Lieven Persoons Urania 24 januari 2019
Sterrenkunde als hobby Sinds 1990 actief in sterrenkunde en lid van de VVS Sinds 1993 lid van Andromeda Aalst Visuele waarnemer sinds 1993 VVS Messier cetificaat In 2003 CCD fotografie LRes In 2004 sterrenwacht in tuin In 2011 remote in Zuid-Frankrijk Start CCD fotografie HRes
Sterrenkunde als hobby Remote sterrenwacht Z-Frankrijk sinds 2011
In de oudheid Initiële proces fotografie >1000 jaar Kleren bleken in de zon Zonlicht ontbindt biologische moleculen Fotodissociatie = afbraak van moleculen door licht
1724 Duits scheikundige Johann Heinrich Schulze Zilverchloride & zilvernitraat + licht wordt donkerder Zilver scheidt zich van chloride of nitraat Begin van onderzoek invloed licht op moleculen
1800 Tot het jaar 1800 proces scheiding AgCl en AgNO 3 bestudeerd Platen met zilvernitraat op achterwand doos Gaatje vooraan doos Beeld chemisch vastleggen
1800 Gaatjes camera of Camera Obscura of Donkere kamer
470 vc Principe gaatjescamera reeds vermeld in Chinese geschriften Chinees filosoof Mozi bedenkt principe camera obscura
384 vc Aristoteles bedenkt eveneens camera obscura Zonne-eclips Donkere kamer met gaatje
1519 Leonardo da Vinci Gebruik Camera Obscura,, Zonsverduisteringen
1545 Gemma Frisius Ratio astronomico et geometrico liber Camera Obscura Beschrijving zoonsverduistering Leuven
29 maart 2006 Gedeeltelijke zonsverduistering Foto: Lieven Persoons
1501 1576 Gerolano Cardano Camera Obscura Gaatje vervangen door lens Veel helderder beeld CO als hulpmiddel bij tekenen
>1800 Principe beelden chemisch vastleggen = OK Bruikbare techniek??? Gaatjescamera ------------------ Duitse scheikundige Hohann Heinrich Schulze ------------
1816 Jozeph Nicéphore Nièpce en Louis Daguerre Grondleggers bruikbare techniek Helden in Frankrijk Daguerre Nièpce
1816 Jozeph Nicéphore Nièpce Ontwikkeld chemisch procédé Syrisch asfalt op etsplaat Heliografie Zonlicht
1826 of 1827 Jozeph Nicéphore Nièpce Oudste foto Belichtingstijd: 8 uur Landgoed Le Gras Oudste plaat
1826 of 1827 Jozeph Nicéphore Nièpce Camera van Nièpce
1826 of 1827 Jozeph Nicéphore Nièpce Irisdiafragma Balg voor scherpstelling
1829 + Nièpce en Daguerre Samenwerkingsakkoord 1833: Nièpce sterft Nieuw chemisch procédé Belichtingstijden 1/16 t.o.v vroeger Ontdekking van fixeer procés Daguerreotypie
Zelfbouw Camera Obscura Ontdekking door Arabische wetenschappers Scherpte beeld klein gaatje groot gaatje Op termijn diafragma
Zelfbouw Camera Obscura Canon body met gaatje speld-diameter Canon body met gaatje punt speld i-phone 6s
~1840 Geen naam voor fotografische techniek Niépce: Heliografie Astronoom John Herschel FOTOGRAFIE Fotografie Fotografisch
~1840 John, zoon van William Herschel Componist Uranus Infrarood licht
1840 John Herschel Fotografie Mijlpaal astrofotografie Eerste astrofoto John William Draper Vader van de astrofotografie Eerste Maanfoto
1840 John William Draper vader van de astrofotografie Eerste astrofoto van de Maan
1840 John William Draper Gefasineerd door chemie Verbetert Daguerreotypie Interessant voor astrofotografie hogere gevoeligheid platen belichtingstijden verkorten
1840 John William Draper Laatste kwartier Maan Zuiden bovenaan Heliostaat Belichtingstijd 20 min
1840 John William Draper Vluchtige chemicaliën Zeer giftige kwikgas dampen Sommige fotografen sterven door vergiftiging
1840 John William Draper Daguerre verkrijgt geen details op Maanfoto s Draper wel details op Maanfoto s Eerste echte astrofotograaf
Betekenis fotografie PHOTOS PHOS LICHT GRAFIE GRAPHEIN SCHRIJVEN
FOTOGRAFIE = SCHILDEREN MET LICHT
Lichtschilderen Solargraphy met Camera Obscura, ook zonneblikjes genoemd bierblikjes Zonneblikje plaatsen op meest ongewone plaatsen richting zuiden. Vb Kerktoren Foto s: Jan Koeman
Lichtschilderen Eindresultaat Solargraphy met zonneblikjes. Zon tussen 21 december en 21 juni Foto s: Jan Koeman
Camera Obscura Camera Obscura in Edingburgh Syl-arena in Havanna
1871 Richard Maddox Droge plaat Zilvergelatinelaag op glasplaat
1879 Alfred Hugh Harman Eerste gelatine platen Oprichting ILFORD
1888 Camera Obscura fotocamera Rolfilm Gearge Eastman Oprichting KODAK
1970 Film tot eind 20ste eeuw 1970: electronische camera CCD CMOS Foto: Lieven Persoons
Lichtgevoeligheid Verschil tussen ogen en film Film kan lang licht accumuleren Netvlies ogen snel verzadigd
Zwartingscurve Lichthoeveelheid = I x t (x-as) Logaritmische schaal Densiteit = D (y-as) RECIPROCITEITSWET Lineair tussen 1/1000s en 1s 1 lux x 1000s = 1000lx/s 1000 lux x 1s = 1000lx/s 1000000 lux x 1/1000s = 1000lx/s Lijnstuk CD beantwoord aan reciprociteitswet Lijnstuk DE niet lineair langer belichten
1890 Astronoom Karl Schwarzschild Fotometrie Reciprociteitswet niet altijd geldig Schwarzschild-effekt
1890 30s 30s 30s 160s
1981 Gasbehandelde film s hogere gevoeligheid Kodak Technical Pan 2415 kleinbeeld 135, 4x5 & 8x10 Kodak Technical Pan 6415 rolfilm 120 Kodak TP ontworpen voor zonfotografie Kodak TP is roodgevoelig goed voor waterstofnevels 656,28 nm (H-alfa) Kodak TP gasbehandeld +/- 20x gevoeliger
1981 Kodak 103a-F Kodak Technical Pan 2415 C8 f5 103aF M8 f6.3 TP2415
1969 Van 1800 tot 1970, emulsies zijn enige dedectors 1969: eerste electronische dedector ontwikkeld door Willard Boyle en George Smith 1970: eerste videorecorder 1975: hoge kwaliteit voor televisie W. Boyle, uitkiezen langdingsplaats Apollo 2009: beiden delen Nobelprijs fysica voor uitvinding CCD
Wat is een CCD? CCD: Charge-Coupled Devices Halfgeleider silicium bestaande uit pixels Halfgeleider + licht fotonen Foto-elektrisch effect A. Einstein Nobelprijs fysica in 1921
Foto-elektrisch effect Fotonen met voldoende ernergie maken elektronen vrij in p-type Si substraat Potentiaal verzamelt vrijgemaakte elektronen N-type Si voorkomt dat elektronen weglekken
Film versus CCD Verschil film & CCD = RECIPROCITEITSWET Geen Schwarzschild-effect Belichtingscurve is lineair Voor DCCD = D Film t CCD = 60xt Film
Quantum Efficiency Quantum Efficiency = QE QEtheoretisch = 1 f 1 e ongeacht l (golflengte) QE % (procent) QE = als 1f op 10 f 1 e opwekt QEmax CCD = 40% à 90% voor l = 500nm tot 900nm QE is verschillend voor elk type CCD
QE s Menselijk oog Film emulsie CCD
Foto-elektrisch effect i.f.v golflengten QEtheoretisch = 1 f 1 e ongeacht l (golflengte) Si is niet transparant voor licht van alle golflengten Vooral korte golflengten worden gereflecteerd Onvoldoende electronen komen in p-type Si Lange golflengten komen juist diep in p- type Si
Invloed fotografie op astronomie Onderzoek mogelijk gemaakt Tot 1800 voornamelijk visuele waarnemingen Beschrijvend, schattingen doen, tekeningen maken Fotografie = objectievere informatie
Invloed fotografie op astronomie Tekeningen zijn subjectief Fotografie is betrouwbaar Fotografie is meer informatie
Invloed fotografie op astronomie Tekeningen zijn subjectief Fotografie is betrouwbaar Fotografie is meer informatie tekening Plato (Carlo Schauwers)
Invloed fotografie op astronomie Tekeningen zijn subjectief Fotografie is betrouwbaar Fotografie is meer informatie Sterrenkundigen werken overdag Technici werken s nachts
Invloed fotografie op astronomie Hoogleraar Kapteyn Werkt overdag Werken op andere locatie Groningen Kaapstad Foto s fysiek transporteren Vandaag via TeamViewer of remote desktop
Vroeger en Nu Voor 1900: begin astrofotografie Na 1900 techniek en technologie moesten nog verbeterd of uitgevonden worden Vandaag techniek en technologie evolueren en verbeteren nog Volgend jaar nieuwe technieken en technologie worden uitgevonden Binnen 200 jaar????
1880 Henry Draper, zoon van John Draper Geïnspireerd door Lord Rosse Bouwt zijn eigen observatorium in 1860
1880 Henry Draper Eerste foto van M42 in Orion Draper, 1880, belichtingstijd 51 min Lieven Persoons, 2004, 2 sec
1882 Henry Draper Eerste foto van M42 in Orion Twee jaar later, betere opname M42 groter beeldveld Draper, 1882, belichtingstijd 2u 17 min Lieven Persoons, 2012, 120 sec
1863 Henry Draper Foto Maan met meeste details ooit Maanfoto wordt Maanportret genoemd Wordt beroemd Draper, 1863 Wouter D Hoye, 2018
Vergelijking opnamen film en CCD
M65 Leo 1993 film TP2415 1994 ST6 CCD 2007 MX716 2018 FLI8300 60cm f/5 Meade 10 f/6.3 C8 f6.22 TMB 150 f/8 1uur 15 min 10 min 1 uur 28 uur 30 min
M65 Leo Lieven Persoons
NGC4565 Coma Berenices 2004 ST-2000XM 1970 filmplaten 2018 Sbig11000 12,5 f/6.8 Hale 200 TMB 150 f/8 55 min 5 min 30 uur 20 min
M51 Canes Venatici 2004 1993 ST-2000XM Kodak TP2415 1970 filmplaten 2018 FLI8300 Sbig11000 12,5 60cm f/6.8 f/5 Hale 200 TMB 150 f/8 55 1 uur min 5 min 30 43 uur 20 min
M33 Triangulum Subaro telescoop 8.2 meter TMB 150 f/8
M33 Triangulum TMB 150 f/8 Subaro telescoop 8.2 meter
Dank voor uw aandacht!