3 e j a a r g a n g n u m m e r 11 w w w. v e r t r e k n l. n l h e t m a g a z i n e v o o r w o n e n, w e r k e n e n l e v e n i n h e t b u i t e n l a n d koken op wereldniveau in Hongkong topchef richard Ekkebus wat kunnen emigranten en expats verwachten van kabinet-rutte ii DE dilemma s van columniste ebru umar toen en nu: van pillen in het westland naar paella in valencia deel 2 van Heer Bommel en de Pas-kaart E 6,50 ISSN 977-221128700-6 i interviews i reportages i onroerend goed i BP
voorwoord Emigratiekriebel Rond het jaar 2000 wilde ik niets liever dan in New York zijn. Het lukte in vier jaar drie keer om de overtocht te maken, met bij elkaar geschraapt geld. Manhattan bereiken was één ding. Er leven als een kosmopolitische citygirl een tweede. Mijn reisbudget was genoeg om elke dag een grote, gewone koffie, een bagel en een goedkope avondmaaltijd te kopen. Niks hippe restaurants of shoppen in Nolita. Blut of niet, ik voelde me helemaal thuis. Bij de derde trip had ik mijn cv mee, dat ik onder andere achterliet bij de CBS-toren, voor de toenmalige Amerikacorrespondent van RTL: Max Westerman. Hij reageerde met een vriendelijk mailtje, waarin hij vertelde dat hij alleen stagiaires aan kon nemen. En ik was net afgestudeerd met aspiraties om binnen afzienbare tijd wél een avondje cocktails te kunnen financieren. Terug in Nederland was er een leuke baan bij een televisieproducent. En daarna nog één. En toen stond er ineens een hele leuke man voor mijn neus. En er kwam een kindje. En daarna nog één. Snapt u waar dit naartoe gaat? Voor deze VertrekNL interviewde ik topchef Richard Ekkebus, die zijn internationale dromen wél heeft waargemaakt. Zijn restaurant in Hongkong heeft twee Michelinsterren en behoort volgens kenners tot de beste vijf van Azië. Hij kookte onder andere voor Beyoncé en Tiger Woods. Wat ik nog indrukwekkender vind: zijn mooie verhalen over zijn Zeeuwse, culinaire roots. En Ekkebus' enorme liefde voor zijn vak. Zelfs zijn zeer zeldzame vakanties staan in het teken van eten. Dan vliegt hij bijvoorbeeld met zijn vrouw naar New York voor een foodmarathon: 14 toprestaurants in 7 dagen. Met dromen over emigreren steek je geen oceaan over, maar man, wat is het soms even fijn om te doen Ondertussen sluit ik me in Haarlem vrijwel elke zaterdag even af van de gezinsdrukte om de restaurantrecensie in The New Yorker te lezen. Die stukjes zijn zo goed geschreven dat ik de excentrieke chefs voor me zie en de gerechten ruik en proef. Ik hoor geroezemoes en gelach van Woody Allen-achtige types en bekijk mysterieuze, bijzondere vrouwen. Met dromen over emigreren steek je geen oceaan over, maar man, wat is het soms even fijn om te doen. Dat is ook precies de reden waarom ik houd van schrijven voor VertrekNL. Ik reis een beetje mee met de mensen die ik interview en zie hun brede horizon. Zij zijn de doeners, waardoor ik door kan gaan met dromen. n H e l e e n R o n n e r j o u r n a l i s t V e rt r e k N L foto: peter beemsterboer MEI 2013 VERTREK NL 5
18 Speciale bijlage Als lezer van VertrekNL ontvangt u exclusief deze eerste uitgave van WereldMagazine eenmalig in gedrukte vorm Pagina 69 14 Column Boris Dittrich: Een Nederlander in het buitenland 16 Bed & Breakfast Marijke Mol runt een low budget B&B in Gambia 18 Coverstory Frisse wind of koude kermis? 27 Interview Topkok Richard Ekkebus: Dit is geen baan, maar een levenswijze 32 Nieuwe serie: Parttime emigreren Monique en Herman verdelen hun tijd tussen Nederland en Bulgarije 6 VERTREK NL MEI 2013
inhoud 27 48 40 34 Partners Henk Driessen en Rieky Jansen genieten van de rust en ruimte in Italië 38 Toen Drogist in Naaldwijk Nu Makelaar in Valencia 40 Onroerend goed Paardenparadijs in de Oostenrijkse Alpen 44 De immigrant Van Bulgarije naar Nederland 46 VertrekNL Ondernemersprijs Hoe staat het met de plannen van Larissa Dauben? 48 Dilemma s Ebru Umar 14 En verder... voorwoord 5 kortom 9 advies 25 vertrekhal 37 boeken 52 strip 55 emigratiewijzer 58 puzzel 63 lezersservice 65 volgende keer 67 MEI 2013 VERTREK NL 7
VertrekNL Ondernemersprijs 2014 Wie volgt Tim en Kim Otte op met het beste idee voor ondernemen in het buitenland? 16 volledige inzendingen telde de VertrekNL Ondernemersprijs 2012, de ene nog inspirerender en creatiever dan de andere. De deskundige jury hoopt voor 2014 op nog meer plannen en ideeën die meedingen naar de hoofdprijs ter waarde van 10.000,. Wacht dus niet langer en vertrouw uw droomidee over ondernemen in het buitenland toe aan het papier. Meldt u aan via www.vertreknl.nl/ondernemersprijs
kortom Meer emigratie leidt tot meer spookburgers De Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) telt volgens de laatste cijfers van eind 2012 maar liefst 427.304 spookburgers. Een spookburger is iemand die in de GBA geregistreerd staat onder VOW: vertrokken, onbekend waarheen. Het aantal spookburgers is de laatste jaren enorm toegenomen; volgens het CBS komt dit door de toegenomen emigratie. Het aantal spookburgers is in 2012 flink toegenomen, met bijna 10 procent ten opzichte van 2011, en met ruim 40 procent ten opzichte van 2007. Verklaringen voor de enorme stijging? Volgens het CBS ligt de stijging aan het feit dat 2012 een verkiezingsjaar was, in een dergelijk jaar wordt de GBA flink opgeschoond, bijvoorbeeld door het terugsturen van oproepkaarten. Hierdoor neemt het aantal spookburgers toe: mensen van wie onbekend is waarheen ze vertrokken zijn. Een andere verklaring voor de stijging is volgens het CBS het feit dat ook het aantal emigranten de afgelopen jaren flink is toegenomen. Los van de stijging is het aantal Nederlandse spookburgers ook op zichzelf vrij groot. Een verklaring daarvoor vormen wederom de emigranten. Een aantal van hen heeft hun vertrek naar het buitenland nooit officieel gemeld. Iets overigens waar geen sanctie op staat. Een andere verklaring voor het grote aantal Nederlandse spookburgers zijn personen die zonder melding om malafide redenen verhuizen naar een andere plek, vaak in Nederland zelf. Om deze laatste, wellicht frauderende groep in beeld te krijgen, werkt het ministerie van Binnenlandse Zaken inmiddels samen met tal van instanties (zoals verzekeraars, Belastingdienst en uitkeringsinstanties). Bron: Binnenlands Bestuur n Portugezen emigreren massaal naar Mozambique Dat Portugal bovengemiddeld te kampen heeft met de economische crisis is bekend. Dat de emigratiecijfers van Portugal daardoor toenemen, is ook al even bekend. Dat Mozambique vaak hoog op het lijstje van Portugezen staat, is nieuws. In hun bijna wanhopige zoektocht naar werk, richten veel Portugezen zich op het Mozambique, een land in Zuidoost-Afrika. Nog niet zo lang geleden was Angola de favoriet van de Portugese emigranten, maar aangezien de veiligheid in dat land in het geding is, kiezen meer en meer Portugezen voor Mozambique. Naar schatting verblijven er inmiddels circa 25.000 Portugezen. Harde cijfers die een goede indicatie bieden zijn de vluchten van de Portugese maatschappij TAP op de Mozambikaanse hoofdstad Maputo: in 2012 vervoerde TAP 70.563 passagiers naar Maputo, 26 procent meer dan in 2011. De bezettingsgraad op de vluchten nam ook toe van 79,2% naar 84,5%. De vraag naar visa was zo enorm dat de Mozambikaanse immigratiedienst de uitgifte van visa aan de grenzen opschortte: er waren te veel Portugezen die daar bij hun aankomst in Maputo om vroegen met het voorwendsel van een toeristisch bezoek. Sinds de wetgeving rond de toegang van buitenlanders tot Mozambikaans grondgebied strikt wordt toegepast, werd een aantal Portugezen hierdoor bij aankomst verrast, of zelfs verplicht terug te keren. Bron: Jornal de Negócios n MEI 2013 VERTREK NL 9
kortom Nederlanders streekvast Veel Nederlanders blijven het liefst wonen in de streek waar ze geboren zijn. Vooral in de regio's met een eigen dialect en cultuur blijven de bewoners vaak wonen, denk daarbij aan Zeeland, Friesland en delen van Zuid-Limburg. In Noord-Holland woont ruim 40 procent van de bevolking nog steeds in dezelfde provincie als zijn overgrootouders. In plattelandsgemeenten en vissersdorpen blijft men vaak generatie op generatie wonen. Ook in de streng protestante gemeenten zoals Urk en Staphorst blijven veel mensen wonen. In rijke gemeenten zoals Bloemendaal en Blaricum komen juist wel vele nieuwkomers. Dit alles blijkt uit een onderzoek van het Meertens Instituut dat alle gegevens in een databank heeft gezet. Het instituut bestudeert de Nederlandse taal en cultuur. Behalve over migratie binnen Nederland, geeft de databank ook informatie over migratie uit het buitenland. Onderzoeker Gerrit Bloothooft: In Amsterdam bijvoorbeeld, zie je dat 30 procent van de inwoners tussen de 30-50 jaar in het buitenland is geboren. Rotterdam en Den Haag hebben vergelijkbare cijfers. In die laatste stad zie je bovendien dat van de vorige generatie 4 procent afkomstig is uit Nederlands-Indië. Van deze groep mensen kennen we overigens de (over)grootouders niet. Dus voor eerdere generaties raken de cijfers wat dat betreft vertekend. Bron: Meertens Instituut n Bladendokter keurt VertrekNL Bladendokter Rob van Vuure (twitter. com/bldndktr) heeft onlangs in zijn wekelijkse rubriek Bldndktr van de Volkskrant de bladenmarkt ontleed. Hij merkte op dat in nog geen week tijd ruim tien tijdschriftentitels het loodje legden: Jacky, JFK, Wine&Life, Big Black Book, LXRY, Carros, Nautique, Residence, Tableau, Elegance en de Gaykrant. Maar er is volgens Van Vuure ook een lichtpuntje: het blad VertrekNL. Wie in Nederland blijft, heeft Elsevier en Linda. Wie uit Nederland vertrekt, heeft glossy magazine VertrekNL, met alles over emigreren. Van Vuure vergelijkt Elsevier en Linda respectievelijk met de voetbalverenigingen Ajax en Feyenoord. Kies de slimme voetbalclub maar uit waarmee je VertrekNL kunt vergelijken. Afgekaderd speelveld, geen concurrentie, betaalbare seizoenkaart, onderhoudend gemaakt, scorend vermogen. En als je eenmaal in het buitenland aangekomen bent? Dan zeg je adviseur VertrekNL gewoon weer op. Vervolgens krijg je van dezelfde uitgever natuurlijk wel een aanbieding voor het onlineblad WereldMagazine, met alle info voor ná de emigratie. Een blijvertje, dat VertrekNL. n kortom kort Meer Spanjaarden emigreren Meer dan 110.000 Spanjaarden zijn vorig jaar naar het buitenland geëmigreerd, volgens de Spaanse krant El Mundo. Het aantal in het buitenland woonachtige Spanjaarden is volgens het Nationaal Instituut voor de Statistiek in 2012 met 6,3 procent toegenomen tot 1,9 miljoen. Dat is een half miljoen meer dan in 2009. De landen waar de meeste Spanjaarden naartoe gaan, zijn Argentinië, Brazilië, Cuba, Frankrijk en de Verenigde Staten. Spanje heeft met een enorme werkloosheid te kampen als gevolg van de economische crisis die in 2008 losbarstte. Nederlanders worden Europeser Meer Nederlanders zijn zich vorig jaar Europeaan gaan voelen. In het begin van 2012 zei 60 procent van de Nederlanders zich nog Europees te voelen, aan het einde van het jaar steeg dit naar 67 procent. Het valt op dat het percentage ouderen dat zich Europees voelt, groter is dan het aantal jongeren met hetzelfde gevoel. Op de vraag voelt u zich burger van de Europese Unie? antwoordde 72 procent van de 55-plussers bevestigend, tegenover 63 procent van de jongeren. De euro verliest daarentegen wel aan vertrouwen onder de EU-inwoners. Slechts 26 procent van de mensen in Nederland ziet de euro als positief resultaat van de EU tegen 31 procent het jaar ervoor. In heel Europa daalde het aanzien van de euro van 21 naar 18 procent. Immigranten massaal weg uit arm Italië Niet-westerse immigranten verlaten Italië in groten getale. Zo n 800.000 immigranten hebben in 2010 en 2011 het land verlaten. Dat blijkt uit cijfers van het Italiaanse Centraal Bureau voor de Statistiek. In 2010 waren er meer dan 4,5 miljoen buitenlanders van buiten de Europese Unie geregistreerd. Een jaar later was dat getal teruggelopen tot ruim 3,7 miljoen, dat is een teruggang van een kleine 20 procent. Oorzaak zou de aanhoudende en diepe economische malaise in Italië zijn, waarbij de werkgelegenheid sterk is afgenomen. n 10 VERTREK NL MEI 2013
kortom Studeren in het buitenland, stage lopen over de grens en buiten Nederland gaan werken: deze activiteiten hebben gemeen dat ze grondige voorbereiding vragen. Maar ook dat ze vergemakkelijkt worden door de organisatie Europass. Manager Dik van der Wal vertelt in dit artikel hoe Europass emigranten faciliteert: Ons Europass CV is al zo n 30 miljoen keer gebruikt. Europass helpt Nederlanders die studeren en werken in Europa: Van land tot land zijn er enorme verschillen in hoe je moet solliciteren Stel je wilt gaan studeren aan de Universiteit van Perugia, of je grote wens is het werken bij een internationaal bedrijf in Stockholm. In zo n geval is het handig, of liever gezegd onmisbaar om Europass in te schakelen als startpunt van je sollicitatie. Europass is door de Europese Commissie in het leven geroepen, speciaal voor mensen die in het buitenland willen studeren of werken. Elk Europees land heeft een Nationaal Europass Centrum, en in Nederland is dit ondergebracht bij DUO, de uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid voor het onderwijs. Dik van der Wal is manager internationale diensten bij DUO; hij licht het werk van Europass graag nader toe: De Europese Commissie wil Europa graag versterken als kenniscontinent. Ook vindt ze het belangrijk dat inwoners door in andere Europese landen te gaan werken of studeren, andere Europese culturen leren kennen, zodat de onderlinge verstandhouding verbetert. Met die gedachte is Europass opgericht. In Nederland richten wij ons op studenten, stagiairs en in nauwe samenwerking met EURES op mensen die een baan in het buitenland zoeken. Voorlichting Europass helpt op twee verschillende manieren. Van der Wal: Aan de ene kant door voorlichting, met name via onze website en via beurzen. Wij informeren wat je zoal moet doen als je wilt werken of studeren in het buitenland. Je kunt ons hiervoor trouwens ook vinden op Facebook. Aan de andere kant helpen wij door gratis documenten die wij uitgeven. Het belangrijkste daarvan is het Europass CV. Dat is een gestandaardiseerd, digitaal CV, dat in Europees verband is vastgesteld en waarmee je in elk Europees land terecht kunt. Inmiddels is ons Europass MEI 2013 VERTREK NL 11
kortom CV al ongeveer 30 miljoen keer gebruikt. Bijzonder is dat dit CV is 31 verschillende talen te downloaden is op onze website, www.europass.nl. Je logt in het systeem in, en kiest dan bijvoorbeeld een Zweeds CV, dat volledig specifiek is gemaakt voor dat land. Om een voorbeeld te geven: in sommige Europese landen is het niet gebruikelijk om het geslacht te vermelden op een CV, in verband met discriminatiewetgeving. Als dat zo is, zal het invoerveld geslacht ook niet worden getoond op het CV van het betreffende land. Taalbeheersing Behalve het Europass CV heeft Europass vier andere documenten die van pas kunnen komen. Van der Wal: We hebben nog een Europass taalpaspoort, waar het Europees taalniveau van iemand in staat. Op Europees niveau kennen we zes taalniveaus, van A1 tot C2. Deze geven een indicatie van iemands beheersing van een bepaalde taal. Daarnaast is er een mobiliteitsdocument, handig voor wie stage in het buitenland heeft gelopen. Er staat in wat iemand heeft geleerd en gedaan. Tot slot hebben we het zogeheten certificaatssupplement en het diplomasupplement, dit zijn hulpdocumenten bij een sollicitatie die inhoud en niveau van een bepaalde opleiding beschrijven. Stel iemand heeft een mboopleiding en diegene wil in Duitsland gaan werken. Duitsland kent geen mbo-niveau, dus in zo n document staat dan precies wat de opleiding behelst. Do s en don ts Onlangs heeft Europass op een rij gezet wat nu handige tips zijn bij een sollicitatie in een ander land. Van der Wal: Bij alle Europass centra in Europa hebben we geïnformeerd wat nu de do s en don ts zijn bij een sollicitatie in dat land. Van alle landen hebben we reactie ontvangen, waardoor we nu op onze website van alle 27 landen specifieke tips hebben. Van land tot land zijn er enorme verschillen in hoe je moet solliciteren. Mooi om te zien: in het ene land moet je een uitgebreide sollicitatiebrief schrijven, terwijl in een ander land juist korte brieven gewenst zijn. Ook heeft men in sommige landen liever handgeschreven brieven, en in andere landen weer liever getypte brieven. Maar ook over hoe je op een eventueel sollicitatiegesprek verschijnt in pak, of juist casual gekleed? hebben we informatie. Al deze basistips kun je nalezen op onze website. Het valt op dat je in algemene zin kunt zeggen dat bedrijven in elk land de combinatie van een brief en een CV op prijs stellen, en dat die er uiteraard netjes en strak uit moeten zien. Ze moeten geschreven zijn in de taal van het land waarin je wilt werken of studeren, of in het Engels, wanneer je bij een internationaal georiënteerd bedrijf wilt werken. Legalisatie diploma s Van der Wal is manager internationale diensten bij DUO, en onder internationale diensten valt niet alleen Europass, maar ook de afdeling diploma-erkenning en -legalisatie. Van der Wal: Dat is een belangrijke afdeling, omdat nog wel eens vergeten wordt dat als je gaat werken in het buitenland, je een diploma nodig hebt dat moet zijn gelegaliseerd door de overheid. Met andere woorden: er moet een stempel op komen waarmee duidelijk wordt dat de Nederlandse overheid je diploma erkent. Stel iemand komt uit China hier studeren, rondt zijn of haar studie af en wil daarna weer terug naar China. Dan moet hij niet vergeten bij ons langs te komen voor deze legalisatie. Anders kan hij of zij in China in de problemen komen. Voor de legalisatie kunnen mensen bij ons langskomen aan de balie, maar diploma s kunnen ook via de post worden opgestuurd. Iedereen met een diploma die in het buitenland gaat werken, moet dit doen! n kortom kort Vijf Nederlandse universiteiten in wereldtop 100 Net als vorig jaar wist geen enkele Nederlandse universiteit de top 50 te halen op de jaarlijkse World Reputation Rankings, die werd gepresenteerd door Times Higher Education Magazine. Binnen de top 100 wist alleen de Universiteit van Leiden een stapje hoger te komen. De Universiteiten van Amsterdam, Delft, Wageningen en Utrecht hielden zich staande in de top 100, zo blijkt uit de steekproef onder 16.639 academici wereldwijd. Die werden om hun mening gevraagd over universiteiten in de wereld. De lijst wordt aangevoerd door de Amerikaanse Harvard University, gevolgd door vijf andere Amerikaanse en Britse universiteiten die met kop en schouders boven de rest uitsteken, aldus het magazine. De VS zijn met 43 universiteiten vertegenwoordigd in de lijst, gevolgd door Groot-Brittannië (9), Australië (6), Japan (5), Duitsland (5) en Nederland (5). Ruim 133.000 NL ers wonen op Curaçao Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek van Curaçao had Curaçao in 2011 150.563 inwoners. Zo n 75 procent (ongeveer 115.000 inwoners) is op het eiland zelf geboren. De drie belangrijkste geboortelanden zijn: Nederland: 8.988 personen (6 procent), Dominicaanse Republiek: 5.405 personen (3,6 procent), Colombia: 4.537 personen (3 procent).van alle inwoners heeft 88,7 procent (133.556 mensen) de Nederlandse nationaliteit. De drie buitenlandse nationaliteiten die het meest voorkomen zijn die van Colombia (2,2 procent), Dominicaanse Republiek (1,9 procent) en Haïti (1,2 procent). n 4 op de 10 Estlanders willen emigreren Bijna vier op de tien Estlanders willen hun geboorteland verlaten. Dat blijkt uit een enquête van het Estse dagblad Eesti Päevaleht. 37 procent van de 1000 ondervraagden zegt in het afgelopen jaar nagedacht te hebben over emigratie. De Baltische staten, waar EU-land Estland deel van uitmaakt, hebben al jaren te kampen met massale emigratie. In 2003 vertrok 0,7 procent van de Esten naar een ander land, in 2004 was dat al 3,16 procent. Sinds dat jaar verdwijnt elk jaar 3 procent van de bevolking. Estland telt (nog) ongeveer 1,2 miljoen inwoners. Het land probeert sinds 2010 geëmigreerde Esten te overtuigen dat een terugkeer succesvol kan zijn. Via een website kunnen Estse werkgevers vacatures plaatsen en expats zoeken. Geen van de 800 expats die in de database staat, is echter teruggekeerd naar Estland. Bron: ANP n 12 VERTREK NL MEI 2013
column Mijn fiets staat tegen de boom voor de ruit van de coffeeshop. Ik heb het hangslot door de lus van mijn helm bevestigd. Die fietshelm is een van de compromissen die ik gesloten heb in New York. Als Nederlander vond ik het onnodig met een helm op te fietsen, maar ik ben overstag gegaan. Op plekken in New York waar een ongeluk met fatale afloop is gebeurd, wordt een witgeschilderde fiets neergezet met een fotootje van de overledene. En er staan veel witte fietsen. Vandaar die helm. foto: peter beemsterboer Deze column schrijf ik in Williamsburg, Brooklyn in de coffeeshop waar zich een hoofdstuk van mijn laatste roman De Waarheid Liegen afspeelt. Eind februari, begin maart was ik in Nederland om interviews over mijn boek te geven. Het lag voor de hand dat journalisten me vroegen hoe het is om als Nederlander in New York te wonen. Ik hoor mezelf enthousiast vertellen over de spannende momenten in mijn leven als expat. Ook al spreek ik de waarheid, mijn antwoorden zijn toch ook gelogen. Want waar praat je niet over? Over welke aspecten van het leven in het buitenland hoor je me niet? Het is net als bij de berichten die je op Facebook plaatst. Je laat de leuke, vermeldenswaardige dingen zien. De goed gelukte foto, net toen de zon even doorbrak en het 14 VERTREK NL MEI 2013
column Een Nederlander in het buitenland park mooi verlicht was. Maar dat er kort daarna een regenbui losbarstte en je geen paraplu bij je had, komt niemand te weten. Je vertelt niet hoe je de rest van de dag op zompige schoenen rondliep, waardoor je keel- en oorpijn kreeg. Het is tijd voor een bekentenis. In al die interviews over De Waarheid Liegen rep ik met geen woord over de vlagen van heimwee die me soms overvallen. Dan wil ik helemaal niet in New York zijn, maar verlang ik ernaar om mijn ouders te bezoeken, bij mijn vrienden langs te gaan, met klasgenoten van vroeger af te spreken en jeugdherinneringen op te halen, Indonesisch te gaan eten of op zondagavond naar het voetbal op tv te kijken. En al die dingen kan ik niet doen wanneer ik er zin in heb, want ik woon zeven uur vliegen van Nederland vandaan. Zondagmiddag voetbalmiddag Het is een bekend fenomeen dat emigranten als ik het thuisfront vaak de positieve aspecten van hun nieuwe leven voorschotelen. Waarom? Met sprankelende verhalen bieden we een legitimatie voor onze keuze het vaderland te verlaten. We willen niet gezien worden als mislukkeling, ons nieuwe leven is anders en beter! En we willen de achterblijvers een hart onder de riem steken: ook al mis je ons, dat gemis is ergens goed voor, want het gaat ons meer dan uitstekend in het nieuwe land. B O R I S D I T T R I C H d i r e c t e u r b i j h u m a n r i g h t s wat c h i n n e w y o r k Terwijl ik dit schrijf, is het zondagmiddag. Vanwege het tijdsverschil is het al avond in Nederland. In een paar minuten tijd word ik er op verschillende manieren mee geconfronteerd dat ik Nederlander ben en blijf, hoe lang ik ook in het buitenland woon. Allereerst gaat er bij mij op zondagmiddag een ingebouwde wekker af. Even op mijn BlackBerry kijken wat de voetbaluitslagen zijn. Gelukkig, mijn favoriete clubs FC Utrecht en Ajax hebben allebei gewonnen. Het geeft deze zonnige zondagmiddag in New York Alsof het echte leven zich in Nederland afspeelt en ik mezelf hier zes jaar lang getrakteerd heb op een geweldige pauze extra glans. Zondagmiddag blijft voetbalmiddag, ook al is de sport in Amerika niet bijster populair. Vervolgens komt Gerrit binnenlopen. Hij woont en werkt net als ik in New York en we zijn hier met elkaar bevriend geraakt. We spreken regelmatig in het weekend in deze coffeeshop af om bij te praten. Ik realiseer me dat ik net als migranten die in Nederland zijn komen wonen, hier in New York min of meer automatisch naar mijn landgenoten trek. De meeste van mijn vrienden hier zijn Nederlander. Het is iets wat ongepland is en voor mezelf een verrassing. Whatever Nadat Gerrit vertrokken is, blijf ik nog even hangen en schrijf verder aan deze column. Hoe hard ik hier ook werk, het leven in het buitenland blijft mij het gevoel geven dat ik permanent op vakantie ben. Alsof het echte leven zich in Nederland afspeelt en ik mezelf hier zes jaar lang getrakteerd heb op een geweldige pauze. Dan klinkt door de luidsprekers van de coffeeshop opeens Venus van Shocking Blue, de Haagse band die met zangeres Mariska Veres in de jaren 70 van de vorige eeuw furore maakte. Ik zit meteen recht overeind. Bij het weggaan zeg ik tegen de man achter de toonbank die het espressoapparaat schoonmaakt: Beautiful song! Yes, it is a group from Denmark, called Shocking Blue, antwoordt hij. Ik bevries. Denmark? Mijn stem klinkt schel. Ze komen uit Nederland. De zangeres heet Mariska Veres. Een paar jaar geleden is ze gestorven. De man achter het espressoapparaat haalt zijn schouders op. Whatever, zegt hij. Beledigd verlaat ik het etablissement. Ik haal mijn fiets van het slot en bries: Whatever? Het Nederlanderschap van Shocking Blue laat ik me niet zomaar afpakken! n MEI 2013 VERTREK NL 15
bed & breakfast leven 16 VERTREK NL MEI 2013
In deze nieuwe rubriek vertellen eigenaren van een B&B over de passie voor het vak, de voor- en nadelen van het runnen van een B&B, de diversiteit aan gasten, maar natuurlijk ook wat hun eigen locatie zo bijzonder maakt. tekst jorine de bruin In deze uitgave maakt u kennis met Marijke Mol. Marijke runt een lowbudget Bed & Breakfast in Gambia. De Bed and Breakfast van Marijke Mol wordt gekenmerkt door de naam Healthy Home. Gasten kiezen voor mijn B&B door de rust en stilte die hier heerst. Tevens ben ik spiritueel healer, reikimaster en daarnaast geef ik voetreflex- en hoofdmassages. Heerlijk ontspannend. Het idee voor de B&B is in 1997 ontstaan. Ik verbleef een tijdlang op deze plek in Gambia en voelde me helemaal thuis. Maar na tweeënhalf jaar als vrijwilliger te hebben gewerkt, moest ik terug naar Nederland omdat mijn geld op was. Maar mijn droom over een eigen B&B op deze bijzondere plek werd juist alleen maar groter. Paradise Beach Gelukkig vond Marijke in Nederland snel weer een goede baan en kocht ze zeven jaar geleden vanuit Nederland een stuk grond op haar plek. Vervolgens liet ze op die plek ieder jaar iets bouwen. Eerst een kamer, toen een muur, beplanting, etc. Toen ik met vervroegd pensioen kon, greep ik deze kans met beide handen aan en verkocht mijn appartement in Nederland. Ik heb hard gewerkt en veel problemen overwonnen. Maar ik heb mijn droom waargemaakt: Healthy Home is prachtig geworden en mijn (t)rots in de branding. Doordat Healthy Home (maar) vier tweepersoonskamers verhuurt, heerst er volgens Marijke een persoonlijke en bijzonder spirituele sfeer. De gasten kunnen zich onder andere terugtrekken op het dak waar het heerlijk zonnen is met een adembenemend uitzicht. Ook ligt mijn B&B aan de rand van het dorp Sanyang en op maar 5 kilometer afstand van zee en een bountywit strand: Paradise Beach. Bovendien is alles goed met de taxi te bereiken en kost het openbaar vervoer niet veel. Het openbaar vervoer is al een belevenis op zich. Naast Marijke kent Healthy Home nog drie medewerkers. Een kleine, maar zeer vriendelijke staf. Batterij Een nadeel van het runnen van een lowbudget B&B is dat er geen extra luxe zoals bijvoorbeeld warm water is (behalve s middags). Ook heb ik geen airco, wel een ventilator. Maar ach, je komt hier ook niet voor de luxe. Hier kom je voor de stilte en de prachtige omgeving. De gasten- en badkamers zijn ruim en mooi. Zowel fysiek als geestelijk laad je hier weer helemaal je batterij op. Ik vind het zelf altijd heerlijk om met mijn honden (er lopen er drie bij de compound) langs het strand te wandelen om tot rust te komen. Dan geniet ik intens van het stille strand en de prachtige oceaan. Voor kleine groepen (max. 8 personen) vormt Healthy Home een uitstekende uitvalsbasis voor meditatie, kunstzinnige vorming, spirituele lessen, yoga, tekenen/schilderen, et cetera. Healthy Home is mijn (t)rots in de branding Marijke benadrukt de heerlijk rustige ligging van haar B&B. Het toeristencentrum Senegambia ligt op ongeveer een half uur rijden. Iedere rustzoeker is bij Healthy Home van harte welkom. Ik verwelkom je met open armen. n Wilt u ook een verblijf boeken bij Healthy Home of meer informatie? Marijke Mol Postadres: Postbus 5394 Brikama The Gambia (West Africa) Woonplaats: Sanyang, The Gambia Telefoon: 002203837606 E-mail: marijke2102@gmail.com Website: www.123website.nl/healthyhomebenb MEI 2013 VERTREK NL 17
coverstor y 18 VERTREK NL MEI 2013
coverstory Wat kunnen emigranten en expats verwachten van kabinet-rutte II? Frisse wind of koude kermis? Komt het ooit nog goed tussen Nederlanders in het buitenland en de Haagse politiek? Nadat in 2010 het eerste kabinet-rutte was aangetreden, bereikten de toch al stroeve verhoudingen een dieptepunt. Maar sinds de verkiezingen van vorig jaar september lijkt er een frisse wind te waaien door Den Haag. VertrekNL sprak onder anderen met de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken, Frans Timmermans. tekst perro de jong illustratie andrea kruis MEI 2013 VERTREK NL 19
coverstor y Lange reistijden voor een nieuw paspoort. Stemformulieren die te laat worden ontvangen. Een verplichte Nederlandse zorgpremie waar je in het buitenland weinig aan hebt: de lijst grieven van expats en emigranten over Den Haag is lang en gaat al heel wat jaren terug. Toch vinden veel Nederlanders in het buitenland dat er de afgelopen regeerperiode iets anders aan de hand was. Dat kwam voor een deel door de crisismaatregelen van het kabinet-rutte I, waardoor expats en emigranten hard werden getroffen. Zo kregen maar liefst negen Nederlandse ambassades de opdracht hun deuren te sluiten, werd de consulaire dienstverlening steeds verder uitgekleed en werden toeslagen zoals de AOW-tegemoetkoming geschrapt voor wie in het buitenland woonde. Maar veel meer nog dan om het geld, ging het om de houding van het kabinet. Een aantal zaken had het ministerie van Buitenlandse zaken heel gemakkelijk goedkoper kunnen doen, zegt expat Judith Siemers, die woont in de Amerikaanse staat Wisconsin. Bijvoorbeeld de geldigheid van het paspoort verlengen naar tien jaar. Dat was beloofd, maar het kabinet leek weinig haast te maken. Een verklaring is volgens Judith eenvoudig te vinden. Hoewel er meer dan 700.000 Nederlanders in het buitenland wonen en er 500.000 stemgerechtigd zijn, brachten slechts 35.000 mensen hun stem uit tijdens de verkiezingen van 2010. Met zo n laag aantal stemmen maakt geen politieke partij zich dus druk over de Nederlanders in het buitenland. Dubbele nationaliteit Andere belangen gingen voor. Dat was ook zo toen de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken Piet Hein Donner begin 2011 met plannen kwam om de Rijkswet op het Nederlanderschap aan te scherpen. De plannen vloeiden voort uit het gedoogakkoord dat de regeringspartijen VVD en CDA gesloten hadden met de PVV, die immigratie nog verder wilde ontmoedigen. Vooral het mogen hebben van twee paspoorten was de PVV een doorn in het oog. En dus werd dat in het wetsvoorstel van Donner nog lastiger gemaakt voor immigranten. Maar tot verbazing van Nederlanders in het buitenland stond in de kleine lettertjes dat ook zij de uitzonderingen zouden kwijtraken waardoor ze in bepaalde gevallen twee nationaliteiten mochten hebben. Voor veel expats en emigranten was de dreiging dat hun Nederlanderschap misschien zou worden afgepakt de druppel die de emmer deed overlopen. Ze begonnen een campagne om gezamenlijk hun stem te laten horen. Een zeer succesvolle campagne, die ook in Den Haag werd gehoord. Toch bleef het omstreden voorstel op tafel, totdat in april 2012 het kabinet-rutte I viel. Op 29 november 2012, een paar weken nadat een nieuw kabinet was beëdigd van VVD en PvdA, werd het wetsvoorstel alsnog officieel naar de prullenbak verwezen. Opvallend, zegt een van de initiatiefnemers van de expatcampagne tegen de wet, Eelco Keij. Want ze hadden het ook rustig kunnen laten doodbloeden in het parlement. Dat hebben ze niet gedaan en dat siert ze. Andere koers Volgens Keij is het formeel intrekken van het wetsvoorstel een grote overwinning en een signaal dat het nieuwe kabinet-rutte II op dit punt wel degelijk een heel andere koers voorstaat dan zijn voorganger. Het lijkt erop dat ze in ieder geval een bepaalde waarde van de Nederlanders in het buitenland erkennen. Maar in hoeverre, dat is nog onduidelijk. Een van de krachten achter de nieuwe koers is volgens Keij minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans. Ik kan het niet bewijzen, maar ik vermoed dat we in ieder geval deels aan minister Timmermans te danken hebben dat het wetsvoorstel rondom dubbele nationaliteit is ingetrokken. Zeker weet ik in elk geval dat hij onze belangen persoonlijk goed begrijpt. Het is waar dat Nederland zich wat veel met zichzelf heeft beziggehouden, reageert minister Timmermans op het verloren vertrouwen tijdens de vorige kabinetsperiode. Maar daar is nu verandering in gekomen. We gaan echt internationaal de boer op. Omdat we buitenlandse markten en partners nodig hebben om er economisch weer bovenop te komen. Nederlanders in het buitenland spelen daar een belangrijke rol bij, benadrukt de minister tegenover WereldMagazine. Ze vertegenwoordigen ons land en laten zien waar we sterk in zijn. Ik verbaas me er iedere keer weer over: overal waar je in de wereld komt, zijn landgenoten actief. Ik vind het belangrijk om de band met deze mensen warm te houden. Meer bezuinigen De grote vraag is natuurlijk: is Den Haag in deze crisistijd ook bereid en in staat om in die Timmermans: Nederland heeft zich teveel met zichzelf beziggehouden, maar daar komt nu verandering in band te investeren? Minister Timmermans moet nog meer bezuinigen dan zijn voorganger Uri Rosenthal, en volgens het regeerakkoord zal een fors deel van die bezuinigingen afkomstig zijn van het toch al zo hard getroffen postennetwerk: 20 miljoen euro in 2014 en daarna zelfs 40 miljoen per jaar. Onder het vorige kabinet was een belangrijke tendens om van allerlei overheidsdiensten de reële kosten door te berekenen aan Nederlanders in het buitenland. Het aanvragen van een nieuw paspoort via de ambassade, bijvoorbeeld, werd daardoor met ingang van 1 januari 2013 veel duurder dan in Nederland zelf: 84,80, tegenover 50,35 via de gemeente. 20 VERTREK NL MEI 2013