Does it matter how they matter? Jongeren uit NSG over hoe zij merken dat ze belangrijk zijn voor ouders en hun nieuwe partners.
|
|
- Frans de clercq
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Does it matter how they matter? Jongeren uit NSG over hoe zij merken dat ze belangrijk zijn voor ouders en hun nieuwe partners. Auteur: Sofie Maes i.s.m. Prof. A. Buysse en Prof. P. Rober Onderzoeksvraag Wanneer ouders uit elkaar gaan, is dit slechts een eerste stap in een hele reeks mogelijke transities die het gezin vanaf dan kan doormaken. De kans is relatief groot dat de betrokken kinderen zullen deel uitmaken van een Nieuw Samengesteld Gezin (NSG) waarbij zowel moeder als vader een nieuwe partner kunnen hebben. Een vorige Factsheet leerde ons dat het voor jongeren belangrijk is een verschil te maken (Eng: mattering) tijdens de scheiding, ander onderzoek concludeerde reeds dat het gevoel te 'matteren' in relaties belangrijk is voor het algemeen welzijn van adolescenten. In deze factsheet wordt onderzocht of en hoe adolescenten in een NSG merken dat ze belangrijk zijn voor hun eigen ouders en voor de partners van hun ouders. De onderzoeksvragen waren: (1) Op welke concrete manieren merken adolescenten dat ze belangrijk zijn voor ouders en stiefouders, (2) Verschillen deze concrete manieren tussen ouders en stiefouders? Beschrijving Project Het Ipos project beoogt scheidingstrajecten te optimaliseren met als doel de levenskwaliteit van gezinnen tijdens en na een scheiding te verhogen. In deze deelstudie van het Ipos-project werd een aparte groep jongeren gerecruteerd via 2 grote secundaire scholen in Oost-Vlaanderen en met behulp van mond-tot-mond reclame. De groepsinterviews met jongeren uit nieuw-samengestelde gezinnen werden georganiseerd op school of in een lokaal van de universiteit. Steekproef Deze kwalitatieve studie omvatte 8 groepsinterviews met in totaal 33 deelnemende adolescenten tussen 11 en 16 jaar oud: 4 groepen met jongens van dezelfde leeftijd bij
2 elkaar en 4 groepen met meisjes van dezelfde leeftijd bij elkaar. Zowel jongeren die pas recent deel uitmaakten van een NSG als jongeren uit reeds gevestigde NSG, namen deel aan het onderzoek. De tijd sinds de scheiding van hun ouders varieerde van 2 jaar tot 14 jaar geleden (M= 7.38 jaar). De leeftijd op het moment van de ouderlijke scheiding varieerde van 9 maanden oud tot 11 jaar oud (M= 5.33 jaar). De gemiddelde tijd van samenleven met de partner van moeder was 5 jaar (range: 0.5 jaar tot 12 jaar), de gemiddelde tijd van samenleven met de partner van vader was 6.32 jaar (range: 2 jaar tot 14 jaar). Er was een zeer grote variëteit aan soorten verblijfsregelingen van de adolescenten in de verschillende groepen: van bijna nooit contact met één ouder en dus permanent bij de andere ouder en zijn/haar partner wonen tot zuiver verblijfsco-ouderschap, evenveel tijd bij moeder en haar partner als bij vader en zijn partner verblijven. Resultaten Een grondige analyse van de groepsgesprekken leert ons dat adolescenten wel degelijk merken dat ze 'matteren' naar zowel hun biologische ouders als de partners van die ouders, hun stiefouders. De manier waarop jongeren aanvoelen belangrijk te zijn, vertoont gelijkenissen tussen biologische ouders en stiefouders, maar ook verschillen. De thema's die beschreven worden, zijn diegene die door de adolescenten in de verschillende groepen naar voor gebracht werden. Het niet aan bod komen van een bepaald thema bij ouders of stiefouders, wil echter niet zeggen dat dit thema niet belangrijk zou (kunnen) zijn. Het wil enkel zeggen dat het in deze groepen niet expliciet aan bod gekomen is. Thema's die enkel aan bod kwamen in de context van biologische ouders, waren, 'zoeken van nabijheid', 'liefde', 'belangrijk zijn', 'meetellen' en 'prioriteit krijgen'. 'zoeken van nabijheid'. Dit thema kwam vooral aan bod wanneer adolescenten spraken over hun niet-residentiële ouders. Adolescenten merken dat ze een verschil maken doordat deze ouders uitdrukken dat zij hen willen zien. Een 13-jarig meisje vertelde dat haar vader een verblijfsregeling wilde waarbij hij er zeker van kon zijn dat hij zijn dochter minstens één keer per week zou kunnen zien. Een 14-jarige jongen zei: "Mijn mama wil mij nooit weg voor een lange tijd, die wil maximum dat ik een tijdje weg ben, nooit zo voor twee of vijf weken ofzo." Het feit dat ouders hen missen en proberen contact houden wanneer adolescenten niet bij hen verblijven, geeft jongeren het gevoel een verschil te maken. 'liefde'. In de verschillende groepen kwam aan bod dat adolescenten merken dat ouders hen graag zien, ook al wordt dit niet altijd expliciet gezegd, zoals een 14-jarig meisje zei: "Allé ja bij mijn papa...wij zeggen nooit tegen elkaar dat we elkaar graag zien maar we weten dat wel". De fysieke uitdrukkingen van liefde (kus geven, knuffelen) is iets wat adolescenten vooral bij biologische ouders zien. In een groep jongens werd opgemerkt dat ze het vooral een teken van 'slijmen' zouden vinden, moesten stiefouders hen knuffelen. 'belangrijk zijn'. Adolescenten merken op dat ze belangrijk zijn voor hun ouders, soms omdat ouders dat expliciet gezegd hebben, soms weten ze het op een meer indirecte manier, bijvoorbeeld als een ouder speciaal tijd vrijmaakt om toch zeker op een
3 oudercontact aanwezig te kunnen zijn. Eén 15-jarige jongen had daarom de indruk niet zo belangrijk te zijn voor zijn vader: "ik vond dat eigenlijk wel spijtig dat mijn vader niet op de proclamatie was, want aléja, ik was tenslotte wel al 2 keer op die school blijven zitten en het was dan een keer de grote dag en dat hij er dan niet was ". 'meetellen'. Adolescenten merken na de scheiding op verschillende manieren op dat ouders met hen rekening willen houden, dit geeft hen het gevoel een verschil te maken. Jongeren spraken vooral over het feit dat hun mening gevraagd werd, zoals deze 14-jarige jongen: "zo ook als hij iemand tegenkomt of zo hé dan durft hij zo soms wel eens vragen van "wat vindt gij daarvan?" en zo. Onderzoeker: Ja hij vraagt uw mening? Jongen: Over bijna alles, zeker tegen mij, ons zussen iets minder, maar die denken ook op een andere manier. Ik en mijn pa denken echt over veel dingen hetzelfde zo. Die vraagt echt vaak mijn mening en die is ook over alle dingen echt heel open tegen mij." 'prioriteit krijgen'. In de verschillende groepen merkten adolescenten op dat hun ouders hen soms prioriteit geven boven de stiefouder of eventuele stiefkinderen. Vooral wanneer een ouder zijn kinderen verdedigt tegenover zijn/haar nieuwe partner, hadden jongeren het idee dat ze belangrijk waren voor die ouder, zoals dit 14-jarig meisje zei: "Mijn moeder zei zo van 'ja X [naam stiefvader], laat mij niet kiezen tussen mijn kinderen en u want ge weet sowieso dat ge gaat verliezen'. En sindsdien heeft hij nooit meer ruzie gemaakt met mij, met de kinderen of met mijn mama over de kinderen." Thema's die zowel aan bod kwamen in de context van biologische ouders als stiefouders, waren, 'aandacht', 'zorg' en 'samen activiteiten doen'. 'aandacht'. Het belang van aandacht krijgen van zowel biologische ouders als stiefouders werd in zowat alle groepen vermeld. Adolescenten merken op dat ouders willen luisteren naar hen, dat er interesse is voor wat gebeurt in hun leven. Een 14-jarig meisje vertelde over haar vader: "En gelijk als 'k just mijn rapport heb gehad, allé ja, hij krijgt dat thuis gestuurd van 't school, maar als hij weet dat 'k da gehad heb belt hij mij direct enzo." Zo ook bij stiefouders, doordat deze hen aandacht geven, merken adolescenten dat ze ook naar hen toe 'matteren', zoals dit meisje beschreef: "Maar zij moeide haar, maar zo op een goeie manier. Zo van 'en, gaat alles goed op school?' en van die dingen. En dan soms kan 't ambetant zijn van 'waar moeide gij u weeral mee?'. Maar soms kan 't zo zijn van 'ja kijk, ja 't gaat wel goed op school' enzo. Want mijn papa die keek daar nooit naar dus dat was dan wijs om zo ne keer te horen van 'ah, iemand is daarin geïnteresseerd buiten mijn mama."
4 'zorg'. In alle groepen kwam aan bod dat adolescenten merken dat ze belangrijk zijn voor hun ouders en stiefouders doordat deze voor hen zorgen. Dit gaat soms over zeer dagdagelijkse zaken als 'hij kookt voor ons' of 'ze koopt mij kleren'. Vooral biologische ouders hebben volgens de adolescenten zeer veel over voor hun kinderen, zoals deze 15-jarige jongen zei: "Mijn mama heeft redelijk veel over voor mij. Als we bijvoorbeeld ne keer iets moeten gaan halen of gaan doen, dan staat ze altijd klaar om mij te helpen. Voor mij eens te voeren of... Twee weken geleden was ik eens beroofd op straat. Ze hadden mij zo een paar meppen gegeven. M'n ipod en gerief enzo afgenomen. En ja, mijn mama had dan iets gepland die avond. Zo'n feestje. Ze heeft dat meteen afgezegd om met mij naar de dokter en de politie enzo te kunnen gaan." Vooral wanneer ouders geen zorg lijken te dragen voor hen (bijv. de schoolrekening niet willen betalen, geen eten koken) krijgen adolescenten de indruk dat deze ouder hen niet belangrijk vindt. Eveneens bij stiefouders, merken adolescenten op dat deze zich ook zorgen maken over hen, hen ook dingen kopen en koken voor hen. Zoals dit 14-jarig meisje beschreef: "Als mijn mama bijvoorbeeld laat moet werken en hij is er al, dan kookt hij voor mij, dan maakt hij dat ik eten heb. En dat er brood is voor mijn lunchpakket en zo van die dingen." 'samen activiteiten doen'. Zowel jongens als meisjes gaven in de verschillende groepen aan dat ze merken dat ze 'matteren' doordat ouders en stiefouder samen met hen activiteiten willen doen. Wanneer een biologische ouder tijd maakt om nog eens iets alleen te doen samen met zoon/dochter (bijv. samen gaan shoppen), leiden adolescenten hieruit af dat ze ertoe doen voor die ouder. Vooral in de groepen van de jongens kwam naar voor dat activiteiten samen met de stiefouder ervoor kunnen zorgen dat ze het gevoel krijgen een verschil te maken. Een 13-jarige jongen beweerde zelfs dat door samen dingen te doen met de stiefouder, de relatie automatisch beter wordt. Thema's die enkel aan bod kwamen als teken van 'matteren' in de context van stiefouders, waren, 'beschouwt me als eigen kind', 'rekenen op elkaar', 'impliciet matteren'. 'beschouwt me als eigen kind'. Sommige adolescenten vermeldden dat hun stiefouder hen beschouwt als een eigen zoon of dochter. In het geval van een 12-jarige jongen had zijn stiefmoeder letterlijk gezegd dat ze hem graag als haar eigen zoon had gehad; in andere gevallen leidden adolescenten dit af uit het gedrag van de stiefouder. Sommigen merkten echter duidelijk op dat hun stiefouder zijn/haar eigen kinderen voortrok, dit gaf hen het idee minder belangrijk te zijn voor die stiefouder. Zoals dit 12-jarig meisje zei: "Das zo precies alsof die denkt van 'ja oké, 'k heb u wel opgevoed, maar ge zijt mijn eigen kind niet' en allé ja, mijn halfbroer is dat wel dus ja... Onderzoeker: Gij hebt echt 't gevoel vanuit jouw persoonlijke ervaring dat die daar wel een onderscheid in maakt? Meisje: Ja." 'rekenen op elkaar'. Enkele adolescenten vermeldden dat ze merken dat ze ertoe doen voor hun stiefouders doordat ze op hem of haar kunnen rekenen (bijv. 'wil me helpen bij mijn
5 huiswerk', 'brengt mij naar school') of dat de stiefouder soms zelf beroep doet op hen. 'impliciet matteren'. Enkele adolescenten vermeldden dat ze wel voelden dat ze belangrijk waren in het leven van de stiefouder, maar ze konden niet echt vertellen hoe ze dat precies konden merken. Een 15-jarige jongen zei dat hij dacht belangrijk te zijn voor zijn stiefmoeder omdat zijn stiefmoeder elke dag thuis aanwezig is en er is voor hem. Besluit Uit de resultaten van dit onderzoek met adolescenten uit NSG, kunnen we besluiten dat jongeren op verschillende concrete manieren merken dat ze belangrijk zijn voor biologische ouders en stiefouders. Vooral het krijgen van voldoende aandacht, zorg en het samen doen van activiteiten geeft adolescenten het gevoel te 'matteren' naar zowel biologische ouders als stiefouders. Mogelijke implicaties Dit onderzoek toont aan dat een focus op jongeren als actieve betekenisverleners zeer belangrijk is. Jongeren geven ons hier een kijk op hoe zij de wereld rondom hen, in dit geval de relatie met biologische ouders en stiefouder, interpreteren en ervaren. Ouders en jongeren kunnen aangemoedigd worden om bij zichzelf te onderzoeken hoe zij willen en kunnen 'matteren' naar elkaar. Kijken door een 'mattering'-bril kan professionelen helpen om aan de slag te gaan met NSG.
Rentezoekend Gedrag en Transfers bij Echtscheiding
0 Density.002.004.006.008 Rentezoekend Gedrag en Transfers bij Echtscheiding Auteur: Sietse Bracke i.s.m. Prof. K. Schoors en Prof. G. Verschelden Onderzoeksvraag Wordt rentezoekend gedrag gecompenseerd
Nadere informatieLANGE TERMIJN GEVOLGEN VAN FAMILIECOMPLEXITEIT IN DE JEUGD
LANGE TERMIJN GEVOLGEN VAN FAMILIECOMPLEXITEIT IN DE JEUGD Matthijs Kalmijn, Katya Ivanova, Ruben van Gaalen, Suzanne de Leeuw, Kirsten van Houdt, Maaike Hornstra NVD/CBS Seminar over Familiecomplexiteit,
Nadere informatieTijdens het ontbijt kan mijn mama de klastitularis al een beetje leren kennen nog voor dat ze naar het oudercontact komt.
Ik vind het wel goed dat er zo iemand tussen de leerkrachten en de mensen is. Ik zeg het, ik heb dat nergens in geen andere school gezien. Het is beter om dit te hebben want ouders voelen zich beter hierdoor.
Nadere informatieUtrecht, maart Rutgers Arthur van Schendelstraat MJ Utrecht Postbus GA Utrecht
Arthur van Schendelstraat 696 3511 MJ Utrecht Postbus 9022 3506 GA Utrecht +31(0)30 231 34 31 office@rutgers.nl www.rutgers.nl www.rutgers.international Utrecht, maart 2017 BIC ABNA NL 2A IBAN NL18 ABNA
Nadere informatieDe stappendans van oplossingsgericht werken Voorbeeld van een onlinegesprek
De stappendans van oplossingsgericht werken Voorbeeld van een onlinegesprek Onderstaand gesprek illustreert de beweeglijkheid van het oplossingsgericht werken. De kleuren geven de bewegingen aan in het
Nadere informatieWorkshop Gedeeld ouderschap na scheiding Inzichten uit het onderzoek Scheiding in Vlaanderen. 20 maart 2013 Raadzaal Faculteit Sociale Wetenschappen
Workshop Gedeeld ouderschap na scheiding Inzichten uit het onderzoek Scheiding in Vlaanderen 20 maart 2013 Raadzaal Faculteit Sociale Wetenschappen Inleiding Scheiding in Vlaanderen onderzoek Team van
Nadere informatieActiviteit 4: gezinnen in alle maten en vormen.
Activiteit 4: gezinnen in alle maten en vormen. Ontwikkelingsdoelen Nederlands: 2.2 Mens en maatschappij: 2.3 Materiaal prentenset diverse gezinnen (ook in bijlage: bijlage 4.1) gezinsfoto s van de kinderen
Nadere informatieGespreksvoorbeeld rond uniek verloop of uitzondering
Gespreksvoorbeeld rond uniek verloop of uitzondering M = Michael White Melanie = therapeute waar Trudy & Peter al eerdere gesprekken mee gevoerd hebben; werkt in jeugdgevangenis waar Peter verblijft; Peter
Nadere informatieIPOS Eindcongres. Scheiden anders bekeken IPOS...
IPOS Eindcongres Scheiden anders bekeken IPOS... Een multidisciplinaire groep promotoren Ann Buysse, Johan Put, Peter Rober, Koen Schoors, Piet Taelman, Dirk Van de gaer, Gerd Verschelden Een enthousiast
Nadere informatieHoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden?
Hoe goed of slecht beleeft men de EOT-regeling? Hoe evolueert deze beleving in de eerste 30 maanden? Auteur: Ruben Brondeel i.s.m. Prof. A. Buysse Onderzoeksvraag Tijdens het proces van een echtscheiding
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieACHTERGRONDINFORMATIE GEZINSDIVERSITEIT
ACHTERGRONDINFORMATIE GEZINSDIVERSITEIT INHOUD Families in transitie, transities in families Facts & Figures: Wat weten we? Maatschappelijke context FiTTiF Goed Gezin(d) Projectdoelstellingen Toolbox Voorbeeld
Nadere informatieJongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens
Jongeren en Gezondheid 2010 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 2010 bestaat uit 10772 leerlingen van het vijfde leerjaar lager onderwijs tot het
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieLesbrief. Een goeie truc Marjan Berk
Lesbrief Een goeie truc Marjan Berk Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,
Nadere informatieLieve Marianne, Ik mis je, Papa. Gezocht: Kinderrechten. Groep 2: Lieve Marianne. Lieve papa,
Gezocht: Kinderrechten Groep 2: Lieve Lieve papa, Mama zei dat ik je een brief kon schrijven. Ik vond het een goed idee. Ik heb ook een tekening gemaakt, die staat op de achterkant. Hoe is het in de gevangenis?
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 1 Je ouders zijn ook maar mensen 11 2 Eerst ruzies, nu ook nog de scheiding 21 3 Dit is niet eerlijk! 31 4 Wat cijfers ons leren 41 5 En toen veranderde mijn wereld 51 6 Bij wie
Nadere informatieLees : Mattheüs 25:14-30
De gelijkenis van de talenten Lees : Mattheüs 25:14-30 Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieBoek 1 De jongen in de gestreepte pyjama
Boek 1 De jongen in de gestreepte pyjama Zakelijke gegevens: 1. Titel van het boek: De jongen in de gestreepte pyjama. 2. Het boek heeft geen ondertitel. 3. De auteur van het boek is John Boyne 4. Het
Nadere informatieOUDER? JUF / MEESTER?
7 Wat vraag je op een oudercontact? OUDER? JUF / MEESTER? 1. Kan ze goed rekenen? - Ja, wiskunde is geen probleem. Heeft ze veel vrienden? 2. Praat ze goed Nederlands? - Nee, alles is oké. Zijn er nog
Nadere informatieInhoud. Voorwoord voor ouders en begeleiders 11 Voorwoord voor kinderen 15 DEEL I. DE OUDERS VAN THOMAS MAKEN STEEDS MEER RUZIE 17
Voorwoord voor ouders en begeleiders 11 Voorwoord voor kinderen 15 DEEL I. DE OUDERS VAN THOMAS MAKEN STEEDS MEER RUZIE 17 I.1 RUZIES TUSSEN DE OUDERS 18 1. De ouders van Thomas maken ruzie 18 Dag 1, donderdag
Nadere informatie3 geheimen om je stiefgezin te redden. Marike Smilde
3 geheimen om je stiefgezin te redden Marike Smilde 1 Inhoud Leven in een stiefgezin is niet eenvoudig 3 Wie is Marike? 4 Welke problemen wil jij graag oplossen? 6 En wat gebeurt er als je niets doet??
Nadere informatieContactuur 8. Bijhorende lesbeschrijving en andere materialen vind je op volgende adressen:
Contactuur 8 Bijhorende lesbeschrijving en andere materialen vind je op volgende adressen: Handleiding: http://www.schoolenouders.be/files/oudercontact04file4d4a6beaa9fca Kopieerbladen: http://www.schoolenouders.be/files/oudercontact04file4d4a6beab3bf2
Nadere informatieJouw Belang Jouw ouders bespreken gezamenlijk over én met jou wat jouw belang is. Zodat jouw ouders
- Dit basis Kindplan kan als onderdeel worden ingevoegd in het ouderschapsplan of los worden gebruikt door ouders al dan niet met hulp van een professional - Ouders ga na de eerste afspraak met een professional
Nadere informatieInhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197
Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,
Nadere informatieReality Reeks - Verwerkingsopdrachten. Onder druk Geen uitweg voor Aïsha
Reality Reeks - Verwerkingsopdrachten Onder druk Geen uitweg voor Aïsha Lees blz. 5, 6, 7, 8 Wat denk je dat Aïsha wilde doen? Waarom is dat niet gelukt? Is het goed dat de deur van het dak altijd op slot
Nadere informatieBoekverslag Engels Stepmom door Maggie Rob
Boekverslag Engels Stepmom door Maggie Rob Boekverslag door een scholier 2078 woorden 25 april 2003 6,1 17 keer beoordeeld Auteur Maggie Rob Eerste uitgave 1998 Vak Engels 1. Zakelijke gegevens a. Auteur:
Nadere informatieBijlage interview meisje
Bijlage interview meisje Wat moet er aan de leerlingen gezegd worden voor het interview begint: Ik ben een student van de Universiteit van Gent. Ik wil met jou praten over schrijven en taken waarbij je
Nadere informatieWat is de levenskwaliteit bij mensen die een EOT-traject volgen? Hoe evolueert deze levenskwaliteit in de eerste 30 maanden?
Wat is de levenskwaliteit bij mensen die een EOT-traject volgen? Hoe evolueert deze levenskwaliteit in de eerste 30 maanden? Auteur: Ruben Brondeel i.s.m. Prof. A. Buysse Onderzoeksvraag Met als doel de
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieM i j n o u d e r s g a a n s c h e i d e n
M i j n o u d e r s g a a n s c h e i d e n W E R K B O E K E C H T S C H E I D I N G, S T E U N J E K I N D M I J N W E R K B O E K Dit werkboek is speciaal voor kinderen met gescheiden ouders. Er zijn
Nadere informatieBen jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!
Hallo!! Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw
Nadere informatieEchtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen. Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling
Echtscheiding en nieuw samengestelde gezinnen Invloeden op ouderschap en kinderontwikkeling Cruciale vragen Verschillen in psychisch welbevinden ts. personen uit gescheiden en nietgescheiden gezinnen?
Nadere informatieONVEILIGHEID OPHEFFEN
ONVEILIGHEID OPHEFFEN Renske van der Gaag Atze van den Bos Leonieke Boendermaker Lectoraat Kwaliteit en Effectiviteit in de Zorg voor Jeugd r.s.van.der.gaag@hva.nl a.h.m.van.den.bos@hva.nl 1 ONVEILIGHEID
Nadere informatieWat heb je ooit gedaan waarvan je spijt hebt?
1 Door agressief gedrag te vertonen, los ik jouw problemen op. Eens of niet eens? Je weet dat jouw vriendin op een Bangalijst staat( een lijst met de meest gemakkelijk verkrijgbare meisjes), je weet dat
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieVragende oogjes Een mondje dat zwijgt Alleen op een bankje En het grote gevoel van eenzaamheid
Wat doe je als grootouder wanneer je kleinkinderen een scheiding meemaken? Scheiding, Grootouders, Kleinkinderen Hilde Van Roeyen Als kleuterjuf kwam Hilde Van Roeyen van nabij in contact met kinderen
Nadere informatieNieuw gezin plan. Naam Geboren Biologisch kind van: . is hoofdopvoeder van..
Nieuw gezin plan Intentieverklaring: Deze intentieverklaring hebben we opgesteld omdat we graag willen dat we met respect voor elkaar en elkaars kinderen omgaan. We accepteren hierbij de bloedband tussen
Nadere informatieONGEWENST INTRUSIEF GEDRAG: EEN STUDIE NAAR DE ROL VAN RELATIEKENMERKEN BIJ GESCHEIDEN EX-KOPPELS.
ONGEWENST INTRUSIEF GEDRAG: EEN STUDIE NAAR DE ROL VAN RELATIEKENMERKEN BIJ GESCHEIDEN EX-KOPPELS. Auteur: Olivia De Smet i.s.m. Prof. A. Buysse Onderzoeksvraag Ongewenst intrusief gedrag houdt in dat
Nadere informatieWaar gaan we het over hebben?
Waar gaan we het over hebben? Onderwerp: Sommige meisjes zijn heel snel verliefd, andere meisjes zullen niet snel of misschien zelfs helemaal niet verliefd worden. Dit is bij ieder meisje anders. Wat gebeurt
Nadere informatieFaculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Academiejaar ste examenperiode DEEL UITMAKEN VAN EEN NIEUW SAMENGESTELD GEZIN:
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen Academiejaar 2010 2011 1 ste examenperiode DEEL UITMAKEN VAN EEN NIEUW SAMENGESTELD GEZIN: EEN BELEVINGSONDERZOEK BIJ 12- TOT 14-JARIGE JONGENS EN MEISJES
Nadere informatieDoelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap.
Activiteit: Impliciete Associatietest Doelstelling Testen of u onbewuste vooroordelen hebt ten aanzien van mannen en vrouwen in de wetenschap. Materialen Computer met internettoegang Werkmethodes De IAT
Nadere informatieVoor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02
Papahoorjeme_bw.indd 2 05-05-11 15:02 Papahoorjeme_bw.indd 3 05-05-11 15:02 Voor Indigo en Nhimo Tamara Bos Papa, hoor je me? met tekeningen van Annemarie van Haeringen Leopold / Amsterdam De liefste
Nadere informatieOp hun knieën blijven ze wachten op het antwoord van Maria. Maar het beeld zegt niets terug.
1950 Het huilende beeld De zon schijnt met hete stralen op het kleine dorpje. Niets beweegt in de hitte van de middag. De geiten en koeien slapen in de schaduw. De blaadjes hangen stil aan de bomen. Geen
Nadere informatieLesbrief. De familieblues Yvonne Kroonenberg
Lesbrief De familieblues Yvonne Kroonenberg Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief
Nadere informatieGezinshuis Vreugdevol
Gezinshuis Vreugdevol Jan, Liezeth, Jesse, Ruben, Anne-Ruth, Timo en Jessey Een gewoon gezin met 5 kinderen, waarvan 2 kinderen met een verstandelijke beperking en autisme. De kinderen wonen permanent
Nadere informatie5,5. Verslag door Silvana 935 woorden 29 oktober keer beoordeeld. Nederlands. Opdracht 5.1 Over het boek en de schrijver
Verslag door Silvana 935 woorden 29 oktober 2017 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Opdracht 5.1 Over het boek en de schrijver En Prozac is mijn paracetamol is geschreven door
Nadere informatieKikkertje en de geheime schatkistjes
Kikkertje en de geheime schatkistjes VOORWOORD Fibromyalgie informatie brochure Elske Gijbels-Schaap (2015 ) 0 Voorwoord : Deze brochure is onderdeel van een reeks brochures die omtrent Fibromyalgie zijn
Nadere informatieChecklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft
Checklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft Vul afzonderlijk van elkaar allebei de vragen in. Bij elke vraag moet je een antwoord kiezen. Als je niet kunt kiezen, kies dan het
Nadere informatieJongeren en diversiteit in gezinsvormen. Kim Bastaits, Universiteit Antwerpen
Jongeren en diversiteit in gezinsvormen Kim Bastaits, Universiteit Antwerpen In welke gezinnen groeien kinderen op? Kinderen geboren buiten huwelijk Bron: FOD Economie 4 Scheiding: belangrijke transitie
Nadere informatieWat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.
Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen
Nadere informatieTed van Lieshout Floor van de Ven, H3G, Uitgeveri Plaats Jaar uitgave en druk Aantal bladzijdes Genre Inhoudsopgave Samenvatting
Boekverslag door F. 1662 woorden 8 juni 2016 7 7 keer beoordeeld Auteur Ted van Lieshout Genre Psychologische roman, Jeugdboek Eerste uitgave 1996 Vak Nederlands Gebr. Ted van Lieshout Floor van de Ven,
Nadere informatieKinderen uit nieuwe gezinnen Een hulpmiddel bij de opmaak van een Schoolplan Nieuwe Gezinnen
Kinderen uit nieuwe gezinnen Een hulpmiddel bij de opmaak van een Schoolplan Nieuwe Gezinnen Ludo Driesen Ludo Driesen is klinisch psycholoog en gedragstherapeut. Hij is werkzaam in het CGG/LITP Campus
Nadere informatieKorte quiz. 1. Een heel stoere knul of meid. 2. Het stuk ongedierte dat. 3. Iemand met dezelfde ouders. 4. Dat varken dat graag alle
2 Korte quiz Een broer/zus is: 1. Een heel stoere knul of meid. 2. Het stuk ongedierte dat je steeds lastigvalt. 3. Iemand met dezelfde ouders als jezelf. 4. Dat varken dat graag alle aandacht heeft. 5.
Nadere informatiePannenkoeken met stroop
Pannenkoeken met stroop Al een maand lang zegt Yvonne alleen maar nee. Heb je je best gedaan op school? Nee. Was het leuk? Nee. Heb je nog met iemand gespeeld? Nee. Heb je lekker gegeten? Nee. Heb je goed
Nadere informatieJongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens
Resultaten HBSC 14 Socio-demografische gegevens Jongeren en Gezondheid 14 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 14 bestaat uit 9.566 leerlingen van
Nadere informatieONDERZOCHT. Welke gevolgen kan een (echt)scheiding hebben voor kinderen?
ONDERZOCHT Welke gevolgen kan een (echt)scheiding hebben voor kinderen? Welke gevolgen kan een (echt)scheiding hebben voor kinderen? Ik ben ervan overtuigd dat het echt de moeite loont om dieper in te
Nadere informatieVoorwoord 11. Hoofdstuk 1. Scheiden doet lijden 15. Hoofdstuk 2. Hoe gaan kinderen om met de echtscheiding van hun ouders? 21
Inhoudstafel Voorwoord 11 Deel I. De echtscheiding verwerken 13 Joey lost het op 13 Hoofdstuk 1. Scheiden doet lijden 15 Het gezin van Rolf, Arianne en Eline, plots één grote chaos 18 Hoofdstuk 2. Hoe
Nadere informatieStudielessen voor 4-7 jarigen. HANDLEIDING
MIJN GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen. HANDLEIDING najaar 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente
Nadere informatieWat staat er in dit boekje?
Wat staat er in dit boekje? Informatie voor ouders (scheur t maar uit voor ze!) 7 Even uitleggen 11 Ik & Zo! Dit ben ik! 15 Ik & Zo! Handig om te weten 17 Weekschema co-ouderschap 29 Planning weekenden,
Nadere informatieUitleg van het thema. De Bijbel wereldwijd
Uitleg van het thema De Bijbel wereldwijd Gedicht: Een Boek De buurvrouw heeft een mooi boek met allemaal mooie verhalen Ik wil ook graag zo één mama, ik zal het zelf betalen Verhalen over lang geleden,
Nadere informatieBoekverslag door een scholier 1899 woorden 27 september keer beoordeeld. Eerste uitgave 1997 Nederlands
Boekverslag door een scholier 1899 woorden 27 september 2006 6 13 keer beoordeeld Auteur Genre Caja Cazemier Jeugdboek Eerste uitgave 1997 Vak Nederlands Opdracht 1: 1 Onderwerp: Het onderwerp van het
Nadere informatieMijn rechten in de jeugdhulp. Mevrouwtje recht en haar familie
Mijn rechten in de jeugdhulp Mevrouwtje recht en haar familie Inhoud Inleiding... 3 1. Je moet hulp krijgen... 4 2. Ik beslis mee of ik hulp wil of niet... 5 3. Ik krijg uitleg... 6 4. Er is respect voor
Nadere informatieOver schulden gesproken
Over schulden gesproken Verhalen uit de praktijk Sandra van der Stege 8 Inleiding In Nederland zijn veel mensen met schulden. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft moeite om elke maand rond te komen. In de schulden
Nadere informatieEen Berbers dorp. Mijn zussen en ik mochten van mijn vader naar school. Meestal mochten alleen jongens naar school.
Een Berbers dorp Ik ben geboren en opgegroeid in het noorden van Marokko. In een buitenwijk van de stad Nador. Iedereen kent elkaar en altijd kun je bij de mensen binnenlopen. Als er feest is, viert het
Nadere informatieJongeren en Gezondheid 2014 : Socio-demografische gegevens
Jongeren en Gezondheid 14 : Socio-demografische gegevens Steekproef De steekproef van de studie Jongeren en Gezondheid 14 bestaat uit 9.566 leerlingen van het vijfde leerjaar lager onderwijs tot het zevende
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden
Boekverslag Nederlands Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden Boekverslag door een scholier 1675 woorden 5,8 42 keer beoordeeld 2 november 2001 Auteur Frederik van Eeden Genre Psychologische
Nadere informatieDit is een download bij het artikel Omdat je het kunt uit JOP COACH magazine, nr
Honger! (voor jonge kinderen) Drie kinderen lopen naar school. Opeens zien ze een heel rare man in oude kleren. Hij vraagt om een beetje geld voor eten. Natuurlijk schrikken de kinderen en denken ze aan
Nadere informatieTiresias Verdiepend materiaal in verband met armoede. Inleefspel: Zet een stap voorwaarts. Doelstelling:
Tiresias Verdiepend materiaal in verband met armoede Inleefspel: Zet een stap voorwaarts Doelstelling: Leerlingen ondervinden aan de hand van een inleefspel dat armoede een complex probleem is waar je
Nadere informatieLEVELS OF EMOTIONAL AWARENESS SCALE FOR CHILDREN (LEAS-C)
LEVELS OF EMOTIONAL AWARENESS SCALE FOR CHILDREN (LEAS-C) Naam Geslacht Jongen Meisje Leeftijd Leerjaar School Datum van vandaag.. /.. /. Richtlijnen Op de volgende pagina s worden verschillende situaties
Nadere informatieInhoud van deze lesbrief
Lesbrief bij Krokodillen in het gras van Ingrid Bilardie de Boer Voor groep 7 en 8 Inhoud van deze lesbrief - Thema s in het boek - Lesopzet - Doel van de les - Uitwerking - Bijlage: opdrachtenblad Thema
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Met mijn ogen dicht door Maren Stoffels
Boekverslag Nederlands Met mijn ogen dicht door Maren Stoffels Boekverslag door J. 1301 woorden 29 oktober 2016 5,2 31 keer beoordeeld Auteur Genre Maren Stoffels Jeugdboek Eerste uitgave 2010 Vak Nederlands
Nadere informatieGeachte aanwezigen en in het bijzonder de nabestaanden en directe collega's van de politiemensen die we op deze plek vandaag samen herdenken.
Tuin van Bezinning 8 juni 2017 Toespraak Michel Beekhuis Introductie Michel Nabestaande, broer, van een van de collega's die we hier herdenken. Tevens teamchef van Basisteam IJsselstreek, het gebied waar
Nadere informatieBijlage 3: Interview cliënt
Bijlage 3: Interview cliënt Zowel cliënt als een vader Hoeveel kinderen heb je? 3 kinderen. 1 zoontje en 2 dochters En hoeveel jaar zijn ze? Mijn dochters zijn 11 en 8 jaar. En mijn zoontje is 5 jaar.
Nadere informatieGrootouders in de scheidingsstorm reddingsboei en seingever?
Grootouders in de scheidingsstorm reddingsboei en seingever? Claire Wiewauters Pedagoge, psychotherapeute, onderzoeker 7/10/2014 1 De grootouders als betrokken partij Grootouders blijven de ouders van
Nadere informatieOnderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.
Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon
Nadere informatieRapport voor deelnemers M²P burgerpanel
Rapport voor deelnemers M²P burgerpanel Weergaven van publieke opinie in het nieuws en hun invloed op het publiek Dit rapport beschrijft de resultaten van een onderzoek over weergaven van publieke opinie
Nadere informatieThema 2 De Samenleving: samen of ieder voor zich?
Thema 2 De Samenleving: samen of ieder voor zich? Oefening 2 1. b. Alle mensen zijn anders en dat moeten we respecteren. 2 Han van Eijk - Leef Niemand hoeft alleen maar goed of slecht te zijn. Niemand
Nadere informatieWat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken
Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden
Nadere informatie2. Soort boek Het genre is drama, het boek gaat over Emma die dramatische dingen meemaakt, wanneer ze te weten
Boekverslag door een scholier 1884 woorden 20 februari 2007 7,5 32 keer beoordeeld Auteur Genre Caja Cazemier Jeugdboek Eerste uitgave 2001 Vak Nederlands A. BIBLIOGRAFIE Kid KIND Caja Cazemier, 05-09-1958
Nadere informatieJohannes 12:1-8 Dichtbij Jezus
Johannes 12:1-8 Dichtbij Jezus Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende powerpoint toe.
Nadere informatieZondag 28 juni 2015 Hem even aan te mogen raken
Zondag 28 juni 2015 Hem even aan te mogen raken Bij Marcus 5 : 21-43 Voor mensen met school-gaande kinderen nadert de zomervakantie. Hier in de kerk blijven al enige tijd wat meer stoelen leeg om dat dan
Nadere informatieActiviteit 01: Je gedachten en gevoelens 7. Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11. Activiteit 03: Acting out 16
Inhoud Activiteit 01: Je gedachten en gevoelens 7 Activiteit 02: De scheiding van je ouders overleven 11 Activiteit 03: Acting out 16 Activiteit 04: Schuld 22 Activiteit 05: Angst 26 Activiteit 06: Verdriet
Nadere informatieStaat op haalt een pilsje en neemt zelf een kopje thee Stilte
: zij 9 maanden zei hij, 9 maanden, hooguit 1,5 jaar Dat is 12 en 6 18 maanden. 1 keer zo veel ja een keer zo veel Best veel 9 maanden In 9 maanden baar je een kind In 18 2 Dat is wel veel Ja, dat is wel
Nadere informatieFamiliekwesties (respect voor diversiteit en privacy)
Familiekwesties (respect voor diversiteit en privacy) (Uit: Recht in de roos) Doel Elkaar beter leren kennen en begrijpen. Kennis maken met de vele verschillende of net dezelfde gewoontes en gebruiken
Nadere informatieEr was eens een gezin met zeven dochters. De zeven meisjes woonden met hun ouders een heel eind buiten de stad.
Er was eens een gezin met zeven dochters. De zeven meisjes woonden met hun ouders een heel eind buiten de stad. Een mooier huisje dan dat van de zeven dochters was er niet, het was er alleen een beetje
Nadere informatieHet onze Vader. Naam:
Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.
Nadere informatieIn de bijlage vind je de verhalen van Floris (16), Hiltje (13), Joshua (16) en Wietske (46). Ze komen uit het boekje Ik ben geliefd!
Het kwaad Verdieping: Persoonlijke verhalen Leeftijd: 13-16 Thema: Tijdsduur: 20+ min. In de verdiepingsfase ga je met de jongeren in op hun persoonlijke verhalen Duur: 30 minuten Nodig: twee verhalen
Nadere informatieVoorwoord voor ouders en begeleiders
Voorwoord voor ouders en begeleiders Waar gaat dit boek over? Dit is het Dagboek van Thomas, een jongen van 11 jaar van wie de ouders uit elkaar gaan. Thomas beschrijft en verwerkt dat ingrijpend gebeuren.
Nadere informatieKIDSCREEN 52-items. Een Europees onderzoek naar de gezondheid en het welzijn van kinderen & jongeren. Vragenlijst voor ouders
KIDSCREEN 52-items Een Europees onderzoek naar de gezondheid en het welzijn van kinderen & jongeren Vragenlijst voor ouders Page 1 of 8 Datum: Maand Jaar Beste ouders, Hoe gaat het met uw kind? Hoe voelt
Nadere informatieBoekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot
Boekverslag Nederlands Kaas door Willem Elsschot Boekverslag door een scholier 1890 woorden 23 augustus 2003 4,4 17 keer beoordeeld Auteur Genre Willem Elsschot Roman Eerste uitgave 1933 Vak Nederlands
Nadere informatieGroningen Matthias Sulin K3a
Groningen Matthias Sulin K3a Van onze school (Cs Vincent Van Gogh Salland) Zijn er ongeveer 60 leerlingen en docenten mee geweest naar een activiteit in Groningen genaamd De Rode Loper. Er waren Nederlandse
Nadere informatieLEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX.
LEERKRACHTGEDEELTE ACTIVITEIT HOE-FILE: HOE MAAK IK HET UIT? VAN LIEF NAAR EX. Omschrijving van de activiteit De leerlingen lezen tips over correct handelen als je het uitmaakt met je lief. Ze bespreken
Nadere informatieVan loslaten naar VERBINDEN: Hoe we mensen in rouw kunnen uitnodigen om verhalen te vertellen over wat hen dierbaar is.
Van loslaten naar VERBINDEN: Hoe we mensen in rouw kunnen uitnodigen om verhalen te vertellen over wat hen dierbaar is. Anik Serneels Klinisch psychologe, relatie- en gezinstherapeute, specialisatie narratieve
Nadere informatieEerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.
juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers
Nadere informatieRobby in de soep! Haal Robby uit de soep!
Robby in de soep! Veel te veel kinderen in ons land leven in armoede. Ook bij jullie op school. Alle kinderen horen daar iets over te weten. Daarvoor ontwikkelden we de figuur van Robby, een jongen uit
Nadere informatieWebinar 5 maart Relaties en seks bij tieners: hoe reageer ik op seksuele situaties?
Webinar 5 maart 2018 Relaties en seks bij tieners: hoe reageer ik op seksuele situaties? Opbouw webinar Seksuele ontwikkeling Relaties en seksualiteit bij jongeren + jongeren aan het woord Praten over
Nadere informatieOuder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding
Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Voorwoord Erger je je ook wel eens blauw als je net je kind bent gaan halen bij je ex-partner? Voel je je ook machteloos als hij of zij beslissingen
Nadere informatie