restauratie rijksmonument Garagebedrijf Pompen & Verlouw s-hertogenbosch Je kunt er als het ware de motorolie nog ruiken, de echo s van de ronkende motoren nog horen en het bordje verboden te roken nog zien hangen. Toch is voormalig garagebedrijf Pompen & Verlouw in het centrum van s-hertogenbosch onlangs volledig gerestaureerd. Als je er rondloopt is de restauratie op het eerste oog niet zichtbaar, maar ondertussen voldoet het gebouw met alle ingrepen wel aan de huidige eisen en wensen en kan het op zoek naar nieuwe gebruikers. 1/6
2/6
ford garage De Ford garage die in 1932 opende aan het eind van de Vughterstraat is het resultaat van de ambitieuze plannen van de zakenpartners Pompen & Verlouw. In opdracht van hun ontwerpt architect Van Kaathoven een lichttorengebouw met werkplaats, kantoor, magazijn en een showroom. Aan de kant van de Parklaan komen twee directiewoningen. In de jaren zestig wordt hier een hal aan toegevoegd en komt er een servicestation. Begin jaren tachtig gaan de zaken minder en valt het doek voor Pompen & Verlouw. voelbare geschiedenis Wijnen Architectuur krijgt de opdracht om restauratieplannen op te stellen. Het pand moet geschikt gemaakt worden voor hergebruik zonder dat daarbij de toekomstige gebruikers bekend zijn. Hiertoe start Wijnen Architectuur een historisch onderzoek naar de geschiedenis van de gebouwen en de gebruikers. Uitgebreid contact is er met mevrouw Verlouw, schoondochter van de oprichter, en destijds werkzaam op kantoor. Doelstelling van de restauratie is naast een technisch up-to-date gebouw te realiseren om deze verhalen en deze geschiedenis voort te laten leven in het pand. De zichtbare gevolgen van de ontploffing van een nabij gelegen brug in de Tweede Wereldoorlog worden dan ook niet weggepoetst. De stalen spanten worden zorgvuldig gereinigd, maar worden niet van een nieuwe verflaag voorzien. In de hal worden alleen de erg beschadigde tegels vervangen door speciaal op kleur gemaakte nieuwe exemplaren. technisch hoogstaand Om dit rijksmonument geschikt te maken voor gebruik in de 21e eeuw zijn zonder afbreuk te doen aan authentieke details zijn enkele technisch hoogstaande ingre- 3/6
pen noodzakelijk. In de glazen lichtstraat wordt isolerend draadglas geplaatst in de oorspronkelijke stalen profilering. In de te openen kantelramen word dubbel glas met een draadprint toegepast. De kozijnen in de gevel van de Vughterstraat worden vervangen. Een gedeelte omdat deze technisch niet langer voldoen en een gedeelte omdat deze in de loop der jaren diverse malen zijn gewijzigd of vervangen in kunststof exemplaren. Met de nieuwe geisoleerde kozijnen brengt Wijnen Architectuur de oorspronkelijke roedeverdeling en detaillering weer terug. kleuren In overleg met de bouwhistorische dienst van de gemeente is besloten om de oorspronkelijke kleuren weer zoveel mogelijk terug te laten komen. Hiervoor heeft Wijnen Architectuur uitgebreid kleuronderzoek verricht. Hierbij kwamen op sommige plekken zes verschillende kleurlagen tevoorschijn. De oorspronkelijke laag is er nu weer opgekomen. installaties Omdat de toekomstige gebruikers nog niet bekend zijn moet de installatie flexibel inzetbaar zijn voor vele toepassingen. De begane grondvloer die technisch niet meer voldoet wordt in zijn geheel verwijderd en wordt voorzien van isolatie en vloerverwarming. In de ruimte komen daarnaast spiraalvormige heaters met ventilatoren te hangen. Op deze manier kan het gebouw bij continu vragende verwarming gebruik maken van de trage vloerverwarming en bij incidenteel gebruik van de snelle heaters. 4/6
5/6
pompen & verlouw Vughterstraat 276 s-hertogenbosch studie herbestemming 2006-2008 restauratieplan 2009-2010 realisatie 2010-2012 opdrachtgever Gemeente s-hertogenbosch en BrabantWonen, s-hertogenbosch adviseur constructies Advies- en ingenieursbureau Van de Laar, Eindhoven adviseur installaties Evenhuis inspectie & adviesbureau, Giessen aannemer Nico de Bont, Vught architect Wijnen Architectuur Stationsweg 7A postbus 1015 5200 ba s-hertogenbosch 073 610 07 68 miel.wijnen@wijnenarchitectuur.nl www.wijnenarchitectuur.nl fotografie Wijnen Architectuur 6/6