg, maar ook bij het beleid en in de media. Voordelen: niet alleen voor mensen met dementie en mantelzorgers, maar ook voor de overheid, die de kosten voor de zorg ziet dalen. De Volkskrant ging op stap met een casemanager en tekende op uit de mond van een mantelzorger: Als je haar nodig hebt, is ze er. De krant constateerde ook, dat mensen met dementie langer thuis kunnen blijven wonen als zij ondersteuning krijgen van een casemanager dementie. Zo kan jaarlijks 200 miljoen euro worden bespaard. Wat echter in de weg staat van het aanstellen van meer casemanagers dementie is het geld: de budgetten voor de zorg zijn te veel versnipperd. In Nederland zijn nu omgerekend naar voltijdbanen 273 casemanagers dementie actief. Volgens Alzheimer Nederland moeten dat er 12.000 worden. De directeur van zorgorganisatoe Geriant Jan Vuister meent dat de inzet van meer casemanagers dementie onvemijdelijk is. Je kunt niet blijven doorgaan met het bouwen van verpleeghuizen. Nu kost de zorg voor dementerenden 4 miljard per jaar en als er niets verandert is dat in 2040 verdubbeld, zei hij in de Volkskrant. In Medisch Contact wordt verslag gedaan van de ervaringen die met casemanagers dementie in Noord-Holland zijn opgedaan. Patiënten en familie zijn tevreden en de besparing is aanzienlijk. Ook in de Afdeling Breda en omstreken zijn sinds 2010 goede ervaringen opgedaan met casemanagers dementie (dementieconsulenten). Daarvan zijn er nu 20 werkzaam, meestal opererend vanuit welzijns- en zorgorganisaties, zoals Stib, Careyn, Elisabeth, Thebe en Surplus. Zie het overzicht op pagina 8 van dezekrant. (Volkskrant 19 oktober 2012; Medisch Contact 19 oktober 2012) Over vraagverlegenheid, handelingsverlegenheid en acceptatieschroom De meeste mensen met dementie durven geen hulp te vragen. Dat heet vraagverlegenheid. Aan de andere kant is er ook handelingsverlegenheid. Dan hebben mensen te veel respect voor de privacy van anderen, wat leidt tot niet helpen, waardoor mensen met dementie niet de zorg krijgen die anderen wel krijgen. Op dit bijzondere verschijnsel wees dr. Lilian Linders van Hogeschool Fontys in Eindhoven, tijdens een toespraak op de Brabantse kennisdag Dementie op 9 november in Fontys Hogeschool in Eindhoven. Opvallend in het onderzoek van Linders is de constatering dat vraagverlegenheid ontzettend veel voorkomt. Van respijtzorg wordt weinig gebruik gemaakt, simpelweg omdat de mantelzorgers die ervoor in aanmerking komen er niet om vragen. Veelal denken we dat het slecht is gesteld met de informele zorg, omdat niemand als vrijwilliger de handen uit de mouwen wil steken. Niets is minder waar, aldus onderzoeker Linders. Het aantal vrijwilligers neemt toe. Zorgzaamheid in de samenleving bestaat, ook al is het niet via sociale netwerken. Bijna 60 procent van de bevolking verleent zorg, zonder dat ze het zo noemen. Toch denkt de overheid dat er nog iets meer te halen valt bij mantelzorg. Maar niet de beschikbaarheid, maar de belastbaarheid van mantelzorgers is het probleem, aldus Linders. Hoe zit het dan met die acceptatieschroom, waarom zouden mensen met dementie geen hulp vragen? Linders noemt enkele oorzaken. Mensen willen de controle over zichzelf behouden, het accent wordt op eigen kracht gelegd, de hulpbereidheid van anderen wordt onderschat, er bestaat een negatief beeld van hulp uit de omgeving, behalve als het een op een is, afkomstig van goede vrienden. Als ze professionele zorg krijgen, voelen mensen zich onafhankelijker. Dat is minder als ze van het sociale netwerk afhankelijk zijn. Het is gemakkelijker te geven dan te ontvangen. Hoofdzaak nummer 63 pagina 7
Casemanagers dementie overal beschikbaar De casemanager dementie, ook wel de dementieconsulent genoemd is de contactpersoon voor mensen met dementie en diens familie. Hij/zij is er voor ondersteuning en begeleiding door heel het proces tot aan een opname of overlijden. Samen doorloop je het proces en bekijk je geregeld hoe het gaat, welke vragen er liggen en of er hulp ingeschakeld moet worden. Zij zijn er om te ondersteunen bij het zoeken van de juiste hulp / zorg en coördineert die zorg. Alzheimer Nederland heeft er altijd voor geijverd om een groot netwerk van deze consulenten/casemanagers te hebben. In onze regio hebben diverse instellingen hun verantwoordelijkheid genomen om deze speciale functionarissen aan te trekken. Bij het zoeken naar oplossingen staat de keuze van de patiënt altijd voorop. Voorbeeld: als u geholpen wordt door een casemanager van Thebe, bent u niet verplicht om juist van de diensten van Thebe gebruik te maken. Wij zijn blij met zoveel mensen die vrijgemaakt zijn om u in het gehele dementieproces te begeleiden. Het totale overzicht vindt u hieronder. Aalburg Lieke v.d. Kerhof lieke.vande.kerkhof@trema.org 0183408444 Alphen Ingrid Kenis ingrid.kenis@thebe.nl 06-22987497 Baarle Nassau Chaam Ingrid Kenis ingrid.kenis@thebe.nl 06-22987497 + Bavel Galder Strijbeek Ulicoten + Galder Strijbeek Ulicoten Ulvenhout Ria Hereijgers r.hereijgers@elisabethbreda.nl 076-52 76 162 06-48 50 62 26 Marieke Aarts maarts@careyn.nl 076-5265700 Breda Steffie v.d. Boom steffie.van.denboom@thebe.nl 06-34098421 Astrid v.d. Bosch abosch@amphia.nl 076-5952592 Mariette van Exsel mariette.van.exsel@thebe.nl 06-22941327 Ingrid Gerretse igerretse@stib-breda.nl 076-5265540 Olga van Gils olga.van.gils@thebe.nl 06-46746302 Carin Mensen cmensen@careyn.nl 076-5265700 Angèle Robinson arobinson@amphia.nl 076-5951413 Janneke Rijk janneke.rijk@thebe.nl 06-14126627 Maartje Sweere maartje.sweere@thebe.nl 06-22940792 + Bavel Teteringen Edith Verkooijen everkooijen@careyn.nl 076-5265700 Drimmelen + Etten-Leur + Prinsenbeek Carla van Oorschot cvanoorschot@careyn.nl 076-5265700 + Prinsenbeek Teteringen Ulvenhout + Halderberge Moerdijk + Ria Hereijgers r.hereijgers@elisabethbreda.nl 076-52 76 162 06-48 50 62 26 Jos Gorissen j.gorissen@surpluszorg.nl 06-23790364 Zundert Jacqueline Kouwenhoven j.kouwenhoven@avoord.nl 076-5135150 Zundert Carine v.d. Riet c.vanderiet@surpluszorg.nl 06-20362145 Geertruidenberg Lieke v.d.kerkhof Lieke.vande.kerkhof@trema.org 0183408444 Gilze Rijen Toos v. Hoek/Karin Glorius zorgdadviseurs@vita-zorg.nl 06-22525736 Olga van Gils olga.van.gils@thebe.nl 06-46746302 Oosterhout Daan van Delden dementieconsulent@dementie-oosterhout.nl 06-52508661 Werkendam + Woudrichem Annemarie de Vrieze annemarie.de.vrieze@trema.org 018-3408444 Hoofdzaak nummer 63 pagina 8
Nieuwe folders Zes Alzheimercafé s in Breda en omstreken Alle info op de volgende pagina s In de regio Breda en omstreken zijn er nu vijf Alzheimer Café s: Het Alzheimer café is een ontmoetingsplaats voor mensen met dementie en hun partners, familieleden, hulpverleners en iedereen die belangstelling heeft en zich betrokken voelt bij dementie. Het Alzheimer Cafe valt niet meer weg te denken. Er zijn inmiddels 200 Alzheimer cafés in Nederland die allemaal druk bezocht worden en in een grote behoefte voorzien. Alphen-Chaam- Baarle-Nassau, Breda, Etten-Leur, Oosterhout en Woudrichem. Per januari opent ons zesde Café voor de gemeenten Drimmelen en Made. U vindt op blz 10 en 11 de programma s per café voor de komende maanden. Raadpleeg voor meer bijzonderheden telkens ook de mededelingen in de plaatselijke en/of de regionale media. Meer informatie kunt u vinden op www.alzheimer-nederland.nl en op www.dementiezorg.nl Feestmaand Veel kaarten worden nu ontvangen met geluk, met voorspoed en met vree. Ik denk dan bij mezelf wat moet Marijke daar nou mee Wat is geluk als je het niet beseft? Wat is vree als je niet weet dat het Kerstfeest is? Wat is voorspoed in dit stadium? Is mijn twijfel dan zo mis? Nieuwe informatiefolders zijn op te vragen bij Alzheimer Nederland: www.alzheimer-nederland.nl of tel 0800-5088 Was mijn twijfel maar misplaatst, zodat al die wensen groot of klein iets voor haar konden gaan betekenen Dat zou toch werkelijk fantastisch zijn! Maar de waarheid is soms hard, wij moeten haar node accepteren. Voor haar geen Zalig Nieuwjaar, dit proces is door niemand meer te keren. Uit: Langzaam Afscheid van Joop van den Broek Hoofdzaak nummer 63 pagina 9
Programma Alzheimer Café s Breda (altijd op maandag) Onverwachte wijzigingen voorbehouden 19.00-21.30 uur De Breedonk Maandag 7 januari Wat zijn de eerste signalen Een mantelzorger vertelt uit eigen ervaring wat de eerste signalen van dementie waren en welke impact dit had op de thuis-sistuatie. Woon-zorgcentrum De Breedonk, Willem v Oranjelaan 17, Breda Maandag 4 februari De contacten met de huisarts Een huisarts zal deze avond een toelichting geven over hoe hij omgaat met de eerste dementie-signalen bij een patiënt en welke ondersteuning de huisarts kan bieden. Maandag 4 maart Dagbehandeling? Dagverzorging? Ontmoeting? Er zijn verschillende mogelijkheden voor dagbesteding en opvang voor thuiswonende mensen met dementie. Wat zijn die verschillen. Hoe kunt u er gebruik van maken. Hoe moet het worden geregeld. Chaam (altijd op maandag) Onverwachte wijzigingen voorbehouden Woon-zorgcentrum De Geerhof Withagen 54, Chaam chaam 19.00 uur 21.30 De Geerhof 7 Januari 2013 De directe omgeving en Dementie Dementie is een aangrijpende aandoening niet alleen voor de dementerende zelf maar ook voor de directe omgeving. Wat kan er veranderen? Hoe ga je met de veranderingen om? Wat kunnen de gevolgen voor het dagelijks leven zijn? Hoe vergaat het de (klein)kinderen? Een ervaringsdeskundige vertelt haar ervaringen. 4 Februari 2013 Alzheimer en andere vormen van Dementie Is de ziekte van Alzheimer het zelfde als dementie? Is dementie erfelijk of ontstaat het door ongezond leven? Welke vormen zijn er eigenlijk en hoe is het verloop? Wat gebeurt er in de hersenen? Een geriater is gastspreker. 4 Maart 2013 Bang, boos en in de war Dement worden is zeer ingrijpend. Niet alleen voor de persoon zelf maar ook voor de personen in de directe omgeving. Opeens moet de deur op slot! Geld raakt zoek, er gebeuren rare dingen. Mensen voelen zich bedreigd en bestolen. Wat is er aan de hand? Hoe kan je voor rust en veiligheid zorgen? Een psycholoog is gastspreker. Etten- Leur (altijd op donderdag) Onverwachte wijzigingen voorbehouden 19.00-21.30 uur Het Anbarg Woon-zorgcentrum Het Anbarg Nassaulaan 1, Etten-Leur Donderdag 17 januari Beslissingen rond het levenseinde Specialist ouderengeneeskunde, Annemarie den Dulk, van Avoord probeert helderheid te verschaffen over begrippen als palliatieve sedatie, palliatieve zorg en euthanasie. Kan het lijden in de laatste levensfase verlicht worden en zo ja, hoe? Donderdag 21 februari Mantelzorgondersteuning en respijtzorg bij dementie Mantelzorgers spelen een belangrijke rol in de zorg voor mensen met dementie. Overbelasting komt al snel om de hoek kijken. We gaan hierover in gesprek met Arjan Koreman, consulent mentelzorg van HOOM. Donderdag 21 maart Ergotherapie aan huis. Wat houdt deedomah-methode in? Mensen met dementie hebben vaak moeite met de dagelijkse bezigheden. Dat is slecht voor het gevoel van eigenwaarde. De ergotherapie kan mantelzorgers samen met hun demente partner de juiste aanwijzingen geven en manieren leren om het geheugenverlies te compenseren. Hoofdzaak nummer 63 pagina 10
Programma Alzheimer Café s Oosterhout (altijd op maandag) Onverwachte wijzigingen voorbehouden 19.00-21.30 uur Buurthuis De Slotjes Maandag 28 januari Het niet pluis gevoel Dementie begint met het niet pluis gevoel. Is het gewone vergeetachtigheid die hoort bij de leeftijd of is het dementie? Over dit onderwerp gaan we in gesprek met een huisarts. Buurthuis De Slotjes Slotjesveld 15 Oosterhout Maandag 25 februari Verschillende vormen van dementie Wat is dementie precies? Is t hetzelfde als de ziekte van Alzheimer? Wat gebeurt er in de hersenen en wat voor gevolgen kan dementie hebben voor het dagelijks leven? Maandag 25 maart Een ervaringsdeskundige vertelt Voor mantelzorger van een dementerende kies je niet maar dat word je vanzelf. Het sluipt erin en het kan je uitputten. Om goed voor een ander te kunnen zorgen moet je eerst goed voor jezelf zorgen! Woudrichem (altijd op maandag) Onverwachte wijzigingen voorbehouden 19.00-21.30 uur De Lemmenskamp Woon-zorgcentrum De Lemmenskamp Weth. de Joodestraat 2 Woudrichem Maandag 21 januari Maandag 18 februari Maandag 18 maart Wat is dementie Omgaan met dementie Ervaringen in beeld gebracht met de Alzheimer experience Een nieuw Alzheimer Café voor gemeenten Drimmelen en Moerdijk (Elke derde dinsdag van de maand van 19.00 21.30 uur, op wisselende lokaties) Onverwachte wijzigingen voorbehouden De Wijngaerd Cyclaamstraat 2a Made Bibliotheek Kasteelweg 3 Zevenbergen drimmelen moerdijk Bibliotheek in Zevenbergen Dinsdag 15 januari Wat kan het Alzheimercafé voor u betekenen? Alzheimer Nederland zorgt dat u niet vergeten wordt. Een medewerker van Alzheimer Nederland is spreker deze avond. Siem van Baal zorgt voor muzikale omlijsting. De Wijngaerd in Made Dinsdag 19 februari Het niet pluis gevoel Heeft u vragen of zorgen over dementie? Wijkverpleegkundige Carien Ooijen van Thebe bespreekt de eerste verschijnselen van dementie Bibliotheek in Zevenbergen Dinsdag 19 maart Een snelle diagnose is belangrijk Waarom een onderzoek? Dementie, wat nu? Dementieconsulent Jos Gorissen gaat in op het onderzoek en de hulpmogelijkheden die er zijn. Hoofdzaak nummer 63 pagina 11
Lezingen Kleine berichtjes Bestuursleden van onze afdeling zijn graag bereid op bijeenkomsten van verenigingen, ouderenbonden en dergelijke een lezing over dementie te verzorgen. Een mailtje naar potgieser@casema.nl en we nemen contact met u op. Kosten zijn er niet aan verbonden, wel laten wij een collectebus rondgaan. Ouderenbemiddeling: persoonlijke zorg op maat Sinds september bestaat een nieuw bureau voor zorg op maat voor ouderen. De Ouderenbemiddeling in Prinsenbeek fungeert als aanvulling op praktische zorg die familie, mantelzorg en thuisorganisaties niet kunnen verlenen. Hierdoor wordt langer zelfstandig blijven wonen mogelijk. Medewerkers van De Ouderenbemiddeling zorgen voor helpende handen, voor kleine klusjes, boodschappen, wandelingen door het park of licht huishoudelijk werk tegen een vast tarief. De Ouderenbemiddeling zorgt voor zorgvuldig screenen en selecteren van zorgverleners. Klanten kunnen zelf bepalen welke hulp het beste bij hen past, waardoor ze langer in de vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. Voor meer informatie kan men terecht bij Wendy Sanner-Bakx, oprichter van De Ouderenbemiddeling Tel. 076 541 91 03 wendy@ouderenbemiddeling.nl. Bestuur en vrijwilligers van de afdeling Breda en omstreken wensen u gezellige feestdagen toe en een goed 2013 Alzheimertelefoon 24 uur per dag bereikbaar voor al uw vragen: 0800 5088 Hoofdzaak gratis bij u in de bus Ja, ik wil graag: 0 voortaan gratis de Hoofdzaak thuis ontvangen Ja, ik help mee en wil graag: 0 de Afdeling Breda en omstreken praktisch ondersteunen bij activiteiten 0 meehelpen met de collecte van Alzheimer Nederland Naam en voorletters:...m / v Adres... Postcode.. Woonplaats Datum... Handtekening Deze coupon insturen naar: Postbus 1802 4801 BV Breda Er is een goede website, waarop u alles kunt vinden over dementiezorg binnen onze regio. Een bezoekje op die site is zeker de moeite waard. www.dementiezorg.nl Hoofdzaak nummer 63 pagina 12