versie 2 1 We beginnen dit hoofdstuk met een stukje theorie. Een dá~és forte of een dá~ésj lene? We kennen twee soorten punten in een letter: een punt die de medeklinker waarin hij staat, verdubbelt. Bijvoorbeeld:hrfyWIh- (hasj.sjie.rá). Deze punt heet een dá~és forte. We kennen ook een punt die de letter waarin hij staat een harde uitspraak geeft. Deze kan staan in de letters b g d k p t. (We gebruiken daarvoor het volgende onthoudwoord: BeGaDKeFaT.) Die harde uitspraak is goed hoorbaar bij de b k. Bijvoorbeeld: tywiar"b: (be.ré.sjiet). Deze punt noemen we een dá~és lene. Is de punt in ]B"h- een dá~és forte of een dá~és lene? De volgende regel geeft uitsluitsel: Een dá~és forte volgt altijd op een klinker; een dá~és lene nooit! Dus in ]B"h- is sprake van een dá~és forte, want hij wordt voorafgegaan door een a. De uitspraak is dus hab.bén. In hkfl:m-h- is de punt in de m een dá~és forte. De punt in de k een dá~és lene, want hij wordt voorafgegaan door een niet hoorbare sjewa. De uitspraak is dus: ham.mal.ká. Hier volgt nog een voorbeeld: hlfk- De dá~és in de eerste letter, de k is een dá~és lene, hij geeft een harde uitspraak. De eerste letter wordt dus uitgesproken als een "k". Onthoud: een dá~és in de eerste letter van een woord is altijd een dá~és lene! De dá~és in de tweede letter, de l, is een dá~és forte. Hij verdubbelt de letter. Het is een dá~és forte omdat hij volgt op een klinker nl. de "-". De uitspraak is dus: kal.lá.
versie 2 2 Opdracht 1 Geef de uitspraak van: $n:bi = yki = hlfodg:h- = aob = hbft:k:ae = ytiw:ai = ytiti = ydimfii = We vervolgen Genesis 29 weer! htew:mi si-y-^v-,oqmfh- yw"n:a-=lkf=tae ]bflf [ocaeyev- Onbekende woorden: [ocaeyev- = en hij verzamelde; [ca = verzamelen yw"n:a-=lkf= al de mannen van (hierover in deze les meer) si-y-^v- = en hij maakte, hsi = maken (De h is weer verdwenen!) htew:mi = een maaltijd Vertaling: En Laban verzamelde al de mannen van die plaats en maakte een maaltijd. lok (kol) of =lkf (kol) = elk, geheel, alle Let op! Ook de uitspraak van =lkf is kol. Want =lkf is altijd onbeklemtoond en de lettergreep is gesloten (begint en eindigt met een medeklinker). Onthoud! In een onbeklemtoonde, gesloten lettergreep spreken we de (f) uit als "o". Daarom spreken we,qfyf^v- uit als way.yá.qom, want de laatste lettergreep heeft geen klemtoon en is gesloten!
versie 2 3 Voorbeelden met =lkf ryiihf=lkf = de gehele stad,ywinfa_hf=lkf = alle mannen,oqmfh- yw"n:a-=lkf = alle mannen van de plaats,if=lkf = elk volk (zonder lidwoord!) (,if = volk),ifhf=lkf = geheel het volk (met lidwoord),ymiyfh-=lkf = alle dagen (,Oy = dag) wyai=lkf = iedereen hsfif = hij maakte, hij heeft gemaakt, soms: hij had gemaakt si-y-^v-= en hij maakte (de h is verdwenen) Een voorbeeld: doam: bou=h N"hI v: hsfif rwea_=lkf=tae,yhiolae ar: Y- v- En God zag al wat Hij gemaakt had, en zie, het was zeer goed. Het woordje rwea_ = waarvoor geldt Dus:hsfif rwea_=lkf=tae = letterlijk: alles waarvoor geldt Hij had het gemaakt = al wat Hij gemaakt had hn"hiv:: Ziet u de punt? Het is een dá~és forte (Ga na!) lkf : Ziet u de punt? Het is een dá~és lene (Ga na!) Hier is het volgende vers:.hfyle^a" aobyfv- vylfa" Htfoa ab"yfv- OTbI hafl"=tae xq-yiv- breie^bf yhiy:vyhiy:v- = het geschiedde; we lezen: yhiy:v-(way.ye.hie) breie^bf = breie^(avond) + bf (in de) = in de avond, s avonds ab"yfv- = en hij bracht. U ziet dat de klinker onder de b verschilt van aobyfv- Vertaling: En het geschiedde s avonds, dat hij zijn dochter Lea nam, en bracht haar naar hem; en hij ging tot haar in.
versie 2 4 Opdracht 2 "Lijntrekken" 1 en hij bracht [ocaeyev- 1 2 en hij zag si-y-^v- 2 3 en hij riep ar:y-v- 3 4 en het geschiedde hn"hiv: 4 5 en hij nam ab"yfv- 5 6 en hij ging / kwam xq- YI v- 6 7 en zie! yhiy:v- 7 8 en hij verzamelde aobyfv- 8 9 en hij maakte 10 zie hier ben ik Opdracht 3 Vertaal: lx"rf=tae boqi_y- bh-aeyev- _ hsfif rwea_=lkf=tae,yhiolae ar:y-v-,yniwf ib-we dob:i_y-v- ytiw:ai=tae hbfhf htew:mi si-y-^v- OTbI hafl"=tae xq-yivvylfa" Htfoa ab"yfv-,oqmfh- yw"n:a-=lkf=tae [ocaeyev-= breie^bf yhiy:v-
versie 2 5 ANTWOORDEN Opdracht 1 Geef de uitspraak van: $n:bi = bin.gá yki = kie hlfod G:h- = ha~.~e.do.láedol. aob = bo hbft:k:ae = èg.te.vá ytiw:ai = isj.tie ytiti = tit.tie ydimfii = im.má.die Opdracht 2 "Lijntrekken" 1-8, 2-9, 3-2, 4-7, 5-1, 6-5, 7-4, 8-6 Opdracht 3 Vertaal: lx"rf=tae boqi_y- bh-aeyev- = En Jacob had Rachel lief hsfif rwea_=lkf=tae,yhiolae ar:y-v- = En God zag al wat Hij gemaakt had.,yniwf ib-we dob:i_y-vytiw:ai=tae hbfhf htew:mi si-y-^v- OTbI hafl"=tae xq-yivvylfa" htfoa ab"yfv-,oqmfh- yw"n:a-=lkf=tae [ocaeyev- = En hij diende zeven jaren. = Geef mijn (huis)vrouw. = En hij maakte (bereidde) een maaltijd. = En hij nam zijn dochter Lea. = En hij bracht haar naar hem. = En hij verzamelde alle mannen van de plaats breie^bf yhiy:v- = En het geschiedde 's avonds