ISPO JAAR CONGRES 2011 Biomechanica en vervaardiging enkel voet orthese bij Cerebrale Parese Lichamelijk onderzoek Gangbeeld analyse, MRI, röntgen Algemene lichamelijke conditie Mobiliteit van heup,knie,en enkelgewrichten (contracture) Spierkracht slappe en spastische parese Spierlengte Ossale deformaties Stand afwijkingen door insufficiëntie ligamentum (correct of accept) Beenlengte verschil Afwijkingen aan bekken en/of wervelkolom 1
Lichamelijk onderzoek Uitkomst van het lichamelijk onderzoek en de wensen van de klant, zijn bepalend voor het type orthese Functie van de orthese Acceptatie, corrigeren, stabiliseren, redressie Type enkel en kniescharnieren Belasting op de orthese (welke grondstoffen) Plaatsen van de kappen Het toestaan of begrenzen gewrichts mobiliteit Mechanisme 3PP en GRF De drie mechanisme welke de orthopedisch technicus beschikbaar heeft Driepunts druk principe 3PP (three-point pressure principle) Grond reactie krachten (GRF) Het begrenzen of toestaan flexie of extensie 2
Biomechanica: 3 punts drukprincipe Toepassing van 3-punts drukprincipe voor correctie van voetdeformiteit Lichaam en orthese vormen een in zichzelf gesloten krachtensysteem. Het minimum aantal krachten in hetzelfde vlak gelegen om een effect te geven is drie (driepuntsdruk). Niet altijd is dit principe duidelijk te herkennen omdat soms meerder functies door de orthese vervuld moeten worden. 3-punts drukprincipe correctie deformiteit A. De krachten die tegengesteld werken aan F zijn samen even groot als F RF1 + RF2 = F B. De grootte van Rf + Rf is niet afhankelijk van de hoek van de misvorming RF1 = 50 RF1 = 25 F = 100 RF2 = 50 RF2 = 75 F = 100 3
Correctie bovenste spronggewricht 3-punts druk principe Bij plantairflexie stand Bij dorsaalflexie stand Correctie onderste spronggewricht 3-punts druk principe Correctie valgus stand valgus van de calcaneus talonaviculaire subluxatie voorvoet abductie 4
Correctie onderste spronggewricht 3-punts druk principe Correctie varus stand varus van de calcaneus voorvoet adductie voorvoet supinatie Correctie voorvoet stand 3-punts druk principe Correctie voorvoet abductie Correctie voorvoet adductie 5
Correctie genua valgus en/of varus stand Drie punts druk correctie bij genua valgus en/of varus Correctie hyper extensie van de knie 70 kg m 120,30 Nm Drie punts druk correctie bij hyperextensie van de knie 6
Samenvatting 3-punts druk principe EVO Correctie in het bovenste spronggewricht plantair of dorsaalflexiestand van de voet Correctie in het onderste spronggewricht valgus of varusstand van de calcaneus Correctie van de voorvoet abductie of adductie Correctie van de knie genua valgus of varus Correctie van de knie in flexie en/of hyperxtensie Biomechanica: grondreactie kracht Toepassing van grondreactie krachten ter correctie van het loop patroon Grondreactie noemen we drukkrachten Actie en reactie krachten staan loodrecht op het contactvlak Grondreactie zijn naar elkaar toe gericht langs dezelfde werklijn 7
Biomechanica: grondreactie kracht Interne grondreactie krachten Externe grondreactie krachten Principe grondreactie-orthese Interne grondreactie krachten Mediale opdruk: tegen deformatie van de middenvoet bij een Pes plano valgus Mediale opdruk: tegen deformatie van de middenvoet bij een Pes plano valgus Latarale opdruk: correctie van een pes varus adductus deformatie 8
Externe grondreactie krachten In het frontaal vlak genua varus en genua valgus. In het heup gewricht abductie en adductie In het sagitaal aanzicht geeft een dorsaalflexie stand van de EVO, knie en heupflexie In het sagitaal aanzicht geeft een plantairflexie stand van de EVO, knie en heupextensie Principe grondreactie-orthese Voor het bereiken van een extensiemoment in het sagittale vlak moet de lichaamvector altijd voor het rotatie moment van het kniegewricht liggen. Voorwaarden: Voldoende heup- en knie extensie is mogelijk Voldoende kracht van de heupextensoren tijdens lopen 9
Principe grondreactie-orthese Samenvatting grondreactie-orthese Interne grondreactie krachten bij EVO leveren direct krachten op onderbeen en voetskelet Externe grondreactie krachten bij EVO hebben direct effect op knie en heupgewricht Grondreactie krachten / drie puntscorrectie principe werken samen bij EVO 10
Het begrenzen of toestaan flexie of extensie Het beperken van de dorsaalflexie stabiliseerd de knie naar extensie Ook een effect wat onstaat op basis van de grondreactie krachten Enkel Voet Orthese bij kuitspier zwakte Doel: Afwikkeling over de voet realiseren in midstance naar terminal stance Belangrijk bij de evo keuze: dorsaalflexie stop in het enkel scharnier Anterior kap (indien mogelijk ivm voet grote) voetplaat moet rigide zijn (geen afwikeling toestaan) Goed opletten:!!! Bij intake goed opletten op valgus of varus vlucht van de voet. Scharnier moet voor de deformatie dorsaalflexie begrenzen. 11
Enkel Voet Orthese bij kuitspierzwakte Materialen Polyethyleen (PE) Toenemende sterkte materiaal Toenemende mate van vorm/standsafwijking aantasting spiergroepen Polypropyleen (PP) Thermohardende polymeren Pre-preg materialen 12
Orthese ontwerp Nieuwe ontwikkelingen Evo met carbonveer aan dorsale zijde Doel: in relatie met propulsie in terminal stance naar pre-swing. Onderzoek meerwaarde op het looppatroon en energie consumptie (VUMC/OIM/Otto Bock) 13
Nieuwe ontwikkelingen Evo met Neuro Swing enkelscharnier A B C Doel: natuurlijke afwikkeling voet bij kinderen met CP Test op kinderen met CP, looptype 4 (VUMC/OIM/ Fior & Gentz) Conclusie Indicaties voor orthese dienen tot stand te komen na uitgebreid, lichamelijk en gangbeeld onderzoek. Indien noodzakelijk aanvullend MRI en/of röntgen onderzoek. Goede kennis van de drie gepresenteerde mechanisme (3PP, GRF, Limiteren of toestaan van flexie of extensie) om tot juiste orthese ontwerp te komen. Goede kennis van de toegepaste grondstoffen en mechanische eigenschappen. 14