Actuele ontwikkeling resultaten en inkomens in land- en tuinbouw 2018 17 december 2018 Wageningen Economic Research & CBS
Inhoud Olaf Hietbrink Wageningen Economic Research Cor Pierik CBS, Macro economische trends Harold van der Meulen Wageningen Economic Research Inkomensontwikkeling per sector regionale spreiding Liquiditeitspositie: spreiding Meer informatie op agrimatie.nl Vragen en verdieping met sectordeskundigen 2
Sectorrekening Economic Accounts for Agriculture (Eurostat, CBS) Raming 2018 Geaggregeerde gegevens Andere uitgangspunten dan Informatienet Populatie (productie versus bedrijven) Rekenschema (kalenderjaar versus oogstjaar) 7
Sectorrekening x miljard euro 2017 (v) 2018 (r) Mutatie (%) Productiewaarde 28,9 28,7-1 Kosten goederen en diensten 17,2 17,7 = Bruto toegevoegde waarde 11,7 11,0-6 Afschrijvingen 3,8 3,8 = Netto toegevoegde waarde 7,9 7,2-9 Betaalde factorkosten 4,4 4,3 + Saldo subsidies en heffingen 0,6 0,5 = Resterend inkomen 4,2 3,4-17 8
Aantal bedrijven in steekproefpopulatie Mutatie (%) aantal bedrijven, per jaar 2 0.9 0.9 0-2 -1.8-1.0-4 -2.8-2.9-6 -4.9-5.7-6.3-5.5-8 Totaal Melkvee Varkens Akkerbouw Glastuinbouw 2010-2017 2017-2018
Inkomensontwikkeling 2018 Forse daling inkomens land- en tuinbouw na topjaar 2017 Melkveehouderij heeft last van droogte en lagere melkprijs Varkenshouderij in het dal van varkenscyclus Leghennen herstel eierproductie na fipronilaffaire Grote regionale spreiding inkomens akkerbouw Dalende inkomens glastuinbouw door hogere kosten 10
Gemiddeld inkomen flink gedaald inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per onbetaalde arbeidsjaareenheid (aje) 120 100 80 60 40 20 0-20 -40 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (r) 20-80%groep gemiddeld 11
Rentabiliteit totaal land- en tuinbouw, gemiddeld en spreiding 125 Opbrengst per 100 euro kosten 100 75 50 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 20-80%groep gemiddeld (r) 12
Uitgangssituatie: Inkomens in 2017 glas: groenten glas: planten zeugen gesloten varkens glas: bloemen leghennen vleeskuikens bloembollen fruitteelt geiten vleesvarkens zetmeelaardappelen gemiddeld boomkwekerij melkvee groenten, vollegrond bio melkvee vleeskalveren akkerbouw 82 79 72 71 71 64 64 51 46 43 40 159 141 130 113 106 200 215 296 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje 0 50 100 150 200 250 300 350 13
Inkomensverandering tussen 2017 en 2018 glas: groenten glas: planten zeugen gesloten varkens glas: bloemen leghennen vleeskuikens bloembollen fruitteelt geiten vleesvarkens zetmeelaardappelen gemiddeld boomkwekerij melkvee groenten, vollegrond bio melkvee vleeskalveren akkerbouw -286-198 -76-72 -23-37 -35-30 -39-46 -49-29 -33-26 -1-8 -2-2 12 Wijziging inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje -350-300 -250-200 -150-100 -50 0 50 14
Resultaat: Inkomens in 2018 glas: groenten glas: planten zeugen gesloten varkens glas: bloemen leghennen vleeskuikens bloembollen fruitteelt geiten vleesvarkens zetmeelaardappelen gemiddeld boomkwekerij melkvee groenten, vollegrond bio melkvee vleeskalveren akkerbouw -86-40 52 40 26 22 42 30 43 20 41 38 71 76 93 118 112 143 219 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje -150-100 -50 0 50 100 150 200 250 15
Inkomens melkveebedrijven 80 70 71 64 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje 60 53 57 50 40 30 20 42 15 30 46 20 10 0 totaal land- en tuinbouw melkvee, alle melkvee, biologisch 2016 2017 2018 (r) 16
Prijsontwikkeling melkveehouderij 10 5 Verandering (%) tussen 2017 en 2018 0-2 -6-10 -20 Melk, gangbaar Melk, biologisch Krachtvoer 17
Resultaat melkveebedrijven, per regio 80 67 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje 60 60 40 20 32 40 27 23 0 klei- en veenweidegebieden 2012-2016 2017 2018 (r) zandgebieden
Inkomens intensieve veehouderij 250 200 200 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje 150 100 50 53 71 42 138 126 112 59 130 93 125 113 112 0-50 -29-100 -150-86 Totaal land- en Varkens Zeugen Leghennen Vleeskuikens tuinbouw 2016 2017 2018 (r) 19
Prijsontwikkeling intensieve veehouderij 10 6 4 Verandering (%) tussen 2017 en 2018 0-10 -6-12 -20-30 -30-40 Biggen Vleesvarkens Vleesvarkensvoer Scharreleieren Vleeskuikens 20
Barometer: maandresultaten zeugen Saldo, euro per zeug: voortschrijdend twaalf-maandgemiddelde 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 voortschrijdend 12 mnd jaargemiddelde langjarig gemiddelde
Inkomens akkerbouwbedrijven 80 70 71 68 71 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje 60 53 50 40 42 43 40 38 30 20 22 10 0 totaal land- en tuinbouw akkerbouwbedrijven zetmeelaardappelbedrijven 2016 2017 2018 (r) 22
Prijsontwikkeling akkerbouw 125 100 110 Verandering (%) tussen 2017 en 2018 75 50 50 25 28 10 0-25 Tarwe Consumptie aardappelen Zetmeelaardappelen -20 Suikerbieten Uien 23
Resultaat akkerbouwbedrijven, per regio 100 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje 80 70 79 81 74 60 54 53 40 43 39 20 0 noordelijk en centraal kleigebied 11 3 zuidwestelijk kleigebied 2012-2016 2017 2018 (r) veenkoloniën en noordelijk zandgebied 24 23 oostelijk, centraal en zuidelijk zandgebied
Inkomens glastuinbouwbedrijven 400 350 300 354 296 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje 250 200 150 234 215 162 219 143 141 118 215 206 143 100 50 53 71 42 0 totaal land- en tuinbouw glastuinbouw groente snijbloemen pot- en perkplanten 2016 2017 2018 (r) 25
Prijsontwikkeling glastuinbouw 40 37 Verandering (%) tussen 2017 en 2018 30 20 10 8 4 0-10 -11-4 -2-4 -2-20 Tomaten Paprika's Komkommers Chrysanten Rozen Freesia's Potplanten Perkplanten
Resumerend: Inkomens in 2018 glas: groenten glas: planten glas: bloemen vleeskuikens leghennen boomkwekerij bloembollen fruitteelt groenten, vollegrond gemiddeld vleeskalveren geiten akkerbouw melkvee vleesvarkens zetmeelaardappelen bio melkvee gesloten varkens zeugen -86-40 52 43 42 41 40 38 30 26 22 20 76 71 93 118 112 143 219 Inkomen uit bedrijf, x 1.000 euro per oaje -150-100 -50 0 50 100 150 200 250 27
Liquiditeiten: de definities Resultaten op basis van ontvangsten en uitgaven Verdeling van bedrijven in groepen: Positieve nettokasstroom Negatieve nettokasstroom, waarvan Op te vangen uit eigen middelen (en enige besparing op uitgaven) Op te vangen door lagere aflossingen (tot 50%) Grotere aanpassingen nodig.
Liquiditeit: spreiding per type, 2018 100% 75% 50% 25% 0% Melkvee Varkens Akkerbouw Glasgroenten Snijbloemen Pot- en perkplanten negatieve nettokasstroom, grotere aanpassingen nodig negatieve nettokasstroom, uitstel aflossingen tot 50% negatieve nettokasstroom, op te vangen uit liquiditeiten of besparing uitgaven positieve nettokasstroom 29
Aanvullende informatie op Agrimatie.nl Proces van publiceren Agrimatie.nl (di 18/12 00.01uur online) Andere informatie Milieu-indicatoren Effect schaalgrootte en inkomen 30
Sectordeskundigen Melkvee Akkerbouw en opengrondstuinbouw Pluimveehouderij Varkenshouderij Glastuinbouw groente Glastuinbouw sierteelt Macro-Economie Pieter Willem Blokland en Jakob Jager Bert Smit Peter van Horne (tel.) Robert Hoste Gerben Jukema Jan Benninga David Verhoog 31
Dank voor uw aandacht Vragen? 32