LANGE TERMIJN GEVOLGEN VAN FAMILIECOMPLEXITEIT IN DE JEUGD

LANGE TERMIJN GEVOLGEN VAN FAMILIECOMPLEXITEIT IN DE JEUGD Matthijs Kalmijn, Katya Ivanova, Ruben van Gaalen, Suzanne de Leeuw, Kirsten van Houdt, Maaike Hornstra NVD/CBS Seminar over Familiecomplexiteit, 17 oktober 2018

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 2 NIEUWE VRAGEN Wat zijn de gevolgen van het opgroeien in complexe gezinssituaties voor de volwassenheid? Focus op volwassen kinderen van 25-35 jaar Transities naar volwassenheid Een bijzondere generatie (geboren in de jaren 80)

EEN NIEUWE STUDIE Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 3

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 4 INNOVATIEVE ELEMENTEN Oververtegenwoordiging van mensen opgegroeid in complexe gezinnen Geavanceerde registersteekproeven Beide perspectieven: zowel kinderen als hun ouders Systematische metingen van alle ouderfiguren en alle kindsoorten

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 5 VELDWERK EN RESPONSE Kinderen Steekproef = 11,072 CAWI en CAPI Totale respons = 62.3% N = 6,485 Ouders Steekproef = 24,630 CAWI en PAPI Totale respons = 38.0% N = 9,325

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 6 EERSTE RESULTATEN A. Informatie over gezinsstructuur B. Ouder-kind relaties vanuit kind bezien C. Ouder-kind relaties vanuit ouder bezien N.B. Kinderen van 25-35 jaar in 2017

A. GEZINSSTRUCTUUR Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 7

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 8 Burgerlijke staat ouders in jeugd 17,7 Gescheiden Verweduwd 2,7 2 Nooit bij elkaar Gehuwd/samenwonend 77,7

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 9 Woonsituatie in jeugd na scheiding ouders 27,8 Bij moeder Bij vader Wisselend/anders 8,3 63,6

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 10 Stiefouders in jeugd Percentages voor alle kinderen uit gescheiden gezinnen 70 60 57,5 50 51,5 44,6 40 30 20 21,7 10 0 stiefmoeder in jeugd met stiefmoeder gewoond stiefvader in jeugd met stiefvader gewoond

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 11 Duur van samenwonen 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 met moeder (gescheiden) met stiefmoeder (als mee gewoond) met vader (gescheiden) met stiefvader (als mee gewoond)

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 12 B. RELATIES VANUIT KIND BEZIEN 1. Kind - gehuwde/samenwonende ouder 2. Kind - gescheiden ouder 3. Kind - stiefouder GESCHEIDEN GEZINNEN INTACTE GEZINNEN Apart voor vaders en moeders Stiefouders nog bij de bio ouder

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 13 Hechtheid relatie volgens kind 100% 90% 80% 70% 3,8 11,4 48,2 6,5 30,9 24,0 60% 50% 40% 30% 81,6 72,6 72,4 20% 42,8 43,1 10% 19,0 0% gehuwde moeder gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader hecht neutraal niet hecht

Schaal voor hechtheid Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 14 70 Mate van hechtheid en duur 60 50 40 30 20 10 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Tijd die het kind met de ouder heeft gewoond punt lijn

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 15 De rol van duur gehuwde moeder gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader 0 10 20 30 40 50 60 70 Geobserveerd Bij 18 jaar samen

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 16 De rol van duur gehuwde moeder gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader 0 10 20 30 40 50 60 70 Geobserveerd Bij 18 jaar samen

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 17 De rol van duur gehuwde moeder gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader 0 10 20 30 40 50 60 70 Geobserveerd Bij 18 jaar samen

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 18 De rol van duur gehuwde moeder gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader 0 10 20 30 40 50 60 70 Geobserveerd Bij 18 jaar samen

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 19 Aantal ouderfiguren & aantal hechte ouderkind relaties 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 Gehuwd/samenwonend (potentieel) Gehuwd/samenwonend (gerealiseerd) Gescheiden (potentieel) Gescheiden (gerealiseerd)

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 20 Face-to-face contact (%) 100 90 80 94 84 92 79 70 60 50 40 39 51 30 20 21 15 10 0 1 gehuwde moeder 4 gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader wekelijks/maandelijks minder dan maandelijks nooit kent ouder niet 1 6 5

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 21 60 Conflicten met ouders 50 40 30 20 10 0 gehuwde moeder gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader vaak soms

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 22 90 Helpen bij verzorgen kleinkinderen 80 70 60 50 40 30 20 10 0 gehuwde moeder gescheiden moeder stiefmoeder gehuwde vader gescheiden vader stiefvader vaak incidenteel

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 23 40 Hoe stiefouders worden gezien (als mee gewoond) 37,2 35 30 25 21,5 24,3 20 17,5 15 10 10,8 5 2,6 0 beschouwt hem/haar als 'echte' vader/moeder (%) noemt ouder "vader/moeder" (%) noemt ouder "stief" (%) stiefmoeders stiefvaders

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 24 C. RELATIES VANUIT OUDER BEZIEN

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 25 60 Gescheiden ouders: Relatie met kinderen 55,6 50 40 30 26 20 10 9,7 3,7 0 Kinderen erg gemist (%) Door scheiding verwaterd (%) moeders vaders

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 26 40 Gescheiden ouders: Relatie met elkaar 38 35 34 34 30 25 27 24 20 18 15 10 14 12 5 0 geen contact relatie niet goed relatie neutraal relatie goed moeders vaders

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 27 80 70 Stiefouders: Relaties met kinderen 71,4 60 50 48,2 40 37 30 20 18 10 0 Stiefkinderen zijn 'eigen' kinderen (%) Opvoeden stiefgezin was zwaar (%) stiefmoeders stiefvaders

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 28 90 80 70 60 50 40 Stiefouders: Relaties met andere ouders 83 72,1 49,3 33,1 30 20 10 0 Geaccepteerd door biologische ouder in andere huishouden (%) stiefmoeders stiefvaders Gesteund door partner (%)

Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 29 CONCLUSIE Jong-volwassenen (25-35) die een scheiding meemaakten in de jeugd hebben minder hechte relaties met ouders Effect scheiding: vooral vaders Effect stief : vooral moeders Niet meer conflicten met stiefouders Veel heterogeniteit in geval van familiecomplexiteit

www.familycomplexity.eu Kalmijn, NVD/CBS, 17 oktober 2018 30